Méid an Téacs

Ceardlann Ghaeilge i gCeatharlach

Márta 18, 2014

An bhfuil Gaeilge agat?

Ar mhaith leat beagán tacaíocht teanga a fháil chun feabhais a chur ar do chuid cruinneas teanga? Cuirfear ceardlann sa teanga ar fáil do thuismitheoirí agus oibritheoirí cúram leanaí i gCeatharlach ar an Satharn, 22ú Márta san Ostán Seven Oaks. ‘Sé Forbairt Naíonraí Teoranta a bheidh ag reachtáil na ceardlanna i gcomhar le Glór Cheatharlach agus mar chuid d’Fhéile Mhí na Gaeilge i gCeatharlach. Beidh an imeacht dírithe ar thuismitheoirí agus ar fhostaithe Naíonraí go príomha ach cuirfear fáilte roimh éinne atá ag iarriadh feabhas a chur ar a gcruinneas teanga.

Cuirfidh aoíchainteoir an ceardlann i láthair agus déanfar í a reachtáil trí mheán na Ghaeilge. Mar sin beidh leibhéal réasúnta maith Gaeilge tábhachtach d’éinne ag glacadh páirte. Beidh an cheardlann ar siúl ó 10.00r.n. go 1.00i.n. san Ostán Seven Oaks agus tá an imeacht urraithe ag Glór Cheatharlach. Is deis iontach í seo do thuismitheoirí agus d’fhostaithe Naíonraí feabhas a chur ar an méid Gaeilge atá acu. Pléfear na céimeanna sealbhaithe teanga sa phróiseas luath-thumtha agus tábhacht na teanga i bhforbairt iomlán an pháiste. Tá gach eolas faoin gceardlann ar fáil ó Glór Cheatharlach ar 059 9158105, 085 1340047 agus ní foláir clárú gan mhoill.

www.carlow-nationalist.ie

Comhartha sláinte

Márta 18, 2014

Bhí mé ag rá an tseachtain seo caite nach bhfaighimid a lán deiseanna Gaeilge a labhairt.

Táimid inár gcónaí in Eirinn, ach tá timpeallacht Bhéarla agus timpeallacht chultúrtha Shasanach againn. Amuigh ar an tsráid, cluintear Béarla an t-am ar fad, beagnach, agus ag amharc ar an chuid is mó de na comharthaí os cionn na siopaí i nDoire, shílfeá go raibh tú i mbaile Sasanach. D’imigh cuid mhaith de na comharthaí Gaeilge i rith na mblianta: Siopa Sheáin, ar Shráid an Chreagáin, mar shampla – bhí ceacht beag Gaeilge sa chomhartha sin. Feictear ainmneacha sráideanna ina lán áiteanna, áfach, agus cuidíonn sin go mór le stór focal agus le litriú na Gaeilge.

Ach tá bláth nua ag fás amuigh san fhásach. Bhuail mé isteach i siopa/caife nua ar Shráid an Chaisleáin i lár na cathrach ar na mallaibh- an Siopa Císte – comhartha taobh amuigh i nGaeilge! Labhair mé leis an úinéir, Seán Ó Baoill. Tá Gaeilge mhaith aige, cé go ndeir sé go bhfuil sí rud beag meirgeach. Ach tá scoth na Gaeilge ag duine de na freastalaithe, Aoibheann Ní Dhéin. Tá sí bródúil as a teanga, agus tá sí breá sásta comhrá a dhéanamh. D’fhreastail Aoibheann ar Bhunscoil Chomcille i nDoire, agus ar Mheánscoil Dhoire sular druideadh í. Tá beirt óganach eile ag obair sa chaife – iardhaltaí na Meánscoile fosta, agus tá Gaeilge ar a dtoil acu. Léiríonn sé seo gur féidir fostaíocht a chruthú tríd an Ghaeilge.

Chomh maith le Gaeilge bhlasta, faigheann tú cístí blasta sa chaife/siopa. Tá tríocha bliain de thaithí ag Seán. Faigheann sé uibheacha óna chearca féin, agus fásann sé torthaí do na cístí: úlla, rúbarb, sméara dubha, sútha talún. Mar sin de, feiceann tú gur siopa glas atá ann sa chiall leathan den fhocal!

Tá fáilte roimh achan duine chuig an Siopa Cístí- Gaeilgeoirí agus Béarlóirí araon. Bain sult as cuairt ar an áit an-Ghaelach seo an tseachtain seo, go háirithe. Beannachtaí na Féile ar ár léitheoirí go léir!

