Fóram Plé: Dea-scéal don Ghaeilge le heisiúint thorthaí an Teastais Shóisearaigh
Meán Fómhair 14, 2012
Cúis áthais, faoisimh agus ceiliúrtha is ea an lá inniu do na mílte daltaí a rinne scrúduithe an Teastais Shóisearaigh an samhradh seo.
Ach ní do na daltaí amháin an chúis áthais mar gur chruthaigh staitisticí thorthaí na bliana seo go bhfuil meon níos dearfaí á léiriú ag daltaí scoile i dtreo Ghaeilge Ardleibhéil an Teastais Shóisearaigh.
Tá ardú tagtha ar líon na ndaltaí ag déanamh scrúdú Ardleibhéil i gcoitinne de bharr athruithe ar an scéim mharcála. Chomh maith leis sin, tháinig ardú 72% ar líon na ndaltaí a bheartaigh scrúdú béil a dhéanamh i mbliana. De bharr dúblú na marcanna don scrúdú béil roghnach, roghnaigh níos mó ná leath as an 50, 809 dalta a rinne an Teastas Sóisearach i mbliana scrúdú Ardleibhéil Gaeilge a dhéanamh – sin ardú 51.4% ar an 49.5% anuraidh.
Ach an bhfuil cothromaíocht i gceist ó thaobh an bhuntáiste atá ag daltaí a labhraíonn Gaeilge ar bhonn laethúil ar scoil agus sa bhaile? Labhair Gaelport.com le beirt phríomhoidí as Gaelscoil agus as scoil lonnaithe sa Ghaeltacht maidir le cás a gcuid scoileanna féin.
Iarradh ar Shéamus Ó Ceanainn, Príomhoide Ghaelcholáiste Chill Dara, Nás na Ríogh, an raibh athrú tar éis teacht ar chaighdeán Gaeilge na ndaltaí le déanaí de bharr athruithe sa chóras marcála?
“Ta sé deacair a rá a bhfuil athrú tar éis teacht ar an gcaighdeán Gaeilge sa scoil, seans go mbeidh sé níos soiléire i gceann cúpla bliain. Caithimid a bheith fíor-chúramach leis an gcóras marcála sa tslí ina bhfuil sé faoi láthair toisc gurb iad na múinteoirí a dhéanann measúnú ar a ndaltaí féin. Is gá a bheith cinnte go bhfuil cothromaíocht i gceist ar fud na tíre agus go bhfuil rudaí so-fheicthe. Tá obair le déanamh go fóill go dtí go bhfuil córas iomlán inmharthanach curtha i bhfeidhm. “
Ó thaobh marcanna de is iad na cailíní a d’éirigh leo an líon A1 is mó a bhaint amach sa scrúdú Ardleibhéil. As 1159 dalta a rinne scrúdú Ardleibhéil d’éirigh le 841 caillín A1 a bhaint amach i gcomparáid le 318 buachaill a bhain A1 amach.
Iarradh ar Áine Ní Cheallaigh, Príomhoide ar Mheánscoil San Nioclás, An Rinn Ó gCuanach, an raibh buntáiste ag daltaí ag freastal ar scoil Ghaeltachta ó thaobh an scrúdaithe cainte de?
“Ní dhéanann aon dalta sa scoil seo scrúdú béil don Teastas Sóisearach mar go bhfuil an Ghaeilge labhartha acu ó dhúchas. Bheinn in amhras chomh maith maidir leis an gcóras féin agus faoin measúnú a dhéantar ar na daltaí. Baineann an fhadhb leis an Roinn Oideachais agus an tslí nach bhfuil polasaí Gaeilge curtha i bhfeidhm ann. Tá caighdeán go mór de dhíth orthu.
Maidir le marcanna na gcailíní i gcomparáid leis na buachaillí, bíonn an rud céanna i gceist i gcónaí. Baineann an difríocht sna marcanna le nádúr – de gnáth bíonn cailíní níos díograisí ó thaobh oibre scoile de ag an aois sin ná buachaillí.”
GAELPORT
#Gtuít: Tweetup do phobal na Gaeilge
Meán Fómhair 11, 2012
Tá fáilte roimh lucht na Gaeilge ar líne freastal ar an Gtuít, an chéad tweetup as Gaeilge sa Culture Box, 12 Sráid Essex Thoir i mBarra an Teampaill, Baile Átha Cliath, Déardaoin 27 Meán Fómhair ón 6.00-7.15. Ag an ócáid, pléifear na forbairtí is úire atá ag titim amach ar an idirlíon agus sna meáin dhigiteacha.
