An 20 iarbhunscoil Gaeltachta is fearr sa tír…
Lúnasa 31, 2016
Tá cuntas ar na hiarbhunscoileanna ‘is fearr’ atá lonnaithe sa Ghaeltacht curtha le chéile ag Tuairisc.ie bunaithe ar thaighde náisiúnta a rinne an nuachtán The Sunday Times.
Coláiste Íde, coláiste cónaithe do chailíní sa Daingean i gContae Chiarraí, atá ar bharr liosta na scoileanna Gaeltachta ‘is fearr’ don dara bliain as a chéile. Chuaigh 87.2% de dhaltaí Choláiste Íde ar aghaidh go dtí an tríú leibhéal. Is méadú é sin ar an 83.7% a chuaigh ar aghaidh in 2015.
Bunaíodh na staitisticí ar eolas a bailíodh faoi líon na ndaltaí i scoileanna uile na tíre a chuaigh chun cinn go dtí 32 institiúid tríú leibhéal thuaidh agus theas, ach is iad na daltaí a chuaigh chuig ollscoileanna amháin a cuireadh san áireamh san ord ‘fiúntais’.
Níor cuireadh san áireamh sa liosta seo scoileanna atá lonnaithe i gceantar oifigiúil Gaeltachta ach atá ag feidhmiú trí mheán an Bhéarla.
Bhí idir ardú agus ísliú le sonrú ar liosta na bliana seo le hais liostaí blianta eile. Ardú den chuid is mó a bhí i gceist do scoileanna Gaeltachta ar an liosta náisiúnta agus ní raibh ach titim réasúnta beag i gceist do na scoileanna nár éirigh leo feabhas a chur ar a scór.
Is í Scoil Phobail Mhic Dara i gCarna i gConamara an scoil Ghaeltachta is mó feabhas ón mbliain seo caite. Bhí an scoil ar an 190ú scoil ab fhearr ar liosta na bliana seo caite ach léim sí 96 áit agus í ag uimhir 94 i mbliana. Bhí sí ar an deichiú scoil Ghaeltachta ab fhearr anuraidh ach d’éirigh léi an séú háit a bhaint amach i mbliana.
Tá trí scoil ar liosta na bliana seo nach raibh i measc an 400 scoil ‘ab fhearr’ sa tír anuraidh. Is iad sin Scoil Mhuire i mBéal Átha an Ghaorthaidh i Múscraí, Coláiste Ghobnait in Inis Oírr i nGaillimh agus Gairmscoil Fheichín Naofa i gCorr na Móna i nGaillimh.
Baineann conspóid go minic leis na táblaí scoile a fhoilsítear sna nuachtáin náisiúnta.
Sna liostaí do ‘scoileanna friothálacha’ seo, déantar iarbhunscoileanna a mheas bunaithe ar líon na ndaltaí a théann ar aghaidh uathu go dtí an tríú leibhéal tar éis na hArdteistiméireachta, slat tomhais róchúng ar chaighdeán agus leithne an oideachais, dar le mórán.
Is éard atá i gceist le ‘céatadán ar an tríú leibhéal’ sa tábla thuas ná céatadán na ndaltaí ón scoil a chláraigh le hinstitiúid tríú leibhéal áirithe le linn na mblianta acadúla 2013-14, 2014-15 agus 2015-16.
www.tuairisc.ie
Top of the class: Six students got eight A1s in schools in Dublin, Cork and Mayo
Lúnasa 19, 2016
Schools with the highest achievers in this year’s Leaving Cert results are from Cos Dublin, Cork and Mayo.
While no candidate received nine A1s this year, six students received eight A1s in the exams.
Three of the students are from Dublin schools: Gonzaga College in Sandford Road, Dublin 6; Loreto College St Stephen’s Green in Dublin 2 and Coláiste Eoin in Stillorgan Rd, Co Dublin.
Two of the top-performing students attended schools in Co Mayo: Scoil Cnocán Mhichil Naofa in Claremorris and Ballinrobe Community School on Convent Road.
One Cork student from Regina Mundi College, Douglas Road received the same tally.
