Spraoicheist Gael Linn i gCeatharlach
Meitheamh 29, 2011
B’iontach an ocáid Ghaelach a reachtáileadh le déanaí mar chuid d’imeachtaí na hÉigse i gCeatharlach do dhaltaí ins na hardranganna i mbunscoileanna an cheantair.
Spraoicheist na hÉigse a bhí ann, eagraithe ag Gael Linn i gcomhar le Glór Cheatharlach, agus d’éirigh go hiontach leis an ócáid. Ghlac seacht bhfoireann is tríocha páirt sa Spraoicheist. Dob é an slua ba mhó riamh agus líonadar halla spóirt na Gaelscoile.Thángadar ag siúl, i gcarranna agus i mbusanna ó aon scoil déag. Bhíodar ann ó Ghleann Uisean, Gaelscoil Eoghain Uí Thuairisc, Scoil an Easboig Uí Fhoghlú, Beann na gCaorach, Tigh an Raoireann, Baile na mBreathnach, Scoil Chailíní an Teaghlaigh Naofa, Scoil Naomh Bríd Muinebheag, Gaelscoil Átha Í, Scoil Naomh Fiacc agud Díseart Diarmada.
Bhí éagsúlacht an-mhaith de cheisteanna le freagairt bunaithe ar spórt agus ceol, scannáin agus cláracha teilifíse, leabhair agus eolas ginearálta. Dob í Niamh de Búrca thar cheann Gael Linn a bhí ag cur na gceisteanna agus bhí muintir Ghlór Cheatharlach i mbun marcála. Bhí na daltaí uile thar a bheith tógtha leis an mbabhta éisteachta agus le babhta na bpictiúr ach go háirithe. Bhain cuid de na foirne scóranna an-ard amach. Tháinig Tigh an Raoireann agus Gaelscoil Cheatharlach ar chomhscór sa tríú háit le Scoil an Easboig Uí Fhoghlú sa dara háit. Ach le scór dochreidte de naoi marc is caoga as seasca fógraíodh na buachaillí ó Scoil Naomh Bríd, Muinebheag mar bhuaiteoirí Spraoicheist 2011. Bronnadh duaiseanna agus plaiceanna Gael Linn ar bhaill na bhfoirne a bhuaigh .
Chun clabhsúr a chur leis an ócáid chuir na daltaí ó Ghaelscoil Átha Í, Scoil an Teaghlaigh Naofa, Gleann Uisean agus Gaelscoil Eoghain Uí Thuairisc taispeántas ceoil i láthair. Ghabh Niamh de Búrca buíochas leis na daltaí, leis na múinteoirí agus le bainistíocht na Gaelscoile as a dtacaíocht do Spraoicheist Gael Linn atá anois mar cheann de phríomh imeachtaí na mbunscoileanna ar chlár Fhéile na hÉigse i gCeatharlach.
The Nationalist – Glór Ceatharlach
40 scoil nua le bunú sna sé bhliain amach romhainn – an tAire Quinn
Meitheamh 28, 2011
D’fhógair an tAire Oideachais agus Scileanna, Ruairí Quinn T.D., inniu go mbunófar 20 bunscoil nua agus 20 iarbhunscoil nua sna sé bhliain amach romhainn.
Ag fógairt na scoileanna nua dó, dúirt an tAire: “Tá mo Roinnse ag tuar méadaithe de bhreis is 45,050 dalta bunscoile agus 24,900 dalta iarbhunscoile faoi thosach na scoilbhliana 2017/18.
“Chun freastal ar riachtanais an daonra mhéadaithigh páistí atá ag dul ar scoil, caithfimid 40 scoil nua a bhunú maraon le síneadh a chur le roinnt de na scoileanna atá ann cheana.”
As na 40 scoil nua, beidh 17 díobh i gceantar Bhaile Átha Cliath agus 12 eile i i gcrios na gcomaitéirí i gCill Mhantáin, Cill Dara, sa Mhí agus i Lú.
