Méid an Téacs

An Fóram Comhpháirtíochta tagtha le chéile

Márta 21, 2014

Amhras faoi neamhspleáchas na gCeanneagraíochtaí faoi struchtúr úr na bhFóram

Fógraíodh mí Eanáir toradh an phróisis chuíchóirithe i dtaca leis na heagrais Ghaeilge atá bunmhaoinithe ag Foras na Gaeilge. Tá sé cheanneagraíocht roghnaithe, agus beidh na heagrais eile fágtha gan mhaoiniú ón 30 Meitheamh 2014.

Faoin gcóras nua, tá dhá fhóram nua bunaithe, Fóram Comhpháirtíochta uile oileáin agus Fóram Forbartha Teanga comhdhéanta de ghrúpaí agus eagrais phobail atá maoinithe ag Foras na Gaeilge.

Tionóladh an chéad chruinniú den Fhóram Comhpháirtíochta ar Dé Céadaoin, 19 Márta 2014, áit ar tháinig ceannasaithe Cheanneagraíochtaí na Gaeilge, i gcuideachta le feidhmeannaigh shinsearacha de chuid Fhoras na Gaeilge le chéile.

Bunaíodh an Fóram Comhpháirtíochta de réir threoir na Comhairle Aireachta Thuaidh/Theas athstruchtúrú a dhéanamh ar an mbealach a gcuirtear maoiniú ar fáil don earnáil bhunmhaoinithe Ghaeilge. Beidh an Fóram ag aontú plean straitéiseach don earnáil agus pleananna a chéile agus ag cinntiú go mbeidh na ceanneagraíochtaí ag obair go dlúth as lámha a chéile leis an chuid is fearr a dhéanamh don teanga.

Cé go bhfuil ráite ag Foras na Gaeilge go mbeidh gach ceann de na 6 cheanneagraíocht “ag leanúint de bheith ag feidhmiú ar bhonn neamhspleách, agus iad freagrach go hiomlán as a mór-réimse”, tá ceisteanna ardaithe maidir le neamhspléachas na gceanneagras ón maoinitheoir, Foras na Gaeilge, atá i bhfeighil ar an bhFóram Comhpháirtíochta.

Dúirt Foras na Gaeilge go mbeidh cruinnithe eile den Fhóram Comhpháirtíochta le heagrú sna seachtainí romhainn agus beidh fáil ar chomhairle ó shaineolaithe sa phleanáil teanga agus sa phleanáil straitéiseach le linn na gcruinnithe “lena chinntiú go mbeidh pleananna na mór-réimsí don am atá le teacht ag teacht le prionsabail an dea-chleachtais”.

Foilsithe ar Gaelport.com

Deireadh ré don nuachtán Foinse

Meán Fómhair 11, 2013

Tá fógartha ag Móinéar Teo. go bhfuil deireadh curtha leis an leagan clóite den nuachtán seachtainiúil agus nach mbeidh Foinse ar fáil ar sheilfeanna do shiopa áitiúil ag deireadh na míosa mar a bhí beartaithe go dtí seo.

Bunaíodh Foinse i 1996, agus cuireadh nuachtáin náisiúnta Gaeilge ar fáil go seachtainiúil go dtí samhradh 2009 le maoiniú ó Fhoras na Gaeilge. Nuair a theip ar an maoiniú seo, rinneadh athsheoladh ar Foinse i fómhair na bliana 2009, le leagan amach úr agus modh seachadta nua agus é ar fáil mar fhorlíonadh san Irish Independent.

Go dtí le déanaí, cuireadh an nuachtán ar fáil gach Céadaoin, agus bhí an-tóir air, go háirithe i measc scoileanna na tíre agus i measc fhoghlaimeoirí na teanga.

Sa bhreis ar an nuachtán seachtainiúil, tá roinnt mhaith tionscadal eile ar líne curtha ar bun ag Móinéar Teo. le blianta beaga anuas, ina measc suíomh eolais www.foinse ie agus blag gramadaí. Le blianta beaga anuas, tá curtha go mór ag foireann Foinse le húsáid na Gaeilge sna meáin shóisialta agus iad an-ghníomhach ar Facebook, YouTube agus Twitter.

Cé nach mbeidh leagan clóite den nuachtán ar fáil a thuilleadh, beidh ábhar oideachasúil, a bhaineann le Foinse Óg agus Foinse sa Rang, fós le fáil ar www.foinse.ie.