Niamh Ryan, a Loreto College student, said she was in “shock” at her result of eight A1s.
“I was so nervous I didn’t really sleep last night. I’m so relieved and delighted,” she said.
“I didn’t feel like some subjects went well at the time- some went good, other’s medium. I was lucky things went my way.
“I’m feel like I’m floating on a cloud after seeing the results.”
The 18-year-old from Castleknock said she planned to study chemical engineering in Cambridge.
Des Fitzgerald, deputy principal from Loreto College, said the school was very proud of all the students.
“They have performed extremely well in their exams. The students and their teachers have worked very hard to get these results. We would like to wish them all the very best for next year,” he said.
Student Annie Duffy from Ballinrobe Community School in Co Mayo said she could not sleep in the nights leading up the results of the landmark exam.
“I had put in loads of work but I was very nervous. I wasn’t sleeping the last few days,” she said.
“I didn’t want to go in this morning, I was putting it off I didn’t know what I was going to read- I didn’t know what my reaction was going to be.”
The 18-year-old, who has four younger siblings, said it was a tense moment when she opened the envelope.
“My legs felt like jelly. I got a bit of a shock. . I didn’t really believe it at first,” she said.
“I’m thrilled, so happy. All the work paid off.”
Annie said she hoped to study medicine at National University of Ireland Galway (NUIG).
William Culkeen, principal of Ballinrobe Community School, said Annie achieving eight A1s was “extraordinary”.
“Her results are a brilliant achievement. She’s been a role model since she came into the school in first year,” he said.
“She also involved in sports and athletics, she plays for Mayo ladies football. “Also Annie’s the second person ever in the 25 year history of the school to get eight A1s.”
Mr Culkeen said there were a number of high results in the school of 630 students.
“Considering we’re a community school and we cater for every student at all levels and abilities from the less academic to the very academic, it’s an achievement.It’s a tribute to the teachers getting the best from students too. ”
Fellow Co Mayo student Emma-Louise Ruane, who attended Mount St Michael’s Secondary School in Claremorris, also received eight A1 grades.
“I wanted to check the results and make sure they were correct, I had to recount them- it was surreal,” she said.
“ I was in a state of shock but so happy. It’s hard to take in the reality of the whole experience. I feel amazing.
The 18-year-old said she had worked hard in her senior years at school.
“During the exams in every subject there was a moment of panic but I felt I did well. But you never know with the Leaving Cert. It’s a relief to get these results.”
Emma-Louise said mathematics was her favourite subject and she planned to study Management Science and Information Systems Studies (MSISS) in Trinity College Dublin.
Another of the high achievers was 18-year-old Jessica O’Shea from Douglas in Co Cork.
Jessica, who was a student at Regina Mundi College, said she could barely believe her results of eight A1s.
“It’s incredible. It’s a weird feeling, hard to take in but I’m so happy,” she said.
“My parents are ecstatic. My mum is ringing everyone and crying, my dad is really excited too.”
Jessica said her twin brother also achieved high grades and is also delighted with the results.
Jessica has more than enough points to secure her choice of doing primary teaching at Mary Immaculate College in Limerick.
A keen musician, Jessica said that she plays violin and used to play with the National Youth Orchestra, the Cork Youth Orchestra and the Cork School of Music Symphony Orchestra but gave up playing in all three orchestras at the start of sixth year to concentrate on her studies.
Jessica’s principal Margaret O’Donovan said it was a “wonderful day” for the students, the school and parents.
“We’re very proud of Jessica. She’s a dedicated, committed student- what a wonderful achievement,” she said.
“On top of her academic achievements she’s a great musician and she never fails to contribute to school activities- an all rounder.”
The principal, whose school has 540 students, said she was very proud of all the students and what they had achieved.
Andrew Cleary, a student from Gonzaga College, said his day had been a mixture of nerves, shock and happiness.
“I’m ecstatic. Nerves had hit in the last 48 hours. Some subjects had gone really well but with some others I was thinking it was not my best,” he said.
“I was shocked when I saw them. I’m really delighted with my results today.”
The 18-year-old from Carrickmines said he wanted to study theoretical physics at Trinity College Dublin.
