Examiners on trend with music and fashion
Meitheamh 7, 2013
Little Mix, Michelle Obama and Kilkenny hurler Henry Shefflin all got a mention.
Music, technology, celebrities, and tweeting dominated this year’s Junior Cert Irish papers as examiners made a concerted effort to produce a current and culturally relevant exam.
Students opened up the higher level paper 1 and were greeted with a large picture of Little Mix, the 2011 winners of The X Factor. The girl group were used to test Irish grammar.
Although there was much online chatter over the inclusion of a comprehension piece on tweeting (#gtúit) as Gaeilge, teachers felt that some of the vocabulary used – including the word líonrú (networking) – would be unfamiliar to many teens. “I’ve been teaching Irish for over 20 years and I had to look the word up in an online dictionary,” said Robbie Cronin, ASTI subject representative for Irish and a teacher at Marian College, Ballsbridge, Dublin. Manchán Magan Paper 1 also featured a language test built around a TG4 programme hosted by travel writer Manchán Magan.
On higher level paper 2, the contemporary relevance continued, with students required to write about a video they saw on YouTube, or about a band or musician they like or to compose an angry missive to the editor of the local newspaper protesting over a referee’s decision in a sports game.
The response to paper 1 was mixed. A reading comprehension question about a lonely monkey in the Congo was probing but fair, according to Séamus Ó Fearraigh, TUI subject representative for Irish and a teacher in Gairmscoil Chú Uladh, Co Donegal, but some students criticised a question that asked them to write about the sad eyes of the monkey.
Mr Ó Fearraigh said that some of the essay topics – such as “How I Spent my Last Birthday”, “Fashion for People Today” and “Why friends are Very Important in People’s Lives” – would be challenging enough for people to write about in English, let alone Irish. Plain prose The response to paper 2 was more favourable, said Mr Cronin. “It received very positive feedback from both students and teachers. Generally the hardest parts for the boys I teach are the unseen prose and poetry pieces, which can be incomprehensible – not so this year,” he said.
There were no shocks or upsets in the ordinary level paper, where celebrities also featured: US first lady Michelle Obama and Kilkenny hurler Henry Shefflin – regarded by some as the greatest hurler of all time – both made an appearance. Questions were asked about Ms Obama’s children, her family, and her upbringing.
“The topic was current because the Obamas were in Ireland last year and Michelle Obama is due to make a return visit with her children,” said Mr Ó Fearraigh.
But not all students were happy. One boy took to Twitter to moan: “Why can’t I do honours Irish?! They got Little Mix while pass got Michelle Obama.”
www.irishtimes.com
Knocknacarra’s bilingual community national school
Meitheamh 7, 2013
With only a few days to do so, the City of Galway VEC continues to seek expressions of interest for Galway’s first bilingual community national school in Knocknacarra.
The proposed bilingual model delivers the Department of Education and Skills’ primary education curriculum through two languages, Irish and English, to enable progression to post primary education through the medium of either Irish or English, and welcomes children from all linguistic and cultural backgrounds.
The bilingual community national school will aim to ensure that students are sufficiently competent in Irish to progress to Coláiste na Coiribe, City of Galway VEC’s Coláiste lán-Ghaeilge in Knocknacarra, which recently topped The Sunday Times’ table for university progression in Connacht, should they wish to do so.
Community national schools deliver the Goodness Me! Goodness You! programme, a multibelief programme which caters for children of all beliefs and none. It forms part of the daily teaching and learning in the school.
Full information on the programme can be found at www.cgvec.ie/cns
There has been a high level of interest from parents to date and the VEC is asking all interested parents to register an expression of interest at www.cgvec.ie/cns on or before June 10. You can also contact the City of Galway VEC at 091 549 400.
If successful, the City of Galway VEC’s bilingual community national school will open in Knocknacarra.
www.advertiser.ie/galway
Gaelbhrat do mheánscoileanna
Meitheamh 6, 2013
Cé go bhfuil an scoil bhliain mheánscoile críochnaithe agus aird anois ar scrúdaithe stáit, tá Conradh na Gaeilge ag pleanáil chun cinn do mhí Mheán Fómhair seo chugainn agus scéim nua, Gaelbhrat, á fhorbairt acu.
