Féile Litríochta do Dhéagóirí
Feabhra 28, 2013
Beidh an Fhéile Litríochta bliantúil Fuint Focal ar siúl an deireadh seachtaine seo, 1-3 Marta 2013, in Áras Chrónáin, Cluain Dolcáin, Baile Átha Cliath.
Féile Litríochta do dhéagóirí is ea Fuint Focal eagraithe ag Pléaráca Teo, ina mbeidh ceardlanna scríbhneoireachta i mbliana ó scríbhneoirí, Míchéal Ó Ruairc, Jackie Mac Donncha, Colm Ó Broin, Cathal Póirtéir agus Colm Mac Séalaigh. I measc na n-imeachtaí ar an gclár tá cur i láthair ó Alan Titley ar ‘Trúir Scríbhneoirí Beoga’ – Pádraic Ó Conaire, Seosamh Mac Grianna agus Seán Mac Mathúna. Is í an t-úrscéalaí Anna Heussaff a sheolfaidh an féile.
Tá scoláirí ó Scoil Chuimsitheach Chiaráin, An Cheathrú Rua, Pobalscoil Ghaoth Dobhair, agus Coláiste Chilliain, Cluain Dolcáin ag freastal ar an bhféile i mbliana.
Eagraítear Fuint Focal mar chuid do Chlár Litríochta agus Drámaíochta Phléaráca Teo. atá maoinithe ag Ealaín na Gaeltachta agus An Chomhairle Ealaíon, le rannpháirtíocht sa scríbhneoireacht chruthaitheach a chothú i measc óige Chonamara agus litríocht na Gaeilge a chothú don todhchaí. Bíonn go leor imeachtaí éagsúla á reachtáil ag Pléaráca i rith na scoil bliana ar fud Chonamara mar chuid den gclár seo, tograí léitheoireachta, ceardlanna litríochta, togra léirmheastóireachta, aonach leabhar don aos óg- Brícíní, maraon le ceardlanna drámaíochta.
Is ócáid faoi leith é Féile Fuint Focal a thugann Gaeilgeoirí óga le chéile ón Ghaeltacht, agus ón Ghalltacht, thar deireadh seachtaine amháin le díriú isteach ar dhian-cheardlanna scríbhneoireacht chruthaitheach trí mheán na Gaeilge faoi stiúir scríbhneoirí aitheanta. Is réimse ealaíne aonarach uaigneach é réimse na litríochta mar cheird ach tugann an féile seo deis don dream óg castáil lena gcomhpháirtithe ag ócáid a dhéanann ceiliúradh ar réimse ealaíon gur spéis leo agus a thugann deis do dhaoine óga saothar a roinnt agus a phléigh i dtimpeallacht tacúil, taitneamhach ag cur lena scileanna cruthaitheach agus cumarsáide, ag cothú gréasán úr Gaeilge don todhchaí.
Foilsithe ar Gaelport.com
Seachtain na Gaeilge 2013 has something for all
Feabhra 28, 2013
Seachtain na Gaeilge, the rather more than a week-long festival of events celebrating the Irish language, heritage, culture, and life, returns from March 2 to 17.
Events will take place across the city and county, involving music, dance, theatre, debates, competitions, and storytelling, culminating in the St Patrick’s Day Parade. The festival was launched on Monday by TG4 presenter and Seachtain na Gaeilge ambassador Róisín Ní Thomáin, along with pupils from Gaelscoil Dara. The theme for this year’s festival is ‘Give Irish a Go’. The emphasis is on public participation and is aimed at those with little or no Irish, the ‘cúpla focail’, or who are fluent. Is leor Beirt – get talking as Gaeilge
The Is leor Beirt strand of the programme entails a small group of people meeting in a local cafe or in their workplace restaurant to chat together in Irish on a regular basis. “There is no extra cost or time needed to get involved with the Is Leor Beirt network,” said Conradh na Gaeilge’s Siobhán Ní Dhubhfaidh. “The scheme revolves around coffee breaks or lunchtimes that people would be taking anyway, only now they’ll be relaxing in a new setting in the company of other people interested in Irish.” Is Leor Beirt events will be taking place in Lohan’s and The Oslo Hotel in Salthill (Monday March 4, Monday 11, at 8pm); Hennellys Pub, Corrundulla (Monday 4, 8pm); McCambridges, Shop Street (Tuesday 5 and Tuesday 12, 10.30am); Hope’s, Loughrea (Wednesday 6, 11am); Loughrea’s Irish Office (Monday 4 at 10am, Wednesday 13, 11am).