More than 55,000 Leaving Cert students get their exam results today with no major fluctuations in grades across most subjects.
Those who applied for college will not know whether they have secured their first choice until next Monday when offers through the Central Applications Office (CAO) are made.
Naíonra nua le hoscailt i Longford
Lúnasa 15, 2016
Scoláireacht Doctúireachta 3 Bliana fógartha le DCU
Lúnasa 9, 2016
Deis chun taighde a dhéanamh ar Thacaíocht foghlama do pháistí le deacrachtaí / míchumais foghlama i suímh thumoideachais in Éirinn. Scoláireacht €18,000 saor ó cháin in aghaidh na bliana ar feadh 3 bliana agus táillí Ollscoile ar feadh suas le 4 bliana atá i gceist. Tá na sonraí uilig leis seo nó ag an nasc thíos.
http://www.dcu.ie/sites/default/files/research/pdfs/dcu_institute_of_education_phd_scholarship.pdf
Tá tuilleadh eolais le fáil ag 01-8842074 (padraig.oduibhir@dcu.ie) nó ó Joe Travers ag 01-8842040 (joe.travers@dcu.ie)
Bhí láncheart ag Gaelscoil diúltú do dhalta mar gheall ar easpa Gaeilge – cinneadh Ard-Chúirte
Lúnasa 2, 2016
De réir breithiúnais san Ard-Chúirt inniu bhí sé de cheart ag Scoil Lorcáin, Baile na Manach, diúltú do dhalta a mheas an scoil nár shásaigh a cumas sa Ghaeilge a polasaí iontrála
Bhí sé de cheart ag Scoil Lorcáin, Baile na Manach, diúltú do dhalta a mheas an scoil nár shásaigh a cumas sa Ghaeilge a polasaí iontrála, de réir breithiúnais a tugadh san Ard-Chúirt inniu.
Agus a bhreithiúnas sa chás á thabhairt inniu aige, chuir an Breitheamh Gerard Hogan ar “neamhní” cinneadh na Roinne Oideachais go gcaithfeadh an scoil glacadh le páiste a mheas siad nach raibh dóthain Gaeilge aici.
Thug Scoil Lorcáin, Baile na Manach, ceann de na Gaelscoileanna is aitheanta sa tír, dúshlán na Roinne Oideachais maidir le ceart na scoile diúltú do dhalta de réir a bpolasaí iontrála.
Nuair a bhíonn ró-éileamh ar áiteanna sa scoil, tugann an polasaí sin tús áite do dhaltaí as teaghlaigh gurb í an Ghaeilge an ghnáth-theanga iontu, nó do “páistí atáthar á dtógáil le Gaeilge”.
Bhí Scoil Lorcáin ag iarraidh go gcuirfí ar ceal cinneadh a rinne Coiste Achomharc na Roinne go raibh iallach ar an scoil áit a thabhairt do dhalta áirithe, a mheas an scoil nár shásaigh a cumas sa Ghaeilge a polasaí iontrála.
Rinne athair an pháiste iarratas go nglacfaí leis an bpáiste sa scoil ar an mbonn go raibh sí á tógáil le Gaeilge.
Agus a bhreithiúnas á fhógairt inniu aige, dúirt an Breitheamh Hogan nach raibh “dlínse” ag an gCoiste Achomhairc maidir leis an bpolasaí iontrála féin agus gur chóir dó glacadh leis an bpolasaí ‘mar a bhí sé’ agus gan iarracht indíreach a dhéanamh é a cháineadh.
Dúirt an Breitheamh go raibh an ceart ag an gCoiste nár cuireadh dóthain eolais ar fáil don tuismitheoir faoin measúnú teanga a bhí le déanamh ach níor ghlac sé leis nár tugadh dóthain deiseanna don athair cumas teanga an pháiste nó a chumas teanga féin a léiriú. Dúirt an Breitheamh nach raibh aon chiall lena mhalairt a mhaíomh agus go mba cheart cinneadh an Choiste a chur ar neamhní ar an mbonn sin amháin.