Is scéim ghradaim é an Gaelbhrat a thugann aitheantas do scoileanna a oibríonn le húsáid na Gaeilge a chur chun cinn tríd an scoil ar fad, idir mhic léinn, múinteoirí, bord bainistíochta agus Coiste Tuismitheoirí. Is í aidhm na scéime nó scoileanna dara leibhéal na tíre a spreagadh chun úsáid na Gaeilge a chur chun cinn tríd an scoil ar fad ar bhonn pleanáilte, leanúnach agus taitneamhach.
Cuireadh tús leis an scéim nua seo ar bhun píolóta i mbliana le roinnt scoileanna timpeall na tíre mar chuid d’imeachtaí Bhliain na Gaeilge. Beidh an Gaelbhrat bunúsach le baint amach ag an scoil sa chéad bhliain agus beidh deis ansin Gaelbhrat dírithe ar réimse faoi leith, ar nós an cheoil, spóirt, an phobail, srl. a bhaint amach ina dhiaidh sin.
Tá an scéim á leathnú i mí Mheán Fómhair agus tá súil ag Conradh na Gaeilge go spreagfar úsáid na Gaeilge sa scoil, go spreagfar comhoibriú idir na mic léinn, na
múinteoirí agus ceannasaíocht na scoile agus go mbeidh aitheantas ón bpobal do thiomantas na scoile leis an nGaeilge a chur chun cinn.
Is féidir tuilleadh eolais a fháil ach ríomhphoist a sheoladh chuig gaelbhrat@cnag.ie
www.advertiser.ie/galway
Gaelscoil de hÍde ag bogadh
Meitheamh 6, 2013
Cuirfear tús an samhradh seo le tógáil foirgneamh nua do Ghaelscoil de hÍde in Órán Mór agus tá sé beartaithe go mbeidh an scoil tógtha faoi mhí Mheán Fómhair 2014.
Faoi láthair tá an scoil lonnaithe i prefabs ar imeall an bhaile i suíomh nach bhfuil feiliúnach don líon mór páistí atá ag freastal ar an scoil.
Bunaíodh Gaelscoil de hÍde sa bhliain 1994 agus tá fás as éadan ar an líon páistí atá cláraithe sa scoil le dornán maith blianta anuas agus bhí sé thar a bheith deacair spás a chur ar fáil ar an suíomh atá acu faoi láthair. Is foirgneamh sé sheomra ranga déag atá le tógáil mar chuid den scoil nua, rud a chuirfidh go mór le hoideachas bunscoile trí Ghaeilge sa cheantar.
Ag teacht sna sála ar cheadú foirgneamh nua do Ghaelscoil Mhic Amhlaigh léiríonn sé arís an t-éileamh atá ar an ngaelscolaíocht. Ach léiríonn sé freisin an streachailt agus an obair a bhíonn ar phobail na scoileanna seo a dhéanamh chun cóiríocht cheart a bhaint amach.
www.advertiser.ie/galway
Campaí Samhraidh do pháistí
Meitheamh 6, 2013
Tá roinnt spásanna fágtha ar Champaí Samhraidh Chonradh na Gaeilge i gContae na Gaillimhe.
Tá na campaí ar siúl le linn mhí Iúil agus Lúnasa agus tá formhór na gcampaí dírithe ar pháistí idir 8 mbliana agus 14 bliana d’aois, ach tá roinnt ceantair freisin atá ag díriú ar pháistí idir 5-7 mbliana d’aois.
Reáchtálfar imeachtaí éagsúla trí mheán na Gaeilge idir ceol, drámaíocht, spórt, agus ealaín mar aon le ranganna Gaeilge.
Le linn na gcampaí samhraidh seo bíonn na páistí in ann sult agus spraoi a bhaint as foghlaim agus labhairt na Gaeilge.
Is féidir tuilleadh eolais agus foirm iarratais a fháil ó Chonradh na Gaeilge, 45 Sráid Dominic, Gaillimh ag 091-567824, conradh@bradan.iol.ie
www.advertiser.ie/galway
Cé a scríobhfaidh na plécháipéisí?