Similar events include a coffee morning with Age Action West and the Cumann Craic in the Age Action West office, the Small Crane, at 12 noon on Tuesday 5. Club Áras na nGael will host oíche na bhfoghlaimeoirí social night with ceol agus craic for Irish language learners from 8.30pm. On Friday 8 there will be a coffee morning and conversation at An Comharchumann, Cill Rónáin, from 11am; an Irish taster class in Teach na Gaeilge, Maigh Cuillin (3pm for beginners, 3.30pm learners, 4pm higher, 4.30pm grammar class). Admission is free. For more information contact 086 – 00660483. The public can also practice their Gaeilge at the coffee morning in The Galway Cakery, Moycullen (Saturday 9, 11am); parent and toddler morning, Teach na Gaeilge, Maigh Cuilinn (Monday 11, from 10am); coffee morning, Café Áras na Gaeilge, NUIG, (Monday 11, from 10am); My First Gaeilge, Áras na Gaeilge, NUIG, (Monday 11, from 3pm).
Coffee morning, Gaelscoil Riada, Athenry (Tuesday 12, 11am); Ciorcal cómhra with wine and cheese reception, Aras na Gaeilge, NUIG (Tuesday 12, 3pm); Ciorcal comhra with caint agus craftmaking in Teach na Gaeilge, Moycullen (8pm, also Tuesday 12, for more information (086-0660483). On Wednesday 13 NUIG will host its ‘No English Day’; while Áras na Gaeilge, NUIG will hold an Irish breakfast (10pm) and My First Gaeilge (3pm); Oíche na bhfoghlaimeoirí in Club Áras na nGael, social night for Irish language learners, from 9.30pm. Concerts, events and talks SnaG begins on Saturday with NUI Galway’s Drama Festival for the Colleges, celebrating and hosting theatre as Gaeilge. For more information see www.drama-gaeilge.com
On Tuesday 5 Club Áras na nGael on Dominick Street will host a Breton night from 8pm; and the Róisín Dubh will host an ‘Irish Silent Disco’ from 10pm. On Wednesday 6 there will be a screening of the films Cré na Cille and Kings in Áras na Gaeilge, NUIG at 6pm; and Celtic rock band The Waylanders will play Kelly’s, Bridget Street at 9pm.
Thursday 7 will see an Irish trad session in The Western hotel, Prospect Hill, at 9.30pm and on Friday 8 there will be a talk entitled Cultural Resistance in the Basque Country in Áras na nGael, Dominick Street, at 7pm. On Tuesday 12 there will be a music session in the Westside Library, Galway at 6.30pm; a lecture on the poet Raifteirí with NUIG’s Prog Gearóid Ó Tuathaigh at 8pm; and the Irish Silent Disco at the Róisín Dubh at 10pm. Thursday 14 will see the sean nós night in Maigh Cuillin with Johnny Mháirtín Learaí, Josie Sheáin Jeaic, Máirtín Tom Sheainín, Máire Phete Uí Dhroighneáin, Treasa Bn Uí Chonaill, Treasa Uí Cheannbháin, Róisin Elsafty, Joe John Mac an Iomaire, Seosamh Ó Fátharta, Pól Ó Ceannbháin, and Catríona Ní Cheannbháin in Regans Pub at 9pm, admission is free.