Ag tús na bliana seo, d’fhógair Foras na Gaeilge go raibh cinneadh glactha acu chun deireadh a chur le conradh an nuachtáin seachtainiúil ‘Gaelscéal’ roimh dheireadh oifigiúil thréimhse an chonartha.

Is í an chúis a thug Foras na Gaeilge leis an ngearradh seo ag an am ná nach raibh ag éirí leis nuachtán ó thaobh díolacháin de. Tugadh figiúr de 1,300/1,400 cóip in aghaidh na seachtaine mar líon iomlán an díolacháin sna siopaí.

I ráiteas a d’eisigh Foras na Gaeilge i mí Feabhra na bliana seo, cuireadh in iúl go “Léiríonn cinneadh bhord Fhoras na Gaeilge, agus na cúiseanna a bhain leis, nach é an fhormáid chlóite an bealach is oiriúnaí le seirbhís nuachta a sholáthar do phobal léitheoireachta na Gaeilge”.

Fágtar anois nach bhfuil aon nuachtán clóite Gaeilge ar fáil chun freastal ar riachtanais phobal na Gaeilge. Chuaigh Foras na Gaeilge i mbun taighde san earrach, agus reáchtáladh cruinnithe poiblí agus sraith d’fhócas grúpaí agus é i gceist go reáchtálfaí scéim úr go luath chun foilseachán úr a chur ar fáil in áit Gaelscéal. Níl aon toradh ar an taighde seo foilsithe go fóill.

Foilsithe ar Gaelport.com

Amhras léirithe faoi ionadaíocht na Gaelscolaíochta i suirbhéanna na Roinne

Eanáir 29, 2013

Glacadh céimeanna suntasacha le mí anuas i dtreo bunscoileanna i 44 ceantar a dhífheistiú ó stiúir na hEaglaise Caitlicí.

Cé go bhfuarthas dea-scéala ó thaobh na Gaelscolaíochta de an tseachtain seo caite nuair a fógraíodh go n-osclófar gaelscoil nua i gceantar Chill Dara ag deireadh na bliana seo, tá imní á léiriú ag eagrais Ghaeilge agus ag an bhForas Pátrúnachta maidir le hionadaíocht na suirbhéanna a cuireadh amach go dtí seo le linn an phróisis dífheistithe.

Léirigh torthaí na suirbhéanna a cuireadh amach i gcúig cheantar roimh an Nollaig go raibh 4-10% ag lorg athruithe ar phátrúnacht sna bunscoileanna ina gceantair.

Chomh maith leis sin, léiríodh nár ghlac céatadán maith de thuismitheoirí sna cheantair sin páirt san fheachtas ar chor ar bith.

Tá baol ann, mar sin, nach bhfuil mian cheart an phobail ó thaobh na Gaelscolaíochta á léiriú sna torthaí.

An tseachtain seo caite, sheol an tAire Oideachais suirbhé eile i 38 ceantar ar fud na tíre maidir le pátrúnacht bunscoileanna.

Níl fáil ar ghaelscoil i 9 gceantar ón 38 ceantar sin – An Pasáiste, Ros Cré, Biorra, Ceanannas, Ros Mhic Triúin agus na Sceirí, Mullach Eadrad, Port Mearnóg agus Baile Formaid/Séipéal Iosóid/Baile Phámar.

Is cosúil, áfach, go bhfuil an tAire den tuairim nach mbeidh scoileanna nua le hoscailt sna ceantair tuaithe atá luaite ach go mbeidh an deis ann labhairt leis na pátrúin atá ann maidir le pátrúnacht na mbunscoileanna a aistriú ón Eaglais Chaitliceach.

Tá eagraíochtaí Gaeilge ag impí ar thuismitheoirí sna ceantair sin suirbhéanna a líonadh amach agus a dtacaíocht a léiriú don ghaelscolaíocht agus an Foras Pátrúnachta a roghnú mar phátrún úr ar na bunscoileanna.

Tá sé fíorthábhachtach go dtuigfeadh tuismitheoirí go bhfuil rogha na gaelscolaíochta ar fáil má tá éileamh ann sa cheantar ina bhfuil siad agus nach mbaineann ábhar na suirbhéanna le cúrsaí reiligiúin amháin.

Iarrfar ar thuismitheoirí an suirbhé a chomhlíonadh roimh 8 Feabhra 2013. Tá gach eolas maidir leis an athleasú pátrúnachta ar fáil ar www.foras.ie agus is féidir teacht ar leagan leictreonach den suirbhé ar www.education.ie.