Meitheamh 5, 2013
Cé a thógfadh cinneadh crua nuair a d’fhéadfaí plécháipéis a lorg faoi na moltaí sa tuarascáil ón gcoiste ardleibhéil a bunaíodh chun staidéar a dhéanamh ar na féidearthachtaí a bhain le straitéis trasrannach a fhorbairt bunaithe ar aighneachtaí a fuarthas ó na geallsealbhóirí agus na páirtithe leasmhara eile le linn an phróisis chomhairliúcháin chuimsithigh ar cuireadh tús leis mar chuid den athbhreithniú uileghabhálach a fógraíodh mar gur aithin na húdaráis chuí an phráinn a bhain le dréachtpholasaí nua a cheapadh?
Sea, ní tearc na seifteanna atá ann sa pholaitíocht dóibh siúd atá ag iarraidh cinneadh a chur ar an méar fhada.
Ag labhairt dó ag comhdháil a d’eagraigh an Chomhairle Um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta i mBaile Átha Cliath le déanaí, dúirt ardrúnaí na Roinne Oideachais, Seán Ó Foghlú, go raibh cinneadh déanta ag an Roinn Oideachais “athbhreithniú a dhéanamh ar an soláthar oideachais trí Ghaeilge i scoileanna Gaeltachta le cúlraí teanga difriúla”.
Ba é cuspóir an athbhreithnithe seo “ná roghanna éagsúla a aithint maidir le hoideachas trí Ghaeilge a sholáthar a bheidh ag teacht le riachtanais na bpobal Gaeltachta agus le riachtanais phleanála na gceantar Gaeltachta de réir Acht na Gaeltachta 2012”. Bhunófaí próiseas comhairliúcháin leis na “páirtithe leasmhara” agus bheadh an t-athbhreithniú déanta faoi lár 2014.
Ach nuair a cuireadh ceist ar Ó Foghlú an mbeadh polasaí oideachais ar leith don Ghaeltacht againn i ndiaidh an athbhreithnithe, ní fhéadfadh sé a rá cé acu a bheadh nó nach mbeadh.
Faraor, ní bheidh aon ghá le polasaí oideachais ar leith don Ghaeltacht sara i bhfad. Más fíor don taighde níl ach idir 10-15 bliain fágtha ag an nGaeilge mar theanga phobail agus theaghlaigh fiú sna ceantair is láidre Ghaeltachta.
Mar sin féin, níor cheart neamhaird a thabhairt ar fhógra Uí Fhoghlú. Fógra suntasach a bhí ann mar in ainneoin go bhfuil lánleabharlann ann de thuarascálacha stáit faoi cheist na Gaeilge, is ar éigean gur tugadh aird riamh ar cheist an oideachais sa Ghaeltacht.
Mar a dúirt an Dr Peadar Ó Flatharta i dtuairisc a scríobh sé do COGG i 2007, ba bheag “an tábhacht a leagadh ar chóras oideachais Gaeltachta ó bhunú an Stáit i leith, tráth ar bith a raibh plé ar siúl ná moltaí á ndéanamh maidir le todhchaí na Gaeilge go náisiúnta, ná maidir le háit na Gaeilge sa chóras oideachais”.
Dúirt ardrúnaí na Roinne Oideachais ag an gcomhdháil i mBaile Átha Cliath go dtógfadh an t-athbhreithniú san áireamh an taighde náisiúnta agus idirnáisiúnta faoin ábhar seo, “taighde COGG san áireamh”. B’fhiú go mór tosú le tuairisc Uí Fhlatharta inar moladh go mbunófaí Bord Oideachais Gaeltachta ar a leagfaí cúram iomlán an oideachais Ghaeltachta agus go gcuirfí cúram an oideachais Ghaeltachta agus lán-Ghaeilge ar Aire Stáit de chuid na Roinne Oideachais.
Is léir nach raibh fonn riamh, áfach, ar an Roinn Oideachais caitheamh le pobal na Gaeltachta mar mhionlach a raibh riachtanais agus cearta oideachais ar leith acu. Léiriú ar an dearcadh sin is ea an scrúdú ardteiste atá le déanamh ag cainteoirí dúchais na Gaeltachta, an scrúdú céanna a dhéanann daltaí ardteiste eile nach bhfuil díolúine ón nGaeilge acu. Masla is ea an scrúdú seo don chainteoir dúchais agus do chainteoirí líofa eile mar nach bhfuil aon dúshlán ag baint leis.
