Miontuairiscí ó chruinnithe boird Fhoras na Gaeilge 2012 foilsithe
Eanáir 29, 2013
Ní raibh ach seachtar de Chomhaltaí Boird Fhoras na Gaeilge, as Bord de seisear déag, i láthair don phlé nuair a bhí cinntí tábhachtacha le glacadh faoi mhaoiniú na hearnála deonaí Gaeilge sa bhliain 2012, de réir miontuairiscí ó chruinnithe boird Fhoras na Gaeilge a foilsíodh le déanaí.
Ciallaíonn sin go raibh níos lú na 50% den Bhord i láthair agus soláthar airgid d’eagrais dheonacha Ghaeilge ar nós Gael Linn, Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge agus Conradh na Gaeilge á phlé.
Faoi réir Chomhaontú Aoine an Chéasta bunaíodh An Foras Teanga, Comhlacht Forfheidhmithe Thuaidh/Theas, chun an Ghaeilge agus an Ultais a chur chun cinn. Bunaíodh Foras na Gaeilge, ar 2 Nollaig 1999, leis an nGaeilge a chur chun cinn ar fud na hÉireann, agus iad freagrach as maoiniú eagraíochtaí. Ó shin i leith tá maoiniú bliantúil curtha ar fáil ag Foras na Gaeilge d’eagraíochtaí na hearnála deonaí Gaeilge, maoiniú a íocann as riar na n-eagraíochtaí agus as na tionscadail a chuireann siad i gcrích, agus na seirbhísí a chuireann siad ar fáil don phobal. Faoi láthair is naoi n-eagraíocht déag a fhaigheann bunmhaoiniú den chineál seo ó Fhoras na Gaeilge.
De réir miontuairiscí an Fhorais is é Coiste na nDeontas a dhéanann tuairisc ar bhunmhaoiniú na nEagras Deonach Gaeilge do chruinnithe an Bhoird.
Ag cruinniú den Bhord ar 20 Aibreán 2012, ag a raibh naonúr Comhalta Boird i láthair, b’éigean de bheirt an cruinniú a fhágáil sular glacadh cinntí i leith maoiniú thionscadail éagsúla ar nós Seachtain na Gaeilge, ciste réamhscolaíochta, Clár na Leabhar Gaeilge agus bunmhaoiniú do Ghael Linn agus do Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge. Is chun aon choimhlint leasa a sheachaint arbh ghá do na comhaltaí boird sin an cruinniú a fhágáil.
Ag cruinniú den Bhord ar 29 Meitheamh 2012, d’fhág cúigear comhalta de bharr baol coimhlint leasa lena n-áiríodh Leas-Chathaoirleach an Bhoird nuair a bhí cinneadh á ghlacadh maidir le bunmhaoiniú na n-eagras dheonach uile ar luach €5.68 milliúin ó dheas agus beagnach milliún punt d’eagrais dheonach ó thuaidh do 2012/13.
Athbhreithniú ar an Earnáil Bunmhaoinithe
Léiríonn na miontuairiscí ó chruinnithe na bliana seo caite a foilsíodh le déanaí go bhfuil cinntí atá Foras na Gaeilge ag glacadh maidir leis an Athbhreithniú ar na Earnáil Bhunmhaoinithe faoi cheilt toisc gur faisnéis dhíolmhaithe í faoi Chód Cleachtais maidir le Saoráil Faisnéise.
Ní mórán misnigh a thabharfaidh sé seo do na heagrais dheonacha Ghaeilge atá cheana féin tar éis a gcuid míshástachta a léiriú i litir a sheoladh chuig Aire Stáit na Gaeilge Dinny Mc Ginley TD agus chuig an Aire Cultúir, Ealaíon agus Fóillíochta ó thuaidh Carál Ní Chuilín MLA maidir le cur chuige Fhoras na Gaeilge agus iad ag ullmhú moltaí críochnaitheacha maoinithe don earnáil dheonach. Luadh sa litir go raibh na heagrais dheonacha míshásta toisc nach raibh eolas ar bith acu maidir leis an moladh/na moltaí atá an Foras ag cur os comhair na Comhairle Aireachta Thuaidh Theas.