Is é príomhshuíomh eolais na Gaeilge, Gaelport.com atá i mbun na hócáide a eagrú. “Tá sé tráthúil go mbeidh an ócáid seo ar siúl”, dar le Niamh Ní Shúilleabháin Eagarthóir Gaelport.com, “tráth a bhfuil méadú mór ar an líon duine a bhíonn ag baint tairbhe as an nua-theicneolaíocht ar mhaithe le cumarsáid a dhéanamh agus is fíor sin i gcás na Gaeilge chomh maith”.
“Tá i gceist againn deis a thabhairt do Ghaeilgeoirí agus do dhaoine a bhfuil suim acu i gcúrsaí teicneolaíochta, gréasánú a dhéanamh lena chéile agus aithne phearsanta a chur ar na daoine a bhíonn ag tuíteáil as Gaeilge agus a bhíonn ag glacadh páirte sna líonraí sóisialta eile trí mheán na Gaeilge.
Tá an ócáid bunaithe ar mhúnla an tweetup agus is minic a bhuaileann leantóirí Twitter lena chéile ag na hócáidí seo. Meascán idir tweetup agus seisiún eolais atá i gceist agus beidh an ócáid seo oscailte do gach aon duine a bhíonn ag úsáid na láithreáin líonraithe shóisialta Twitter, Instagram, Pinterest, LinkedIn, Facebook, Google+ agus an láithreán líonraithe shóisialta Ghaeilge, Abair leat ina
measc.
“ Tá áthas orainn go mbeidh Mícheál Ó Foighil, duine de bhunaitheoirí Abair Leat i láthair ag an ócáid agus tabharfaidh sé cur síos ar fheachtas Choláiste Lurgan atá tar éis dul i bhfeidhm ar an aos óg ar líne ar YouTube agus ar na meáin shóisialta eile” a deir sí.
Chomh maith leis sin, tá beartaithe go mbeidh Fiachra Ó Marcaigh, stiúrthóir an chomhlachta comhairleoireachta idirlín Amas in ann tuar a thabhairt ar na forbairtí atá le titim amach i gcúrsaí teicneolaíochta sa bhliain atá amach romhainn.
“Táimid ag súil go gcuirfidh an #Gtuít tús leis an bplé agus go spreagfar forbróirí, blagadóirí eagraíochtaí Gaeilge agus daoine eile i dtreo tionscadail dhigiteacha úra eile a fhorbairt amach anseo a rachaidh chun tairbhe do chainteoirí Gaeilge agus d’fhoghlaimeoirí araon”, a deir Ní Shúilleabháin.
Beidh an #Gtuít ar siúl ó 6.00-7.15 sa Culture Box, 12 Sráid Essex Thoir, Barra an Teampaill, Déardaoin 27 Meán Fómhair. Beidh fáilte roimh chách. Moltar an haischlib #Gtuít a úsáid más mian le lucht an #Gtuít blagáil agus tweetáil beo a dhéanamh le linn na hócáide.
Is tionscadal digiteach de chuid Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge é Gaelport.com agus tá sé urraithe ag Foras na Gaeilge. Ba mhaith le Gaelport.com aitheantas a thabhairt don tacaíocht atá curtha ar fáil ag Taisce Chultúrtha Bharra Teampaill don ócáid.
Tuilleadh eolais ar fáil ó Niamh Ní Shúilleabháin: 01 679 4780/0879624868 niamh@gaelport.com
www.gaelport.com/guit
Séasúr úr Chiorcal Comhrá Cois Teallaigh
Meán Fómhair 6, 2012
1 Deireadh Fómhair 2012 – 26 Samhain 2012
Agus an Fómhar linn rís arís linn beidh Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge ag cur muintir an ardchathair ag labhairt agus ag comhrá le chéile trí mheán na Gaeilge gach tráthnóna Dé Luain ar feadh ocht seachtaine.
Cuirfear tús leis an séasúr nua den Chiorcal comhrá ar Luan, 01 Deireadh Fómhair 2012.
Seo deis iontach do dhaoine feabhas a chur a gcuid Gaeilge labhartha in atmaisféar neamhfhoirmeálta agus bualadh le cairde nua ag an am ceanna.
Ionad:
Cois Teallaigh (Íoslach Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge)
46 Sráid Chill Dara
Baile Átha Cliath 2
Am: 4:00 – 5.30in gach tráthnóna Dé Luain
Costas: €12 an duine ar tréimhse 8 seachtaine
Dátaí: 01 Deireadh Fómhair – 26 Samhain 2012
(Ní bheidh aon chiorcal comhrá ann an deireadh seachtaine saoire bainc i mí Deireadh Fómhair.