Dúirt Ó Foghlú go raibh “dualgas” ar an earnáil oideachais “a chinntiú go mbeidh dóthain daoine ann le cumas sa Ghaeilge chun freastal ar riachtanais Ghaeilge i réimsí oibre éagsúla mar shampla sa dlí, sna meáin, san aistriúchán agus, dar ndóigh, san oideachas”.
Má táthar dáiríre faoin “dualgas” sin, tabharfaidh an t-athbhreithniú aghaidh ar cheist seo an churaclaim don ardteist.
Ochtó bliain ó shin, i 1933, scríobhadh meamram sa Roinn Oideachais a mhol don Ghaeltacht “a number of higher primary schools or senior schools which will not tend to direct the pupils towards black coat occupations but will rather train them for the life to which ordinarily the most of them will be called”.
Ochtó bliain ina dhiaidh sin agus níl oiliúint cheart ina dteanga féin á cur ar dhaltaí na Gaeltachta do phostanna áirithe. Cad as a thiocfaidh na múinteoirí, na dlíodóirí, na léachtóirí, na hiriseoirí agus na státseirbhísigh le cumas ard sa Ghaeilge?
Cé a scríobhfaidh na plécháipéisí?
www.irishtimes.com
Ag tacú leis an nGaeilge
Meitheamh 5, 2013
CHUAIGH na daltaí Ciara Céitinn agus Aoife Nic Aonghusa (ar chlé) as Coláiste Leoin Naofa i gCeatharlach chun cainte ar an stáisiún raidió Kclr96fm le déanaí chun tuairisc a thabhairt ar an imeacht, Ceiliúradh Cainte, a reáchtáladh ina scoil féin.
Is imeacht é a bhí eagraithe mar pháirt de Bhliain na Gaeilge. Ba é aidhm an tionscnaimh ná na daltaí agus pobal na scoile a spreagadh chun labhairt as Gaeilge amháin do lá iomlán sa bhaile, ar scoil, le cairde, ag siopadóireacht, srl.
www.foinse.ie
Moladh le CCEA – leabhair iontacha
Meitheamh 4, 2013
Tá séasúr na scrúduithe ann arís.
Beidh díomá ar dhaltaí áirithe agus beidh áthas ar dhaltaí eile. Beidh imní an tsaoil ar thuismitheoirí. Beidh a lán gearán ann gan amhras. B’fhéidir go mbeidh níos mó gearán ann i mbliana toisc go gceartófar scrúduithe áirithe ar líne agus is cinnte go mbeidh fadhbanna ghearradh fiacal ann.
Ach tá níos mó in obair an Bhord Scrúduithe sa Tuaisceart (CCEA) ná ullmhúchán agus ceartúchán scrúduithe. Foilsíonn sé treoracha do mhúinteoirí agus do dhaltaí maidir le scrúduithe, ach chomh maith leis sin cuireann sé amach ábhair bhreise a chuireann le stór focal an dalta ar bhealach cruithaitheach. D’fhoilsigh sé dhá aistriúchán ar na mallaibh – ‘Anne Frank, Dialann Cailín Óig’ agus ‘An gasúr a chaith pitseamaí stríocacha’. Rinne Pádraig de Bléine an dá aistriúchán go Gaeilge ghlan bhlasta. Tá sraith de bheathaisnéisí foilsithe ag an Bhord chomh maith- ábhar léitheoireachta do dhéagóirí atá de dhíth. Agus tá CCEA i ndiaidh sé leabhrán faoi bheatha Cholm Cille a chur amach i gcomhoibriú leis an Nerve Centre i nDoire. Leabhair bheaga an-tarraingteacha atá iontu. Tá na pictiúir ar fheabhas. Insítear na scéalta i nGaeilge shimplí bheomhar agus tá an stíl thar a bheith greannmhar.Má thiontaíonn tú na leabhráin bunoscionn, faigheann tú an leagan Béarla.
Is polasaí fadcheannach é seo. Tá riachtanais na ndaltaí Gaeilge difriúil leis na riachtanais atá ag daltaí a dhéanann teangacha eile. An chéad chéim in athsheilbh na teanga atá sa GCSE. Mar sin de, is cóir cur leis an bhunGhaeilge atá de dhíth don scrúdú. Is ullmhúchán iontach é do AS agus A Leibhéal an t-ábhar breise seo. Tá pobal léitheoireachta níos leithne tuillte ag na leabhair seo. Bheadh suim iontu ag daltaí ar fud an oileáin agus ag daoine fásta gach uile áit. An dtiocfadh leis an Bhord socrú a dhéanamh le foilsitheoir?
www.derryjournal.co.uk
The way I see it
Meitheamh 4, 2013
Lost for words:
I can’t speak Irish. The only song I know in Irish is Carly Rae Jepsen’s ‘Call Me Maybe’, and I can do about four lines.
