Siansa Gael Linn Final on TG4!
April 19, 2013
http://www.youtube.com/watch?v=aysgMIB91IM&feature=youtu.be
Don’t miss a special programme on TG4 at 10.30p.m. on Wednesday, 24 April, featuring highlights from the Siansa Gael Linn 2013 final from the National Concert Hall, Dublin. Eight young traditional music groups took to the stage to battle it out for the prestigous title of All-Ireland Champions in front of an audience of over 1000 people, including the guest of honour, President Michael D. Higgins.
Baile Úrnua ag Coláiste Oiriall
April 19, 2013
Tá gach duine i gColáiste Oiriall, Gaelcholáiste baile Mhuineacháin, ar bharr na gaoithe agus iad i ndiaidh bogadh anonn trasna an bhaile mhóir chuig á mbaile nua ar Champas Oideachais Mhuineacháin i mbaile fearainn Cnoc an Chonnaidh ar Bhóthar Ard Mhacha. I gcuideachta nuathógáil Ghaelscoil Ultain, is é an campas seo an rud is mó riamh a thug spreagadh don Ghaeilge i Muineachán.
Is foirgneamh trí stór é an scoil scothúr seo againn ina bhfuil an chuid is fearr de na saoráidí atá ar fáil. Le hais Choláiste Oiriall tá Halla Spóirt lánmheide ina bhfuil dhá sheomra corpacmhainne agus tá Amharclann nua an Gharáiste go díreach ar leac an dorais acu fosta. Tabharfaidh an foirgneamh nua seo ardú mór meanma do gach duine a thig ina chóir, idir dhaltaí, mhúinteoirí, thuismitheoirí agus chuairteoirí.
Tá cóiríocht Choláiste Oiriall leagtha amach thar na trí hurláir i bhfoirgneamh arb é 4,000m2 a achar iomlán. Le cois na cóiríochta úire seo tá ceithre chúirt peile ann agus, dá gcuirfí le chéile iad, bheadh siad chomh mór le páirc lánmhéide. Tá Páirc Phronntaigh lánmheide acu fosta agus líontán thart timpeall uirthi. Is é atá i Halla Spóirt Barry McGuigan spás dúbailte in airde a bhfuil a aghaidh ar an phríomhbhóthar agus seomraí feistis agus seomraí aclaíochta ar an taobh thoir thuaidh den fhoirgneamh.
Tá na saoráidí seo a leanas acu i gColáiste Oiriall: dhá shaotharlann eolaíochta, dhá Ríomharlann, sainseomraí lánfheistithe Eacnamaíocht Bhaile, Ealaíne, Ceoil, Adhmadóireachta, Innealtóireachta agus Grafaicí, roinnt seomraí ginearálta, oifigí tréadchúraim, oifig shéiplínigh, seomra comhdhála, leabharlann, seomra taispeántais/léirithe, seomra agus oifig Treoirghairme, seomra agus oifig Tacaíocht Foghlama, seomra Urnaí, stóras leabhar, seomra Garchabhrach, oifig ghinearálta, seomra caidrimh do dhaltaí agus ceaintín. Tá siad millte ar fad. “Níl cleachtadh againn ar ghalántacht den sórt seo ná fairsinge ná scotháiseanna ach beimid ag dul i dtaithí orthu sin ar fad feasta”, a deir an Príomhoide, Brendan ó Dufaigh.
Is mian leo uilig i gColáiste Oiriall á mórbhuíochas a chur in iúl don Uas. Máirtín Ó Brien, PF. CGO Cho. Mhuineacháin a raibh an aisling aige agus a thug chun críche í in achar an-ghearr ar fad. Bhí an aisling chéanna againn féin leis agus anois ó tháinig ann di tá siad chun lántairbhe a bhaint aisti. Tá díograis thar na bearta, ráta oibre gan a mhacasamhail agus cur chuige mionchúiseach aige i leith an tionscadail a leanann ar aghaidh gan stad gan staonadh. Togha fir!
Léargas Ginearálta ar an Champas
Tá fána de chóir a bheith naoi méadar ar Champa Oideachais Mhuineacháin é féin ón choirnéal thoir thiar go dtí an coirnéal thoir theas i bhfiarlíne trasna an tsuímh – b’ionann sin agus teach mór trí stór. Tá dhá phríomhghné ag baint leis an suíomh: an N12 ar phríomhbhóthar náisiúnta é agus ar chúl an tsuímh Gleann na hAbhann Móire agus Canáil Uladh.