I was saying last week that we do not get many opportunities to speak Irish. We live in Ireland, but we have an English speaking environment and an English cultural environment. Out on the street, you hear English nearly all the time, and looking at the signs above most of the shops, you would think that you were in an English town. Many Irish signs have disappeared over the years: Siopa Sheáin on Creggan Street, for instance – there was a little Irish lesson in that sign! You can see a lot of street names in many places, however, and that is a great help with regard to vocabulary and spelling. But a new flower is blooming out in the desert. I dropped into the new café/shop in Castle Street recently- An Siopa Císte- which has the sign outside in Irish. I spoke to the owner, Seán Boyle. He has good Irish, although he says it is a little rusty.

One of the waitresses, Aoibheann Ní Dhéin, has excellent Irish. She is very proud of her language and is very pleased to chat! Aoibheann attended Bunscoil Cholmcille in Derry and the Irish secondary school before it closed. There are two other young people working in the café: they are also former Meánscoil pupils, and they are both fluent speakers. This shows that jobs can be created through Irish. As well as great Irish, you get great cakes in the café/shop. Seán has thirty years’ experience. He gets eggs from his own hens, and he grows fruit for the cakes: apples, rhubarb, blackberries, strawberries. So it is a green shop in the broad sense of the word! Everyone is welcome at the Siopa Císte- Irish speakers and English speakers! Enjoy a visit to this very Irish place – this week especially. A happy Saint Patrick’s Day to all our readers!

Sliocht na Seachtaine/ Quotation of the week

‘No language can survive if its use is confined to just private and domestic contexts. A lot of us now feel that we can only practice the language with other consenting adults behind closed doors.’ John Glennon, Irish Times, 7 Márta.

www.derryjournal.com

An chéad chlár raidió Gaeilge ó Nua Eabhrac le tosnú ar Raidió na Life!

Márta 18, 2014

Tá ríméad ar Raidió na Life, stáisiún a bhris mórán múnlaí i gcraoltóireacht na Gaeilge thar na blianta, a fhógairt go mbeidh tús á chur leis an gcéad chlár raidió trí Ghaeilge ón Úll Mór, Nua Eabhrac mar chuid de chlársceideal speisialta an stáisiúin le linn Sheachtain na Gaeilge 2014. Clár nua míosúil ó Chathair Nua Eabhraic is ea ‘Amharc as Nua Eabhrac’ atá á léiriú agus á chur i láthair ag an Ollamh Brian Ó Broin ó Ollscoil William Paterson i New Jersey. Clár spraoiúil irise is ea seo ina bpléann Brian agus a chuid aíonna cúrsaí Nua Eabhraic, Mheiriceá agus an domhain. Taifeadtar an clár ó am go chéile in ionaid éagsúla timpeall Chathair Nua Eabhraic. Craolfar an chéad eagrán den chlár uathúil is eisiach seo le linn Sheachtain na Gaeilge ar an Aoine 14ú Márta, ag a 8:00 i.n. ar 106.4FM in Áth Cliath agus ar fud an domhain ar www.raidionalife.ie. Beidh an clár ar fáil mar phodchraoladh freisin.

Fógraíodh le déanaí go bhfuil Raidió naLife ainmnithe ar ghearrliosta ‘Stáisiún Raidió na Bliana’ ag Féile na Meán Ceilteach 2014, a tharlóidh i gCorn na Breataine idir an 2ú – 4ú Aibreán. Tá RnaL ar bís a bheith ainmnithe arís tar éis an gradam céanna a bhuachaint ag Féile na Meán Ceilteach anuraidh, an chéad uair i stair 34 bliain na féile gur thug stáisiún raidió pobail an duais mhór leo.

£10,000 bronnta ag Gael-Mheiriceánaigh ar an Ghaeloideachas

Márta 18, 2014

Tá an carthanas Gael-Mheiriceánach, Mary’s Gift, tar éis £10,000 a bhronnadh ar Choláiste Feirste agus ar Bhunscoil an Droichid.

Thiomsaigh an carthanas an t-airgead sna Stát Aontaithe le linn an fhómhair. Is é sprioc atá acu ná airgead a bhailiú don ghaeloideachas ó thuaidh.

Bhunaigh an tAturnae, Michael Breen, Mary’s Gift in Nua-Gheirsí sé bliana ó shin tar éis dó freastail ar chaint faoi chás na teanga ó thuaidh i gCalifornia.

D’ainmnigh an tUasal O’Breen an carthanas in omós dá mhathair mhór a chuaigh ar imirce ó chontae Ros Comáin chuig an oileán úr agus í sé bliana déag d’aois.