Foilsithe ar Gaelport

Leabhar gleoite do phaistí le buachan ó Gaelport.com

Eanáir 15, 2013

An tseachtain seo, beidh deis iontach ag duine dhá leabhar ghleoite do ghasúir a buachan, leabhair atá foilsithe ag Comharchumann Forbartha an Leith-Triúigh atá lonnaithe in iarthar Chiarraí.
Rugadh agus tógadh an t-údar Máiréad Mag Uidhir i Luimneach. Chaith sí a saol ag múineadh ina cathair dhúchais, ag teagasc leanaí le Riachtanais Speisialta i Scoil Naomh Iosaf i Lios na Groí ar dtús agus ina dhiaidh sin ar feadh tríocha bliain i Scoil Íde, Corrbhaile.

Is leabhar beag álainn do pháistí é ‘Sicín’. Tá scéal iontach ann faoi ghearrcaigh bheaga atá ar tí an nead a thréigean. Tá trí cinn de ghearrcaigh ann ar fad: Mattie, Jenny agus Tiny.

Tarlaíonn na heachtraí sa scéal ar an Lá Speisialta a bhfuil na héin bheaga chun dul ag eitilt agus an nead a fhágáil den chéad uair ina saol. Is é Tiny laoch an scéil. Ceapann gach aon duine nach bhfuil sé cróga go leor chun dul ag eitilt as a stuaim féin ach cuireann sé an dubh ina gheal orthu go léir!

Is laochscéal beag deas é seo do pháistí san aoisghrúpa 4 – 8. Is scéal simplí, greannmhar dea-scríofa é faoi conas is féidir snámh in aghaidh an tsrutha agus tá ceacht tábhachtach le foghlaim ann: is féidir le gach duine a bheith ina laoch sa saol má tá sé/sí cróga go leor.

Tá an leabhar maisithe go hálainn le léaráidí deasa, daite ag Mary agus Emma Gilleece. Bheadh an leabhar seo an-oiriúnach sa rang do pháistí bunscoile san aoisghrúpa 4 – 8.

Ceist na seachtaine seo:

Ainmnigh údar an leabhair ‘Sicín’?

• Éilís Ni Dhuibhne
• Anna Heussaff
• Ríona Ní Congáil
• Máiréad Mag Uidhir

Seol freagraí agus ainm do scoile chuig an seoladh ríomhphoist seo a leanas: duais@comhdhail.ie roimh mheán lae, 24 Eanáir 2013 agus bíodh na focail “Comórtas Gaelport” mar ábhar an ríomhphoist.

Táimid fíorbhuíoch de Chomharchumann Forbartha an Leith Triúigh Teoranta a bhronn an duais iontach seo orainn.

Comhghairdeas le Padaí Ó Mianáin as Doire a bhuaigh na dlúthdhioscaí in eagrán na Nollag.

Foilsithe ar Gaelport.com

Éileamh ar éagsulacht i mbunscoileanna na tíre

Nollaig 12, 2012

Tá éileamh ar rogha pátrúnachta níos leithne i mbunscoileanna na tíre, dar leis an Aire Oideachais agus Scileanna Ruairí Quinn TD

tuarascáil nua ar shuirbhé a rinneadh ar thuismitheoirí i gcúig cheantar foilsithe ag an Roinn Oideachais agus Scileanna inniu. Ghlac 1,788 tuismitheoir a raibh leanaí réamhscoile agus bunscoile acu páirt sna suirbhéanna i mí Dheireadh Fómhair.

Rinneadh suirbhéanna san Inbhear Mór, i gCaisleán an Bharraigh, i dTrá Mhór, i mBaile Átha Troim agus i bhFionnbhrú mar chuid de fhreagra den Aire Oideachais agus Scileanna ar an bhFóram um Pátrúnacht agus Iolrachas in earnáil na mBunscoileanna

Tá gaelscoil i ngach ceann de na cúig bhaile cheana féin, ar féidir léi freastal ar an éileamh ar scoil Ghaeilge a tháinig chun cinn sa suirbhé.

Léiríonn an tuarascáil go raibh idir 37% agus 50% de na tuismitheoirí sna cúig cheantar ag lorg rogha pátrúnachta níos leithne.

Ós a choinne sin, bhí idir 35% agus 44% de na tuismitheoirí sásta leis an rogha a bhí acu.