That same evening will see a trad session in The Western Hotel, Prospect Hill (9.30pm) and a céilí with JCI Galway, Club Aras na nGael, at 9pm. Dara Ó Cualán will give a lecture on the Galway Oireachtas 1913 in the Galway City Museum at 2pm on Saturday 16. Music events for St Patrick’s Day (Sunday 17) include the St Patrick’s day Trad Music Session in Club Áras na nGael, from 2pm and Don Stiffe and Marcus Ó hIarnáin in The Forge, Moycullen, at 8pm. Storytelling for children SnaG will host storytelling events as Gaeilge for children in the Galway City Library (Friday 8 and Friday 15, 11.15am), in the Westside Library (Friday 8 and Friday 15, at 3.30pm), a reading morning for children in the Moycullen Bookshop (Saturday 9, 11am); The programme is available from Conradh na Gaeilge, Áras na nGael, 45 Dominick Street (091 – 567824, conradh@bradan.iol.ie, www.arasnangael.ie)
www.advertiser/galway.ie
Deontais Roinn na Gaeltachta chuig Coláiste Ghobnait
Feabhra 28, 2013
Ba bhreá linn i gColáiste Ghobnait glacadh le scoláirí don scoilbhliain 2013-2014.
Clúdaíonn deontas na Roinne lóistín na scoláirí fad a bhíonn siad ar an oileán.
Tá go leor buntáistí ag baint le Coláiste Ghobnait:
- Beidh an scoláire ag cónaí le teaghlach ar an oileán ina labhraítear Gaeilge an t-am ar fad
- Beidh seans iontach ag scoláirí barr feabhais a chur ar a gcuid Gaeilge. Is í an Ghaeilge teanga labhartha mhuintir an oileáin agus comhluadar na scoile (smaoinigh ar 40% don Bhéaltriail sa Ghaeilge)
- Tá rogha leathan ábhar ar fáil
- Tá líon beag scoláirí i ngach rang
- Tá na háiseanna nua-aimseartha go léir ar fáil
- Tá mionríomhair glúine ar fáil do na ranganna sa Teastas Sóisearach agus sa chéad bhliain Ardteisiméireachta
- Tá áis físchomhdhála sa choláiste
- Tá páirc uile-aimseartha in aice na scoile
- Tá páirc imeartha againn
- Tá cúirteanna cispheile againn
- Tá cúirt leadóige againn
- Tá eitpheil ar fáil
- Tá áiseanna liathróid láimhe ar fáil
- Tá gach duine ina gcónaí in aice na scoile
- Tá gach áis in aice láimhe
Is fiú féachaint ar na súiomhanna gréasáin seo agus feicfidh tú íomhánna den oileán:
- www.inisoirr-island.com
- www.colaistelaichtin.ie
Tuilleadh eolais:
Coláiste Ghobnait, Inis Oírr, Oileáin Árann, Co. na Gaillimhe.
Teil/faics: 099 75016
Ríomhphost: priomhoide.cg@cogalvec.ie
Seoladh Sheachtain na Gaeilge na Gaillimhe
Feabhra 28, 2013
Rinne ambasadóir Sheachtain na Gaeilge agus láithreoir TG4, Róisín Ní Thomáin, clár na Gaillimhe do Sheachtain na Gaeilge a sheoladh ag tús na seachtaine seo.
Bhí Róisín timpeallaithe ag daltaí Ghaelscoil Dara agus í i mbun na hócáide, tráthúil go leor agus líon ollmhór scoileanna páirteach i Seachtain na Gaeilge na bliana seo. Cuirfear tús le Seachtain na Gaeilge na Gaillimhe an deireadh seachtaine seo romhainn le Féile Náisiúnta Drámaíochta na gColáistí tríú leibhéal. Rannpháirtíocht an phobail atá mar theachtaireacht Sheachtain na Gaeilge na bliana seo agus go deimhin tugann clár na Féile deis do gach mac máthair, bíodh siad líofa nó lag sa teanga, páirt ghníomhach a bheith acu in imeachtaí na seachtaine.