A bhuíochas don timpeallán nua os comhair nuamhonarcha MTec is féidir le lucht úsáidte an champais teacht agus imeacht go slán saoráideach. Tá dearadh ar leith ar an bhóthar rochtana a éascaíonn saorghluaiseacht chun an tsuímh do roinnt carranna sa dóigh nach mbíonn brú ar bith tráchta ar an N12. Síneann an bóthar nua amach thar chúl an tsuímh agus géaga réidhe amach as ar fhad an tsuímh i dtreo na bhfoirgneamh éagsúil agus na gcarrchlós atá ann feadh an bhóthair. Mar gheall ar an leagan amach ar leith seo tá spás le haghaidh suas le 12 bhus chun daltaí a ligean amach go sábháilte ag an scoil. Stadann na busanna ar thaobh na láimhe clé den bhóthar sna sain-leataobhanna páirceála. Téann na daltaí amach agus ansin gluaiseann na busanna (agus an trácht eile ar fad) go dtí an timpeallán ag barr an tsuímh mar ar féidir leo tiontú amach go sábháilte agus imeacht leo.
Ba é an cur chuige a bhí ag na hailtirí agus iad ag dul i gceann an deartha agus lonnú na bhfoirgneamh gan na cairn mhóra cré a bhí ann a aistriú amach as an suíomh ach ina áit sin buntáiste a bhaint as na leibhéal nádúrtha a bhí ann chun sraith ardchlár nó ardáin a chruthú ag leibhéil dhifriúla de réir mar a bhogfá suas an suíomh ón timpeallán. Iarrtar ar thuismitheoirí agus ar chuairteoirí go ginearálta bheith an-airdeallach agus foighneach agus iad ag tarraingt ar an scoil go dtí go n-éireoidh siad níos eolaí ar leagan amach an champais.
Foramharc ar na Foirgnimh
Is í Gaelscoil Ultain an chéad fhoirgneamh ar do lámh chlé i ndiaidh duit casadh isteach ar an suíomh. Is foirgneamh 16 sheomra é ina bhfuil Halla Ilfhóinteach, Halla EmmaSinead, agus cóiríocht choimhdeach. Tá a carrchlós féin aici agus crios tuirlingthe daltaí chomh maith le hionaid shúgartha, áit súgartha uathúil ar bharr dín, cúirteanna peile agus áit stad busanna ag an suíomh seo. Is struchtúr dhá stór é go bunúsach an foirgneamh ach tá an chóiríocht socraithe ar thrí urlár de bharr na fána. Is 2,500m2 achar iomlán an tsuímh.
Is í an Institiúid Bhreisoideachais an foirgneamh is mó ar an suíomh– foirgneamh ina bhfuil spás do 700 mac léinn. Cuireadh os cionn 200 spás páirceála cairr ar fáil le freastal orthu. Tá an chóiríocht seo ina bhfuil chóir a bheith 7,000m2 leagtha amach go suntasach thar thrí urlár in dhá bhloc scartha atá nasctha le spás aitriam gloinithe. Tá seacht saotharlann ilmheáin ann agus tá a gcuid áiseanna den scoth inchurtha le cuid institiúid tríú leibhéal ar bith sa réigiún.
Tá an Lár ionad Fuinnimh don champas suite i bhfoirgneamh Institiúid Mhuineacháin. Ionchorpraíodh fiontair fuinnimh inbhuanaithe tríd an tógáil ar fad. Tá an campas á chumhachtú ag bruthaire bithmhaise agus cuireadh isteach córas bailithe uisce sa dóigh go mbeidh an leithris á sruthlú le huisce fearthainne stóráilte.
Tá Amharclann an Gharáiste lonnaithe ar shuíomh feiceálach le hais an bhóthair rochtana i dtreo an phointe is airde ar an suíomh. Coinníonn an amharclann suas le 300 patrún de lucht féachana. Tá an suíochánra intarraingthe siar ionas gur féidir úsáid eile a bhaint as spás an phríomh-halla éisteachta mar ionad dearadh seite agus léiriú scannáin. Laistigh den fhoirgneamh seachas an phríomh-halla éisteachta tá spás mór cleachtaidh ann, seomraí feistis, seomra comhdhála agus beár le haghaidh deochanna le linn sos an phríomhléirithe. Is struchtúr dhá stór é seo go bunúsach le hachar iomlán de 1,500m2.