Seo chugaibh léargas ar obair an charthanais agus caiteachas an airgid.

Féach an físeán ar www.meoneile.ie.

Rith 2014: Gaeil ag rith ar son na Gaeilge

Márta 18, 2014

Le seachtain anuas, tá Gaeilgeoirí na tíre ag rith ar son na teanga, ó Bhaile Bhúirne i gContae Chorcaí go Béal Feirste i gContae Aontroma.

Eagraithe mar chuid de Seachtain na Gaeilge, agus ag glacadh inspioráide ón Korrika i dTír na mBascach, is rás sealaíochta í Rith, agus an sprioc taobh thiar de ná aird a tharraingt ar an Ghaeilge ar bhealach sultmhar.

Thaistil Meon Eile ó Lifear i dTír Chonaill chomh fada leis an Ómaigh i gContae Thír Eoghain le foireann Rith chun cuid den spraoi agus craic a bhlaiseadh…

Bunaíodh Rith mar fhéile i 2010 chun “pobal labhartha na Gaeilge a spreagadh, a thacú agus a mhéadú i rith Sheachtain na Gaeilge”. Tharla Rith arís i 2012, agus táthar ag súil leis an bhféile a eagrú arís i 2016.

Críochnóidh Rith 2014 i mBéal Feirste amárach, áit a léifear amach an teachtaireacht tacaíochta ó pheann Uachtarán na hÉireann, Mícheál D Ó hUigín.

Mar sin, tá am agaibh go fóill teacht amach agus Rith don Ghailge!

Féach an físeán ar www.meoneile.ie

Feighlí linbh

Márta 18, 2014

Feighlí linbh ag teastáil i gCathair chorcaí do chailín 8 mí d’aois ag tosú Meitheamh/Iúil.

Is féidir aire a thabhairt di sa teach nó i dteach an fheighlí sa cheantar mórthimpeall. (Dúglas, an Ghráinseach, Baile an Róistigh).

Tuilleadh eolas ó Mhaidhcí: 087 2205409

Foilsithe ar Gaelport.com

Cuairteoir speisialta i nGaelscoil an Chuilinn!

Márta 13, 2014

GS an Chuilinn le Joan Burton

Thug an tAire Joan Burton cuairt ar Ghaelscoil an Chuilinn le cabhair a thabhairt dóibh Seachtain na Gaeilge a sheoladh agus le plé a dhéanamh leo maidir le suíomh buan a aimsiú don scoil. Nach álainn an pictiúr!

 

Insealbhú an Choimisinéara

Márta 13, 2014

Tráthnóna inné, cheap Uachtarán na hÉireann, Michael D. Higgins, an tUasal Rónán Ó Domhnaill ina Choimisinéir Teanga.

Is as an gCeathrú Rua ó dhúchas do Rónán Ó Domhnaill (38), agus d’oibrigh sé le seacht mbliana anuas mar Chomhfhreagraí Polaitíochta le Nuacht RTÉ/TG4 agus mar bhall d’Aonad Polaitíochta RTÉ.

Tagann Ó Domhnaill mar chomharba ar Sheán Ó Cuirreáin, a d’fhógair ar 04 Nollaig 2013 go raibh sé le héirí as toisc gur mheas sé gur beag eile a d’fhéadfadh sé a bhaint amach go pearsanta i dtaca le cearta teanga phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta. Ar na cúinsí laistiar dá chinneadh, thagair Ó Cuirreáin do lagú chóras na scéimeanna teanga, easpa inniúlacht Ghaeilge an státchórais, agus cinneadh an Rialtais cumhachtaí agus feidhmeanna reachtúla an Choimisinéara Teanga a aistriú chuig Oifig an Ombudsman.

Ag labhairt dó i ndiaidh a cheapacháin in Áras an Uachtaráin, dúirt an tUasal Ó Domhnaill gur ‘pribhléid agus onóir mhór’ dó a bheith ceaptha ina Choimisinéir Teanga agus dúirt go bhfuil i gceist aige an fód a sheasamh do phobal na Gaeilge, a gcearta teanga a chosaint ‘gan chamadh gan chlaonadh’ agus na dualgais reachtúla atá anois air a chomhlíonadh le fuinneamh agus le díograis.

Ag an ócáid in Áras an Uachtaráin, ghabh an tUasal Ó Domhnaill buíochas speisialta leis an iar-Choimisinéir Teanga, Seán Ó Cuirreáin, le foireann na hoifige as a bhfáiltiú croíúil agus leis an Aire Stáit Gaeltachta, Dinny McGinley T.D agus le Rialtas na hÉireann as é a cheapadh.

www.gaelport.com

Caribbean and Irish pupils speak as Gaeilge over Skype

Márta 13, 2014

Separated by thousands of miles, but not by a common language.

