€1,500 le sábháil ag tuistí i gcostais cúraim leanaí
Deireadh Fómhair 14, 2015
Pleananna caiteachais oideachais ó Bhuiséad 2015
Deireadh Fómhair 14, 2015
Scéal iomlán ag an nasc thíos:
An ‘Nuashonrú’ ar staid na Gaeilge sa Ghaeltacht le plé i dTithe an Oireachtais
Deireadh Fómhair 13, 2015
Tá plé le déanamh i dTithe an Oireachtais an tseachtain seo chugainn ar an tuarascáil Ghaeltachta ina maítear ‘nach bhfuil an Ghaeltacht inmharthana más pobal urlabhra Gaeilge a shamhlaítear leis an nGaeltacht’.
Seachtain ón lá amárach, Dé Máirt, an 20 Deireadh Fómhair, tionólfar cruinniú den fhochoiste Oireachtais a fhéachann i ndiaidh cúrsaí Gaeilge chun plé a dhéanamh ar an Nuashonú ar an Staidéar Cuimsitheach Teangeolaíocht ar Úsáid na Gaeilge sa Ghaeltacht, a d’fhoilsigh Údarás na Gaeltachta i ndeireadh an Bealtaine.
Chuir an Seanadóir Trevor Ó Clochartaigh fáilte roimh an scéal go raibh cruinniú beartaithe “sa deireadh” ag an bhFochoiste chun plé a dhéanamh ar ábhar na tuarascála.
Is ar an 9 Meitheamh a chuir an Seanadóir ó Shinn Féin a chéad iarratas ar chruinniú faoi bhráid an choiste a bhfuil cúram na Gaeilge agus na Gaeltachta air.
Dar leis an Seanadóir ó Shinn Féin gur deineadh “neamhaird iomlán” ar feadh i bhfad ar a iarratais ar chruinniú faoin “ngéarchéim teanga” sa Ghaeltacht.
Mhol an Seanadóir Ó Clochartaigh go dtabharfaí cuireadh d’Údarás na Gaeltachta, Conchúr Ó Giollagáin, duine d’údair na tuarascála, agus ionadaithe ó Chonradh na Gaeilge, Tuismitheoirí na Gaeltachta agus Gaelscoileanna le fianaise a thabhairt maidir leis an Nuashonrú.
www.tuairisc.ie
Ceiliúradh ar limistéar spraoi i nGaelscoil Adhamhnain
Deireadh Fómhair 12, 2015
Scéal iomlán ag: www.donegalnow.com
Irish language is far from dead, linguist claims
Deireadh Fómhair 12, 2015
Scéal iomlán ar fáil ag an nasc thíos:
Pogues agus Joni Mitchell aistrithe go Gaeilge d’fhéile IMRAM
Deireadh Fómhair 12, 2015
Tá aistrúchán go Gaeilge déanta ar amhráin Joni Mitchell agus The Pogues d’fhéile IMRAm na bliana seo. Tá tuilleadh eolais ar fáil ag an nasc thíos:
Iománaithe an Chláir ag tacú le Gaelscoil Mhíchíl Cíosóg
Deireadh Fómhair 12, 2015
Scéal iomlán ar fáil ag an nasc thíos:
Ag breathnú ar an mBreatain Bheag maidir le slánú teanga
Deireadh Fómhair 8, 2015
Alt iomlán ar fáil ag an nasc thíos:
Léirsiú ag an Dáil le brú a chur ar an gcéad rialtas eile tacaíocht a thabhairt don Ghaeilge
Deireadh Fómhair 8, 2015
Organised by Conradh na Gaeilge and the Union of Students in Ireland (USI), demonstrators voiced their demand for the next government to preserve and promote the official language.
The groups say the five years following the general election will be crucial to the prosperity of Irish as a language, with political parties up until now allowed to pay “Béalghra or lip service.”
In a statement issued by the USI, events such as the loss of Aer Arann’s flight contract to the Aran Islands; the refusal of Eircode to recognise Irish language place names, and changes to the Junior Certificate curriculum are cited as ways the future of the native tongue is being “severely damaged”.