Níor aontaigh sé le maíomh an Choiste nach raibh aon chaighdeán leagtha síos sa mheasúnacht lena chruthú go raibh go leor Gaeilge ag an bpáiste le polasaí iontrála na scoile a shásamh.
Ba ghá, a dúirt sé, “bunús fíorasach réasúnta” a bheith le haon chinneadh agus níor “ceadmhach a bheith míréasúnach”.
Thug an Breitheamh le fios gur cheart go mbeadh tuilleadh sonraí curtha ar fáil ag an scoil faoin bpróiseas lena ndéantar cumas teanga páiste a mheas agus ghlac sé leis nach raibh aon chritéar leagtha síos maidir le líofacht an tuismitheora a mheas.
Dúirt sé nár ghá do thuismitheoir a bheith iomlán líofa sa Ghaeilge ach go mba cheart smacht a bheith ag an bpáiste ar an teanga. Níor ghá don pháiste a bheith “foirfe” ó thaobh líofachta de, a dúirt sé, ach bhí sé “réasúnach” go mbeadh an scoil ag súil go mbeadh dathanna, uimhreacha agus ainmneacha troscán tí ar eolas ag an bpáiste i nGaeilge.
Dúirt sé go ndearna Coiste na Roinne “earráid” maidir leis seo agus gur thug siad le tuiscint “go mícheart” nach raibh aon chaighdeáin inaitheanta sa pholasaí iontrála.
“Níl conclúid an Choiste inbhuanaithe ó thaobh fírice de agus, dá bharr sin, ba chóir é a chur i leataobh,” a dúirt an Breitheamh Hogan.
Ghlac an Breitheamh le háiteamh an Choiste nár tugadh deis don athair fianaise bhreise a chur ar fáil cé gur glacadh le fianaise bhreise i gcás eile, ach níor bhain an méid sin leis an bpolasaí iontrála. Dúirt sé nach bhféadfadh an Coiste aird a thabhairt ar nithe nár bhain leis an bpolasaí iontrála.
Cé gur cuireadh cinneadh an Choiste ar neamhní, iarradh ar an Roinn Oideachais agus Scileanna athbhreithniú as an nua a dhéanamh ar an gcás agus tugadh le fios don Roinn go raibh sé de chead acu cumas teanga an tuismitheora agus an pháiste a mheas iad féin.
Mór-ócáid ‘carbhat dubh’ le ceiliúradh a dhéanamh ar Athbheochan na Gaeilge
Iúil 28, 2016
Beidh an tUachtarán Mícheál D. Ó hUigínn ina aoi oinigh ag ‘Féasta 100’ a bheidh ar siúl san ardchathair.
Déanfar ceiliúradh ar ‘Athbheochan na Gaeilge’ ag ócáid ‘carbhat dubh’ i mBaile Átha Cliath faoi Nollaig na bliana seo.
Is ar an 3 Nollaig a bheidh ‘Féasta 100’ ar siúl in Óstán an Double Tree Hilton san ardchathair le “comóradh agus ceiliúradh foirmiúil” a dhéanamh ar an nGaeilge.
Beidh an tUachtarán Mícheál D. Ó hUigínn ina aoi oinigh ag ‘Féasta 100’ atá á eagrú ag na sé cheanneagraíocht Ghaeilge agus Foras na Gaeilge. Is é an t-aisteoir Diarmuid de Faoite a bheidh ina fhear a’ tí ag an ócáid agus beidh ceol ann ón ngrúpa Preabmeadar.
Beidh béile ceithre chúrsa ann agus gealltar clár siamsaíochta “atá nuálach, beomhar agus uathúil” le ceiliúradh a dhéanamh ar fhorbairt na Gaeilge le 100 bliain anuas. Gealltar go ndéanfar an ceiliúradh sin ar “bhealach úr comhaimseartha” a “fhanfaidh i gcuimhne na ndaoine a fhreastalóidh uirthi”.
Deirtear gur “imeacht náisiúnta” a bheidh ann a dhéanfaidh ceiliúradh ar an nGaeilge agus “gach a mbaineann léi sa Ghaeltacht agus lasmuigh di”.
