Méid an Téacs

Seoltar Seachtain na Gaeilge ó cheann ceann na tíre

Feabhra 17, 2014

Beidh Seachtain na Gaeilge ar siúl ó 1 – 17 Márta leis na mílte imeacht in Éirinn agus thar lear chun an Ghaeilge agus an cultúr Gaelach a cheiliúradh.

Is iad an peileadóir Ciarán Kilkenny agus láithreoirí Máire Treasa Ní Dhubhghaill agus Lynette Fay ambasadóirí Sheachtain na Gaeilge 2014 agus tháinig siad le chéile inniu chun an fhéile a sheoladh ó cheann ceann na tíre.

Osclófar Seachtain na Gaeilge ag Ard-Fheis Chonradh na Gaeilge i gCill Airne, Dé Sathairn, 1 Márta ag 14.30 le féile sráide go 16.30 agus ceolchoirm saor in aisce ón mbanna ceoil aitheanta, Seo Linn, a bhí le feiceáil sna físeáin de chuid Choláiste Lurgan i rith an tsamhraidh.

Beidh Rith 2014, an t-ollrith náisiúnta ó Bhaile Bhúirne go Béal Feirste, ar siúl ó 7 – 15 Márta agus beidh go leor imeachtaí eile i ngach contae sa tír. Agus na mílte imeacht ar siúl idir 1 – 17 Márta, beidh deis ag an bpobal ar fad sult a bhaint as an bhféile agus as an nGaeilge, is cuma má tá cúpla focal agat nó a lán.

Freastlóidh ambasadóirí na féile ar imeachtaí ar fud na hÉireann agus ag cur na féile agus na Gaeilge chun cinn le linn Sheachtain na Gaeilge.

Agus é ag caint ar a ról mar ambasadóir, dúirt Ciarán Kilkenny go bhfuil an Ghaeilge an-tábhachtach dó agus go mbaineann sé úsáíd aisti “gach uair a bhíonn deis agam.”

“Beidh mé páirteach i lá Gaeilge agus cluiche atá á eagrú ag mo chlub, Caisleán Cnucha, leis an gclub, Na Gaeil Óga, ar 1 Márta. Táimid ag súil le slua breá ar an lá agus leis an nGaeilge a bheith mar chroí-lár na hócáide.”

Dúirt Máire Treasa Ní Dhubhghaill go mbeidh sise freisin ag dul chuig go leor imeachtaí agus ag bualadh le pobail éagsúla agus daltaí scoile. “Táimid ag iarraidh ar dhaoine Seachtain na Gaeilge a úsáid mar dheis chun níos mó Gaeilge a úsáid agus tá rud ann do chuile dhuine leis an réimse imeachtaí a bheidh ar siúl.”

Tá Lynette Fay ag dúil go mór le Ceiliúradh Phobal Gaeilge Bhéal Feirste a chuirfidh críoch oifigiúil le Seachtain na Gaeilge ar Lá Fhéile Pádraig. “Beidh mé mar bhean an tí ag an ócáid i Halla na Cathrach agus beidh ceol, amhránaíocht, damhsa agus craic d’óg agus d’aosta,” arsa Lynette.

Is iad grúpaí pobail, scoileanna, údaráis áitiúla, leabharlanna, eagraíochtaí cultúir, spóirt agus ceoil, agus grúpaí eile nach iad a eagraíonn imeachtaí Sheachtain na Gaeilge mórthimpeall na hÉireann agus an domhain.

Tá liosta imeachtaí na féile ar fáil ar www.snag.ie agus ar aip na féile, SnaG 2014, atá ar fáil le híoslódáil saor in aisce ar iTunes agus ar Google Play. Is féidir Seachtain na Gaeilge a leanúint ar Facebook (SeachtainnaGaeilge) agus ar Twitter (@SnaGaeilge).

Brenda Ní Ghairbhí
Bainisteoir, Seachtain na Gaeilge
+353 (0)86 3649776 / +353 (0)1 4757401 / brenda@cnag.ie

Béarla éigeantach á bhrú ar na hEagrais Ghaeilge ag Foras na Gaeilge

Feabhra 17, 2014

Fógraíodh le deireanaí toradh an phróisis chuíchóirithe i dtaca leis na heagrais Ghaeilge atá bunmhaoinithe ag Foras na Gaeilge. Tá sé cheanneagraíocht roghnaithe, agus beidh na heagrais eile fágtha gan mhaoiniú ón 30 Meitheamh 2014.

Mar chuid den phróiseas seo, scríobh Foras na Gaeilge chuig na heagrais ar 29 Eanáir 2014 ag cur in iúl go mbeidh Sainchomhairleoir Bainistíochta Athruithe ar fáil do na heagraíochtaí bunmhaoinithe chun cabhrú leis an earnáil í féin a chur in oiriúint don chur chuige nua.