Bunófar sé scoileanna nua i gCorcaí, trí chinn i nGaillimh, ceann i Loch Garman agus ceann sa Chabhán. (Feic an léarscáil leis seo a thaispeánann suíomhanna na scoileanna nua).
Beidh na scoileanna nua seo mar bhreis ar na seacht bunscoileanna nua a osclaíodh i bhfómhar na bliana 2010. Bunscoileanna sé déag rangsheomra agus iarbhunscoileanna do suas le 1,000 mac léinn a bheidh iontu de ghnáth. Meastar gur costas caipitil de tuairim is €380m a bheidh ar bhunú na scoileanna nua agus áireofar roinnt tionscadal Comhpháirtíochta Príobháidí Poiblí sa chlár seachadta. Beidh tionscadail bhreise sínte scoile ann chomh maith a bheidh ag teastáil chun freastal ar an daonra méadaitheach páistí atá ag dul ar scoil.
D’fhógair an tAire freisin bunú socruithe nua d’aitheantas bunscoileanna agus scoileanna dara leibhéal nua. Adúirt an tAire Quinn: “Leis an líon suntasach scoileanna nua, beidh deis ann do phátrúin cur isteach ar phátrúnacht na scoileanna seo.
“Tugann na socruithe nua atá foilsithe ag mo Roinnse inniu, cur chuige cothromaithe chun ligint do phátrúin ionchasacha iarratais a chur isteach ar bhunú scoileanna.
“Cuireann na critéir atá le n-úsáid chun pátrúnacht na scoileanna nua a chinneadh béim ar leith ar an éileamh ó thuismitheoirí ar iolrachas agus éagsúlacht pátrúnachta.”
Cuireann an fógra béim arís ar thiomantas an Aire chun feidhmithe luath na dtiomantas i gClár an Rialtais maidir le gluaiseacht i dtreo córais níos iolraí pátrúnachta ag an dara leibhéal.
Tá sé ag tógáil freisin ar an bhFóram faoi Phátrúnacht agus Iolrachas san Earnáil Bhunscoile a bhunaigh an tAire.
“Is ceart go mbeadh rogha na dtuismitheoirí ag croílár an bhreithiúnais faoin gcineál scoile a aithneofar,” a dúirt an tAire Quinn.
“Deanfaidh na socruithe nua foráil go n-iarrfar ar comhlachtaí pátrúnachta atá ag moladh scoileanna ag an gcéad nó ag an dara leibhéal fianaise faoi éileamh a chur faoi bhráid.”
D’fhógair an tAire freisin bunú an Ghrúpa um Bhunú Scoileanna Nua a chuirfidh comhairle air faoi phátrúnacht scoileanna nua tar éis dó tuairisc faoi na hiarratais a bhreithniú a chuir an Roinn le chéile. An Dr. Seamus McGuinness (iar-léachtóir sinsearach i Roinn an Oideachais i gColáiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath) a bheidh ina Chathaoirleach ar an nGrúpa agus áiríonn sé chomh maith Ms. Sylda Langford (iar-Stiúrthóir Oifig an Aire Leanaí) agus an tOllamh Seán Ó Riain (Roinn na Socheolaíochta, Ollscoil na hÉireann, Má Nuad).
Is iad na chéad céimeanna eile i bpróiseas na scoileanna nua seo ná:
- Cuirfidh an Roinn in iúl go gairid do na comhlachtaí pátrúnachta na sonraí faoi na chéad scoileanna atá le bunú.
- Is féidir leis na comhlachtaí pátrúnachta iarratais a chur faoi bhráid ansin.
- Dréachtfaidh oifigigh de chuid na Roinne tuairisc a bheidh bunaithe ar na hiarratais seo a bhreithneoidh an Grúpa um Bhunú Scoileanna Nua agus cuirfidh sé sin tuairisc agus moltaí inti chuig an Aire chun a bhreithnithe.
www.education.ie
Borradh faoi líon na Naíonraí sa tír
Meitheamh 28, 2011
Tá borradh ollmhór faoi líon na naíonraí atá á n-oscailt ar fud na tíre le cúpla bliain anuas. Faoi láthair tá go leor folúntas atá bainteach leis an réimse oibre seo fógartha i naíonraí éagsúla in Uíbh Fháilí, Cill Chainnigh, Cill Dara, Baile Átha Cliath, Trá Lí agus Cill Mhantáin.