Agus í ag déanamh tagairt d’obair an Bhoird Ultais os comhair an Tionóil le déanaí, dúirt an tAire Ní Chuilín go mbeidh sé amaideach don Bhord Ultais gan taithí agus meon na ngeallsealbhóirí cuí a thabhairt san áireamh agus cinntí á nglacadh i leith tionscadail a bhaineann leis an Ultais.
Is léir ó ghearán na n-eagras Gaeilge nach dóigh leo go bhfuil a dtaithí nó a saineolas á dtabhairt san áireamh agus iad i bhfolús eolais maidir le múnla nua maoinithe Fhoras na Gaeilge.
Tá an tAthbhreithniú ar bhunmhaoiniú na hearnáil deonaí Gaeigle le plé in athuair ag an gcéad chruinniú eile den Chomhairle Aireachta Thuaidh Theas.
Foilsithe ar Gaelport
Sainchúrsa creidiúnaithe don earnáil phoiblí forbartha ag Gaelchultúr
Eanáir 29, 2013
Is é an tAire Stáit Donnacha Mac Fhionnlaoich a sheolfaidh ionad úr Ghaelchultúr atá lonnaithe ar 11 Sráid an Cláraigh, Baile Átha Cliath 2 inniu, 29 Eanáir 2013 ag 6i.n.
Tá an spás seo dhá oiread go leith níos mó ná iar-ionad Ghaelchultúr a bhí lonnaithe i bhfoirgneamh Filmbase agus is siombail é don dul chun cinn suntasach atá déanta ag an gcomhlacht le blianta beaga anuas.
Mar aon leis an ionad nua, seolfaidh an tAire Stáit an chéad téarma eile den Teastas sa Ghaeilge Ghairmiúil (Leibhéal 3-6).
Chuir an comhlacht tús leis an gcéad sainchúrsa creidiúnaithe don earnáil phoiblí, Teastas sa Ghaeilge Ghairmiúil i mí Dheireadh Fómhair.
Cuirfear tús le téarma eile den Teastais sa Ghaeilge Ghairmiúil ag tús mhí Feabhra agus beidh dhá leibhéal ar fáil: leibhéal 3 (bonnleibhéal 1/bonnleibhéal 2) agus leibhéal 4 (meánleibhéal 1) de Chreatoibre Náisiúnta na gCáilíochtaí.
Tá na cúrsaí seo dírithe ar fhostaithe de chuid na hearnála poiblí ar mian leo feabhas a chur ar a gcuid Gaeilge labhartha agus scríofa nó ar fhostaithe i gcomhlachtaí poiblí a thagann faoi scáth Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003.
Chomh maith leis sin, feileann an cúrsa do bhaill foirne ar gá dóibh seirbhís trí Ghaeilge a chur ar fáil don phobal.
Is féidir teacht ar gach eolas maidir leis an Teastas sa Ghaeilge Ghairmiúil ar www.gaelchultur.com nó teagmháil dhíreach a dhéanamh: (01) 484 5220; eolas@gaelchultur.com.
Clár Thóstal na Gaeilge 2013 fógartha
Eanáir 29, 2013
“Ós í an Ghaeilge an teanga náisiúnta is í an phríomhtheanga oifigiúil í” a deir Airteagal 8 de Bhunreacht na hÉireann, ach an bhfuil an stádas sin fós á thabhairt don Ghaeilge ag lucht dréachta beartais sa bhliain 2013?
Ar cheann de na painéil phlé ag Tóstal na Gaeilge 2013, breathnófar go géar ar fhreagrachtaí an Stáit i leith na Gaeilge agus cén chaoi a bhfuil na freagrachtaí sin á gcomhlíonadh.