Ba é Sisk agus a Mhac Teo. príomhchonraitheoir an togra, ba iad Opperman agus a Chomhaltaí na hailtirí, ba iad Stiúrthóirí Leading Edge Directors bainisteoirí an tionscnaimh, ba iad Suirbhéirí Mhig Eacháin, Dún Dealgan na Suirbhéirí Cainníochta agus ba iad Comhairleoirí Uí Mhaoileáin na hInnealtóirí Struchtúr. Rinne na comhlachtaí seo sárobair ó thús go deireadh agus tá muintir Mhuineacháin iontach buíoch dóibh. Seo an togra tógála oideachais is mó riamh sa chontae nó in aon chontae eile in aice linn.
Grianghraf: Foirgneamh úrnua an Halla Spóirt, a úsáideann Coláiste Oiriall, atá mar chuid de Champas nua Oideachais Mhuineacháin faoi stiúir an Choiste Gairmoideachais
Education body faces further delay after splits on clauses
April 19, 2013
A split over Catholic versus state schools could scupper progress on a long-awaited single education body for Northern Ireland.
It has emerged that 41 of a total 68 clauses in a Stormont Bill needed to bring Education and Skills Authority (ESA) into operation have failed to win the backing of the Education Committee.
The Belfast Telegraph has learned that political parties represented on the committee, including Alliance, DUP, SDLP, Sinn Fein and UUP, have raised a number of sticking points which could delay the body even further.
These include:
• Concerns over teachers redeployed from controlled schools to Catholic schools being required to obtain a Catholic Teaching Certificate or risk losing their job
• Opposition to the promotion of Irish Medium education
• Opposition to additional support for integrated education
• Fears that the Bill threatens the autonomy of voluntary grammar schools
• Plans to rationalise the schools’ estate through area planning.
The aim of ESA is to replace Northern Ireland’s current five education and library boards as well as the Council for Catholic Maintained Schools (CCMS).
It is designed to save £20m per year and was first planned to begin in 2008. But despite the boards being wound down, it has not yet come in to being.
A source said: “There remains major problems and serious concerns that have not been addressed as far as the Education Bill is concerned. Looking at the report from the committee it is clear that there was no consensus or agreement on most of the issues.”
Alliance Education spokesman Trevor Lunn said that while clarity was sought on a number of clauses in the Bill, it had not been provided by the Office of the First Minister and Deputy First Minister, or by the Education minister.
He said: “We do not know what we are being asked to agree on. The question of who employs staff in schools has not been resolved.”
The Lagan Valley MLA added: “I do not know where it goes from here. I do not see the Bill coming before the House until this happens. It does have the potential to scupper the Bill.”
Many issues are split down party lines with familiar stand-offs over grammar schools and schools which traditionally educate one section of the community.
It has also come to light that as well as running into political problems the draft legislation has been hit with legal problems.
Sources have said that the Education Bill in its current format means “legally ESA can’t be done”. Described as “technical and complex”. Another source said: “The legal issues will push things back a bit”.
One issue that needs to be resolved is a contradiction that ESA will be the single employer of all staff in schools while stating that boards of governors will be able to continue to hire and fire.
An Assembly question from UUP education spokesman Danny Kinahan has revealed that the non-existent body has now cost the public purse £15m. Mr Kinahan, who sits on the Education Committee, said: “ESA is in trouble. The two main parties have got themselves into difficulties. They have done an unworkable deal.”
The UUP, which wants a single education authority but opposes ESA, has issues with the Bill. When asked about the fresh difficulties ESA has encountered a department spokesman said: “Since the agreement of the Executive to the ESA Bill in September 2012, work has been continuing on track to ensure the establishment of ESA in 2013 in line with the commitment within the Programme For Government.”
The latest hurdles for the troubled body come less than three months before the Department is hoping the Bill will be given Royal Assent with the aim of being operational by September.
It is understood that behind the scenes meetings – including between the DUP and Sinn Fein – have been held in a desperate bid to keep ESA on track. DUP education spokesman Mervyn Storey said: “The Bill has now completed committee stage. The DUP continues to work at the Bill to find a way forward which is in keeping with the heads of agreement. The Bill will be further amended through the Executive before we would support it in the Assembly.”
The Programme For Government has made a commitment that the body will be up and running by the end of this year.
10 of the problems which are causing concern for parties
1 Contradictions within the Heads of Agreement — the road map for the establishment of ESA — that was published by the First and Deputy First Ministers in November 2011.
2 Some Education Committee members strongly opposed the promotion of Irish Medium or integrated education claiming that it would disadvantage other sectors.
3 It was felt the absence of independent control and management of the Education and Training Inspectorate would prevent reasonable and valuable criticism of departmental policy.
4 Concerns expressed that there was conflict of interest with the Council for the Curriculum, Examinations and Assessment being an exams body and also the exams regulator.