WITH my summer exam done, I realised that I am terrible at Irish. I don’t think I am the only one. I am proud of the language and I love hearing it being spoken perfectly, but hearing it being spoken as well as English is rare. Is Irish taught well?
I can barely construct a sentence. We did a mock oral and I kept saying ‘anois’. My sentences weren’t making sense. An example:
‘Last summer, I went out with friends now and now I went to matches’. If you handed that up in an English class, you would be booted down to the ordinary level.
Instead of reading those weird Irish books in national school, we should be taught the basic grammar rules. We should learn how to construct sentences in past tense, present tense, and future tense. We should also get a start on the dreaded, most feared tense ever…the modh coinníollach, the conditional tense. The ‘I would, you would, he or she would’, and so on. If we learned how to use the verb correctly, that would be half the battle.
My cousin told me her child can do ‘Baa Baa Black Sheep’ in Irish and I was quite impressed. The only song I know in Irish is Carly Rae Jepsen’s ‘Call Me Maybe’, and I can do about four lines. I know it because one of the girls who went to the gaeltacht kept singing it.
The gaeltacht should get better press. When people talk about the gaeltacht, I hear all about the ‘craic agus ceoil’. I would love if my Irish classes could be that exciting and fun.
Irish is a complex language and beautiful to hear. I realised how stunning it sounded when I went to see Ballingeary play Kiskeam, and the Ballingeary bench talked in Irish. It was nice to hear, a team spurred on in our native language.
I would love to revive the Irish language and I would like to visit the gaeltacht and learn ‘cupla focail’. I’d love to be able to go abroad and talk in my native language. I would encourage the Irish to learn a few words and embrace their language, embrace it like French people embrace French, and the Spanish people embrace Spanish.
I certainly do not want my language to fizzle out and I do not want us to lose more of our national identity. So let’s make Irish fun, let’s teach kids grammar and let’s encourage teenagers to go to the gaeltacht and have craic, and learn the cupla focail, and let’s revive our language before it’s gone for good. . Because, after all, it’s what makes us who we are.
www.irishexaminer.com
Dialann Ghaeilge an tSamhraidh i gCeatharlach
Meitheamh 4, 2013
Seoladh Dialann Gaeilge an tSamhraidh i gCeatharlach le déanaí agus is léir go bhfuil rogha leathan d’imeachtaí ar siúl ann chun freastal ar fhoghlaimeoirí agus ar chainteoirí líofa araon.
Gach eolas ó oifig Glór Cheatharlach ar 059 9158105, 085 1340047 nó emma@glorcheatharlach.ie .
Is Leor Beirt: Tiocfaidh an Ciorcal Comhrá le chéile i Leabharlann Chontae Cheatharlach gach Máirt ag 10.30r.n. ar feadh uair a’ chloig. Cuirtear fáilte roimh chainteoirí agus fhoghlaimeoirí na teanga agus bíonn cupán tae ar fáil chomh maith. Fáilte isteach ar 4ú Meitheamh agus gach Máirt go deireadh Mhí an Mheithimh.
Gaeilge Le Chéile: Beidh an teacht le chéile sóisialta míosúil i dteach tábhairne Reddys, Sráid na Tulaí ar an Déardaoin, 6ú Meitheamh ag tosnú ag 9.00i.n. Tagann an grúpa le chéile ar an gcéad Déardaoin de gach mí ar mhaithe le caint, comhrá agus comhluadar trí Ghaeilge.
Turas Treoraithe ar an Músaem: Eagrófar turas treoraithe trí Ghaeilge ar Mhúsaem Chontae Cheatharlach ar Dé Máirt, 11ú Meitheamh ag 10.30r.n. Tabharfaidh Seán Mac Diarmada, Leas-choiméadaí an Mhúsaem, léargas ar phríomh mhíreanna na hiarsmalainne. Fáilte roimh chách.
