450 Múinteoir i láthair don Tionól Teagaisc
Samhain 16, 2011
Ollscoil Mhá Nuad a bhí mar cheann scríbe ag breis agus 450 múinteoir Gaeilge an deireadh seachtaine seo caite, áit ar bhailigh siad le chéile don Tionól Teagaisc.
Eagraithe ag an tSeirbhís Tacaíochta Dara Leibhéal don Ghaeilge, seimineár náisiúnta a bhí sa tionól do mhúinteoirí Gaeilge ag an dara leibhéal le rogha de 30 ceardlann.
Cuireadh tús le himeachtaí an Tionóil le heocharchaint le Dónall Mac Diarmada, Príomhchigire le Coimisiún na Scrúduithe Stáit, a rinne cur síos cuimsitheach ar na hathruithe atá tagtha ar scrúdú Gaeilge na hardteistiméireachta.
Spreag an eocharchaint seo neart ceisteanna ón lucht féachana, agus ghlac Mac Diarmada an deis chun ceisteanna na múinteoirí a fhreagairt.
Le linn an tseisiúin phlé seo, léiríodh míshástacht leis an múnla reatha gur scrúdú comónta atá sa Bhéaltriail, agus moladh go mba cheart go mbeadh an scrúdú dírithe ar chumas na ndaltaí, is é sin go mbeadh scrúdú ann ag an ardleibhéal agus ag an ngnáthleibhéal.
Lean an Tionól thar dhá lá, le breis agus 30 ceardlann ar siúl ar an Satharn, ag clúdach réimse leathan topaicí, le béim ar leith á leagan ar theicneolaíocht na faisnéise agus na cumarsáide.
Labhair Cathal Ó Mórdha faoi na bealaí ar féidir úsáid a bhaint as an nuatheicneolaíocht, ar nós an iPad, chun ullmhú don bhéalscrúdú Gaeilge.
Labhair Seán Ó Gáibhín faoin gclár bán idirghníomhach, agus labhair Dr Marcus Ó Conaire faoi thionscnamh reatha atá curtha ar bun aige le tacaíocht na Comhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta, áit a bhfuil cartlann d’áiseanna teagaisc ar fáil beo ar iTunes. Is féidir teacht ar an ábhar seo ach dul isteach ar iTunes, gliogáil ar an gcatagóir K-12 agus cuardach a dhéanamh ar “COGG”.
Le linn an Tionóil rinne Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge agus Comhar na Múinteoirí Gaeilge seoladh den DVD Cuireadh Chun Cainte.
Treoir phraiticiúil é Cuireadh Chun Cainte dóibh siúd atá ag tabhairt faoi bhéaltriail Ghaeilge na hArdteistiméireachta. Tugadh cóip den DVD in aisce do gach múinteoir a bhí i láthair.
Gaelport
Comhdháil Bhliantúil Gaelscoileanna ag druidim linn
Samhain 15, 2011
Beidh Comhdháil Bhliantúil Gaelscoileanna ar siúl in Óstán an Tullamore Court ar An Tulach Mhór i gceann coicíse.
Cuirfear tús le himeachtaí maidin Aoine, 25 Samhain nuair a ndéanfaidh Uachtarán Ghaelscoileanna Mícheál Ó Broin agus an tAire Stáit Oiliúna agus Scileanna, Ciarán Cannon T.D comhdháil na bliana seo a oscailt go hoifigiúil.
Beidh an chomhdháil seo dírithe ar gach duine atá bainteach leis an scolaíocht lán-Ghaeilge, múinteoirí agus príomhoidí na scoileanna ag an mbunleibhéal agus iar-bhunleibhéal go háirithe.
Leanfar le Léacht na Comhdhála nuair a thabharfaidh An Dr Gerry Shiel, taighdeoir san Fhoras Taighde ar Oideachas, léargas ar thorthaí na Measúnachtaí Náisiúnta ar Léitheoireacht sa Bhéarla agus ar Mhatamaitic i mBunscoileanna a bhíonn ag teagasc trí nheán na Gaeilge.
Díreoidh an Chomhdháil ar chúrsaí litearthachta agus uimhearthachta sna scoileanna lán-Ghaeilge ach go háirithe.
Mar is gnách le linn na Comhdhála beidh léachtaí éagsúla á dtabhairt agus grúpaí sainspéise agus seisiúin chainte ag plé ceisteanna oideachais. Beidh ábhair éagsúla maidir le cúrsaí scoile agus ceisteanna reatha oideachais á bplé le linn an lae ar an Aoine agus arís ar an Satharn.
Beidh ceardlanna ar úsáid na teicneolaíochta agus áiseanna eile sna scoileanna lán-Ghaeilge ar siúl freisin agus beidh ionadaithe ó eagraíochtaí oideachais agus ó institiúidí tríú leibhéal i láthair freisin le seastáin eolais, chun eolas a roinnt le múinteoirí agus leis an bpobal a bheidh i láthair.