5 The committee requested sight of a list of assets, liabilities and staff posts which are to transfer to ESA and those which are to transfer to the Catholic Church. The department did not provide the information.
6 Members highlight concerns in respect of the requirement for teachers in Catholic Maintained primary schools to possess the Catholic Teaching Certificate. It was argued that in the case of a merger between a Catholic maintained primary school and a controlled primary school, it would be unreasonable to require teachers from the controlled primary to be obliged to obtain the Catholic Teaching certificate.
7 Some members felt ESA’s role and its involvement in employment schemes would have a negative impact on voluntary grammar and grant maintained integrated schools.
8 Concern was expressed about the absence of policy clarity on shared education.
9 The committee did not support suggestions for changes to the compositions of boards of governors.
10 Some members expressed considerable concerns in respect of the proposed enhancement of the powers of school inspectors
www.belfasttelegraph.co.uk
Foilsithe ar 18 Aibreán 2013
Belfast Telegraph – Lindsay Fergus
Cosaint Gaelscoileanna na tíre
April 18, 2013
Ritheadh rún éigeandála ag Ard-Fheis Chonradh na Gaeilge le déanaí ag iarraidh ar an Rialtas gan cur isteach ar pholasaí iontrála na nGaelscoileanna agus na nGaelcholáistí ó thaobh chúlra Gaeilge na dtuismitheoirí nó na ndaltaí de.
Bhí an rún éigeandála seo bunaithe ar thuairimí a foilsíodh sna meáin chumarsáide maidir le dearcadh an Aire Oideachais agus Scileanna, Ruairí Quinn, i dtaobh pholasaí iontrála scoileanna. Tá ráiteas an Aire maidir le cleachtas rollacháin na scoileanna lán-Ghaeilge cáinte freisin ag an eagraíocht Gaelscoileanna agus léiríonn siad díomá faoi mhíchruinneas ráiteas an Aire. De réir na tuairisce, mhaígh an tAire go bhfuil próiseas rollacháin i bhfeidhm i nGaelcholáistí áirithe sa tír ina ndiúltaítear d’iarratas ó dhaltaí mura bhfuil an Ghaeilge mar phríomhtheanga an teaghlaigh. Cáineadh an cleachtas seo agus tuairiscíodh go bhfuil i gceist ag an Roinn Oideachais córas aonchineálach amháin do gach cineál scoile a chur i bhfeidhm mar chuid de dhréacht-bhille nua amach anseo.
Tá bunús taighde ráiteas an Aire ceistithe ag Uachtarán Gaelscoileanna Teo., Máirín Ní Chéileachair, agus tá molta aici “go mbeadh sé níos réadúla breathnú ar bhunús na faidhbe seo, is é sin nach bhfuil an soláthar ag teacht leis an éileamh. Dá ndéanfaí freastal cuí ar an éileamh suntasach atá ann do scoileanna lán-Ghaeilge ní bheadh reachtaíocht de dhíth ar an gceist seo.
www.advertiser.ie/galway
Foilsithe ar 18 Aibreán 2013
Galway Advertiser – Lár Sráide – Peadar Mac Fhlannchadha
Tuarascál
April 18, 2013
Caithfidh muid filleadh ar thraidisiúin Eorpacha leis an tír a thabhairt slán Cé gur léir go bhfuil dearmad déanta orthu, d’aithin na tuarascálacha a scríobhadh don Roinn Airgeadais idir 2010-11 faoi chúiseanna ár ngéarchéime airgeadais bunlaigí inár saol poiblí.
Is beag a rinneadh chun iad a leigheas go dtí seo. Mar shampla, dúirt an t-eacnamaí Peter Nyborg sa tuarascáil a scríobh seisean go raibh easpa díospóireachta criticiúla ann faoinár bhfadhbanna; ní amháin i measc saineolaithe ach i measc an phobail féin. Is beag amhras a bhí orthu siúd a rinne na polasaithe nárbh acu an bealach ceart, a dúirt sé. Ghríosaigh an dioscúrsa agus polasaí poiblí cur chuige a raibh deireadh tubaisteach leis. Comhartha é seo den ghéarchéim intleachtúil atá níos measa ná an ghéarchéim eacnamúil de réir an Uachtaráin, Mícheál D. Ó hUiginn. Cuireann sé i gcuimhne dúinn an cáineadh láidir ar an meon aithriseach poiblí sa tír seo a rinne an staraí, an tOllamh Joe Lee, ina leabhar faoi pholaitíocht agus shochaí na hÉireann in 1989. Ach tháinig an Tíogar Ceilteach agus rinneadh dearmad glan ar a cháineadh.