Míle fáilte roimh chách a bheith i láthair agus taitneamh a bhaint as an gcomhluadar agus cupán deas tae nó caife.
Má tá spéis agat a bheith in ár gcuideachta seol ríomhphost chuig Brígíd brighid@comhdhail.ie nó cláraigh d’ianm linn ag: 01 679 4780
Foilsithe ar Gaelport.com
40 post nua le cruthú in earnáil na réamhscolaíochta Gaeilge
Meán Fómhair 5, 2012
Tá sé fógartha inniu ag Forbairt Naíonraí Teoranta go n-osclóidh 23 naíonraí nua le linn mhí Mheán Fómhair 2012.
Beidh na naíonraí nua lonnaithe i mBaile Átha Cliath, i gCiarraí, i gCorcaigh, i nGaillimh, san Iarmhí, i gCill Mhantáin, i gcontae an Mhí agus i Loch Garman.
Is cosúil go bhfuil an t-éileamh céanna ar an réamhscolaíocht Gaeilge anois ná mar a bhí in 2011 nuair a osclaíodh an líon is mó naíonraí riamh, 25 ionad nua, oiread is 8 aonad níos mó ná 2010.
Dúirt Máire Uí Bhriain, Cathaoirleach Forbairt Naíonraí Teoranta go bhfuil cúpla cúis éagsúil ag baint leis an dul chun cinn leanúnach : “Tá fás as cuimse feicthe againn sna trí bliana deireanach san earnáil luathóige Gaeilge. Creidimid go bhfuil dhá phríomhchúis leis seo: Ar dtús báire, d’ofráil an bliain réamhscoile saor in aisce deis nua do thuismitheoirí rochtain a fháil ar sheirbhísí naíonra agus chomh maith, tá tuiscint níos fearr i measc na dtuismitheoirí ar bhuntáistí breise na luath-thumadh iomlán do pháistí a fhreastalaíonn ar an naíonra.”
Mar aon le méadú i dtaobh soláthrú áiteanna réamhscolaíochta, meastar go gcruthóidh na hionaid oiread is 40 post nua san earnáil oideachais agus san earnáil Gaeilge.
Dar le Clíona Frost, Príomhoifigeach Forbairt Naíonraí Teoranta: ‘Sa timpeallacht geilleagrach reatha, ní minic a chloistear faoi scéalta dearfacha ar nós an cheann seo: 23 Naíonraí nua, 40 post nua i dtosach agus na céadta daoine óga breise ag freastal ar Naíonraí dá saorbhliain réamhscolaíochta agus ag sealbhú na Gaeilge i suíomh slán, sábháilte agus cairdiúil.’
Le tuilleadh eolais a fháil maidir leis na naíonraí nua agus obair Fhorbairt Naíonraí Teoranta féach www.naionrai.ie.
Na naíonraí nua a n-osclóidh le linn mhí Mheán Fómhair 2012:
- Naíonra an Choillín, An Muileann gCearr, Co. na hIarmhí
- Naíonra an Ghairdín, An Muileann gCearr, Co. na hIarmhí
- Naíonra na Rógairí Beaga, Rochfort Bridge, Co. na hIarmhí
- Naíonra Little Folks, Baile Átha Cliath, Co. na Mí
- Naíonra Bumblebee, Cill Dhéagláin, Co. na Mí
- Naíonra Smarty Pants, Ros Eo, Co. Bhaile Átha Cliath
- Naíonra First Steps, Marino, B.Á.C. 3
- Naíonra Hyde and Seek, Droim Conrach, B.Á.C. 9
- Naíonra Westwood, Carraig an tSionnaigh, B.Á.C. 18
- Naíonra Safari, Cill Mhaighneann, B.Á.C. 8
- Naíonra Mháirín, Leamhcán, Co. Bhaile Átha Cliath
- Naíonra Junior Genius, Baile Dhónaill, B.Á.C. 22
- Naíonra Dhún Droma, Dún Droma, B.Á.C. 14
- Naíonra Ghaelscoil Uí Chéadaigh, Bré, Co. Chill Mhantáin
- Naíonra Montessori, Bré, Co. Chill Mhantáin
- Naíonra an Scoil Bhig, An tInbhear Mór, Co. Chill Mhantáin
- Naíonra Little Treasures, Inis Córthaidh, Co. Loch Garman
- Naíonra Cháit, Bearna, Co. na Gaillimhe
- Naíonra Mamaí Gé, Cionn tSáile, Co. Chorcaí
- Naíonra Highcare Childcare, Baile an Chollaigh, Co. Chorcaí
- Naíonra Crèche Absolute Beginners, An Bhlarna, Co. Chorcaí
- Naíonra Radharc na Darach, Trá Lí, Co. Chiarraí
- Naíonra Faithleann, Cill Áirne, Co. Chiarraí
Foilsithe ar Gaelport.com
Samhail Úr EILE do na heagrais Ghaeilge
Meán Fómhair 5, 2012
Tá sé ceithre bliana fhada ó chualamar trácht den chéad uair ar Shamhail Nua Mhaoinithe d’earnáil dheonach na Gaeilge. Ar foghlaimíodh aon cheacht sa tréimhse seo?
