Smiles all round as Irish higher-level is plain sailing
Meitheamh 8, 2012
Unexpected Irish Questions cause confusion
Meitheamh 8, 2012
Being a true Belieber pays off academically
Meitheamh 8, 2012
Irish language bodies welcome report
Meitheamh 7, 2012
Corn Ghlór na nGael na mBuachaillí
Meitheamh 6, 2012
Tháinig an ghrian amach thar Pháirc Uí Bhriain, Éire Óg do chomórtas Chorn Ghlór na nGael na mbuachaillí.
Ghlac foirne ó cheithre scoil mheascaithe páirt sa chomórtas Gaelscoil Cheatharlach, Beann na gCaorach, Baile Haicéad agus Gaelscoil Átha Í. Tá an comórtas do dhaltaí i rang a cúig agus níos óige. Cabhraíonn seo le dul chun cinn scileanna na himreoirí a fhorbairt agus tugann sé stáitse dóibh gan tionchar rang a sé.
Chun an méid is mó cluichí a thabhairt do chuile dhuine d’imir gach foireann a chéile.
Thosaigh Gaelscoil Cheatharlach i stíl mórthaibhseach i gcoinne Bheann na gCaorach le Andrew Mac Eochaidh ag déanamh an damáiste ar son na Gaelscoile. Bhí an cosúlacht ar go raibh an cluiche faoi smacht ag buachaillí na Gaelscoile ach choinnigh Finbarr Ó Caomhánaigh srian ar a gcuid scóranna san céad leath. Fuair Cillain Ó Duibh cúl iontach do Bheann na gCaorach ach bhí Gaelscoil Cheatharlach ro-láidir go háirithe i lár na páirce le Hugh Ó Dubhlaoich. Críochnaigh an cluiche 0-6 go dtí 1-0.
Sa dara cluiche d’imir Gaelscoil Átha Í i gcoinne Bhaile Haicéad. Thóg sé tamall don chluiche seo teacht chun beochta gan scór ar bith suas go dtí leath ama. Bhí cuid mhaith de na seansanna ag Baile Haiceád ach bhí an cosantóir Fallou Sangre thar barr do Átha Í.
Sa dara leath tháinig Baile Haicéad amach i bhfad níos dírithe ar an gcluiche agus ghnóthaigh siad dhá chúl. Bhí Eoin Ó Broin suas agus síos an pháirc imeartha agus bhí Jack Ó Ceallaigh in ann na scóranna a thógaíl gan stró ar bith. An scór deireannach ná 2-2 go dtí 0-0. Bhí seans ag Átha Í an chéad chluiche a chur taobh thiar díobh le chluiche ar an bpointe i gcoinne Bheann na gCaorach agus thosaigh siad ar an mbealach ceart le cúl. Níorbh leor é sin áfach le himreoirí cosúil le Cathal Ó Neill ar an bpáirc agus chríochnaigh an cluiche 2-2 go dtí 1-0 i bhfábhar Bheann na gCaorach.
Le bua amháin ag trí fhoireann ansin bhí gach cluiche eile an-tábhachtach. Chuir Gaelscoil Cheatharlach ags bean na gCaorach chun páirce agus d’úsáid buachaillí na Gaelscoile an taithí a bhí acu ag imirt i bpáirceanna Éire Óg. Chuir Tadhg Ó Ceallaigh agus Diarmaid de Rút taispeántas den scoth i láthair mar chosantóirí . Níor lig siad isteach ach pointe amháin i rith an chluiche ar fad agus is eácht mór é sin le tosaithe mar Adam Ó Duinn ag imirt do Bheann na gCaorach. Bhí Cathal Ó Móráin lán d’fhuinneamh ins na tosaithe agus chlárairigh sé cúpla scór álainn. Chríochnaigh an cluiche 2-5 go dtí 0-1 i bhfábhar na Gaelscoile.
Bhí cluiche ar ardchaighdeán ag Beann na gCaorach i gcoinne Bhaile Haicéad. Bhí Oisín agus Seán Ó Maoilmhána go hiontach do Baile Haiceád i rith an chluiche ar fad agus rinne Luke Ó Conghaile deimhin de nach bhfaighfeadh Beann na gCaorach cúl agus é idir na maidí. É sin ráite thóg buachaillí Bheann na gCaorach a bpointí agus le cabhair ó Sheán Ó Súilleabháin agus Cathal Ó Néill bhí an bua acu le 0-7 go dtí 1-2.