“All of these actions have led to fuel a discontentment among the language community,” the USI states.
On Tuesday, Foras na Gaeilge, Conradh na Gaeilge, the USI and more than 70 other Irish language organisations issued a list of demands to help save the Irish language and promote jobs.
Gaeltacht regional authority, Údarás na Gaeltachta and Foras na Gaeilge have seen their budgets drop from €45m in 2008 to €22m this year.
They have called for a restoration of €18m to this yearly fund, to help expand community committees developing Irish in local areas, as well as to initiate country-wide scholarships and boost learning centres.
Supporters of the language say the increased investment would amount to just 1.2% of the government’s expected extra funds for 2016 and has the potential to create more than 1,000 jobs.
“It is the intention of the government in the south to spend €1.5bn more next year – we want to ensure equitable treatment for the Irish language and the Gaeltacht,” said Cóilin Ó Cearbhaill, president of Conradh na Gaeilge.
He added that the investment would bring about further opportunities for people speaking or looking to learn Irish.
“Conradh na Gaeilge are calling on all political parties to promise the funding for this all-island investment in Irish,” he said at the launch of the funding plan.
A 20-year strategy for Irish development is also laid out in the manifesto, as is the “appointment of senior ministers north and south to act on behalf of the language”.
Demonstrators gathered outside the Dáil at 1pm on Wednesday.
A giant ballot box was set up outside Leinster House for people to show their support for the native language ahead of the general election.
Aire Sinsearach don Ghaeltacht agus €18m breise á éileamh i bplean nua Chonradh na Gaeilge
Deireadh Fómhair 8, 2015
Tá 70 eagraíocht Ghaeilge ag éileamh ar pháirtithe polaitiúla geallúint réamhthoghcháin a thabhairt go gceapfaidís Aire Sinsearach Gaeltachta agus go mbunóidís comhchoiste oireachtais seasta don Ghaeilge agus don Ghaeltacht.
I bplean infheistíochta atá seolta ag Conradh na Gaeilge inniu, agus a bhfuil tacaíocht faighte aige ó 70 eagraíocht eile, éilítear go gcuirfeadh an Rialtas ó thuaidh agus ó dheas €11 milliún breise sa bhliain ar fáil d’Fhoras na Gaeilge.
Éilítear ar an Rialtas ó dheas €7 milliún breise sa bhliain a chur ar fáil d’Údarás na Gaeltachta. Seoladh an plean an i dTeach an Ard-Mhéara ag am lóin inniu.
Deirtear sa cháipéis, Infheistíocht sa Ghaeilge agus sa Ghaeltacht ó 2016 ar aghaidh, go bhfuil an Foras agus an tÚdarás ar aon fhocal gur €18 milliún breise atá ag teastáil i réimse na Gaeilge agus na Gaeltachta. Dar leis an gConradh gurb é seo an chéad uair riamh ag an dá eagraíocht sin éileamh réamhbhuiséid mar seo a aontú le chéile.
Dar leis an gConradh gur gá go mbeadh Aire Sinsearach ag Bord an Rialtais a mbeadh cúram na Gaeilge agus na Gaeltachta air chun feidhm a thabhairt don Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge; tabhairt faoin ngéarchéim teanga sa Ghaeltacht; an reachtaíocht teanga a láidriú; cás na Gaeilge a phlé le hairí sinsearacha eile; agus dóthain maoinithe a fháil chun a chaitheamh ar an nGaeilge agus ar an nGaeltacht.
Maíonn an Conradh go bhfuil gá le comhchoiste oireachtais seasta don Ghaeilge agus don Ghaeltacht chun maoirseacht a dhéanamh ar Straitéis 20 Bliain na Gaeilge agus ar chur chuige an státchórais trí chéile i leith na teanga.