Ó bunaíodh Foras na Gaeilge faoi réir Chomhaontú Aoine an Chéasta, tá maoiniú bliantúil curtha ar fáil aige d’eagraíochtaí Gaeilge fud fad na tíre.
19 n-eagras san iomlán a fhaigheann an bunmhaoiniú seo ó Fhoras na Gaeilge, agus sa bhliain 2009 fuair Foras na Gaeilge treoir ón gComhairle Aireachta Thuaidh Theas (CATT) chun athstruchtúrú a dhéanamh ar an mbealach a chuirtear maoiniú ar fáil don earnáil bhunmhaoinithe Gaeilge.
Agus treoir faighte acu ón gCATT, tháinig Foras na Gaeilge aníos le punann scéimeanna i mí Bealtaine 2010, ar thug siad an tSamhail Nua Mhaoinithe uirthi. In áit a bheith ag bronnadh airgid ar bhonn eagraíochtúil, bhí i gceist ag an bhForas maoiniú a chur ar fáil ar bhonn iomaíoch, is é sin go mbeadh scéimeanna ar fáil de réir catagóirí éagsúla agus go mbeadh iarrthóirí á maoiniú bunaithe ar chur i bhfeidhm na dtionscadal luaite sna scéimeanna.
Le linn an ama, bhí an tsamhail á forbairt de réir a chéile, agus d’ardaigh agus d’ísligh líon na scéimeanna, go dtí gur cuireadh mearbhall iomlán ar an bpobal. Seacht scéim a fógraíodh ar dtús báire, d’ardaigh seo go dtí 10 scéim i gcomhthráth le próiseas comhairliúcháin phoiblí ar siúl bunaithe ar an tsamhail de seacht scéim, agus ar deireadh thiar, sular caitheadh an tsamhail sna traipéisí, is ar ocht scéim a bhíothas ag díriú.
Le buaiteoir amháin tuartha do gach scéim, seachas an scéim raidió pobail a bhí luaite mar eisceacht, ba léir go raibh tua le titim ar líon na n-eagras Gaeilge.
Ní nach ionadh, níor aontaigh na heagrais Ghaeilge leis an bpunann ó foilsíodh í ar dtús báire.
D’éiligh siad plé oscailte, comhairleoireacht neamhspleách, saineolas sa phleanáil teanga, trédhearcacht sa phróiseas, ionchur ar bhonn comhpháirtíochta, agus thar aon rud eile d’éiligh siad fianaise nó cruthúnas bunaithe ar thaighde go mbeadh an tsamhail úr níos éifeachtaí nó níos éifeachtúla ná an stádas reatha.
Léirigh na heagrais Ghaeilge a míshástacht i leith na samhla go poiblí arís agus arís eile. Is fíor nár chabhraigh sé pioc le cur chun cinn na Gaeilge le blianta anuas, go raibh conspóid, aighneas agus teannas poiblí le feiceáil idir eagraíochtaí deonacha na Gaeilge agus Foras na Gaeilge, eagraíocht stáit a bunaíodh chun ceannaireacht a thabhairt don earnáil.
Theastaigh athrú ó Fhoras na Gaeilge, toisc nach raibh an múnla maoinithe eagraíochtúil reatha inmharthana dar leo, ach ba é an léamh lom a bhí ag na heagrais ar an tsamhail a cuireadh rompu ná gur theastaigh ó Fhoras na Gaeilge go ndéanfaí obair na Gaeilge feasta trí thairiscintí a lorg ar líon teoranta scéimeanna nach mairfeadh ach ar feadh trí bliana.
Tá curtha in iúl ag na heagrais go n-aithníonn siad an gá le forbairt agus le cuíchóiriú ar mhaithe leis na torthaí is fearr a bhaint amach, ar an luach is fearr ar airgead.