Tá 700 ticéad don ócáid ar fáil ar Eventbrite anois agus costas €80 an duine orthu nó €800 do bhord do dheichniúr.
http://tuairisc.ie/mor-ocaid-carbhat-dubh-le-ceiliuradh-a-dheanamh-ar-athbheochan-na-gaeilge/
Imeachtaí Phuball na Gaeilge ag Electric Picnic fógartha
Iúil 27, 2016
Beidh ceol, filíocht agus draíocht ar an stáitse sa Phuball Gaeilge ag Electric Picnic na bliana seo, a bheidh ar siúl an 2 – 4 Meán Fómhair sa Sráidbhaile i gContae Laoise.
Fógraíodh an tseachtain seo cuid de na ceoltóirí agus grúpaí eile a bheidh ar an stáitse sa Mindfield ag an deireadh seachtaine. Maítear ar shuíomh oifigiúil na féile go mbeidh Puball Gaeilge na bliana “níos mó ná riamh” agus go gceiliúrfar “gach a bhfuil iontach faoin nGaeilge” ann.
Ar chlár na bliana seo beidh Tara Mooney, ceoltóir as Contae an Chláir; Tebi Rex, ceoltóirí pop agus rap as Maigh Nuad; Tura Arutura, an Siombábach Gaelach; agus Niamh de Barra, ceoltóir clasaiceach a úsáideann an cello agus an guth lúbtha le ceol nua a chruthú.
Beidh filí ‘Reic’ i láthair freisin agus an ócáid sin á cur i láthair ag Ciara Ní Éanacháin agus an ‘Cabaret Craiceáilte’ á cur i láthair ag an gcraoltóir mór le rá Rónán Mac Aodha Bhuí.
Beidh an draíodóir Paul Gleeson ann lena sheó draíochta ‘Rua’ agus seisiún ‘Google Gaeilge Karaoke’ nuair a bheidh deis ag an lucht freastail iarracht a thabhairt faoi amhráin pop ó na 1980í a cuireadh trí Google Translate a chanadh os comhair an tslua.
Reáchtálfaidh lucht eagraithe na féile Imbolc, a bhíonn ar siúl i mí Feabhra i Múscraí, imeacht sa Phuball Gaeilge freisin – leagan dá bhféile féin ina dtugtar cainteanna gairide faoi ábhair éagsúla.
Tá ticéid don Electric Picnic díolta amach le tamall anuas.
100 grúpa á lorg ag an gConradh don churiarracht dhomhanda Comhrá ’16
Iúil 27, 2016
Tá Conradh na Gaeilge ag iarraidh ar ghrúpaí ar fud an domhain clárú anois le haghaidh Comhrá ’16 a bheidh ag tarlú i mí Dheireadh Fómhair na bliana seo.
Is iarracht a bheidh i Comhrá ’16 an “comhrá Gaeilge is faide riamh” a reáchtáil i rith na seachtaine idir 11 agus 18 Deireadh Fómhair.
Tá an Conradh ag súil le “comhrá 170 uair an chloig gan stad” a chur ar bun agus súil acu go mbeidh os cionn 100 grúpa páirteach sa churiarracht dhomhanda ar fud na cruinne.
Tá iarrtha ag an gConradh ar scoileanna, clubanna óige, cumainn tríú leibhéal, teaghlaigh, caiféanna, grúpaí, eagraíochtaí agus gnólachtaí eile dul chomh fada lena suíomh idirlín agus seal uair an chloig a chur in áirithe.
Leag an Conradh an dúshlán céanna rompu féin le Comhrá ’15 an bhliain seo caite ina ndearnadh iarracht comhrá 170 uair an chloig a chur ar bun. Níor éirigh le Comhrá ’15 an sprioc a bhaint amach, áfach, agus seasann an churiarracht dhomhanda a baineadh amach le linn Comhrá ’14 dhá bhliain ó shin.
Is féidir clárú le Comhrá ’16 ar líne.