Faoi Chathaoirleacht Eimear Ní Chonaola, Nuacht TG4, díreofar ar bheartais reatha an Rialtais, agus déanfar anailís ar na bealaí atá freagrachtaí an Stáit i leith na teanga á láimhseáil ag Rialtas reatha na tíre. Ar dhuine amháin den phainéal seo, beidh Anna Ní Ghallachair, Cathaoirleach nua ar Údarás na Gaeltachta. Ar ndóigh, faoi Acht na Gaeltachta 2012, thit roinnt mhaith freagrachtaí úra ar Údarás na Gaeltachta maidir le pleanáil teanga sna ceantair Ghaeltachta.
Duine de na hionadaithe poiblí is mó a chur i gcoinne Acht na Gaeltachta 2012 ab ea an Seanadóir Seán Barrett agus labhróidh seisean faoi chúrsaí daonlathais i dtaobh na Gaeilge sa státchóras faoi láthair. Labhróidh Kevin De Barra, Stiúrthóir Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge, faoi bheartais reatha an Rialtais agus na dúshláin atá roimh Ghaeilgeoirí na linne seo chun a gcearta a bhaint amach. Labhróidh an Seanadóir Trevor Ó Clochartaigh faoi na bearnaí a fheiceann sé i gcur chuige reatha an Rialtais i leith na Gaeilge.
Beidh trí phainéal plé éagsúil ar siúl le linn Thóstal na Gaeilge 2013, agus sa bhreis ar fhreagrachtaí an Stáit i leith na Gaeilge díreofar freisin ar na dúshláin a bhaineann le clann a thógáil trí Ghaeilge in 2013, mar aon leis na saincheisteanna reatha a bhaineann le cúrsaí pleanála teanga sna ceantair Ghaeltachta.
Osclóidh an t-iriseoir aitheanta Harry McGee, de chuid an Irish Times, an plé ar maidin Dé Sathairn, 16 Feabhra 2013, ag 10:30am, agus ina dhiaidh sin leanfaidh na trí sheisiún plé thíos, faoin téama ginearálta, Beart de réir Briathair, go dtí 5pm san Óstán Hilton, Plás Charlemont, Baile Átha Cliath 2.
Seisiún 1: Ag Tógáil Clainne Trí Ghaeilge in 2013
Seisiún 2: An Ghaeltacht in 2013
Seisiún 3: Freagrachtaí an Stáit i leith na Gaeilge
Is féidir clár iomlán an Tóstail a íoslódáil ag an nasc thíos:
Clár Thóstal na Gaeilge 2013 – Beart de réir Briathair.pdf
Má tá ceist agat féin do dhuine ar bith de na haoichainteoirí ar na painéil thuas, is féidir an cheist sin a chlárú roimh ré, trí í a chur ar aghaidh chuig maire@comhdhail.ie, agus díreoidh Cathaoirleach an tseisiúin do cheist ar an bpainéal ar an lá.
€15 atá ar thicéad don Tóstal, agus clúdaíonn seo lón éadrom a chuirfear ar fáil san óstán. Is féidir do thicéad a chur in áirithe don Tóstal ach glaoch a chur ar Mháire Ní Phuirséil, 01 6794780, nó rphost a chur chuig maire@comhdhail.ie. Tá an t-óstán Hilton lonnaithe i lár chathair Bhaile Átha Cliath, agus tá sé buailte ar stad Luas Plás Charlemont, (líne uaine).
Tuilleadh eolais ar fáil ar na meáin shóisialta faoin haischlib #tnag13.
Foilsithe ar Gaelport
Amhras léirithe faoi ionadaíocht na Gaelscolaíochta i suirbhéanna na Roinne
Eanáir 29, 2013
Glacadh céimeanna suntasacha le mí anuas i dtreo bunscoileanna i 44 ceantar a dhífheistiú ó stiúir na hEaglaise Caitlicí.
Cé go bhfuarthas dea-scéala ó thaobh na Gaelscolaíochta de an tseachtain seo caite nuair a fógraíodh go n-osclófar gaelscoil nua i gceantar Chill Dara ag deireadh na bliana seo, tá imní á léiriú ag eagrais Ghaeilge agus ag an bhForas Pátrúnachta maidir le hionadaíocht na suirbhéanna a cuireadh amach go dtí seo le linn an phróisis dífheistithe.