Chomh maith le clár imeachtaí na féile tá craobhacha Chonradh na Gaeilge ar fud chontae na Gaillimhe i mbun feachtais chun lucht gnó, scoileanna agus grúpaí pobail a mhealladh i dtreo deiseanna a chur ar fáil don phobal chun an Ghaeilge a úsáid leis an bhfeachtas Seachtain na Gaeilge – Give Irish a Go. Cheana féin tá lear mór den lucht gnó agus grúpaí eile rannpháirteach san fheachtas seo. Tá Clár na Gaillimhe ar fáil anois ó Oifig Chonradh na Gaeilge ag 45 Sr. Doiminic. Deir Siobhán Ní Dhubhfaidh ó Chonradh na Gaeilge “ó thús mhí Eanáir táimid ag obair le grúpaí Gaeilge, grúpaí pobail, bunscoileanna agus meánscoileanna, cumainn tríú leibhéal, lucht gnó agus réimse leathan grúpaí eile agus daoine aonair ag ullmhú an chláir agus tá áthas orainn go bhfuil sé ar fáil anois. Táimid i mbun an chláir a dháileadh fud fad an chontae anois nó is féidir le daoine teagmháil a dhéanamh linn ag 091 567824, conradh@bradan.iol.ie nó tá fáil air freisin ag www.arasnangael.ie.
Dúirt Siobhán go mbeidh dlúthbhaint ag Seachtain na Gaeilge na bliana seo leis an scéim Is leor Beirt, an gréasán náisiúnta de chiorcail comhrá atá forbartha ag Conradh na Gaeilge. Bainfear leas as Is leor Beirt chun sraith imeachtaí a chur ar fáil don phobal le linn Sheachtain na Gaeilge.
www.advertiser/galway.ie
Léiriú dorcha do “Pinocchio” ar camchúirt le linn Seachtain na Gaeilge 2013
Feabhra 27, 2013
Má cheapnn tú go bhfuil scéal Phinocchio ar eolas agat, tá dul amú ort …
Beidh an seó Tromluí Phinocchio / Pinocchio – a Nightmare, a fuair árd-mholadh ó léirmheasóirí agus lucht féachanna araon agus é ar siúl i bhFéile Imeallach Bhaile Átha Cliath (Dublin Fringe Festival), ar camchúirt ar fud na tíre le linn Seachtain na Gaeilge 2013.
Bronadh an teideal “Best Irish Language Show of 2012” ar an seó ar shuíobh an IrishTimes.com, agus bhain an seó áit amach sna “Top 10 Theatre Productions of 2012” ar Entertainment.ie.
Déan cinnte gan an seó samhlaíoch, draoíochtúil seo a chailleadh agus é in amharclann gar duit!
Sa leagan seo den tsean-scéal, déagóir is ea Pinocchio, fear óg agus cloigeann adhmaid air, nach mbraitheann comhmhuintearas lena athair Geppetto. Díríonn an léiriú ar an dtaobh dorcha den bhfíor-scéal cáiliúil, agus leanann muid an déagóir agus é ag cur aithne ar dhomhain aisteach, ina bhfuil ainmhithe agus cumas cainte acu, puipéidí beo, agus gach saghas camiléireachta!
Is léiriúchán é seo atá lán le híomhánna agus samhlaíocht. Déanann na haisteoirí an ceol, na héifeachtaí fuaime, agus an soilsiú beo ar an stáitse, chun an domhan draíochtúil ina bhfuil Pinocchio a léiriú.
Tá Gaeilge agus Béarla sa seó, mar sin tá sé in oiriúint do gach duine, is cuma cé mhéid Gaeilge atá aige/aici.
Is dráma é Tromluí Phinocchio / Pinocchio – a Nightmare a chabhróidh leat Seachtain na Gaeilge — agus Bliain na Gaeilge — a cheiliúradh, bíodh an ‘cúpla focal’ agat nó ná bíodh.
Ós rud é go bhfuil an seó bunaithe ar an bhfíor-leagan dorcha den scéal, níl an léiriú seo oiríunach do pháistí níos óige ná 11 bliain.