Moltar go ndéanfadh an comhchoiste scrúdú ar an reachtaíocht a chuirtear os comhair Thithe an Oireachtais lena chinntiú go dtugtar cosaint mar is cóir don Ghaeilge agus don Ghaeltacht inti. Chuirfeadh an comhchoiste fiosrúcháin ar bun chomh maith chun leas na Gaeilge agus na Gaeltachta, a deirtear.
Maidir leis an éileamh atá á dhéanamh ag an eagraíocht ar mhaoiniú breise don Ghaeilge agus don Ghaeltacht, maíonn an Conradh go bhfuil fianaise go leor ann ó shuirbhéanna éagsúla go bhfuil formhór an phobail ar son chur chun cinn na teanga agus ar son tacaíocht bhreise a thabhairt di.
Deirtear go bhfuil an maoiniú atá á éileamh ag an gConradh don bhliain seo chugainn €5m níos lú ná an maoiniú a cuireadh ar fáil don Ghaeilge agus don Ghaeltacht sa bhliain 2008. Tháinig laghdú ar bhuiséad Fhoras na Gaeilge agus ar bhuiséad caipitil Údarás na Gaeltachta ó €45 milliún sa bhliain 2008 go dtí €22 milliún i mbliana.
Maítear go gcruthófaí 1,160 post nua ach an maoiniú breise atá á lorg a cheadú. Maítear chomh maith go mbeadh dea-thionchar ag an infheistíocht bhreise ar an ngeilleagar ó thuaidh agus ó dheas.
Meabhraítear sa cháipéis, Infheistíocht sa Ghaeilge agus sa Ghaeltacht ó 2016 ar aghaidh, gur tháinig méadú suntasach idir na blianta 2001 agus 2013 ar líon na ndaoine a chreideann nach bhfuil dótháin á déanamh ag an Rialtas ar son na Gaeilge.
I dtuarascáil a d’fhoilsigh an ESRI níos luaithe i mbliana, thug 37% den phobal ó dheas agus 29% den phobal ó thuaidh le fios go gcreideann siad nach ndéanann an Rialtas “go leor” ar son na Gaeilge.
Ba mhéadú suntasach é sin ar líon na ndaoine a mheas nach raibh dóthain á déanamh ag an Rialtas ar son na teanga i 2001, an bhliain dheireanach a choimisiúnaigh Foras na Gaeilge a leithéid de shuirbhé.
Sa cháipéis a seoladh ar maidin, deirtear go mbeidh idir €1.2 agus €1.5 billiún breise le caitheamh ag an Rialtas i 2016 agus gurb ionann an €18 milliún breise atá á lorg ag Conradh na Gaeilge agus idir 1.2% agus 1.5% den méid sin.
Luaitear scata ‘sprioc-scéimeanna’ sa cháipéis agus deirtear go bhfuil siad ‘ar aon dul leis an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge’. Ina measc, tá scéim na Limistéar Pleanála Teanga. €200,000 a chuireann Údarás na Gaeltachta ar fáil chun tacú leis an scéim seo. €1.5 milliún breise atá á lorg ag Conradh na Gaeilge chun cur leis an méid sin.
Luaitear freisin an scéim tacaíochta ó thuaidh le haghaidh lárionaid Ghaeilge, a gcuirtear tuairim is €250,000 ar leataobh ina comhair. €1.5 milliún sa bhreis air sin atá á lorg ag an gConradh. Deirtear nach bhfuil ‘a mhacasamhail’ ó dheas agus moltar go dtógfaí lárionaid i nGaillimh, Baile Átha Cliath agus Corcaigh agus go dteastódh €2 milliún chuige sin.
Moltar freisin go gcuirfí €2 milliún ar fáil chun go gcuirfí tús le forbairt ionad cúram leanaí i ngach cathair mhór agus baile mór.
Tagraítear do ‘Greannán le haghaidh daoine óga’ chun léamh na Gaeilge ag an aos óg a fheabhsú. Moltar go bhfoilseofaí uair sa choicís é ar líne agus i bhfoirm chlóite agus déantar amach go gcosnódh a leithéid €300,000 sa bhliain.