‘”Thug an suirbhé seo deis do thuismitheoirí an cineál scoile a theastaíonn uathu dá gcuid páistí a chur in iúl. Cé go bhfuil mórchuid daoine sásta leis na scoileanna atá ar fáil cheana féin ina gceantar, is léir go bhfuil daoine eile ag lorg rogha níos mó, ” a dúirt an tAire Oideachais.

Maidir leis an rogha idir scoil Bhéarla agus scoil Ghaeilge, roghnaigh idir 70% agus 80%, nach mór, scoil Bhéarla, agus idir 10% agus 21% scoil Ghaeilge.

I gcás na dtuismitheoirí sin a dteastaíonn rogha pátrúnachta níos leithne uathu, ba é Educate Together céad rogha idir 56% agus 76% de thuismitheoirí, ba é An Foras Pátrúnachta céad rogha idir 6% agus 26% de thuismitheoirí agus ba iad na Coistí Gairmoideachais céad rogha idir 10% agus 18% de thuismitheoirí.

Tá se fógartha chomh maith go reáchtálfar suirbhéanna eile i gceantair eile i mí Eanáir 2013.

Foilsithe ar Gaelport.com

Ráiteas Ruairí Quinn ina ábhar conspóide ar líne arís

Nollaig 12, 2012

Tá sé ráite ag an Aire Oideachais agus Scileanna, Ruairí Quinn TD inniu gur chúis buartha dó an méid ama a chaitear ar an nGaeilge agus ar an reiligiúin i mbunscoileanna na tíre.

Chuir ráiteas an Aire an lasair sa bharróg agus bhí plé bríomhar ar Facebook agus ar Twitter i rith an lae.

Foilsíodh ráiteas an Aire ar shuíomh Gréasáin an Irish Examiner agus Breaking News níos túisce sa lá. Dar leis an Aire, is faoi chúram údaráis agus pátrúin na scoileanna a bhfuil dáileadh na n-uaireanta le linn an lá scoile ach gur b’fhearr leis go gcaithfí níos lú ama ar an nGaeilge agus an reiligiún agus níos mó ama ar an matamaitic agus an eolaíocht.

Foilsíodh staidéar idirnáisiúnta nua inniu a thugann le fios go bhfuil an caighdeán léitheoireachta, matamaitice agus eolaíochta i scoileanna na hÉireann os cionn an mheáin ach gan dóibh a bheith ar an gcaighdeán céanna leis na tíortha ar bharr an liosta.

Rinneadh neart plé ar an ábhar seo le linn olltoghcháin 2011 nuair a sheas Páirtí an Lucht Oibre agus na páirtithe polaitíochta eile i gcoinne thogra Fhine Gael a mhol an Ghaeilge mar ábhar roghnach ar an Ardteist, moladh a baineadh siar sular toghadh an Rialtas reatha.

Dúirt an tAire Ruairí Quinn go bhfuil easpa cothromaíochta idir an méid ama a chaitear ar mhúineadh na Gaeilge agus ar an reiligiúin i gcomparáid le hábhair eile agus dála an scéil, bhí se ar aon tuairim i mí Aibreán na bliana seo nuair a ardaíodh an cheist chéanna.

Dúirt sé ag an am gur gá plé suntasach a dhéanamh ar an mbéim a chuirtear ar an nGaeilge agus an reiligiún mar ábhair scoile ionas gur bhféadfaí aghaidh a thabhairt ar scileanna litearthachta agus uimhearthachta a fhorbairt.

Foilsithe ar Gaelport.com

Spraoi sa Seomra Ranga le Foinse Óg

Deireadh Fómhair 2, 2012

Seoladh sraith nua d’acmhainní foghlama ar líne an tseachtain seo caite atá ar fáil anois ag www.foinse.ie.

Cuireann an tsraith nua ábhair oideachais leis an tseirbhís do dhaltaí agus do mhúinteoirí a bhíodh soláthartha ag Foinse roimhe seo agus atá á feabhsú i gcónaí. Forbraíodh na hacmhainní nua, atá go hiomlán saor in aisce, i gcomhar le COGG agus bunaíodh gach ceann acu ar théamaí churaclam na bunscoile. Is iad múinteoirí bunscoile a d’fhorbair na hacmhainní ionas go bhfónfar i gceart ar riachtanais an mhúinteora sa seomra ranga.