©Foilsithe ar Gaelport.com
Spraoi fichille
Samhain 14, 2011
Tugadh an deis do bhreis agus céad páiste ó scoileanna na príomhchathrach cluichí fichille a imirt i gcoinne máistrí iomráiteacha ó shaol na fichille inniu.
‘Spraoi Fichille ‘ a tugadh don ócáid inniu, áit a raibh cluichí fichille agus ceachtanna ar siúl trí mheán na Gaeilge le cabhair ó mhaistrí de chuid Aontas Fichille na hÉireann.
Chuir máistir náisiúnta san fhicheall, Éamon Keogh comhairle ar pháistí agus iad ag iompar agus ag spraoi le píosaí móra ar chlár fichille ollmhór sa Seomra Darach i dTeach an Ardmhéara inniu. Ní fhéadfá suíomh níos oiriúnaí a shamhlú don taispeántas fichille a bhí ar siúl ann.
Chomh maith leis sin bhí ficheall chomhuaineach ar bun ag an máistir náisiúnta, Mark Quinn agus bhí an t-ábhar mháistir David Fitzsimons ag imirt púicín fichille leis na bpáistí.
Ba í Úna O’Boyle a d’eagraigh an ócáid. Is imreoir agus múinteoir fichille í Úna agus ba é a hathar, Enda a chuir oiliúint uirthi agus ar pháistí eile ó Dhamhliag, Co. na Mí.
Ainmníodh leabhar óna peann, ‘Ficheall’ ar ghearrliosta do Ghradam Réics Carlo leabhar na bliana do pháistí i mí Dheireadh Fómhair agus tá ardmholadh faighte ag an leabhar Gaeilge a thugann treoir faoin gcluiche.
Mínítear sa leabhar ainmneacha agus cumhachtaí na bpíosaí go léir agus cuirtear comhairle ar an léitheoir maidir le modhanna agus straitéisí éagsúla, ina measc straitéis a d’fhorbair an ficheallaí iomráiteach, Bobby Fischer.
D’fhill Úna ar ais ar an bhficheall tar éis di dul ar seachrán ar feadh tamall fada agus ba é an tArdmháistir Alexander Baburin a d’fhiafraigh di an mbeadh suim aici ranganna fichille a mhúineadh trí mheán na Gaeilge.
“ Bhí orm an-chuid taighde a dhéanamh agus ní raibh mórán eolais ar fáil trí mheán na Gaeilge mar gheall ar an gcluiche ag an am” , a deir sí. “Bhí a lán taighde le déanamh agam agus is dócha gurb as sin a tháinig síol an leabhair.”
Thóg sé cúig bliana uirthi an saothar a chur i gcríoch, mar gheall a deir sí “nach raibh an foclóir ann, ní raibh sé cumtha!” Chuir an Coiste Téarmaíochta comhairle uirthi ach ba iad na himreoirí óga a chuir tús leis an bplé maidir le téarmaí áirithe go minic.
Bhí deacrachtaí le téamaí áirithe, ‘passed pawn’ ina measc. “Thuig na páistí cad a bhí i gceist leis agus thuig siad an Ghaeilge chomh maith. Mhol páiste amháin go dtabharfaí ceithearnach imithe ar ‘passed pawn’. Rith sé liom go raibh cur amach iontach ag an bpáiste seo ar an nGaeilge agus ar an bhficheall! Faoi dheireadh tar éis dom dul i gcomhairle leis an gCoiste Téarmaíochta shocraíomar ar ‘Ceithearnach slán’ agus tá sé sa leabhar anois!”
Agus don té nach bhfuil cur amach aige nó aici ar an bhficheall, cad is brí le ‘ceithearnach slán? “ Bhuel”, a deir sí, “tá turas saor aige, dul ag an deireadh chun athrú ina bhanríon. Mar sin tá sé an-láidir!”
Ba í Úna a chuir ‘Ficheall’ i gcló le tacaíocht ón gComhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta agus rinne Noel Long na maisiúcháin sa leabhar.
Fógrófar na buaiteoirí do Ghradam Uí Shúilleabháin agus do Ghradam Réics Carló i Leabharlann Náisiúnta na hÉireann, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2, Dé Máirt 15 Samhain.
Tá grianghraif ón ócáid le feiceáil ar www.gaelport.com.
©Foilsithe ar Gaelport.com
Feachtas Teanga seolta in Ollscoil Luimnigh
Samhain 14, 2011
‘Rogha’ is teideal don fheachtas úr a bhfuil sé mar sprioc aige tairiscint ghníomhach a dhéanamh de sheirbhísí trí Ghaeilge san Ollscoil.