Bhí ar Ghaelscoil Cheatharlach dul thar Ghaelscoil Átha Í chun Corn Ghlór na Gael a bhuachaint agus ní raibh fadhb ar bith acu. Bhuaigh siad an cluiche le stíl iontach peile agus iad ábalta an liathróid a bhogadh go han-tapaidh go dtí go raibh pas oiriúnach ar na cártaí. Thóg siad an cinneadh ceart uair i ndiaidh uaire chun scór de 3-7 a reachtáil suas. Bhí Tomás Ó Murchú lán de spiorad do Átha Í ach bhí Gaelscoil Cheatharlach ro-láidir dóibh. Chríochnaigh an cluiche ar scórlíne 3-7 go dtí 1-1 agus an trófaí ag dul 100 méadar suas an bóthar ó Éire Óg go dtí Gaelscoil Cheatharlach don dara bliain as a chéile.
Ghlac an captaen Andrew Mac Eochaidh leis an sciath agus ghabh sé buíochas leis na foirne go léir chomh maith leis na múinteoirí as páirt a ghlacadh i gcomórtas Chorn Ghlór na nGael 2012.
www.carlow-nationalist.ie
Stádas na Gaeilge sa Ghaeltacht: Scéim Labhairt na Gaeilge 2010/2011
Meitheamh 6, 2012
Foilsíodh staitisticí nua inniu a thugann léargas ar stádas na Gaeilge mar theanga labhartha sa Ghaeltacht. Bailíodh na staitisticí mar chuid de scéim labhairt na Gaeilge don scoilbhliain 2010/2011. Tháinig deireadh leis an scéim ag deireadh na scoilbhliana seo caite.
Rinne 3,370 teaghlach iarratas ar dheontas faoin scéim don scoilbhliain 2010/2011 agus thuill 2,760 teaghlach deontas faoin scéim – 2,322 teaghlach a thuill an deontas iomlán agus 438 teaghlach eile a thuill an deontas laghdaithe.
I gcomparáid leis an scoilbhliain roimhe sin, tháinig méadú beag ar líon na n-iarratasóirí agus tháinig laghdú beag ar líon na n-iarratasóirí rathúla.
Faoin scéim d’íoc an Roinn deontas in aghaidh na scoilbhliana le teaghlaigh sa Ghaeltacht má shásaigh siad an Roinn gurb í an Ghaeilge a ngnáth-theanga labhartha agus go raibh an líofacht nádúrtha acu dá réir.
Bhí an scéim ar an bhfód ó na 1930í ach ceapadh go raibh easnaimh sa scéim agus tá molta ag an rialtas clár tacaíochta teaghlaigh a chur ar fáil ina háit.
Ar na heasnaimh ba mó a bhain leis an scéim, luadh nár fhreastal sé ar pháistí ar aois réamhscoile agus nach raibh bunús láidir teangeolaíoch leis. Thagair Aire Stáit na Gaeltachta Dinny McGinley TD don laige sin sa ráiteas a eisíodh inniu.
“Tá sé aitheanta go forleathan ar feadh i bhfad nach raibh Scéim Labhairt na Gaeilge, dá fheabhas í, ar an scéim ba éifeachtaí chun tacú leis an seachadadh teanga ó ghlúin go glúin. Aithníodh go príomha nach raibh mórán tionchair ag an scéim sin ar iompar teanga theaghlaigh na Gaeltachta a raibh páistí ag aois réamhscoile iontu”, a dúirt sé.
Os a choinne sin áfach bhí saineolaithe agus eagraíochtaí ag brath ar staitisticí na scéime mar shlat tomhais ar láidreacht agus laigí na teanga i gceantair Ghaeltachta.
I gCúige Chonnacht bhí laghdú beag ar líon na dteaghlach a rinne iarratas ar an scéim i gContae Mhaigh Eo agus d’éirigh le céatadán níos fearr an deontas a fháil.
I nGaillimh bhí titim beag ar líon na dteaghlach a fuair an deontas ó 1058 sa scoilbhliain 2010/2011 go 1025 teaghlach anuraidh.