Beidh Tromluí Phinocchio / Pinocchio- A Nightmare ar siúl sna hionaid seo a leanas:
The Pavilion, Dún Laoghaire 5ú Márta 10am & 12pm
The Dock Cora Droma Rúisc (Carrick-on-Shannon) 6ú Márta 12pm & 2pm
Axis Baile Munna (Ballymun) 11ú Márta 1.30pm & 8pm
The Source Durlas Éile (Thurles) 15ú Márta 10.30am & 12.30pm
Riverbank Arts Centre Droichead Nua (Newbridge) 21ú Márta 1pm & 3pm
Chun tuilleadh eolais a fháil, caith súil ar www.moonfishtheatre.com
Cruinniú Poiblí maidir le Gaelcholáiste an Phiarsaigh, scoil nua i nDún Droma
Feabhra 27, 2013
Eagrófar cruinniú poiblí ar an Déardaoin, 14 Márta 2013, in Óstán Bewleys, Baile na Lobhar faoi oscailt an Ghaelcholáiste nua, Gaelcholáiste an Phiarsaigh i mí Mheán Fómhair 2014.
Dar le Cathaoirleach an ghrúpa bhunaithe, Lorcán Mac Gabhann, “is cúis cheiliúrtha dúinn uilig í gur cheadaigh An Roinn Oideachais agus Scileanna Gaelcholáiste nua, faoi phátrúnacht Fhoras Pátrúnacht na Scoileanna lán-Ghaeilge, a fhreastalóidh ar Dhún Droma agus na ceantair mór thimpeall air do na blianta fada amach romhainn.”
Tá éileamh fíorard ar an hIar-bhunscoileanna lán-Ghaeilge reatha i mórcheantar dheisceart Átha Cliath. Bainfidh bunú Ghaelcholáiste an Phiarsaigh an brú ollmhór atá ar na scoileanna sin agus freastalóidh sé ar na daltaí sin nach bhfuil áit iontu dóibh.
Chuir an tUas Mac Gabhann in iúl, “go mbeidh deis ag tuismitheoirí teacht ag an gcruinniú poiblí ar an 14 Márta 2013, áit go mbeidh siad in ann éisteacht le hurlabhraithe éagsúla a dhéanfaidh cur síos ar an oideachas lán-Ghaeilge agus ar thodhchaí Ghaelcholáiste an Phiarsaigh. Beidh deis, freisin, foirm chlárúcháin a fháil ag an gcruinniú.”
http://www.gaelcholaiste.com/nua/
Contracts signed for purchase of Gaelscoil de hÍde site
Feabhra 27, 2013
The new Gaelscoil de hÍde at Oranmore has taken a major step towards becoming a reality after contracts were signed for the purchase of a site.
The acquisition of land for the school finally cleared the way for the project to advance. The purchase of the site was the main stumbling block in delaying the new building. Gaelscoil de hÍde was included in the Department of Education’s five-year building programme last March and it was envisaged that construction would commence on the project in 2015.
The proposed new school will be a 16- classroom national school, with a two-class special needs unit, and ancillary accommodation with a general purpose room. The developers are now in the process of signing the contracts and it is expected this will be completed by March 16. Outline planning permission has already been granted.
The next step is the design stage and an application for full planning permission. Gaelscoil de hÍde currently has almost 300 pupils and 20 staff, all of whom are housed in temporary accommodation with no playground space or other resource facilities.
The cost of renting the pre-fab accommodation amounts to €200,000 a year. The news has been welcomed by Galway West TDs Independent Noel Grealish and Fine Gael’s Brian Walsh. The acquisition of the site for the new school has cleared the way for development to be fasttracked,” said Dep Walsh. “I have made this case directly to the Minister for Education.”
www.advertiser.ie/galway
Teorainn ar fhás na meánscolaíochta ó Thuaidh?
Feabhra 27, 2013
Scoilteanna Idé-eolaíocha, bacanna á gcur ar iarrachtaí scoileanna néamhspleacha á mbhunú, sruthanna á mbunú i meánscoileanna Béarla; ní bheidh ann sa deireadh leis an meánscolaíocht lán-Ghaeilge ach eireaball ruball ar an chorás Bhéarla?
Níl aon amhras ach go bhfuil fás na meánscolaíochta i bhfad taobh thiar den fhorbairt atá tagtha ar an Ghaeloideachas ag leibhéal bunscoile agus naíscoile.Faoi láthair is é Coláiste Feirste, i mBéal Feirste, an t-aon mheánscoil lán-Ghaeilge ‘saor scartha’ ó Thuaidh, a bhfuil 541 dalta ag freastal uirthi. Go dtí seo, tá teip ar dhá iarracht meánscoil neamhspleách lán-Ghaeilge a bhunú i nDoire agus i dTír Eoghain.