Tá i gceist ag an bhfeachtas mic léinn na hollscoile a chur ar an eolas faoi líon na seirbhísí atá ar fáil trí mheán na Gaeilge.
Tá an feachtas á stiúradh ag Aonad na Gaeilge in Ollscoil Luimnigh agus tá neart ócáidí sóisialta beartaithe ag an Aonad do na seachtainí atá amach romhainn mar gheall go bhfuil an tAonad deich mbliana ar an bhfód i mbliana.
Ar 9 Samhain, bailíodh daoine idir bhaill foirne agus mhic léinn agus daltaí ó ghaelscoileanna sa chathair ar Phlaza na hOllscoile, áit a raibh an slua ag litriú amach na focail Rogha.
Táthar ag súil leis an íomhá a úsáid amach anseo mar íomhá ar phóstaer feachtais chun pobal na hInstitiúide agus an pobal i gcoitinne a mhealladh chun rogha na Gaeilge a dhéanamh ina gcuid gnó leis an Ollscoil.
Mar chuid de ghealltanais scéimeanna teanga Ollscoil Luimnigh, ainmníodh baill foirne mar theagmhálacha le Gaeilge i spriocréimsí éagsúla de riarachán na hOllscoile.
Gearrscannáin na Gaeilge
Samhain 10, 2011
Beidh gearrscannán atá déanta ag daltaí idirbhliana Scoil Chuimsitheach Chiaráin, an Cheathrú Rua, i measc na scannáin a bheidh le feiceáil ag taispeántas de chuid an Junior Film Fleadh in Amharclann na Cathrach Dé Céadaoin seo chugainn, 16 Samhain, ag tosú ag 2.15i.n.
Tá sé mar aidhm ag an taispeántas seo rogha de ghearrscannáin comhaimseartha a léiriú, ina bhfuil an Ghaeilge á húsáid mar theanga bheo, bríomhar, atá an-oiriúnach chun téamaí agus mórcheisteanna a bhaineann le daoine óga a phlé. Ar an scalán chomh maith beidh an scannán Asal, leis an stiúrthóir Tom Sullivan, scannán a bhuaigh Gradam Tiernan McBride don Ghearrscannán is Fearr ag Fleadh Scannán na Gaillimhe i mbliana. Le feiceáil freisin beidh Abinitio, agus An Buille, gearrscannáin leis an stiúrthóir Marion Ní Loingsigh, agus An Rinceoir, stiúrthóir Elaine Gallagher, ina léirítear an grá atá ag cailín óg do rincí Gaelacha. Taispeánfar freisin an gearrscannáin An Ghaeilge – Give It a Go le C Sayers agus Coláiste Pobail na Gaillimhe, clár faisnéise gairid a dhíríonn ar dhaoine a raibh tionchar acu ar úsáid na Gaeilge, ag léiriú go bhfuil an Ghaeilge beo agus í á húsáid i gcónaí.
Galway Advertiser
Cruinniú Poiblí i mBaile Brigín
Samhain 10, 2011
Club nua Gaeilge i scoil i dTrá Lí
Samhain 9, 2011
Tá iarrachtaí ar bun ag roinnt óg-eagraíochtaí Gaeilge cur le líon na gclubanna óige atá atá ar fáil don aos óg.
D’fhógair Ógras gur éirigh leo club óige úr a bhunú i Meánscoil na Trócaire, i dTrá Lí agus táthar ag súil go mbainfidh an 55 dalta atá cláraithe leo taitneamh as imeachtaí an chlub a bhíonn á reáchtáil trí mheán na Gaeilge dhá lá sa tseachtain.
Foinse
Teagasc ‘teasaí’
Samhain 9, 2011
BHÍ NÍOS mó ar siúl ag an Oireachtas i gCill Airne ná ceol, rince agus ól, a scríobhann Máiréad Ní Chinnéide.
Na hathruithe atá le cur i bhfeidhm ar chúrsa oiliúna múinteoirí bunscoile sna coláistí oideachais agus a n-impleachtaí ar theagasc na Gaeilge sna scoileanna a bhí faoi chaibidil ag seimineár a d’eagraigh Conradh na Gaeilge Dé Sathairn.
“An gCuirfear Oiliúint Shásúil Ghaeilge ar ár Múinteoirí?” ba theideal dó.
Bhí díospóireacht teasaí ina dhiaidh mar gheall ar na hathruithe, go mórmhór faoin chinneadh deireadh a chur leis an Ghaeilge mar ábhar acadúil sa dá choláiste oideachais is mó, Coláiste Mhuire gan Smál, Luimneach, agus Coláiste Phádraig, Droim Conrach.
Mhínigh Áine Lawlor ón Chomhairle Mhúinteoireachta na cúiseanna a bhí leis na hathruithe.
Dúirt sí nár mhaith léi go rachadh an teachtaireacht amach nár shuim leis an chomhairle tábhacht na Gaeilge in oiliúint na múinteoirí mar ní raibh sin amhlaidh.