Tá curtha in iúl freisin ag na heagraíochtaí go bhfuil siad lánsásta obair ar bhonn comhpháirtíochta leis an bhForas chun teacht ar mhúnlaí nua oibre, a rachadh chun tairbhe na Gaeilge ar fud na hÉireann.
Níos luaithe i mbliana, ar threoir ón gCATT thionscain Foras na Gaeilge próiseas comhairliúcháin phoiblí ar an tsamhail nua mhaoinithe.
Labhair an pobal amach go láidir i gcoinne na samhla ag gach aon chruinniú poiblí a eagraíodh.
Thuairiscigh an Foras don CATT go bhfuair siad 167 aighneacht ón bpobal ach dar leis na heagrais gur chuir a mbaill níos mó ná deich n-oiread den méid sin aighneachtaí faoi bhráid an Fhorais. Chuir buíon de shaineolaithe sa phleanáil teanga litir chuig Foras na Gaeilge mar chuid den phróiseas comhairliúcháin ag cáineadh na samhla.
Cé gur foilsíodh an litir seo i nuachtáin náisiúnta, níor cláraíodh an comhfhreagras seo, a seoladh chuig Foras na Gaeilge roimh spriocdháta an phróisis chomhairliúcháin, mar aighneacht ar shuíomh Fhoras na Gaeilge. Bhí an pobal míshásta leis an bpunann scéimeanna ach míshásta freisin leis an bpróiseas comhairliúcháin ó tharla go bhfacthas dóibh nach raibh á bhfáil acu ach cluas bhodhar.
I ndiaidh an phróisis chomhairliúcháin is déanaí a tháinig chun críche ag tús mhí Aibreáin, d’fhoilsigh an Comhchoiste um Chomhshaol, Iompar, Cultúr agus Gaeltacht tuarascáil ar mhaoiniú na n-eagras amach anseo.
Sa tuairisc seo mhol an Comhchoiste gur cheart bunmhaoiniú a sholáthar do na heagraíochtaí chun seirbhísí fíorthábhachtacha a chinntiú do phobal na Gaeilge, agus nár cheart go mbeadh scéimeanna faoi réir tairiscint iomaíoch. Tháinig tuairisc an Chomhchoiste sna sála ar rún a ritheadh i dTionól Thuaisceart Éireann ag léiriú amhrais faoin tsamhail.
I bhfianaise thorthaí an phróisis chomhairliúcháin, agus an bhrú pholaitiúil, d’fhógair Bord Fhoras na Gaeilge, a bhí nuacheaptha cúig mhí roimhe sin, deireadh leis an tSamhail.
Is trua é gur caitheadh oiread ama agus fuinnimh le ceithre bliana ag plé samhla nuair ba léir go raibh an tsamhail dofheidhmithe ón gcéad lá riamh gan tacaíocht ó na heagrais. Agus deireadh na Samhla fógartha anois, an féidir aon cheo a fhoghlaim ón gceithre bliana atá caite?
An bhfuil an mhuinín caillte ag na heagrais Ghaeilge, nó go deimhin ag pobal na Gaeilge, as an bhForas? Ar thaobh amháin de tá an bhearna idir na heagrais agus Foras na Gaeilge níos mó ná riamh, ach ar an taobh eile de, tá na heagrais féin tar éis aithne níos fearr a chur ar a chéile tríd an bpróiseas, agus comhoibriú orgánach tarlaithe eatarthu dá réir.
Cé gur fógraíodh deireadh leis an tsamhail áirithe seo, tá an Foras fós freagrach as treoir na Comhairle Aireachta, is é sin go gcuirfí cuíchóiriú i bhfeidhm san earnáil.
Ag deireadh mhí Iúil, gan ach fógra coicíse, b’éigean do cheannasaithe na n-eagras Gaeilge a gcláir oibre a fhágáil ar leataobh, agus trí lá a chaitheamh i mbun ceardlann faoi stiúir Dhónaill Uí Bhraonáin, Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, agus trí sprioc leagtha rompu:
1. Bearnaí a aithint sa soláthar reatha
2. Réimsí sa soláthar reatha a aithint
3. Na réimsí riachtanacha agus is mó tábhacht ar chóir tosaíocht a thabhairt dóibh a shainaithint.
Anuas air na ceardlanna seo, tá cuireadh tugtha ag Foras na Gaeilge do na heagrais Ghaeilge teacht chun cruinnithe leo, de réir réimsí oibre chun an cuíchóiriú a phlé.