Tá trí mheánscoil aitheanta ag an Roinn Oideachais mar shruthanna san am i láthair, a chuireann roinnt ábhar ar fáil trí mheán na Gaeilge; Coláiste Chaitríona in Ard Mhaca, Scoil Iósaef i dTír Eoghain agus Ardscoil Mhaolmhaodhóg i gCo. an Dúin. Ó 2005, tá Coláiste Phádraig i gCo. Dhoire ag cur roinnt ábhar ar fáil trí mheán na Gaeilge chomh maith, gan aon aitheantas ón Roinn Oideachais.
De réir figiúirí atá bailithe ag Gaelscéal, tá 256 dalta ag fáil oideachais trí mheán na Gaeilge i roinnt ábhar ón chéad bhliain suas go dtí an cúigiú bliain i sruthanna sna Sé Chontae. Tá soláthar níos leithne ar fáil do dhaltaí ón chéad bhliain suas go dtí an tríú bliain (‘Eochair Chéim’ 3), le 5-10 n-ábhar/35-65% á chur ar fáil i nGaeilge, ag brath ar an scoil ar leith. Cuirtear deich n-ábhar go dtí an triú bhliana agus ceithre ábhar ar fáil ag leibhéal GCSE i gColáiste Chaitríona, an t-aon sruth a chuireann oideachas trí mheán na Gaeilge ar fáil ag leibhéal GCSE.
Bunaíodh an sruth i gColáiste Caitríona in 2002 agus tá 144 dalta cláraithe ann faoi láthair, an sruth is mó ó thaobh líon na ndaltaí de agus na n-ábhar a dhéantar trí mheán na Gaeilge. Cé go gcuireann an Roinn Oideachais síos ar Choláiste Chaitríona mar ‘shruth’, aithnítear mar ‘aonad’ é go coitianta, mar go bhfuil a ionad féin aige atá scoilte amach ón mháthairscoil, rud nach bhfuil amhlaidh i gcás na sruthanna eile.
Cuireadh tús leis an sruth Scoil Iósaef in 2010 agus tá an sruth in Ardscoil Mhaolmhaodhóg ag feidhmiú ó 2011. Tá Coláiste Phádraig ag reáchtáil sruth Gaeilge le hocht mbliana anuas, ach gan aitheantas níl d’acmhainn ag an scoil aon soláthar a chur ar fáil ag leibhéal GCSE. Níl sólathar ar bith sna haonaid Ghaeilge ar mhaithe le hábhar A-Leibhéal.
“Gan aitheantas ní féidir linn ach soláthar oideachais teoranta a chur ar fáil. Go dtí go bhfaighidh muid aitheantas ní thig linn múinteoirí eile a fhostú chun cur leis na hábhar atá ar fáil i nGaeilge,” a dúirt Rónán Ó Dónaill, múinteoir Gaeilge atá i bhfeighil an tsrutha i gColáiste Phádraig.
Dar le Seamús Mac Seáin, gníomhaire teanga iomráiteach as Béal Feirste, tá sruthanna ag cur “sceach i mbéal bearna” agus tá siad “le moladh go mór as roinnt ábhar a chur ar fáil i nGaeilge.”
Ach, maíonn sé gur “mór an difear idir sin agus coláiste cosúil le Coláiste Feirste”, a bhfuil 26 ábhar ar fáil suas go dtí leibhéal GCSE agus 19 ábhar ag A-Leibhéal, iad uilig trí mheán na Gaeilge.
Creideann Tomás Ó Donnghaile, duine de bhunaitheoirí Mheánscoil Dhoire, meánscoil a bhí ag feidhmiú idir 1994-2006, go bhfuil sé soiléir nach bhfuil ag éirí le polasaí Chomhairle na Gaelscolaíochta agus Iontaobhas na Gaelscolaíochta agus go bhfuil easnaimh mór ann maidir leis an bhfreastal atá á dhéanamh ar pháistí gaelscoile, “a bheas i gcónaí ag bogadh i dtreo oideachais darna leibhéal.”