D’fhéadfaí a rá go léiríonn an ghéarchéim ina bhfuilimid laigí níos bunúsaí inár saol poiblí, laigí nach bhfuilimid ag tabhairt aghaidh orthu. Muna réitímid na bunlaigí sin, tá baol mór ann go ndéanfaimid arís na botúin chéanna – mar a rinneadh sna 1950í, na 1980í agus na 2000í. I bhfoilseachán nua Tábhacht na Gaeilge i dtodhchaí na tíre, bainim an chonclúid amach go bhfuilimid ag séanadh go bhfuil easpa cumais sa gcóras polaitiúil; go bhfuilimid ag séanadh go bhfuil ár ngeilleagar spleách ar chomhlachtaí iasachta; go bhfuil rátaí arda bochtanais agus seirbhísí poiblí laga againn. An fhadhb bhunúsach a d’aimsigh Lee ná go n-iomporáilimid ár modhanna smaointeoireachta ón dtaobh amuigh, ó shaol an Bhéarla ach go háirithe, seachas ár bhfadhbanna féin a iniúchadh go géar agus ár réiteach féin a chumadh dóibh. Ach ní hé Lee an chéad duine chun é seo a rá; níos mó ná 100 bliain ó shin d’aimsigh de hÍde an rud céanna ina léacht cháiliúil The Necessity for De-anglicising Ireland. Muna bhfillimis ar an nGaeilge, is náisiún d’aithriseoirí a bheadh ionainn, a dúirt sé. Mar sin is cúis iontais é a laghad airde a thugtar ar an Ghaeilge i láthair na huaire mar acmhainn chun cabhrú linn ár mbunlaigí a réiteach. Léiríonn Alan Titley ina leabhrán An Bhailbhe i lár an Bhladair an fhaillí a dhéanaimid in obair intleachtúil sa Ghaeilge i ndíospóireachtaí poiblí. Níos tábhachtaí ná sin fiú, tá léargais nua sna heolaíochtaí sóisialta a léiríonn tábhacht luachanna cultúrtha i ndul chun cinn tíortha, léargais a dhearbhaíonn an bhéim a chuir lucht na hathbheochana ar luach na Gaeilge do thodhchaí na hÉireann 100 bliain ó shin.
Ach, tar éis dúinn neamhspleáchas a bhaint amach, rinneadh dearmad orthu agus cúngaíodh ról na Gaeilge mar mhaisiúchán baoth inár saol náisiúnta. Cuirim síos i mo phaimfléad ar an tslí ina léiríonn nuálaíochtaí acadúla cé chomh forásach is a bhí lucht na hathbheochana in Éirinn ag tús an chéid seo caite. Tá sé thar am againn filleadh ar na bunléargais sin ar thábhacht na Gaeilge – mar acmhainn chultúrtha agus freisin mar acmhainn chun ár bhforbairt eacnamúil agus sochúil a fheasbhú. Tiocfaidh sin trí dhíriú ar thuiscint níos leithne agus níos doimhne ar bhunlaigí ár sochaí agus iad a shárú. Léiríonn Lee an ról lárnach a imríonn teangacha dúchais na dtíortha Lochlannacha chun forbairt rathúil a bhaint amach. An rud a thugann teanga do chultúr ná scagaire chun na gnéithe fiúntacha de gach a thagann isteach a scagadh agus a roghnú ar mhaithe le leas an phobail. Agus na gnéithe diúltacha a fhágáil ar lár. Ach inár gcásna, táimid beag beann ar an ngéarghá atá ann le scagaire den tsórt sin. Mar thoradh air sin, is baolach go dtugaimid níos mó fiúntais dó siúd a thagann chugainn isteach agus is beag is fiú dúinn na smaointe a chumaimid as ár stuaim féin. Is é sin an fáth go gcuirim mar fhotheideal ar mo phaimfléad ná The Necessity for Re-Europeanising Ireland. Ar ndóigh, is macalla é ar léacht cháiliúil de hÍde in 1893. Ach cuirimse an bhéim ar fhilleadh ar an Eoraip, ní ar dhíghalldú.
