Tá an-rath ar an ghaelscolaíocht ach an raibh mórán de thionchar aige sin ar líon na dteaghlach Gaeilge sa tír?
Nollaig 8, 2011
DEIR stiúrthóir eagraíochta a thacaíonn le daoine chun clann a thógáil le Gaeilge, Feargal Ó Cuilinn go bhfuil “Iarscolairí na scoileanna ag roghnú na Gaelscolaíochta dá bpáistí féin seachas Gaeilge a labhairt leo.”
Ní scéal mór nó iontach é go bhfuil líon na bpáistí atá á dtógáil leis an Ghaeilge sa Ghaeltacht ag titim i gcónaí, de réir na fianaise a léiríonn na staitisticí ó Scéim Labhairt na Gaeilge cibé ar bith. Glactar go forleathain go bhfuil rath ar an Ghaeilge sa Ghalltacht, áfach, agus is cinnte dearfa go bhfuil na Gaelscoileanna ag fás as cuimse le 30 bliain anuas. Ach an bhfuil tionchar á imirt ag an fhás sin ar líon na bpáistí atá á dtógáil leis an Ghaeilge sa Ghalltacht? Tá an tUasal Ó Cuilinn, stiúrthóir Chomhluadar, dóchasach go bhfuil dul chun cinn déanta, áfach. “Is é mo bharúil ná go bhfuil níos mó daoine ag iarraidh a bpáistí a thógaint le Gaeilge le 10 mbliana anuas, agus go bhfuil ardú beag ins an méid teaghlach atá á dhéanamh,” a deir sé. “10 mbliana ó shin bhí breis is 200 teaghlach cláraithe le Comhluadar agus b’fhéidir 80 díobh an-ghníomhach.” “Faoi láthair tá breis is 650 ar na leabhair againn agus b’fhéidir 200-250 ag baint úsáid ghníomhach, go míosúil, as seirbhísí sóisialta na heagraíochta. Ar a bharr sin bheadh teaghlaigh aonaracha eile agus grúpaí pobal i dteagmháil linn ag lorg comhairle srl.” Deir Feargal nach bhfuil obair s’aigesean agus Chomhluadar éasca áfach. “Tá sé deacair, gan tacaíocht ná straitéis ag an státchóras chun cur leis an líon teaghlach.” Ach nach bhfuil an Ghaelscolaíocht ag cabhrú leis an dul chun cinn?
“Maidir leis an nGaelscolaíocht, tá fós líon an-bheag de thuismitheoirí na ngaelscoileanna ag tógáil a bpáistí le Gaeilge.” “Cinnte, bheadh daoine áirithe á dhéanamh ach ní dóigh liom (agus ní fheictear dom) go bhfuil uimhreacha suntasacha i gceist.” “Tá an chuma ar an scéal go bhfuil iarscoláirí na scoileanna ag roghnú na Gaelscolaíochta dá bpáistí féin seachas Gaeilge a labhairt leo,” a deir sé.
Dar le hÁine Ní Shléibhín a oibríonn le Gael-Taca i gcathair Chorcaí, “De réir mo thaithí féin ó bheith ag bualadh le pobal na Gaeilge sa chathair, tá níos mó teaghlach ann ná a cheapas féin fiú a bheadh ag tógáil clainne le Gaeilge. Faraor, níl aon fhigiúr deimhneach nó faic mar sin agam, ach díreach ó thaobh daoine ag bualadh isteach anseo chugainn, tá daoine fós á dhéanamh.” Deir an Dr. Fearghal Mac Ionnrachtaigh, iardhalta Choláiste Feirste agus gníomhaire Gaeilge i mBéal Feirste, “tá mise cinnte de go bhfuil méadú suntasach ann ó thaobh líon na dteaghlach atá ag tógáil a gcuid páistí le Gaeilge ach níl taighde ceart déanta ar tionchar an Ghaeloideachais ó thuaidh nó ó dheas chun fianaise a chur le cibé tuairim atá ann…cad chuige seo? “Bá chóir go gcuirfí tionscadail taighde cuimsitheacha le chéile chun an scéal seo a fhiosrú agus plean ceart a chur le chéile bunaithe ar na dushláin a eascraíonn as. Ar ndóigh, beidh airgead, toil agus fuinneamh de dhíth chun seo a dhéanamh ach ní dócha go bhfuil muid ag caint ar riachtanas ró-uaillmhianach.” Ach an bhfuil sé go díreach “Iarscoláirí na scoileanna ag roghnú na Gaelscolaíochta dá bpáistí féin seachas Gaeilge a labhairt leo” Cá mhéad páiste a fhaigheann oideachas trí mheán na Gaeilge sa Ghaeltacht?
De réir figiúirí ó COGG An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta & Gaelscolaíochta, tá 5,100 in Iarbhunscoileanna ag fáil oideachas trí mheán na Gaeilge sa Ghaeltacht agus 9,500 ag fáil bunscolaíochta trí mheán na Gaeilge sa Ghaeltacht. De réir na staitisticí ó Scéim Labhairt na Gaeilge an uair dheireanach a rinneadh í, tá Gaeilge ag tuairim is 30% de pháistí na Gaeltachta.
G