An maoiniú a baineadh de dhá scoil lán-Ghaeilge tugtha ar ais
Iúil 25, 2016
Tá an maoiniú a baineadh de dhá scoil lán-Ghaeilge le deireanas bronnta arís orthu chun ionaid tacaíochta nua a oscailt.
Nuair a baineadh díobh an maoiniú i mí Mheithimh na bliana seo chuir Scoil an Droichid agus Bunscoil Bheann Mhadagáin i mBéal Feirste feachtas ar bun chun an maoiniú a fháil arís.
Bhí rún ag na scoileanna tús a chur le scéim phíolótach ag tús na scoilbhliana i mí Mheán Fómhair nuair a baineadh an maoiniú díobh gan choinne.
Cháin eagraíochtaí Gaeilge agus polaiteoirí i mBéal Feirste cinneadh sin na Roinne Oideachais maidir leis an airgead a bhí ceadaithe do na hionaid a chuireann seirbhísí ar fáil do dhaltaí a mbíonn fadhbanna iompair acu.
D’fhógair an tAire Oideachais Peter Weir inniu, Dé hAoine, go raibh an maoiniú á thabhairt ar ais don dá scoil.
Ghabh Scoil an Droichid buíochas le gach duine a shínigh achainí na scoile le mí anuas agus dúradh gur léiriú a bhí san achomharc ar a thábhachtaí is atá sé “seasamh suas ar son bhur gcearta”.
Tá fáilte curtha ag Aire Airgeadais Stormont, Máirtín Ó Muilleoir roimh an scéala.
“Beidh ról iontach tairbheach ag na haonaid chothaithe in oideachas na leanaí ag na scoileanna seo agus mar thacadóir láidir don oideachas trí mheán na Gaeilge guím gach beannacht orthu amach anseo,” a dúirt sé.
www.tuairisc.ie
Ní bheidh Gaelscoil nua i gCill Dara theas go ceann dhá bhliain ar a laghad
Iúil 25, 2016
Níl sé i gceist ag an Roinn Oideachais scoil nua lánGhaeilge a thógáil i gCill Dara theas sa dá bhliain amach romhainn toisc nach bhfuil gá le scoil nua sa cheantar, dar leis an Aire Oideachais, Richard Bruton.
Dúirt an tAire Bruton sa Dáil go bhfuil “roinnt brú déimeagrafaíochta” ar Chill Dara theas i láthair na huaire ach nach bhfuil an oiread sin brú ar an gceantar gur gá scoil nua a oscailt ann go luath.
Tá 708 dalta ag freastal ar thrí scoil lánGhaeilge i gCill Dara theas faoi láthair: Gaelscoil Chill Dara sa Droichead Nua, Gaelscoil Mhic Aodha i mBaile Chill Dara agus Gaelscoil Átha Í.
Bhí an tAire Bruton ag freagairt ceist ón Teachta Dála de chuid Shinn Féin Peadar Tóibín faoi phleananna a Roinne scoil nua lánGhaeilge a oscailt sa cheantar.
Dheimhnigh an tAire Bruton go dtógfar 13 scoil nua sna blianta 2017 agus 2018 le freastal ar an éileamh atá ann i gceantair timpeall na tíre. Mhínigh an tAire go n-aithníonn a Roinn na ceantair a dteastaíonn scoileanna nua iontu trí anailís a dhéanamh ar an éileamh ar bhonn náisiúnta.
Dúirt sé go bhfuil “athbhreithniú leanúnach” á dhéanamh ag an Roinn Oideachais ar cheantair ar fud na tíre, Cill Dara theas san áireamh, agus go gcuirfear tús le próiseas pátrúnachta le haghaidh scoileanna nua nuair a bheidh an brú déimeagrafaíochta chomh mór sin ann go dteastaíonn scoil nua sa cheantar.
Bheadh an próiseas sin “open to all patron bodies and prospective patrons, including patrons involved in Irish-medium provision” a dúirt an tAire.
Dúirt an tAire Bruton go mbreathnaítear go géar ar rogha na dtuismitheoirí nuair atáthar ag roghnú pátrúin scoile agus go gcuirtear an rogha scoile atá ar fáil cheana féin san áireamh freisin.
www.tuairisc.ie