Léirigh torthaí na suirbhéanna a cuireadh amach i gcúig cheantar roimh an Nollaig go raibh 4-10% ag lorg athruithe ar phátrúnacht sna bunscoileanna ina gceantair.
Chomh maith leis sin, léiríodh nár ghlac céatadán maith de thuismitheoirí sna cheantair sin páirt san fheachtas ar chor ar bith.
Tá baol ann, mar sin, nach bhfuil mian cheart an phobail ó thaobh na Gaelscolaíochta á léiriú sna torthaí.
An tseachtain seo caite, sheol an tAire Oideachais suirbhé eile i 38 ceantar ar fud na tíre maidir le pátrúnacht bunscoileanna.
Níl fáil ar ghaelscoil i 9 gceantar ón 38 ceantar sin – An Pasáiste, Ros Cré, Biorra, Ceanannas, Ros Mhic Triúin agus na Sceirí, Mullach Eadrad, Port Mearnóg agus Baile Formaid/Séipéal Iosóid/Baile Phámar.
Is cosúil, áfach, go bhfuil an tAire den tuairim nach mbeidh scoileanna nua le hoscailt sna ceantair tuaithe atá luaite ach go mbeidh an deis ann labhairt leis na pátrúin atá ann maidir le pátrúnacht na mbunscoileanna a aistriú ón Eaglais Chaitliceach.
Tá eagraíochtaí Gaeilge ag impí ar thuismitheoirí sna ceantair sin suirbhéanna a líonadh amach agus a dtacaíocht a léiriú don ghaelscolaíocht agus an Foras Pátrúnachta a roghnú mar phátrún úr ar na bunscoileanna.
Tá sé fíorthábhachtach go dtuigfeadh tuismitheoirí go bhfuil rogha na gaelscolaíochta ar fáil má tá éileamh ann sa cheantar ina bhfuil siad agus nach mbaineann ábhar na suirbhéanna le cúrsaí reiligiúin amháin.
Iarrfar ar thuismitheoirí an suirbhé a chomhlíonadh roimh 8 Feabhra 2013. Tá gach eolas maidir leis an athleasú pátrúnachta ar fáil ar www.foras.ie agus is féidir teacht ar leagan leictreonach den suirbhé ar www.education.ie.
Foilsithe ar Gaelport
Moladh: Ba cheart do COGG feidhmiú mar shatailít don CNCM
Eanáir 29, 2013
I bhfianaise nach bhfuil aon sábháiltí airgid luaite le cónascadh COGG agus an CNCM, molann An Chomhdháil gur cheart go mbeadh COGG ag feidhmiú mar shatailít neamhspleách.
Tá todhchaí na Comhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta (COGG) faoi chaibidil sna meáin le cúpla mí anuas, ón uair a d’fhógair Ard Rúnaí na Roinne Oideachais agus Scileanna, Seán Ó Foghlú go mbeadh COGG le cónascadh leis an gComhairle Náisiúnta Curaclaim agus Measúnachta (CNCM).
Beidh an CNCM ag aistriú oifige an samhradh seo chugainn, agus tá i gceist ag an Roinn Oideachais agus Scileanna go dtarlódh an cónascadh idir an dá eagraíocht um an dtaca sin.
Ag comhdháil oideachais i nGaillimh i mí na Samhna, chuir an Roinn Oideachais agus Scileanna in iúl nach mbeidh aon athrú láithreach ag teacht ar fheidhmeanna COGG. Ní faoiseamh a chur an ráiteas sin ar lucht freastail na comhdhála ach faitíos, agus iad den bharúil gur thug ráiteas Uí Fhoghlú le fios gur cinnte go dtiocfadh athrú ar fheidhmeanna COGG am éigin amach anseo.
Is í an phríomhfheidhm atá ag COGG ná tacú le hoideachas trí mheán na Gaeilge sa Ghaeltacht agus lasmuigh di, mar a bhaineann le háiseanna teagaisc, le seirbhísí taca agus le taighde, ach is léir ón gcinneadh is déanaí ón ROS gur mó béime a bheidh á cur amach anseo ar fheidhmeanna eile COGG maidir le curaclam na Gaeilge i scoileanna Béarla na tíre.