I ráiteas a chuir Comhairle na Gaelscolaíochta (CnaG) chuig Gaelscéal dúradh : “Aithníonn CnaG gur an soláthar saor scartha an múnla is oiriúnaí faoi láthair go fadtréimhseach agus go mbunaítear múnlaí scoile ag gach leibhéal de réir éilimh agus de réir an mhúnla is cirte scoile don cheantar.” “Tá CnaG aontaithe ar ‘phrótacail chun sruthanna iar-bhunscolaíochta a fhorbairt ina scoileanna saor scartha. Tabharfar faoi seo i gceantair a bhfuil sruthanna ann ag an iarbhunleibhéal.’
Ach tá cuid mhór deacrachtaí a bhaineann le sruthanna agus aonaid, dar le Tomás Ó Donghaile, mar go mbíonn siad ag brath go mór ar an mháthairscoil Béarla.
“I dtaca le mo thaithí féin, tá an polasaí mícheart in úsáid. Is céad chúram na máthairscoileanna Béarla forbairt agus fás á scoileanna féin. Is guth beag fann a bheadh ag urlabhraí an aonaid Gaeilge i dtaca le pleanáil, forbairt agus caiteachas maoine, i measc bhord gobharnóirí na máthairscoile.”
Tá taithí praiticiúl ag Ó Donghaile ar an mhéid sin agus é lárnach sna hiarrachtaí chun Meánscoil Dhoire a fhorbairt. Bunaíodh Meánscoil Dhoire in 1994, le hiarrachtaí tuismitheoirí, agus bhí sí ag feidhmiú gan aitheantas ar feadh sé bliana. Sa bhliain 2000, bhronn an Roinn Oideachais aitheantas agus maoin ar an scoil ar acht go rachadh an scoil faoi bhainistíocht Mheánscoil Bhríde, scoil áitiúl a raibh aitheantas aici cheana. Bhí 51 dalta cláraithe leis an sruth a bhí ag feidhmiú i Meánscoil Bhríde i 2002 agus in 2006, d’fhogair bord bainistíochta na scoile nach mbeadh siad ag glacadh le daltaí don sruth.
Chomh maith leis na fadhbanna a bhaineann leis an bhainistiú, tá laigí ag na haonaid ó thaobh na Ghaeilge a fhorbairt mar ghnáth-theanga labhartha. Tá sé ráite ag Muireann Ní Mhóráin as COGG, “ní éiríonn le haonaid, (seachas nuair a bhíonn siad scoite amach ón mháthair-scoil) ná le sruthanna oideachas Gaeilge agus tá teipthe ar aonaid agus sruthanna thar na blianta.
“Ní bhíonn iontu i ndeireadh an lae ach grúpa faoi leith daltaí a dtagann múinteoirí chucu á dteagasc trí Ghaeilge ach feidhmíonn an scoil trí mheán an Bhéarla – an príomhoide go minic gan Gaeilge, oifig riaracháin, fógraí ar challaire, ceaintín, foirne peile agus a leithéid. Dá bharr sin, ní bhíonn aon Ghaeilge, de ghnáth, thar tairseach na seomraí ranga.”
Tá taighde díreach coimisiúnaithe ag COGG agus Comhairle na Gaelscolaíochta agus Foras na Gaeilge ar ábhar bainteach leis seo – ar sholáthar oideachas trí Ghaeilge sna múnlaí éagsúla – scoil neamhspleách, aonad nó sruth.
Sainmhíniú ar mhúnlaí scoile ó Chomhairle na Gaelscolaíochta
– Scoileanna lán-Ghaeilge Saorscartha: idir bhunscoileanna agus iar-bhunscoileanna: Is í an aidhm atá acu ná suíomh lántumtha a sholáthar do na páistí nach máthairtheanga an Ghaeilge dóibh, de réir mar a thugtar oideachas dóibh, mar a fhásann siad agus mar a fhorbraíonn siad.