Is eisceacht í Éire san Eoraip mar nach labhraímid ár dteanga dhúchais agus nach féidir le formhór an phobail gníomhú as dhá nó trí cinn de theangacha gan dua. Is boichte go mór ár saol cultúrtha agus ár saol intleachtúil agus sóisialta. Is beag dabht ach go bhfuil an tír in ísle brí. Tá níos mó i gceist anseo ná ceisteanna eacnamúla agus airgeadais; rud a léiríonn fadhbanna forleathana ar nós féinmharaithe agus mí-úsáid drugaí. Tá géarchéim mhorálta ann agus tá géarghá le brionglóid nua chun ár samhlaíocht a ghríosú agus todhchaí nua a aimsiú. Is í an Ghaeilge an t-aon eochair atá againn chun stóras saibhir féinmhuiníne agus féinchumais a mhúscailt.
www.irishtimes.com
Foilsithe ar 17 Aibreán 2013
The Irish Times – Peadar Kirby
Deis chun cuairt a thabhairt ar Chúirt Iar-chonnacht
April 18, 2013
Beidh scríbhneoirí Chló Iar-Chonnacht páirteach in dhá ócáid i rith na féile idirnáisiúnta litríochta, Cúirt, i nGaillimh an mhí seo.
Beidh oíche cheoil agus litríochta ann Déardaoin, 25ú Aibreán, leis na scríbhneoirí Jackie Mac Donncha agus Maidhc Dainín Ó Sé sa teach ósta, Kelly’s ag 6.30pm. I gCill Chiaráin a tógadh Jackie Mac Donncha agus tá cónaí ar Mhaidhc Dainín Ó Sé i gCiarraí agus cáil bainte amach acu beirt as a gcuid scríbhneoireachta. Beidh an dara hócáid, an Cúirt Literary Brunch, sa bhialann Vina Mara Dé Domhnaigh, 28ú Aibreán ag meán lae. Beidh an scríbhneoir iomráiteach, Micheál Ó Conghaile, ag léamh ón leabhar The Colours of Man, aistriúcháin Bhéarla ar roinnt gearrscéalta dá chuid.
www.irishtimes.com
Foilsithe ar 17 Aibreán 2013
An lá agus an oíche le ceoltóirí Phort Láirge
April 18, 2013
An grúpa ceoil traidisiúnta Nuada ó Mheánscoil San Nioclás, An Rinn, Co Phort Láirge, a bhuaigh an comórtas Siansa Gael Linn 2013 sa Cheoláras Náisiúnta i mBaile Átha Cliath Dé Domhnaigh.
Tháinig dhá ghrúpa as Baile Átha Cliath, Frioscaí ó Rath Éanna agus Na Fataí Fánacha ó Choláiste Eoin-Íosagáin, sa dara agus sa tríú háit faoi seach. Ocht ngrúpa ceoil a tháinig ar stáitse i ndiaidh a chéile sa chraobh cheannais agus iad ag iarraidh an lámh in uachtar a fháil lena stíl, lena gcumas agus lena gcur i láthair. Bhí 1,000 duine ag éisteacht leo beo sa cheoláras féin agus an ócáid á craoladh beo ar RTÉ Raidió na Gaeltachta. An tUachtarán Mícheál D. Ó hUiginn a bhronn Trófaí Gael Linn ar Nuada.
www.irishtimes.com
Foilsithe ar 17 Aibreán 2013
‘Níl gealltanais á gcomhlíonadh’
April 18, 2013
Dúirt Pobal, grúpa teanga sa Tuaisceart, nach raibh gealltanais Chomhaontú Aoine an Chéasta i leith na Gaeilge á gcomhlíonadh.
Dúirt ceannasaí an eagrais, Janet Muller, gurbh ábhar dóchais é an comhaontú 15 bliain ó shin mar gur thug rialtas na Breataine aitheantas don Ghaeilge. Ach chaith na húdaráis thuaidh “cuid mhaith fuinnimh agus ama” ó shin “ag cur constaicí roimh phobal na Gaeilge agus ag iarraidh forbairtí ar an talamh a bhrú siar”. Bhí cosc ar úsáid na Gaeilge sna cúirteanna; ní raibh aitheantas do chraoltóireacht na Gaeilge i reachtaíocht Westminster; bhí maoiniú do na heagrais bhunmhaoinithe gearrtha siar agus ní raibh acht teanga ann leis an Ghaeilge a chosaint, a dúirt sí. Rinne Pobal suirbhé ar mhúinteoirí in earnáil an Ghaeloideachais agus bhí leibhéal ard míshástachta faoin dóigh a raibh gealltanais faoi chúrsaí teanga á gcomhlíonadh. Bhí thart faoi 65 faoin gcéad de na freagróirí “míshásta” nó “iontach míshásta” faoin bhealach ar chuir na húdaráis úsáid na Gaeilge chun cinn sa saol poiblí. Bhí tromlach na múinteoirí ar son acht teanga a bhí “cuimsitheach ceartbhunaithe”.
www.irishtimes.com
Foilsithe ar 17 Aibreán 2013
Leaids mar Dhaids ar TG4
April 18, 2013
BHFUIL TÚ AG SÚIL LE LEANBH GO LUATH?