Agus é ag freagairt ceiste os comhair na Dála ar an 18 Nollaig 2012, dúirt an tAire Oideachais agus Scileanna, Ruairí Quinn go mbeadh sé “ag súil le COGG a bheith ag cur a chuid feidhmeanna reachtúla i gcrích i gcónaí de réir mar a bhaineann leis an nGaeilge, trí Ghaeilge, agus ag déanamh cumarsáid leis an bpobal sa chaoi chéanna is a ndéanann siad faoi láthair”.
Cúpla seachtain ina dhiaidh sin, athraíodh port na Roinne nuair a chuir an Roinn Oideachais agus Scileanna in iúl go bhféadfadh go mbeidh ar fhoireann COGG a bheith ag feidhmiú trí Bhéarla agus iad i mbun plé le foireann an CNCM.
Ag labhairt dó ar chinneadh na Roinne Oideachais agus Scileanna, dúirt Kevin De Barra, Stiúrthóir Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge “Sular bhunaigh An Chomhdháil, Gaelscoileanna agus Eagraíocht na Scoileanna Gaeltachta COGG, níorbh ann d’aon struchtúr chun freastal a dhéanamh ar riachtanais oideachais na Scoileanna Gaeltachta agus na scoileanna lánGhaeilge, agus tá an-bhuairt orainn gur céad chéim í seo i dtreo cúlú ar an struchtúr tacaíochta reatha”.
Dar le De Barra go lagófar obair COGG i leith na scoileanna Gaeltachta agus na Gaelscoileanna, má chuirtear iachall ar fhoireann bheag COGG díriú go príomha ar churaclaim na Gaeilge sna scoileanna Béarla.
Tá ráite ag Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge go bhfuil an comhcheangail atá beartaithe ag dul i gcoinne na Straitéise 20 Bliain don Ghaeilge. Is mar seo thíos a chuirtear síos ar ról COGG sa Straitéis:
• Beidh príomhról ag an gComhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta i
bhfeidhmiú na Straitéise san earnáil oideachais i gcomhar leis na gníomhaireachtaí atá ann.
• Cuirfear an fhoireann chuí agus na hacmhainní cuí ar fáil don Chomhairle lena dualgas a chomhlíonadh.
• Neartófar ról COGG mar aitheantas ar an ngá le dul i ngleic le saincheisteanna éagsúla a bhaineann go sonrach le teagasc agus le foghlaim na Gaeilge i scoileanna atá ag feidhmiú trí mheán na Gaeilge, sa Ghaeltacht agus lasmuigh di araon, agus le teagasc na Gaeilge i ngach scoil aitheanta. Beidh ról lárnach ag COGG ó thaobh comhairle dhíreach a chur ar ghaelscoileanna faoi dhea-chleachtas i dtaca le hoideachas a chur ar fáil trí mheán na Gaeilge.
Deir Kevin De Barra go mbeidh cruinniú práinne á iarraidh ag Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge leis an Aire Oideachais agus Scileanna agus go mbeidh siad ag impí air a bheith praiticiúil faoin gceist.
Deir De Barra, “Níl aon sábháiltí airgid luaite leis an gcónascadh seo. Beidh oifig nua an CNCM lonnaithe timpeall an choirnéil ó oifig reatha COGG.
Is cinnte go bhféadfaí seirbhísí áirithe a chomhroinnt, idir seirbhísí dlí, tacaíocht theicniúil agus a leithéid, ach chomhlíonfaí príomhfheidhm COGG, chun feidhmiú ar son na scoileanna Gaeltachta agus lánGhaeilge, níos fearr dá mbeadh COGG mar shatailít ag an CNCM, ar fáil chun comhairle a chur ar fáil, ach ag feidhmiú go neamhspleách, agus go hiomlán trí Ghaeilge”.
GAELPORT.COM
Meeting on new gaelscoil held in Kildare town
Eanáir 29, 2013
More than 50 people attended a meeting last Thursday in the Kildare Education Centre to discuss the establishment of a new gaelscoil in the area.
