Teacher’s Pet
Nollaig 7, 2010
Coimisinéir imníoch faoi chumas teanga sa Roinn Oideachais
Nollaig 2, 2010
NÍL ACH 1.5 faoin gcéad d’oifigigh Roinn an Oideachais agus Scileanna a bhfuil go leor Gaeilge acu le seirbhísí a sholáthar i nGaeilge, a dúirt an Coimisinéir Teanga, Seán Ó Cuirreáin, agus é ag caint i dTrá Lí, Co Chiarraí, Dé hAoine seo caite.
B’ionann sin agus a rá go raibh 98.5 faoin gcéad d’fhoireann na Roinne sin nárbh fhéidir leo cumarsáid a dhéanamh le lucht na Gaeilge agus é sin “ag tráth go bhfuil, gan dabht, athfhás ar mheas an phobail go ginearálta ar ár dteanga náisiúnta”.
Léirigh taighde go raibh “titim an-suntasach” ar líon na ndaoine ar an fhoireann riaracháin a raibh Gaeilge acu, titim 50 faoin gcéad le cúig bliana anuas, a dúirt sé.
Chreid sé go raibh an fhadhb chéanna i ranna eile, is é sin, foireann le cumas sásúil Gaeilge a aimsiú; bhí an ganntanas sin ag cur srian le hiarrachtaí na n-eagras seirbhísí i nGaeilge a chur ar fáil.
“Géarchéim,” a bhí anois ann agus níorbh fhiú moladh don phobal Gaeilge a labhairt, sa Ghaeltacht nó leis an chóras oideachais, mura raibh deis acu an teanga a úsáid gan dua leis an státchóras agus níorbh fhéidir leo an teanga a úsáid leis an státchóras mura raibh státseirbhísigh ann le Gaeilge.
Ba léir nach raibh na córais reatha earcaíochta agus oiliúna in ann a chinntiú go mbeadh go leor daoine ann le seirbhísí Gaeilge a chur ar fáil; ba ghá tabhairt faoin fhadhb “mar ábhar práinne” i Straitéis 20 Bliain an Rialtais.
Ba ghá “gníomh nó córas athchothromaithe” don teanga a chur sa siúl, ar nós Thuarascáil Patten sa Tuaisceart a chinntigh go mbeadh cothromaíocht idir Caitlicigh agus Protastúnaigh sna póilíní.
Thuig sé go raibh cosc ar earcaíocht sa chóras poiblí agus go mbeadh an bhéim ar laghdú seachas ar earcaíocht foirne sa ghearrthéarma.
Ní raibh sé ar son filleadh ar chóras “na Gaeilge éigeantaí d’fhostaithe an Stáit, ach ní chreidim gur leor ach an oiread “Béarla éigeantach” a bhrú ar an bpobal agus iad ag déileáil le heagraíochtaí stáit”.
Dúirt príomhfheidhmeannach Ghaelscoileanna, eagras tacaíochta oideachais, Bláthnaid Ní Ghréacháin, gurbh “ábhar mór frustrachais é” do scoileanna Gaeilge nárbh fhéidir leo cumarsáid a dhéanamh i nGaeilge leis an Roinn Oideachais “an Roinn Stáit atá in ainm is a bheith ag cur seirbhís tacaíochta ar fáil dóibh”.
Ba “rómhinic” a rinne na scoileanna a ngearán leis an Roinn ach ba chun donais a bhí an scéal ag dul agus ní chun sonais.
Ba é an toradh a bhí air sin gur chreid an pobal gurbh “fhearr agus gurbh iontaofa an tseirbhís as Béarla ná as Gaeilge agus ní théann scoileanna i muinín na seirbhíse trí Ghaeilge. I súile na Roinne léiríonn sé seo easpa éilimh, ach is é fírinne an scéil é ná nach bhfuil muinín ag scoileanna ná ag eagrais a fheidhmíonn trí mheán na Gaeilge as an tseirbhís a fhaightear”. “Fáinne fí” a bhí ann.
Thacaigh uachtarán Chonradh na Gaeilge, Pádraig Mac Fhearghusa, le tuairimí an choimisinéara, á rá gur “ceap magaidh” a bhí in Acht na dTeangacha Oifigiúla sa chás go raibh laghdú “chomh suntasach” sin ar líon na ndaoine le Gaeilge sa Roinn.