BHFUIL SUIM AGAT A BHEITH PÁIRTEACH I gCLÁR NUA DO TG4?
Bhfuil tú féin agus do chailín/do chéile ag súil le leanbh sna míonna amach romhainn?
Má tá suim agat páirt a ghlacadh sa chlár seo bí i dteagmháil linn ar leaidsmardhaids@gmail.com nó cur glaoch orainn ag +353-01-4973225
fón póca 0872387222 www.goodcompany.ie
Is clár nua Leaids mar Dhaids do TG4. Tá Good Company Productions
(Mí na Meala, Feirm Factor, Hector) ag lorg triúr fear atá chun aghaidh a thabhairt ar an dúshlán is mó dá saoil – a bheith ina ndaideanna.
Beidh neart comhairle agus neart tacaíochta le fáil óna sáineolaithe a bheas páirteach.
Má tá Gaeilge agat agus suim agat a bheith páirteach nó aithne agat ar aon duine a bheadh feiliúnach nó fiú muna bhfuil uait ach tuilleadh eolais bí i dteagmháil linn ag leaidsmardhaids@gmail.com nó cur glaoch orainn ag
01-4973225 fón póca 0872387222 www.goodcompany.ie
Miotas, maisc agus ceoil
April 18, 2013
Miotas, maisc agus ceoil: Sétanta ar an mbóthar arís agus an gcomhlacht amharclannaíochta Fíbín ag ceiliúradh 10 mbliana ar an bhfód
Tá Fíbín Teo., ceann de na cuideachtaí amharclannaíochta is forbartha agus uaillmhianach in Éirinn, ag ceiliúradh a deichiú lá breithe i mbliana agus iad ag tabhairt ‘Sétanta’ ar chamchuairt ar fud na tíre. Tar éis an ard mholadh a fuair sé an bhliain seo caite, beidh an seó ar siúl i sé ionad ar fud na tíre i mí Aibreán agus Bealtaine. Scríofa ag an drámadóir Gaeilge Paul Mercier agus léirithe ag Darach Ó Tuairisg, bunaitheoir Fíbín, chuaigh sé ar an stáitse i dtosach i 2011 agus ba é an chéad dráma i nGaeilge a bhí ar stáitse in Amharclann na Mainistreach le 25 bliain.
Bunaithe in Indreabhán, i gConamara, Contae na Gaillimhe, tá 23 léiriúcháin déanta ag Fíbín do lucht féachana ollmhór. Tá os cionn 400,000 duine tar éis freastal ar dhrámaí Fíbín sa tír seo agus thar lear, an Albain, an Bhreatain Bheag, Sasana, an Bheilg, an Iorua, Ceanada agus an Afraic ina measc, le camchuairt le dhá seó chuig na Stáit Aontaithe beartaithe i mbliana.
“An aidhm a bhí againn ná dráma amháin láidir a dhéanamh deich mbliana ó shin, níor cheap muid riamh go mbeadh muid anseo inniu le 23 léiriúcháin nua agus an t-uafás camchuairteanna idirnáisiúnta déanta againn. Bíonn muid i gcónaí ag iarraidh na scileanna is nua agus is fearr a snoí isteach inár léiriúcháin – is é nuálaíocht eochair an ghnó seo”, a dúirt Darach Ó Tuairisg, bunaitheoir agus bainisteoir stiúrtha Fíbín Teo. “Tá muid fíor-bhródúil as SÉTANTA agus is bealach iontach é le ceiliúradh a dhéanamh ar bhreithlá deich mbliana Fíbín, rud nach mbeadh muid in ann a dhéanamh gan cabhair flaithiúil Deontas Chamchuairte An Comhairle Ealaíona”, a deir sé.
Is léiriúchán avant-garde de scéal ársa ó Mhiotaseolaíocht na hÉireann é Sétanta. Insíonn Sétanta scéal an bheirt ghaiscíoch faoi scáth Medb agus a ré uilechumhachtach. Baineann Fíbín úsáid as teicnicí shamhlaíocha; ina measc tá físigh tarraingteacha, pleascacha, ceol cumtha go speisialta ag Mel Mercier agus beagnach 50 masc lámh-dhéanta a dhéanann an t-aicsean níos réalaíoch. Tá an inseacht ar an scéil seo lán le cumhacht, saint, éad agus grá, rud a thabharfaidh an lucht féachana isteach i lár an t-aicsean.