Tá na céadta acmhainní nua curtha ar an suíomh agus déantar freastal ar gach cineál leibhéal Gaeilge. Ina measc tá póstaeir ildaite ábhartha atá inúsáidte go hidirghníomhach, ar chláir bhán agus teilgeoirí, nó mar acmhainn crua clóite amach. Tá fáil freisin ar chluichí idirghníomhacha, crosfhocail agus ceachtanna lion na bearnaí, gné a thugann deis do mhúinteoirí freastal ar leibhéil éagsúla foghlama in aon cheacht amháin. Cé go bhfuil na hacmhainní dírithe ar mhúinteoirí scoile go príomha, is áis iontach do thuismitheoirí é an suíomh www.foinse.ie.

Mar aon leis na hacmhainní ar líne, cuirtear neart ceachtanna agus ábhair foghlama ar fáil gach Céadaoin in Foinse ata ar fáil go seachtainiúil leis an Irish Independent. Foilseofar plean ceachta úr sa nuachtán gach seachtain le linn an téarma scoile a bheas mar acmhainn leanúnach do mhúinteoirí agus tuismitheoirí leis an nGaeilge a chruthú mar ábhar tarraingteach spreagthach.

Foilsithe ar Gaelport.com

Níos mó béime ar scíthléitheoireacht- Comhdháil léitheoireachta

Meán Fómhair 25, 2012

D’oscail Aire Stáit na Gaeltachta, Donnchadh Mac Fhionnlaoich, TD, Comhdháil faoin Léitheoireacht go hoifigiúil Dé hAoine seo caite, 21 Meán Fómhair 2012, in Ionad Comhdhála Marino i mBaile Átha Cliath.

Is iad Foras na Gaeilge, an comhlacht Thuaidh/Theas atá freagrach as an nGaeilge a chur chun cinn a d’eagraigh an chomhdháil. D’fhreastail idir léitheoirí, scríbhneoirí, fhoilsitheoirí, mhúinteoirí, iriseoirí, léirmheastóirí, agus ionadaithe ó choláistí oiliúna agus ó institiúidí tríú leibhéal ar fud na tíre ar an gcomhdháil.

Ag caint dó ag an oscailt, labhair an tAire faoin sult a bhain sé féin as leabhair a linne, cinn chlann Mhic Grianna agus Chathail Uí Shándair, mar shampla, a léamh agus a athléamh nuair a bhí sé óg. Mhol sé gur cheart an córas cuí a chur i bhfeidhm lena chinntiú go mbeidh deis ag léitheoirí an lae inniu, idir óg agus aosta, taitneamh a bhaint as an rogha leabhar den scoth, ríomhleabhair san áireamh, atá á bhfoilsiú ag foilsitheoirí na Gaeilge.

San osradharc ar earnáil na leabhar a thug Seán Ó Coinn, Leas-Phríomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, agus sna cainteanna ó na foilsitheoirí éagsúla a bhí páirteach sa chomhdháil, léiríodh go bhfuil meánfhigiúirí díolacháin na bhfoilsitheoirí Gaeilge ag teacht le meándíolachán leabhair na bhfoilsitheoirí Béarla in Éirinn, rud a léiríonn go bhfuil neart léitheoirí Gaeilge ann agus go bhfuil siad sásta leis an rogha leabhar atá ar fáil.

Ach mar sin féin, tá neart oibre le déanamh le níos mó béime a chur ar an scíthléitheoireacht nó ar an léitheoireacht mar chaitheamh aimsire taitneamhach seachas an léitheoireacht acadúil nó scoilbhunaithe. Tugadh le fios go bhfuil gá le cur chuige comhtháite i leith na meán i gcoitinne, agus i leith na poiblíochta agus na margaíochta, go háirithe, chun go mbeidh pobal mór na Gaeilge agus pobal na tíre trí chéile ar an eolas faoi na leabhair den scoth atá ar fáil i nGaeilge.

Thug Rachel Van Riel, bunaitheoir agus Stiúrthóir Opening the Book, eochairchaint an-spreagúil uaithi. Labhair sí faoi choincheap fhorbairt an léitheora, agus ar na samplaí ar dhírigh sí orthu bhí feachtais léitheoireachta a d’eagraigh Opening the Book i dtíortha dhátheangacha amhail an Bhreatain Bheag agus an Iorua. Bhí Opening the Book ar thús cadhnaíochta san athrú meoin a tharla i leabharlanna na Breataine agus i dtíortha eile maidir le cothú na léitheoireachta, nó forbairt an léitheora, mar a thugtar air. Tá leabharlannaithe i ngach contae in Éirinn tar éis cúrsa oiliúna a dhéanamh faoi scáth Opening the Book.