Fuarthas níos mó iarratas i nDún na nGall an bhliain seo caite ná mar a bhí ann an bhliain roimhe sin agus bhí titim beag ar an líon teaghlach a thug an deontas leo.
I gCiarraí bhí méadú beag ar an lion teaghlach a chuir iarratas isteach ach ba figiúir seasmhach a bhí ann ó thaobh an líon teaghlach ar bronnadh an deontas orthu.
D’fhógair an Rialtas Scéim Tacaíochta Teaghlaigh ag tús mhí na Bealtaine Tá sé beartaithe ag an Roinn 12 beart ar leith a thógáil chun tacú le teaghlaigh Ghaeltachta atá ag tógáil a gclann le Gaeilge nó a dteastaíonn uathu a gclann a thógáil le Gaeilge.
D’eisigh an Roinn an chéad bhileog eolais a chuirfear ar fáil do theaghlaigh atá ag súil le páiste nó a bhfuil páiste nuabheirthe acu agus beidh an Roinn ag cur pacáistí tacaíochta ar fáil ar iarratais ó thuismitheoirí.
D’fhoilsigh The Irish Times tuairisc le déanaí áfach a thug le fios nach raibh ach 13 iarratas faighte ag an Roinn ó thuismitheoirí ag lorg an phacáiste eolais. Tá sé mar chuspóir ar an gclár nua seo go rachaidh an Ghaeilge ar aghaidh ó ghlúin go glúin agus í threisithe mar theanga teaghlaigh agus phobail sa Ghaeltacht.
Foilsithe ar Gaelport.com
Andrew McKimm: Leaving Cert: it’s an Irish renaissance as hostilities cease
Meitheamh 5, 2012
New Course for Maths Teachers
Bealtaine 31, 2012
Harkin launches Scholastic Languages 2012
Bealtaine 31, 2012
Aitheantas buan do Ghaelcholáiste Chill Dara
Bealtaine 30, 2012
Tá aitheantas buan bronnta ag an Roinn Oideachais ar Ghaelcholáiste Chill Dara.
D’oscail an mheánscoil sa Nás i 2003 le naonúr daltaí agus fuair siad aitheantas sealadach i 2004. Beidh suas le 200 dalta ag freastal ar an scoil i mí Mheán Fómhair 2012.
“Is cinneadh fíorthabhachtach é seo a thugann aitheantas don éileamh ollmhór atá ar fud fad na tíre d’oideachas lánGhaeilge.” arsa Ard-Rúnaí an Fhorais Phátrúnachta, Caoimhín Ó hEaghra. “Tá an t-éileamh seo ag méadú gach uile bhliain agus go háirithe ag an dara leibhéal mar nach bhfuil a dhóthain soláthair ann.”
“Ba mhaith linn comhghairdeas ó chroí a dhéanamh le gach duine atá bainteach leis an scoil a chinntigh ó bunaíodh é gur scoil den chéad scoth a bheadh ann.
Beidh scoileanna lánGhaeilge dara leibhéal faoin bhForas ag súil go mbeidh an cinneadh céanna a dhéanamh ag an Roinn Oideachais gan mhoill ar stádas a n-aitheantas féin, arsa Ó hEaghra.
“Tá buíochas ag dul don Roinn Oideachais as ucht a aithint go bhfuil an t-éileamh seo ann d’oideachas lánGhaeilge. Tá an dá scoil dara leibhéal de chuid an Forais Phátrúnachta, Meánscoil Gharman agus Gaelcholaiste Phort Láirge, fós ag feitheamh ar an dea-scéal céanna.”
Tá iarratais déanta ag an bhForas ar phátrúnacht le haghaidh ceithre scoil lánGhaeilge a bheidh lonnaithe i mBaile Brigín agus i nDún Droma i mBaile Átha Cliath, i gCarraig Uí Leighin i gCorcaigh agus iarratas faoi leith curtha isteach ar ghaelcholáiste do Mhaigh Nuad i gCill Dara.
D’éirigh leis an gcéad trí iarratas ach dhiúltaigh an Roinn Oideachais d’iarratas Mhaigh Nuad in ainneoin go raibh liosta éilimh a raibh níos mó ná 580 ainm bailithe leis ag iarraidh Gaelcholáiste sa cheantar.
www.gaelsceal.ie