Is poist lánaimseartha agus pháirtaimseartha atá i gceist do dhaoine atá cáilithe chun tabhairt faoi phoist amhail Stiúrthóir Naíonra agus stiúrthóirí cúnta.
Tháinig méadú suntasach ar an méid naíonraí nua atá oscailte ar fud na tíre le dhá bliain anuas. Sa bhliain 2009 d’oscail cúig naíonra nua, anuraidh osclaíodh seacht gcinn déag nua agus i mbliana tá sé beartaithe go mbeidh breis is fiche naíonra nua oscailte i gceantair éagsúla ar fud na tíre ag tús na scoilbhliana.
Ag tagairt don bhorradh faoi lion na naíonraí sa tír le blianta beaga anuas dúirt Seán Ó hAdhmaill atá ag obair mar Oifigeach Forbartha le Forbairt Naíonraí Teoranta “go raibh dhá phríomhchúis leis an méadú suntasach seo” , dúirt sé “gur chuir An Scéim um Chúram agus Oideachas Luath-Óige, a cuireadh i bhfeidhm anuraidh, mar aon le córas nua chun Stiúrthóir Naíonra a cheapadh go mór leis an mborradh seo”.
Dé réir na scéime um Chúram agus Oideachas Luath-Óige bíonn an-deis ag tuismitheoirí a bpáistí a chur chuig naíonra saor in aisce ar feadh bliana. Tá an scéim seo dírithe ar pháistí a bheidh ag tosú ar scoil an bhliain dár gcionn.
Leis seo tháinig an-éileamh ar naíonraí mar go dtugann roinnt de na gaelscoileanna timpeall na tíre tús áite de ghasúir a d’fhreastail ar naíonraí.
Maidir leis an gcóras nua earcaíochta atá curtha i bhfeidhm agus ag ceapadh Stiúrthóirí ar naíonraí , bíonn agallamh Gaeilge mar pháirt lárnach don phróisis seo anois. Ciallaíonn seo go mbíonn caighdeán ard Gaeilge sna naíonraí.
Le blianta anuas tá níos mó féidearthachtaí ann chun naíonra a bhunú i gceantair timpeall na tíre, de bharr go bhfuil go leor naíonraí i mbailte beaga eile cheana féin. Tá an-tóir orthu mar go hiondúil téann na páistí ar aghaidh chuig Gaelscoil má tá ceann sa cheantar agus ar an gcaoi sin bíonn aithne ag na gasúir ar dhaoine eile agus bíonn cairde déanta acu agus iad ag dul tríd an gcóras oideachais trí mheán na Gaeilge.
Tá tuilleadh eolais maidir le naíonraí ar fáil ar shuíomh gréasáin Fhorbairt Naíonraí Teoranta: www.naionrai.ie.
©Gaelport.com 28 Meitheamh 2011
Togha na gcúrsaí ollscoile ar fáil trí Ghaeilge
Meitheamh 28, 2011
Tá áthas an domhain ar lucht an Teastais Shóisearaigh agus na hArdteiste mar gur tháinig deireadh leis na scrúduithe Stáit Dé hAoine seo cáite.
Cé go mbeidh ócáidí ceiliúrtha á n-eagrú acu anois tá jab amháin fós le déanamh acu siúd a bhfuil suim acu a n-intinn a athrú ar chúrsaí tríú leibhéal atá roghnaithe acu.
Is féidir le daltaí Ardteiste a líon isteach foirm CAO cúrsaí tríú leibhéal a roghnú roimh 5.15i.n ar 1 Iúil trí www.cao.ie.