Thug duine d’eagraithe na comhdhála, Aedín Ní Bhroin, Stiúrthóir Chlár na Leabhar Gaeilge, an rannóg d’Fhoras na Gaeilge a bhíonn ag plé le foilsitheoireacht, scríbhneoireacht agus léitheoireacht na Gaeilge, le fios go raibh sí an-sásta le himeachtaí na comhdhála.

“Bhí cainteoirí den scoth ann agus rinneadh plé oscailte ar na fadhbanna atá san earnáil. Ach, thar aon rud eile, léiríodh go bhfuil ardchaighdeán sna leabhair atá á bhfoilsiú agus gur trua nach bhfaigheann siad níos mó poiblíochta.

Tá súil agam go gcabhróidh an chomhdháil linn níos mó daoine, idir óg agus aosta, a mhealladh i dtreo an tsaibhris litríochta atá le fáil i nGaeilge.”

Cuirfear moltaí a rinneadh ag an chomhdháil san áireamh nuair a bheidh straitéis don léitheoireacht á forbairt ag Foras na Gaeilge sna míonna amach romhainn.

Foilsithe ar Gaelport.com

Rogha Gaelscolaíochta le tairiscint do thuismitheoirí

Meán Fómhair 20, 2012

Tabharfar deis do thuismitheoirí in 44 ceantar ar leith oideachas bunleibhéil lánGhaeilge a roghnú dá bpáistí sna míonna amach romhainn.

Tá suirbhéanna beartaithe ag an Roinn Oideachais sna ceantair sin agus cuirfear tús leis an bpróiseas an mhí seo chugainn.

Beidh roinnt ceisteanna ar na suirbhéanna, ina measc, an bhfuil gaelscolaíocht ó na tuismitheoirí dá bpáistí. Cuirfear ceist eile faoin sainmheoin chreidimh atá uathu agus ceann eile faoin rogha eagraíocht pátrúnachta is fearr leo.

Bhain formhór na díospóireachta poiblí faoina bpróiseas leis an bhféidearthacht go bhféadfaí díshealbhú a dhéanamh ar scoileanna Caitliceacha, seachas ar an gceist teanga.
Déanfar suirbhéanna i gcúig cheantar an mhí seo chugainn, an tInbhear Mór i gCill Mhantáin, Baile Átha Troim i gContae na Mí, an Trá Mhór i bPort Láirge agus dhá cheantar i Maigh Eo agus Baile Átha Cliath nach bhfuil ainmnithe go fóill. Déanfar suirbhéanna sna ceantair eile i mí na Samhna. Cuirfear torthaí na suirbhéanna chuig an Eaglais Chaitliceach ansin.

Ina dhiaidh sin, déanfaidh an Roinn agus na pátrúin plé an bhfuil gá an teanga teagaisc nó sainmheoin chreideamh na scoileanna sna ceantair a athrú. Beidh Educate Together ag lorg pátrúnachta in 39 ceantar, óir tá scoileanna acu sna cúig cheantar eile cheana féin. In ainneoin go bhfuil bunscoileanna lánGhaeilge in 33 ceantar faoi láthair, beidh an Foras Pátrúnachta ag iarraidh a bheith ina bpátrún ar scoileanna san 44 ceantar ar fad. Deir an eagraíocht go mbeidh dhá rogha ann sa chás go léirítear éileamh ollmhór don ghaelscolaíocht san 33 ceantar – d’fhéadfaí síneadh a chur leis na gaelscoileanna atá ann cheana féin nó d’fhéadfaí gaelscoil nua a oscailt. Dúirt Educate Together go bhfuil siad lánsásta a bheith ina bpátrún ar Ghaelscoil ilchreidmheach sa chás go léirítear tacaíocht don rogha sin i measc an phobail.

Idir an dá linn, ta imní léirithe ag an gComhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta agus ag Cumann na Meánmhúinteoirí, Éire, faoin scrúdú béil Gaeilge don Teastas Sóisearach. Tá méadú mór tagtha ar líon na ndaltaí atá ag déanamh na scrúdaithe, ó 512 in 2008 go dtí 4,276 in 2011 agus 7,388 i mbliana. Murab ionann agus an scrúdú béil don Ardteist, ní chuireann an Roinn Oideachais marcóirí ar fáil don scrúdú sin – fágtar an cúram sin faoi na múinteoirí iad féin.