SPRAOI: Tiocfaidh SPRAOI, an grúpa dátheangach Tuistí & Leanaí le chéile ar Dé Sathairn, 8ú agus 22ú Meitheamh ag 11.00r.n. in Ionad Phobal Darach Úr. Tugann an grúpa seo deis do thuismitheoirí a bhfuil suim acu a bpáistí a thógáil le Gaeilge bualadh le chéile uair sa choicís chun taitneamh a bhaint as cupán tae agus comhrá trí Ghaeilge fhad is a bhíonn a bpáistí ag spraoi le chéile.
Corn Peile Ghlór na nGael 2013: Eagrófar Chorn Peile Ghlór na nGael 2013 do bhunscoileanna i bPáirc Éire Óg. Beidh comórtas na gcailíní ar siúl ar an Mháirt, 4ú Meitheamh agus comórtas na mbuachaillí ar an gCéadaoin, 5ú Meitheamh ag 3.30i.n. Tá an comórtas bliantúil seo teoranta do dhaltaí i rang a cúig agus faoi agus tugann na cluichí deis iontach do na peileadóirí óga a gcuid scileanna a chleachtadh ag deireadh na scoilbhliana. Agus Gaeilge a labhairt chomh maith.
Spraoicheist: Reachtáilfear SPRAOICHEIST 2013 do dhaltaí ins na hardranganna i mbunscoileanna an cheantair ar an Deardaoin 13ú Meitheamh. Eagraithe i gcomhar le Gael Linn, tiocfaidh suas le daichead foireann le chéile i Halla na Gaelscoile agus bronnfar duaiseanna agus plaiceanna ar na foirne buachach.
Naíonra Cheatharlach: Tugann Coiste Naíonra Cheatharlach cuireadh do thuismitheoirí chuig cruinniú oscailte a thionólfar sa Naíonra, Ionad Snámha, Gráig Chuilinn ar an Mháirt, 18ú Meitheamh ag 8.00i.n. Solathraíonn an Naíonra oideachas réamhscolaíochta trí Ghaeilge do pháistí óga agus an bhliain saor in aisce san áireamh. Tá clárú don scoilbhliain nua ar siúl faoi láthair agus beidh gach eolas ar fáil ag an gcruinniú oscailte.
Aisteoirí an Lóchrainn: Tar éis dóibh trí ghradam a bhuachaint ag an bhFéile Drámaíochta Náisiúnta le déanaí, tá cuireadh faighte ag Aisteoirí an Lóchrainn an dráma “An Cráiteachán” a léiriú ag Tionól Gaeltachta an tSamhraidh in Áran Mhór ar an Satharn, 6ú Iúil. Comhgháirdeachas leo agus beidh an compántas ar ais i mbun aisteoireachta sa fómhar.
Coláiste Samhraidh: Reachtáilfear Coláiste Samhraidh do dhéagóirí ó 9.30r.n. go 1.00i.n. ar feadh choicíse ó 1-12 Iúil. Beidh an cúrsa lonnaithe i nGaelcholáiste Cheatharlach agus oiriúnach do mhicléinn suas go hArdteist. Táille €200.
Campa na nÓg: Eagrófar Campa do páistí ó 4-6 bliana d’aois. Beidh rogha de dhá seachtain i mbliana agus lonnaithe sa Naíonra, Gráigchuilinn. Dátaí: 8-12 Iúil agus 15-19 Iúil. Táille €40.
Campa Samhraidh: Beidh an Campa Samhraidh oiriúnach do dhaltaí 7-11 bliana. Lonnaithe i nGaelscoil Cheatharlach ar feadh seachtaine ó 15-19 Iúil. Táille €50.
Gaeilge ins na Meáin: Cuirtear “Tobar an Cheantair”, an clár seachtainiúil trí Ghaeilge i láthair ar Kclr96fm gach Céadaoin ó 7.00-8.00i.n. Agus leanfar leis an gColún Gaeilge gach seachtain ins an Carlow Nationalist. Cuirtear fáilte roimh nuacht agus scéalta don Chlár agus don Cholún i gcónaí.
SULT agus Seisiún: Beidh fáilte roimh cách ag an oíche SULT deireannach roimh saoire an tsamhraidh ar an Déardaoin, 27ú Meitheamh ó 9.00i.n. i dTeach Dolmain. Caint, comhrá agus ceol.
www.carlow-nationalist.ie