History was made yesterday when a gaelscoil hooked up for the first time on Skype with a primary school in the Caribbean, and they both conversed as Gaeilge. Ireland and Montserrat, also known as the Emerald isle, are the only two nations in the world which hold public holidays to mark St Patrick’s Day, and it’s believed it was also the first Skype link between the two islands. Many surnames on Montserrat are Irish as most of its population are descended from Irish slaves who were sent there in the 17th century and married black slaves working on plantations. The idea for the Skype link-up came from freelance journalist, Graham Clifford, from Fermoy, Co Cork. He was on the tropical island yesterday ensuring the transmission went smoothly between Gaelscoil de hÍde, in his hometown and St Augustine’s primary school which is on the outskirts of Monserrat’s capital Plymouth.

Graham’s daughters Molly and Aoife attend the gaelscoil and were able to say hello to him along with their classmates. In both schools, the children dressed up to mark the occasion. To the delight of teachers in Fermoy the Montserrat children sang ‘Ó ró sé do bheatha abhaile’ in almost perfect Irish. Their charges replied with ‘Trasna na dTonna’ (Across the Waves). Both sets of children then spoke to their counterparts of their lives and the type of education they’re receiving. “To see the children on both islands chatting away and singing and dancing for each other was something else. Here on Montserrat they are aware they have Irish heritage, but through this interaction they got to see it in action,” Graham said. “We’ve been organising this call for weeks and in that time they’ve been learning Irish songs and dances, decorating their school in green, white and orange and learning about Ireland. Even if I meet one of the children walking down the street or strolling along the beach on the island they’d roar out ‘Céad míle Fáilte’,” he added.

St Augustine’s principal Claudia Skerritt said it was a wonderful experience for her pupils and would “make the St Patrick’s Day celebrations on Montserrat all the more special”. Their parish priest, Fr George Aggers, who is originally from Cobh, said the children “were very excited and thankfully remembered the ‘cúpla focals’ I taught them.” Gaelscoil de hÍde principal Sean Mac Gearailt said his pupils and teachers were thrilled with the link-up. “I hope we will do more of this with St Augustine’s into the future whereby the pupils can exchange on Skype, through emails and letters. ” he said. “It will help us to exchange ideas and learn more about each other’s history, education and resources. It worked a treat, it was fantastic. There was great credit to the teachers over there to teach their pupils Irish. It just goes to show we have a shared heritage and language, even though we are thousands of miles apart.”

www.irishexaminer.com

Changes to junior cycle education

Márta 13, 2014

A chara, – I think it is necessary to remind the Minister for Education Ruairí Quinn,

regarding his plans for the Junior Cycle Student Award programme, that the substantial changes and improvements that have taken place in Irish education over the past 20 years were all implemented and delivered by teachers – the introduction of transition year, the Leaving Certificate vocational programme and the Leaving Certificate applied programme (the last of which is probably the reason that Ireland has the highest student retention rate in Europe).

We have welcomed greater integration of children with special educational needs and learning difficulties into mainstream education, adapting our educational provision and methodologies to their needs. Social, personal and health education (SPHE) and civic, social and political education (CSPE) have come on stream at Junior Cert level. Practical examinations and project work form part of the assessment of almost all practical subjects, and many schools have also introduced the oral Irish exam at Junior Certificate level. All schools have embraced technology in the classroom, and numerous changes to syllabuses, the latest being Project Maths.

All these changes have been embraced by teachers in an effort to improve the suitability and quality of the education we provide on a daily basis to students all over this country. Teachers are not opposed to change. We welcome it. We are at the coal face of education, seeing the changing needs of our students every day, and yet Mr Quinn refuses to listen to us. Not a very good example for the children of the country, and nor would their teachers be if we sat back and were bullied into introducing a flawed educational programme rather than standing up to protect the rights of the students in our care. – Is mise,
GEAROIDÍN O’DWYER,
Abberley,
Killiney, Co Dublin.

Sir, – This is a plea to Minister for Education Ruairí Quinn to speak to the Welsh minister for education Huw Lewis before he changes the Junior Cert. On Newsnight recently he was asked why Wales had plummeted in international school rankings. The reply – they had changed from state exams to individual school assessments. We need to up our game here, not drop it. – Yours,
MAURA McSWEENEY,
Mount Albany,
Blackrock, Co Dublin.

www.irishtimes.com

« Previous PageNext Page »