Tá éileamh mór ann do dhaoine a bhfuil Gaeilge acu, le teacht i bhfeidhm Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003, an Ghaeilge a bheith aitheanta mar theanga oifigiúla san Aontas Eorpach agus forbairt na meán craoltóireachta le cúpla bliain anuas gan trácht ar mhúinteoirí bunscoile agus iar-bhunscoile. Chun an t-éileamh seo a sásamh tá fás mór tagtha ar chúrsaí tríú leibhéal a bhfuil an Ghaeilge mar phríomhghné iontu.
Is féidir BA a dhéanamh sa Ghaeilge i gcuid mhaith d’institiúidí tríú leibhéal lena n-áirítear Ollscoil na hÉireann, Gaillimh, Coláiste na hOllscoile Corcaigh agus An Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath. Má tá suim agat i gcúrsaí gnó nó iriseoireacht is féidir BA Gnó agus Gaeilge nó BA Gaeilge agus Iriseoireacht a dhéanamh le FIONTAR DCU (www.dcu.ie/fiontar)
Ós rud é go bhfeidhmíonn cúrsaí FIONTAR go hiomlán trí Ghaeilge agus go bhfuil áiseanna teanga d’ardchaighdeáin ar fáil sna ríomhlanna bíonn mic léinn réidh le hobair trí Ghaeilge gan mórán stró. Cuireann Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, Ollscoil na hÉireann Gaillimh (http://www.acadamh.ie/) réimse leathan de chúrsaí ar fáil ar nós cúrsaí aistriúcháin, riaracháin gnó agus cumarsáíde.
Tugann na cúrsaí san Acadamh deis do mhic léinn cúrsa tríú leibhéal a dhéanamh i gcroílár ceantair Gaeltachta amhail Connemara agus Dún na nGall, a chabhraíonn go mór leo a scileanna teanga a fhorbairt.
©Gaelport.com 28 Meitheamh 2011
‘Níl go leor spásanna sna Gaelscoileanna’
Meitheamh 28, 2011
Ní raibh 1,200 páiste in ann áit a fháil i ngaelscoil anuraidh de bharr easpa spáis san earnáil, de réir figiúirí ó Gaelscoileanna Teo.
Bailíonn an eagraíocht staitisticí ó scoileanna lán-Ghaeilge faoi líon na bpáistí ar liostaí feithimh, agus tá na figiúirí do 2009/2010 eisithe acu anois. Ní raibh 890 páiste in ann dul chuig bunscoil lán-Ghaeilge sa Phoblacht agus ní raibh áit i nGaelscoil dara leibhéal do 340 scoláire eile. Bhí 367 dalta ar liostaí feithimh bunscoile i mBaile Átha Cliath, 262 sa chuid eile de Chúige Laighean, 113 sa Mhumhain, 100 i gConnachta agus 38 i nDún na nGall, i Muineachán agus sa Chabhán. Tá leath de na daltaí dara leibhéal nach bhfuair áit i meánscoil lonnaithe i gCúige Mumhan. Níl figiúirí do 2010/2011 eisithe ag Gaelscoileanna Teo go fóill. Tá ganntanas spáis i nGaelscoileanna ina fhadhb le fada an lá, agus bíonn díomá ar thuismitheoirí timpeall na tíre gach uile bhliain nuair nach féidir leo áit a fháil i scoil lán-Ghaeilge dá bpáistí.