Ar an drochuair níl an bhagairt ama a bhí ag déanamh tinnis do na heagrais go dtí seo, agus a chur bac ar phlé oscailte dar leo, ídithe os rud é go bhfuil Foras na Gaeilge ag súil le tuairisciú a dhéanamh ar shamhail nua mhaoinithe don CATT ag a gcruinniú i mí na Samhna 2012.
Tá curtha in iúl ag Foras na Gaeilge go mbeidh cruinnithe acu leis na heagrais an tseachtain seo ó Luan – Déardaoin. Cuirfear múnla nua maoinithe le chéile Dé hAoine, a scaipfear ar an Luan agus tabharfar ceithre lá oibre d’eagrais chun a n-aiseolas a chur in iúl don Fhoras. Rachaidh an t-aiseolas faoi bhráid an Choiste Forbartha an tseachtain dár gcionn, agus cuirfear eolas ar an múnla nuafhorbartha seo chuig baill Boird ar an 18 Meán Fómhair, le plé ag a gcruinniú ar 28 Meán Fómhair. Má ghlacann an Bord leis an múnla nua, beidh cás gnó le scríobh a chuirfear faoi bhráid na CATT ag a gcruinniú mí na Samhna.
Ar ndóigh tá na heagrais ag súil go mbeidh aon samhail nua mhaoinithe fréamhaithe i gcoincheapa na pleanála teanga, agus go ndéanfar anailís iomlán ar an soláthar reatha sula mbeartófar ar mhúnla nua don todhchaí.
Foilsithe ar Gaelport.com
An Foras Pátrúnachta fógartha mar phátrún ar dhá Ghaelcholáiste úra
Iúil 26, 2012
Tá fógartha ag an Aire Oideachais agus Scileanna Ruairí Quinn TD go mbeidh an Foras Pátrúnachta mar phátrún ar dhá iar-bhunscoil nua atá le hoscailt i nDún Droma agus i mBaile Brigín i mBaile Átha Cliath sa bhliain 2014.
Fógraíodh sonraí breise maidir le pátrúnacht cheithre scoil déag atá le hoscailt sna blianta atá amach romhainn.
Tá formhór na scoileanna seo le hoscailt in oirthear na tíre, sna bruachbhailte mórthimpeall ar Bhaile Átha Cliath ach beidh iar-bhunscoileanna le hoscailt i ndeisceart Chathair Chorcaí agus i mBaile Chláir i gContae na Gaillimhe chomh maith.
Dúirt an tAire go raibh muinín aige “go gciallóidh na scoileanna nua seo, le hais na scoileanna tá cheana féin i ngach ceantar, go mbeidh rogha sásúil ag tuismitheoirí agus ag lorg an scoil is fearr a léiríonn a n-eiteas féin”.
Fógraíodh tuilleadh sonraí maidir leis an nGaelcholáiste atá le hoscailt i mBaile Brigín agus is cosúil anois go mbeidh méid an Ghaelcholáiste á laghdú agus scoil Bhéarla eile a bhunú tar éis na bliana 2015, de bharr gur suim leis an bpobal daltaí a chur chuig scoil Educate Together chomh maith.
Chomh maith leis sin, is é an Foras Pátrúnachta a bheidh mar phátrún ar Ghaelcholáiste atá le hoscailt i nDún Droma i mí Mheán Fómhair 2014.
Tugadh aitheantas don éileamh a bhí ar an ngaeloideachas i Maigh Nuad chomh maith agus tá beartaithe go n-osclófar Aonad Gaeilge sa scoil nua atá le hoscailt ansin nó sa scoil atá ann cheana féin i Maigh Nuad i gcomhairle leis an bhForas.
GAELPORT.COM
Tús curtha le cainteanna maidir le Samhail #2
Iúil 24, 2012
Tá eagrais Ghaeilge buartha go bhfuil Foras na Gaeilge ag brú ar aghaidh le samhail úrnua mhaoinithe gan aird a thabhairt ar mholtaí na n-eagras bunmhaoinithe i dtaobh réimse oibre na hearnála i gcoitinne.
Tá imní ar na heagrais chomh maith faoin amscála atá á chur rompu ag Foras na Gaeilge chun teacht ar réiteach aontaithe sásúil do phobal na Gaeilge.