The meeting follows an announcement by the Minister For Education that a new gaelscoil will be established in Kildare town next September.
Seán de Paor, the principal of Gaelscoil Chill Dara attended and spoke at the meeting.
He explained that with 25% of pupils at Gaelscoil Chill Dara coming from the Kildare town, Monasterevin and Rathangan area, there was no shortage of demand for the service that gaelscoils provide in the Kildare area.
Gaelscoil Chill Dara, which is on the Green Road, Newbridge, is, he explained, over subscribed, and has been for some years.
Gaelscoil Chill Dara welcomes the development of the new school and wishes it every success, Mr. de Paor added.
Caoimhín ó Heaghra, a representative for an Foras Pátrúnachta, the patron of many of Ireland’s gaelscoils also spoke at the meeting, and explained that with the new school due to open in September, it’s expected that a principal will be appointed by June of this year.
As yet, while several are being considered, no site has been picked for the new school.
The new school will be multi-denominational.
LEINSTER LEADER
Láithreoirí á lorg ag Raidió na Life
Eanáir 29, 2013
Faoi láthair tá Raidió na Life ag cur Sceideal nua le chéile agus tá folúntais sa stáisiún do láithreoirí ar gcláracha ceoil agus cainte.
Is deis iontach é do dhaoine gur spéis leo foghlaim conas tabhairt faoi chlár raidió agus cleachtadh a dhéanamh ar a gcuid Gaeilge ag an am céanna!
Cuirfear traenáil ar fáil agus níl gá le haon taithí a bheith agat roimhe seo.
Is obair deonach atá i gceist.
Iarratais:
Má tá spéis agat féin nó aithne agat ar dhuine le suim ann déan teagmháil linn ag eolas@raidionalife.ie nó cuir scairt ar 01-6616333.
Tá oifigí Raidió na Life lonnaithe i lar na cathrach i gCearnóg Mhuirfean i mBaile Átha Cliath.
Cruinniú – Gaelscoil nua i dTamhlacht
Eanáir 28, 2013
CRUINNIÚ TÁBHACHTACH faoi Ghaelscoil nua ag oscailt MF 2013 i dTEACH NA GIÚISE ar siúl 05/02/13 (Dé Máirt) san Ionad Pobal, Teach na Giúise ag 7ir. Bígí ann le tacaíocht a thabhairt don ghaelscoil nua!
An Foras Pátrúnachta – Facebook
Survey on school patronage
Eanáir 28, 2013
Sir, – I am happy to clarify that Alan Whelan’s preferences (January 24th) will be taken into account – along with the views of every other parent of 0-12-year-old children in each town covered by the primary school patronage survey who fills in the survey at www.education.ie.
It is open to either or both parents or guardians using their PPS numbers to complete the survey and to express their preferences regarding choice of school patron.
All preferences expressed by either parent or guardian will be counted and validated. However, t he number and age of children associated with each preference will be validated against the PPS number of the parent or guardian in receipt of child benefit.
I hope more parents will follow Mr Whelan’s lead and take the time to express their preferences on who they wish to see running their primary schools before the closing date of February 8th.
– Yours, etc,
DEIRDRE GRANT,
Director of Communications, Department of Education, Marlborough Street, Dublin 1.
www.irishtimes.com
My wife can vote on school patronage issue, but I can’t
Eanáir 28, 2013
Niall Murray’s (Jan 22) news report of Professor Eamonn Conway’s accurate assessment that few parents want a change of school patronage deserves further analysis.
As a parent, who voted in the Killarney survey, I was dismayed to learn from Department officials that my vote would not be counted because it is my wife who receives child benefit.
Only half of parents, those in receipt of child benefit, have a right to vote. I was more dismayed to learn that the Department has concocted a protocol that forbids any formal meetings of parents to debate the merits of Education Minister Ruairi Quinn’s very radical proposals for the Catholic Church to surrender 50% of its schools to other patrons.
I fear that democracy is dead.
Alan Whelan
Beaufort, Co Kerry
www.irishexaminer.com