Cláraíonn roinnt tuismitheoirí a bpáistí le gaelscoileanna chomh luath agus a thagann siad ar an saol de bharr an éilimh ar spásanna. “Níl go leor spásanna sna gaelscoileanna,” arsa Seán Mac Cárthaigh, Príomhoide Ghaelscoil Chluain Dolcáin i mBaile Átha Cliath. “Tá an-éileamh ar an nGaelscolaíocht. Bíonn thart ar 30 dalta ar liosta feithimh na scoile gach bliain, agus bíonn an-díomá ar na tuismitheoirí nuair a deir muid leo nach bhfuil áit ann dá gcuid páistí.” “Ba cheart níos mó scoileanna lán-Ghaeilge a oscailt nó na cinn atá ann faoi láthair a dhéanamh níos mó, sa chás go bhfuil spás do sheomraí breise acu.” Dúirt an tAire Oideachais Ruairí Quinn an tseachtain seo caite nach féidir le 20% de na scoileanna ar fad sa Phoblacht freastal ar an éileamh d’áiteanna. Níl na páistí a bhí cláraithe do ghaelscoileanna nua a rabhthas ag iarraidh iad a oscailt ó 2008 i leith san áireamh sna figiúirí ó Gaelscoileanna Teo. Tá spéis léirithe ag tuismitheoirí i 14 ceantar ar leith i mbunscoil lán-Ghaeilge a bhunú le blianta beaga anuas. Cuireadh stop leis an obair a bhí ar siúl ag roinnt de na coistí bunaithe, ina measc coistí i Dún Léire, Contae Lú, i gCromghlinn, Baile Átha Cliath agus i Ros Mhic Thriúin, Loch Garman, de bharr polasaithe nua na Roinne Oideachais.
De réir rialacha reatha na Roinne, ní féidir scoil nua a oscailt mura bhfuil sé lonnaithe i gceantar ina bhfuil an daonra ag fás. Níl aon chinnteacht go mbeidh tuismitheoirí in ann gaelscoil a oscailt fiú sna ceantair sin féin áfach. Tá an tAire Oideachais i mbun comhráití leis na heaglaisí agus le forais eile agus é mar aidhm aige córas nua pátrúnachta a aontú roimh dheireadh na bliana. Chuir an Coimisiún um Chóiríocht Scoile tuairisc faoi bhráid an Aire i mí Feabhra a bhí báúil don Ghaeilge. Dúradh ann gur cheart go mbeadh áit ag an ngaelscolaíocht sa chóras nua “trí fhorbairtí campais le scoileanna eile, nó, nuair is cuí, ar a suíomhanna féin.” Deir an Coimisiún chomh maith gur cheart go mbeadh an rogha ag scoileanna a dteanga teagaisc a athrú ó Bhéarla go Gaeilge “chomh fada agus a aontaíonn na páirtithe leasmhara go léir leis an athrú agus nach gciallaíonn sé go bhfuil easpa cóiríochta sa cheantar.”
Gaelscéal – Colm Ó Broin
Gaelscoil open day bids to resolve row
Meitheamh 28, 2011
Scoláireachtaí €2,000 ar fáil do Mháistreachtaí Fiontar DCU
Meitheamh 27, 2011
Tá deich scoláireacht dar luach €2,000 an ceann ar fáil do mhic léinn a chláraíonn ar an gcúrsa MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais agus ar an MA sa Ghaeilge (Sochaí agus Teanga). Bronnfar na scoláireachtaí ar an gcúigear mac léinn is fearr a n-éiríonn leo sa chéad bhliain den dá chúrsa. Bronnfar na scoláireachtaí ag deireadh na chéad bhliana. Le tacaíocht ón gclár Ganntanas Scileanna tá táillí laghdaithe de €2,500 ar an MSc. Fágann seo go gclúdóidh an scoláireacht mórchuid de na táillí iomlána don chéad bhliain den chúrsa sin. Gearrtar táille de €3,286 sa bhliain ar an MA. Clar páirtaimseartha thar dhá bhliain atá sa dá chúrsa.
Freastalaíonn mic léinn ar champas DCU ar 8 deireadh seachtaine sa bhliain, rud a thugann deis do dhaoine nach bhfuil ina gcónaí i mBaile Átha Cliath tabhairt faoin gcúrsa. Is féidir le mic léinn a roghnaíonn gan an tráchtas a dhéanamh ag deireadh na gcúrsaí Dioplóma Iarchéime a ghnóthú. Tá deis Teastas Iarchéime a ghnóthú ar an MA tar éis bliana. Gné tharraingteach den dá chúrsa ná go bhfuil an mheasúnacht ar fad bunaithe ar obair scríofa a dhéanann na mic léinn i rith na bliaina. Is minic go mbíonn an obair bunaithe ar an jab ina bhfuil siad. Bíonn an rud céanna i gceist leis an tráchtas.
MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais (DC627)
Tugann an cúrsa seo deis dóibh siúd a bhfuil bunchéim acu in ábhar seachas gnó nó teicneolaíocht faisnéise saineolas a fháil ar na hábhair sin – margaíocht, bainistíocht, cumarsáid, ilmheáin san áireamh. Tá céimithe an chúrsa ag obair i gcomhlachtaí príomháideacha, san earnáil phoiblí, agus in eagrais dheonacha a bhaineann leis an nGaeilge – mar shampla: Farmer’s Journal; COGG; Coláiste na bhFiann; RTÉ; Údarás Craolacháin na hÉireann. Tá céimithe eile ag obair mar mhúinteoirí nó mar phríomhoidí i mbunscoileanna agus meánscoileanna na tíre.
MA sa Ghaeilge (Sochaí agus Teanga) (DC628)
Ar an gcúrsa seo déanann mic léinn staidéar ar cheisteanna éagsúla a bhaineann le forbairt na Gaeilge sa tsochaí chomhaimseartha. Foghlaimíonn siad na scileanna praiticiúla a chabhróidh leo tionscadail teanga a dhearadh agus a bhainistiú. Foghlaimíonn siad faoi pholasaithe agus chleachtais teanga agus faoi fhorbairt scéimeanna teanga, trí anailís a dhéanamh ar chás-staidéir idirnáisiúnta. Tá céimithe an chúrsa ag obair in eagraíochtaí éagsúla poiblí agus deonacha, ina measc: An Chomhairle Mhúinteoireachta; Coláiste na Tríonóide; Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge; Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte; Gaelscoileanna;
MET Éireann.
“Cabhraíonn an mháistreacht go mór liom mar thug sé na bunscileanna gnó dom – tuairiscí a scríobh; conas cur i láthair a dhéanamh ós comhair Stiúrthóir Rugbaí London Irish; conas airgeadas an chomhlachta a bhainistiú; agus conas gnó a fhás, a rialú agus a bhainistiú go laethúil.” a dúirt Tomás Ó Madagáin, comhbhunaitheoir Sports Academy International i Luimneach. “Bhain mé an-taithí as m’am le Fiontar – bhí na léachtóirí an-chabhrach, bhí an cúrsa an-nuálaíoch agus is taithí iontach í d’éinne atá ag iarraidh dul amach sa saol agus a ghnó féin a thosnú agus a rud féin a dhéanamh. Go bunúsach, tugann sé na scileanna agus an mhuinín duit dul amach agus an obair a dhéanamh. I ndáiríre, níl focal bréige ansin, bhain mé an-taitneamh as ag féachaint siar air.“
Spriocdháta d’Iarratais:
31 Iúil 201
Tuilleadh Eolais:
www.dcu.ie/fiontar
(English) Bishops committed to school reform
Meitheamh 23, 2011
Ciorcal Comhrá Samhraidh
Meitheamh 23, 2011
Tá Gaeilge Locha Riach ag eagrú Ciorcal Comhrá do mhic léinn meánscoile i mí Iúil agus Lúnasa. Beidh an ciorcal comhrá dírithe ar mhic léinn sa chéad bhliain agus sa dara bliain agus tá sé mar aidhm aige deis a thabhairt dóibh Gaeilge a labhairt le daoine óga eile in atmaisféar neamhfhoirmiúil. Is iad na mic léinn féin a dhéanfaidh an comhrá a stiúradh agus beidh duine óg ar ardchumas Gaeilge i láthair freisin chun cabhrú leo.
Beidh an ciorcal comhrá ar siúl gach Céadaoin ó 3.30 – 4.30i.n., i mBaile Locha Riach, ar chostas EUR2 sa tseachtain. Gach eolas ó 091-870718 nó oifig@lochariach.com.
Galway Advertiser – Peadar Mac Fhlannchadha
23 Meitheamh 2011
(English) Martin addresses schools patron issue
Meitheamh 20, 2011