– Aonaid lán-Ghaeilge ag bunscoileanna: Bíonn na cinn seo ceangailte le scoil lán-Bhéarla óstach, go tipiciúil nuair nach mbíonn go leor daltaí ann chun scoil neamhspleách a bhunú. Is í an aidhm atá acu seo fosta ná eispéireas an tumoideachais a sholáthar do pháistí nach bhfuil an Ghaeilge ina máthairtheanga acu, agus an teagasc go léir san aonad á dhéanamh trí mheán na Gaeilge de ghnáth.
– Sruthanna lán-Ghaeilge ag iar-bhunscoileanna lán-Bhéarla: Sa socrú seo foghlaimíonn grúpa daltaí cuid dá n-ábhair trí mheán na Gaeilge, agus cuid eile trí mheán an Bhéarla. Is cur chuige páirt-thumtha é seo do phaistí nach bhfuil an Ghaeilge ina máthairtheanga acu a aistríonn ó sholáthar na gaelscolaíochta.
www.gaelsceal.ie
Paráid na Féile Pádraig i gCeatharlach
Feabhra 27, 2013
Tá na socruithe don mhórshiúl ar Lá le Pádraig i mbaile Cheatharlach fógartha agus beifear ag súil le tacaíocht agus rannpháirtíocht forleathan i mbliana.
Tionólfar na rannpháirtithe ag 2.30i.n. agus cuirfear tús leis an mórshiúl ag 3.30i.n. Baileoidh na coisithe le chéile i gcarrchlós Penneys agus is ar Shráid na Boirne a dhéanfaidh na flótaí scuaine réidh don mhórshiúl. Iarrtar ar scoileanna, clubanna spóirt, grúpaí rince agus drámaíochta, eagrais dheonacha agus an lucht gnó tacú leis an bparáid agus páirt a ghlacadh sa chomóradh. ‘Sé téama na bliana seo ná Ceiliúradh Cheatharlach 2013 agus faoin téama áirithe seo luaitear an Fhéile Idirnáisiúnta Pan Cheilteach, Ceatharlach 800 agus Tóstal 2013. Beidh Banna na bPíobairí Ghleann Uisean ag soláthar ceoil . Siúlfaidh na Comhairleoirí áitiúla ag ceann na paráide agus ní bheidh aon seastán athbhreithnithe ann.
Mar sin le cinntiú go mbeidh mórshiúl den scoth ag baile Cheatharlach i mbliana cuirfear fáilte roimh gach tacaíocht. Iarrtar ar ghrúpaí clárú gan mhoill agus roimh an Luan, 11ú Márta ar a dhéanaí. Tá foirmeacha ar fáil ó Halla an Bhaile agus is féidir gach eolas a fháil ach glaoch ar 087 2857048.
www.carlow-nationalist.ie
Féile Drámaíochta na mBunscoileanna i gCeatharlach
Feabhra 27, 2013
Eagróidh Glór Cheatharlach Féile Drámaíochta do Bhunscoileanna in amhraclann G.B. Shaw ar an Mháirt, 12ú Márta i rith Sheachtain na Gaeilge.
Tá cuireadh tugtha do mhúinteoirí agus bunscoileanna uile timpeall an chontae drámaí a ullmhú agus a léiriú ar an stáitse ar an lá. Tá roinnt mhaith drámaí cláraithe cheana féin agus páistí i mbun cleachtaidh. Is cinnte go mbeidh sceitimíní ar na daltaí agus iad i mbun aisteoireachta ar stáitse na hamharclainne. Taispeántas a bhíonn i gceist san fhéile drámaíochta gach bliain leis an mbéim ar spraoi agus siamsaíocht seachas ar iomaíocht. Ní bhíonn comórtas ná duaiseanna san áireamh. Tá an ócáid oscailte do rang ar bith ó naíonaín bheaga go rang a sé. Is i rith am scoile a bheidh an fhéile ar siúl agus beidh fáilte roimh lucht féachana. Cead isteach saor. Tá gach eolas agus foirmeacha iarratais ar fáil ó Glór Cheatharlach ach glaoch ar 059 9158105, 085 1340047 nó rphost a sheoladh chuig eolas@glorcheatharlach.ie
www.carlow-nationalist.ie