Cúrsa ceithre bliana a bheidh ag bunmhúinteoirí feasta agus beidh orthu naoi seachtaine a chaitheamh sa Ghaeltacht in ionad trí seachtaine a bhí éigeantach go dtí seo.
Dúirt Muireann Ní Mhóráin, príomhfheidhmeannach na Comhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta, áfach, nárbh fhiú tréimhse fhada a chaitheamh sa Ghaeltacht mura mbeadh sé ceangailte le cúrsa cinnte teagaisc.
Ba chás léi caighdeán Gaeilge na n-ábhar múinteoirí a ghlactar isteach sna coláistí oideachais faoi láthair cé go raibh an cháilíocht iontrála le hardú.
Ba chás léi freisin agus le Sean Ó Coinn, Stiúrthóir Seirbhísí Oideachais Fhoras na Gaeilge, nach raibh aon chúrsa sna coláistí oideachais sa Stát ó dheas a phléigh le múineadh trí mheán na Gaeilge. Coláiste Mhuire i mBéal Feirste an t-aon choláiste a bhfuil aonad tumoideachais ann.
Beirt léachtóirí a cháin ón urlár an cinneadh deireadh a chur leis an chúrsa acadúil sa Ghaeilge ina gcoláistí féin, cúrsa a roghnaigh céatadán ard de na hábhair mhúinteoirí a dhéanamh.
Bhí an bheirt den tuairim nárbh fhéidir a bheith ag súil go spreagfadh múinteoirí a ndaltaí chun an Ghaeilge a fhoghlaim mura raibh eolas acu féin ar litríocht agus chultúr na teanga sin.
NÍOR LÉIR aon ísliú i gcaighdeán Gaeilge mhic léinn na gcoláistí a ghlac páirt i ndíospóireacht a d’eagraigh Gael Linn do lucht an tríú leibhéal ag an Oireachtas Dé Sathairn, a scríobhann Máiréad Ní Chinnéide.
Bhí cumas cainte den scoth acu ar fad agus an rún “Réiteoidh Réabhlóid Fadhbanna na Tíre seo” á phlé acu. Eoin Ó Murchú agus Aindriú Ó Faoláin, Coláiste na hOllscoile, Baile Átha Cliath a rug leo an corn. Bhí Síle Ní Mhuirí agus Paula Melville ó Choláiste Phádraig, Droim Conrach, sa dara háit.
Bhí an comórtas seo, a thosaigh i 1976, ligthe ar lár ag Gael Linn ar feadh roinnt blianta, de bharr deacrachtaí eagrúcháin. Ach ba léir ón slua mór mac léinn a bhí i láthair, os cionn 300, an tsuim a léirigh siad san ábhar.
B’fhiú go mór é a chur ar siúl ag an Oireachtas ar an bhliain seo chugainn.
Irish Times
To Be Honest: An unheard voice in education
Samhain 8, 2011
Imní ar Eagraíocht na Scoileanna Gaeltachta maidir le cur i bhfeidhm na Stráitéise 20 Bliain
Samhain 8, 2011
Cúis imní do Eagraíocht na Scoileanna Gaeltachta (ESG) nach bhfuil An Chomhairle Um Oideachais Gaeltachta agus Gaeltachta (COGG) ainmnithe ar an ngrúpa oibre ardleibhéil Oideachais atá fógraithe ag an Roinn Ealaíon, Oidhreachta & Gaeltachta idir iad féin agus an Roinn Oideachais. Grúpa oibre é seo atá á bhunú chun tosaíochtaí a aithint maidir le cur i bhfeidhm na Stráitéise 20 bliain.
Deirtear go sonrach sa bPlean Stráitéise 20 Bliain don Ghaeilge go mbeadh ionadaíocht ag COGG ar an ngrúpa ardléibheil seo, agus tá sé ráite sa Phlean Straitéise 20 Bliain go mbeidh “príomhról ag an gComhairle um Oideachais Gaeltachta agus Gaelscolaíochta i bhfeidhmiú na stráitéise san earnáil oideachais i gcomhar leis na gníomhaireachtaí atá ann” (lch 18). Tá ionadaíocht ag Eagraíocht na Scoileanna Gaeltachta ar COGG. Cuireann an t-athrú seo imní ar ESG tharla gur ag COGG atá an saineolas a bhaineann le riachtanaisí sainiúla Oideachais Gaeltachta. Tá na cúramaí sin orthu ó bunaíodh COGG faoin Acht Oideachais. Ba mhaith le ESG soiléiriú a fháil ón Roinn anois ar an ról a fheiceann said do COGG i bhfeidhmiú na Stráiteise 20 bliain san Earnáil Oideachais.
Mairead Ní Chualáin (Cathaoirleach ESG)