Ba é príomhchuspóir an Achta a chinntiú go mbeadh fáil ar níos mó seirbhísí poiblí i nGaeilge agus seirbhísí ar chaighdeán ard.
Ach “teip iomlán” a bheadh ann mura mbeadh an státchóras in ann freastail ar mhuintir na Gaeilge agus na Gaeltachta ina dteanga féin.
Language plans said to be the ‘most significant in 90 years’
Samhain 22, 2010
No more Republic of average
Samhain 4, 2010
‘Croílár straitéise’
Deireadh Fómhair 13, 2010
PÓL Ó MUIRÍ Eagarthóir Gaeilge
IS É “An Gaeloideachas – croílár na straitéise 20 bliain don Ghaeilge” a bheidh mar mhana ag comhdháil bhliantúil oideachais Ghaelscoileanna Teo, eagraíocht chomhordaitheach na scoileanna lán-Ghaeilge.
Agus í ag ullmhú le clár oifigiúil na comhdhála a sheoladh inniu, dúirt príomhfheidhmeannach an eagrais, Bláthnaid Ní Ghréacháin, go raibh “tábhacht bhunúsach” leis an ghaeloideachas i bhforbairt na teanga.
Bhí ról lárnach ag lucht oideachais agus Gaelscoileanna san fhorbairt sin. Ghlacfadh múinteoirí ó ghaelscoileanna sa Tuaisceart páirt sna himeachtaí mar chuid de thogra nua comhoibrithe idir an dá dhlínse agus bhí clár cuimsitheach imeachtaí agus ceardlann ann.
Bhí sí sásta go mbeadh Aire na Gaeltachta, Pat Carey, i láthair don chomhdháil a bheadh ar siúl Dé hAoine 19ú agus Dé Sathairn 20ú Samhain ar an Tulach Mór, Co Uibh Fhailí.
Dúshlán scoile
Deireadh Fómhair 13, 2010
PÓL Ó MUIRÍ, Eagarthóir Gaeilge
TABHARFAIDH AN saineolaí ar chúrsaí mionteanga, an Dochtúir Daniel Bourgeois, Nua-Bhrunsuic, Ceanada, léacht amárach ar “Stiúradh na Scoileanna Lán-Ghaeilge: Dúshláin agus Riachtanais” ag 8pm in Óstán na Páirce, an Spidéal, Co na Gaillimhe.
Déanfaidh príomhfheidhmeannach Údarás na Gaeltachta, Pádraig Ó hAoláin, caint ar an oíche fosta.
Is é riachtanais agus bainistiú an oideachais do mhionlaigh teanga a bheas mar phriomhábhar ag Bourgeois agus é den tuairim gurb é an t-oideachas an tseirbhís is tábhachtaí “is féidir le stát a chur ar fáil do theaghlaigh agus do phobail mhionlaigh atá ag iarraidh a dteanga a chaomhnú. Bíonn inmharthanacht agus seasmhacht teangacha mionlaigh ag brath ar bhoird oideachais a fhreastalaíonn ar a gcuid riachtanas”.
Mhol urlabhraí an bhrúghrúpa, Guth na Gaeltachta, Éamonn Mac Niallais, ábhar na cainte do gach aon duine a raibh spéis aige/aici in oideachas na Gaeilge. Bhí bord oideachais do “scoileanna Gaeilge ag teastáil le treoir agus polasaí a thabhairt” d’fhorbairt na teanga. Bhí scoileanna Gaeltachta ann a bhí i muinín “Jolly Phonics córas fuaimníochta aibítir Bhéarla in áit córais don aibítir Ghaeilge”.
Dá mbíodh bord reachtúil ag lucht na Gaeltachta agus na Gaeilge, bheadh deis ann cinnithe a ghlacadh ó thaobh polasaithe de, an dea-chleachtas is fearr a léiriú agus taighde a chur sa siúl ar na riachtanais do mhionteanga, a dúirt sé.
Fighting for a way of life
Deireadh Fómhair 12, 2010
Circular labour mobility and language skills
Deireadh Fómhair 11, 2010
Homework may be the bane of children’s lives but school principals are also questioning its value
Deireadh Fómhair 11, 2010
New Irish subject rejected
Meán Fómhair 9, 2010