Tá beartaithe ag Foras na Gaeilge go dtionólfar sraith de cheardlanna leis na heagraíochtaí bunmhaoinithe ar 25,26,27 Iúil a bheidh faoi stiúir éascaitheora neamhspleácha le comhairleoir pleanála teanga i láthair, tá sé i gceist an téama a leanas a phlé le linn na gceardlann,
- Gaeloideachas
- Oideachas trí mheán an Bhéarla agus d’Aosaigh
- Ardú Feasachta Teanga agus Cosaint Teanga
- Imeachtaí Tacaithe agus Úsáide Gaeilge
- Forbairt Pobail
- Forbairt Gréasáin agus Deiseanna Úsáide Gaeilge don Óige
Comhairleoir
Chomh maith leis sin fógróidh ar 9 Iúil go bhfuil comhairleoir le ceapadh ag Foras na Gaeilge le cás gnó a scríobh. Beidh an té a cheapfar freagrach as múnla úr a mholadh, as liosta de roghanna féideartha chomh maith le hanailís a dhéanamh ar na rioscaí, na costais, na buntáistí agus éifeachtúlacht gach rogha atá molta aige/aici.
Dearcadh na n-eagras bunmhaoinithe
Is ábhar iontais do na heagrais go mbeidh ar chomhairleoirí a bhfuil suim acu sa phost le cás gnó a scríobh iarratas a chur isteach roimh 27 Iúil, an lá céanna ar a mbeidh deireadh leis na ceardlanna atá beartaithe chun tosaíochtaí agus riachtanais a phlé ba cheart a chuimsiú i bPlean Straitéiseach uileghabhálach de chuid an Fhorais mar chuid de phróiseas cuíchóirithe.
Is léir go bhfuil sé deacair a shamhlú conas is féidir le comhairleoir atá ceaptha chun na haidhmeanna atá leis an athrú ó bhunmhaoiniú go múnla maoinithe nua a soiléiriú chomh maith leis an mbealach is fearr chun cinn don earnáil dheonach a mholadh gan páirt a ghlacadh sa phróiseas chuíchóirithe ar fad atá molta.
Is ábhar imní é do na heagrais bhunmhaoinithe chomh maith go bhfuil ráite ag Foras na Gaeilge go mbeidh cinneadh le glacadh ag an gComhairle Aireachta Thuaidh Theas i mí na Samhna maidir le múnla nua maoinithe don earnáil, ó Meitheamh 2013 ar aghaidh.
Fágann sé sin go bhfuil níos lú ná cúig mhí fágtha ag an bhForas múnla nua maoinithe a dhréachtú agus a chur os comhair na nAirí tar éis dóibh os cionn 4 bliana a chaitheamh ag brú ar aghaidh le samhail úrnua mhaoinithe ar cuireadh deireadh leis ar 29 Meitheamh 2012.
Tháinig sé chun solais ó cheist Pharlaiminte ar Aire Stáit na Gaeltachta Dinny McGinley TD gur chaith Foras na Gaeilge os cionn €130,000 thar 4 bliana ar an tSamhail Nua Mhaoinithe gan costas na tuarascála ar an bpróiseas comhairliúcháin a rinneadh in 2012 agus costais inmheánacha na foirne san Fhoras san áireamh.
Moladh d’Fhoras na Gaeilge i dtuarascáil a d’fhoilsigh an Comhchoiste um Chomhshaol, Iompar, Cultúr agus Gaeltacht i dtaobh na Samhla Nua Maoinithe d’earnáil dheonach na Gaeilge gur cheart bunmhaoiniú a sholáthar do na heagraíochtaí chun seirbhísí fíorthábhachtacha a chinntiú do phobal na Gaeilge.
Chomh maith leis sin, moladh ann nár cheart go mbeadh scéimeanna faoi réir tairiscint iomaíoch. D’fhoilsigh an Comhchoiste an tuarascáil tar éis dóibh éisteacht le tuairimí na n-eagras bunmhaoinithe agus le tuairimí Fhoras na Gaeilge ar mhaoiniú na n-eagras amach anseo.
GAELPORT.COM
Countdown begins to Belfast’s Féile an Droichid Festival
Iúil 24, 2012
Seirbhís nuachta Gaeilge ‘Meon Eile’ Seolta
Iúil 10, 2012
Seoladh seirbhís nuachta ar líne ‘Meon Eile’ i mBéal Feirste le déanaí. Tá i gceist ag an tseirbhís scéalta nuachta, spóirt agus siamsaíochta a chur ar fáil do phobal na Gaeilge i dTuaisceart Éireann agus do Ghaeilgeoirí i gcoitinne.
Is é cur chuige an tsuímh seo ná ardán ilmheáin a chur ar fáil trí Ghaeilge le cuidiú físeán, grianghraf agus scéalta rathúla a chlúdaíonn réimse leathan ábhar ar bhealach cruthaitheach.