“Ba é ceann de na h-aidhmeanna a bhí agam i gcónaí ná dráma bunaithe ar shean-mhiotas a dhéanamh trí mheán na Gaeilge.” arsa scríobhneoir Paul Mercier. “ Tá an-mheas agam ar an obair a dhéanann Fíbín agus tá mé thar a bheith sásta leis an léiriú a rinne siad ar an dráma seo, sílim go dtugann sé casadh nua don sean scéil seo”, a deir sé.
Beidh Sétanta ar stáitse in amharclanna ar fud na tíre: Gaillimh, Leitir Ceanainn, Doire (mar chuid de chathair Chultúir 2013), Béal Feirste, An Daingean (mar chuid d’Fhéile na Bealtaine) agus Corcaigh ón 18ú Aibreáin go dtí an 10ú Bealtaine. Tuilleadh eolais ar www.fibin.com.
Sétanta Dátaí:
18 & 19 Aibreán 2013: An Taibhdhearc, Gallimh. Guth: 091 562 024 www.antaibhdhearc.com
22 & 23 Aibreán 2013: An Grianán, Litir Ceanainn. Guth: 074 912 0777 www.angrianan.com
25 & 26 Aibreán 2013: Cultúrlann Uí Chanáin, Doire. Guth: 028 71 264132 / www.culturlann-doire.ie
1 & 2 Bealtaine 2013: The Lyric Theatre, Béal Feirste. Guth: +44 28 9038 1081 www.lyrictheatre.co.uk
5 & 6 Bealtaine 2013: Halla na Feothanaí, Féile na Bealtaine, An Daingean. Guth: 087 799 4488 / www.feilenabealtaine.ie
9 & 10 Bealtaine 2013: The Granary, Corcaigh. Guth: 021 490 4275. www.granary.ie
Fad Reatha: 1ur 15 nóiméad (gan sos)
Ticéid: €12-15 (lascainí scoile ar fáil) ar fáil ó na hamharclanna.
NB: Tá ráta speisialta againn do dhaltaí don seó lae – €10 agus múinteoirí saor in aisce. Má tá grúpa níos mó ná 20, is féidir linn an praghas a ísliú arís.
Tuilleadh eolais:
Úna Ní Chárthaigh, Stillwater Communications
T: 01 6770630 M: 086 3375050 E: una@stillwater.ie
Darach Ó Tuairisg, Fíbín Teo
T: 091 593823 E: fíbín@eircom.net
Fíbín Teo:
Bunaíodh Fíbín teo i 2003 agus is comhlacht é le spalladh íota do siamsaíocht trí mheán na Gaeilge ó bhonn i gConamara, Contae na Gaillimhe. Chun é seo a bhaint amach, úsáideann Fíbín puipéid, maisc, scáileanna, fuaim ceol, agus sraith de theicnící ard-amhairc chun stíl a fhorbairt nach bhfacthas roimhe sin in amharclannaíocht na hóige, agus in Amharclannaíocht na Gaeilge go háirithe.
Tá 23 léiriúcháin curtha i láthair ag Fíbín go lucht féachana cruach thar 400,000 daoine.
Gradaim atá ag Fíbín ná 2005 A.I.B. Gradaim Amharclannaíochta Contae na Gaillimhe, Allianz Business to Arts Awards, Top 50 Irish Language Business Awards, Irish Times Theatre Awards agus le déanaí bhuaigh scríbhneoir ‘Sétanta’ Paul Mercier an Gradam Iontaobhas Stewart Parker.
Tá Fíbín ar cheann de chomlachtaí is beag go bhfuil taistil déanta ar fud na hEorpa, an Afraic agus i Meiriceá Thuaidh a chruthú go bhfuil stíl a gcuid oibre ar fáil do chách!
Paul Mercier:
Bunaitheoir agus stiúrthóir ealaíne an Passion Machine Theatre Company. Tá trí ghearrscannán scríofa agus stiúrtha aige do Brother Films, ‘Before I Sleep’, ‘Lipservice’ agus ‘Tubberware’. Iar-mhúinteoir Gaeilge é ag Greendale Community School i gCill Bharróg, stiúraigh sé an tsraithchlár teilifíse do dhéagóirí ‘Aifric’ do TG4. Tá ceithre dhráma scríofa aige d’Amharclann na Mainistreach ach is é ‘Sétanta’ a chéad dráma as Gaeilge scríofa aige d’Amharclann na Mainistreach