De réir COGG agus an CMÉ, níl an córas reatha ‘caighdeánaithe’ mar atá an scrúdú béil éigeantach don Ardteist toisc go ndéanann múinteoirí an mharcáil.

www.gaelsceal.ie

Dea-scéal do sheirbhísí teanga sa Ghaeltacht

Meán Fómhair 14, 2012

Fógraíodh an tseachtain seo go gcuirfidh an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta breis agus €¾ milliúin ar fáil mar mhaoiniú do chúntóirí teanga sa Ghaeltacht.

D’fhógair an tAire Dinny McGinley go soláthrófar €150,000 sa bhreis ar dheontas na bliana seo caite a chuirfidh leis an bhforbairt atá déanta ar sheirbhísí chúnamh teanga sa Ghaeltacht le cúpla bliain anuas. Ceadaíodh €762,378 san iomlán do Mhuintearas agus d’Oidhreacht Chorca Dhuibhne chun Scéim na gCúntóirí Teanga a reáchtáil sa Ghaeltacht sa scoilbhliain 2012/13.

Agus é ag fógairt an deontais dúirt an tAire Stáit “Aithním an tábhacht atá leis an scéim seo mar chuid dílis de chur i bhfeidhm córasach an Chláir Tacaíochta Teaghlaigh agus is cinnte go n-eascróidh tairbhe as an deontas méadaithe atá curtha ar fáil do pháistí na Gaeltachta agus dá dtuismitheoirí atá tiomanta do chur chun cinn na Gaeilge ina dteaghlaigh”.

Leis an deontas is déanaí san áireamh tá breis is €1.6 milliúin ceadaithe ag an Roinn do thograí éagsúla Gaeltachta le trí mhí anuas.

Ceadaíodh €300,000 do thionscadail Gaeltachta le linn mhí an Mheithimh idir €100,000 a soláthraíodh do Chumann Lúthchleas Gael Chomhairle Chonnacht, €10,000 d’obair bheag athchóirithe i gColáíste Uisce agus €29,000 d’Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte i Corca Dhuibhne.

Léirigh an an tAire a chuid tacaíochta do cheol, damhsa agus amhránaíocht na gceantar Gaeltachta le hallúntas €12,000 a ceadaíodh d’fhorbairt Chonamara Láir Teo chun uirlisí ceoil a cheannach, deontas €110,000 a bronnadh ar Ghaelacadamh an Spidéil i mí an Mheithimh, agus €20,000 breise a ceadaíodh i mí Iúil le cur le forbairt ar na healaíona dúchasach an Spidéil. Dúirt an tAire go bhfuil “ról lárnach agus leanúnach ag an nGaelacadamh i gcur chun cinn ceol dúchasach na Gaeltachta agus táimid go mór faoi chomaoin dóibh féin agus na múinteoirí atá fostaithe acu, agus is léir go bhfuil toradh fiúntach ar a gcuid oibre”.

Mar aon le cultúir agus traidisiúin na Gaeltachta, cuirtear le háiseanna turasóireachta agus pobail sna míonna romhainn mar thoradh ar dheontas na Roinne a fógraíodh ag deireadh an tsamhraidh. Ceadaíodh €256,000 Chomharchumann Mhic Dara ar an gCeathrú Rua le foirgneamh a cheannach a bheas mar halla pobail agus cóiríocht don choláiste Gaeilge.

Ceadaíodh €180,260 san iomlán mar chostas athchóirithe agus oibreacha feabhsúcháin ar na hoileáin Ghaeltachta; Árainn Mhór, Toraigh, Inis Fraoich, Inis Oírr, Béara agus Oileán Baoi.

Fógraíodh deontas €50,000 i mí Iúil do Chomhlacht Traenach na Gaeltachta Láir, le ceantar agus oidhreacht Loch Fhinne a chur chun cinn ó thaobh turasóireachta de agus €45,000do Choiste Pobail na Tulaigh, Baile na hAbhann le hathchóiriú an halla phoiblí a chur i gcrích.

Is féidir tuilleadh eolais maidir le maoiniú na Roinne a fháil ar www.ahg.gov.ie.

Foilsithe ar Gaelport.com

Next Page »