Tá an suíomh á reáchtáil ag an gcomhlacht léiriúcháin ‘Below the Radar’ agus é faoi stiúir Shinéad Ingoldsby agus í tar éis seacht mbliana a chaitheamh ag obair le BBC Tuaisceart Éireann.
“Tá an comhrá a bhíonn ar siúl ag cainteoirí Gaeilge ar líne ag fás i rith an ama agus tá súil againn go mbeidh scéalta Meon Eile ag cur leis an chomhrá sin.” a dúirt sí agus an suíomh á sheoladh”, a deir sí.
Tá triúr iriseoirí eile fostaithe ag meoneile.ie – Sarah de Búrca, a bhfuil seal caite aici ag obair sa rannóg scripte i Ros na Rún; Shane Ó Curraighín, iar-scoláire de chuid Fulbright le taithí sa seomra nuachta agus Tomaí Ó Conghaile, eagarthóir na hirise ‘Nós’.
Tá rogha speisialta ar an suíomh a leagann na scéalta nuachta amach de réir na n-iriseoirí nó faoi na teidil ‘Cúrsaí Reatha’, ‘Ealaíon agus Cultúr’, ‘Spórt’, ‘Pobal’ agus tugtar deis chomh maith do bhaill sa phobal páirt a ghlacadh sa suíomh sa rannóg ‘Do Thuairim’.
Foilsithe ar Gaelport.com
An doras druidte ar Scoil Mhín na Manrach
Meitheamh 27, 2012
Agus bunscoileanna na tíre ag druidim do shaoire an tsamhraidh ar an aimsir seo, ní ríméad ach briseadh croí atá i ndán do dhaltaí agus a dtuismitheoirí i mBunscoil Mhín na Manrach nach mbeidh ag filleadh ar an scoil sin san fhómhar.
Tar éis os cionn céad bliain ar an bhfód, dúnadh doirse na scoile sna Rosa den uair dheiridh. Bhí líon na ndaltaí sa scoil tite chomh mór sin gur chinn an Roinn Oideachais agus Scileanna gur gá an scoil a dhúnadh.
An tseachtain seo caite agus an scoil á dúnadh, cúigear a bhí cláraithe ar rolla na scoile. Astu sin, bhí daltaí i rang na naíonán mór, i rang a haon, rang a dó agus rang a cúig. Múinteoir amháin, príomhoide na scoile, Bernadette Ní Dhuibhir, a bhí i bhfeighil na ranganna sin go léir, agus b’éigean do Choiste Bainistíochta na scoile Rúnaí Scoile a cheapadh go lánama ionas go mbeadh beirt daoine fásta ar an láthair, ar mhaithe le cúrsaí sláinte agus sábháilteachta. Astu sin a bhí cláraithe ar rolla na scoile ar lá druidte an dorais, bhí cuid acu ar an tríú glúin ó roinnt teaghlach a d’fhreastail ar an scoil.
Sa bhliain 2008, caitheadh €400,000 ar fhorbairtí ar fhoirgneamh na scoile atá suite i gceantar fíor-álainn i measc na gcnoc. Bhí an scoil cóirithe go maith le trealamh, spás, áiseanna agus acmhainní den chéad scoth ar fáil do suas le 60 gasúr, le cláir bhána idirghníomhacha, agus breis agus dhá ríomhaire dhéag.
Tá cainteanna ar siúl faoi láthair ag Coiste Bainistíochta na Scoile i dtaobh cónascadh a shocrú le Scoil Chróine, scoil atá 8km ar shiúl ó láthair Scoil Mhín na Manrach, agus atá sa pharóiste céanna, paróiste an Chlocháin Léith. Tá tuairim is 270 gasúr ag freastal ar an scoil sin, agus tá príomhoide agus deichniúir múinteoirí ar an bhfoireann.
Cé gur trí mheán na Gaeilge a bhí gasúr Scoil Mhín na Manrach ag foghlaim go dtí seo, is cosúil nach ionann polasaí Gaeilge na scoile sin, agus an nósmhaireacht teanga atá ar fáil i scoil mhór an pharóiste, Scoil Chróine, áit nach cainteoirí dúchais Gaeilge iad cuid mhór de na daltaí.
Deir Bernadette Ní Dhuibhir, Príomhoide na scoile, go raibh an scoil seo “mar chuisle croí an phobail – tá an pobal thart timpeall ar an scoil in ísle brí nach mbeidh futa fata na bpáistí le cloisteáil i gclós na scoile am sosa riamh arís”.
Foilsithe ar Gaelport.com