Ar an 02 Samhain 2011, scríobh na heagrais bhunmhaoinithe faoi scáth an Fhóraim chuig Foras na Gaeilge agus chuig Airí na Comhairle Aireachta Thuaidh Theas (CATT), ag éileamh go bhfostófaí comhairleoir neamhspleách sa Bhainistíocht um Athruithe, chun teacht ar shamhail nua mhaoinithe a bheadh chun leasa na Gaeilge. Diúltaíodh d’iarratas na n-eagras um an dtaca sin.

Is dóigh go bhfuil dhá bhealach a d’fhéadfaí breathnú ar an gcinneadh is déanaí seo ó Fhoras na Gaeilge. D’fhéadfá a rá go bhfuil athrú mór i ndán don earnáil agus gur iarracht mhacánta í seo ó Fhoras na Gaeilge chun tacaíocht a chur ar fáil do na heagrais d’fhonn tabhairt faoi na nithe praiticiúla a theastaíonn chun fáil faoi réir don athrú seo.

Ar an lámh eile de, d’fhéadfá breathnú ar an ngníomh seo mar ghníomh soiniciúil ó thaobh an Fhorais de. Nuair a d’iarr an earnáil cúnamh sa bhainistíocht um athruithe in 2011, le teacht ar mhúnla nua a bheadh, dar leo, chun leasa na teanga, diúltaíodh glan den chabhair seo. Anois, agus cinneadh déanta ag an bhForas, tá ann a dhéarfadh nach bhfuil sa chinneadh seo ach cleachtas ag an bhForas chun tic a chur i mbosca le gur féidir leo a maíomh go bhfuil siad ag tacú leis an earnáil.

Is cinnte go bhfuil an dá thuairim ann i measc phobal na Gaeilge, agus dóibh siúd nach bhfuil tite go hiomlán i dtreo na soiniciúlachta go fóill, theastódh uathu glacadh leis gur géag ológa de chineál éigin a bhí anseo ó Fhoras na Gaeilge. Sa litir ó Fhoras na Gaeilge chuig na heagrais, tairgtear comhairle agus cabhair i dtaca le saincheisteanna éagsúla mar shampla, conarthaí fostaíochta, pleanáil oibre, tuarastail agus coinníollacha seirbhíse, leanúnachas soláthair seirbhíse, bainistíocht tionscadal agus araile.

Agus cuid de na heagrais ag fáil faoi réir chun glacadh leis an ngéag ológa seo, tháinig sé chun solais go raibh súil ag Foras na Gaeilge gur trí Bhéarla a thabharfadh na heagrais faoin obair seo.

Tá cuid de na heagrais dheonacha seo ag saothrú go dúthrachtach i ngort na Gaeilge le breis agus 70 bliain. Masla ar leith d’fhoirne reatha na n-eagraíochtaí gur roghnaigh Foras na Gaeilge fógra a mbás a scaipeadh ar Twitter sular cuireadh toradh an phróisis in iúl do na heagrais féin, ach masla níos measa fós atá tagtha ó Fhoras na Gaeilge agus iad ag súil go mbeadh na heagrais seo ag feidhmiú trí Bhéarla agus iad ag meá na n-impleachtaí a bhainfeadh lena mhaoiniú a bheith ag teacht chun críche faoin 30 Meitheamh 2014.

I ráiteas chuig Gaelport.com ar an ábhar seo, chuir Foras na Gaeilge in iúl gur reáchtáladh próiseas poiblí oscailte ar shuíomh Etenders chun Comhairleoir Bainistíochta Athruithe a aimsiú.

Ar na critéir bhronnta a bhain leis an bpróiseas sin bhí:

Ualú Céatadán

Ag eascairt as an gcomórtas oscailte seo, b’iad Treacy Consulting a cheap Foras na Gaeilge don ghnó mar gurb iad a tháinig “sa chéad áit faoi na critéir éagsúla go háirithe ard-taithí sa réimse seo”.

Mura bhfuil ar chumas an dreama seo atá ceaptha ag Foras na Gaeilge seirbhís trí Ghaeilge a sholáthar, is deacair a shamhlú conas ar éirigh leo aon mharcanna a bhaint amach i dtaca le huimhir 4 nó 5 ar an ar an liosta thuas, ach chun teacht i dtír ar an easpa seo tá curtha in iúl ag Foras na Gaeilge anois go bhfuil “Aistritheoir ag Treacy Consulting le haghaidh na hoibre seo”. Faoin gcóras marcála a úsáideadh chun an comhairleoir a athrú, tugadh 10% d’uimhir 4 agus d’uimhir 5 thuas araon, agus tugadh

De réir tuairiscí ar TG4 le linn na seachtaine, is cosúil go bhfuil diúltaithe ag gach ceann de na sé cheanneagraíocht a roghnaíodh aon phlé a bheith acu leis an tsainchomhairleoir atá ceaptha ag an bhForas.

Sa ráiteas ó Fhoras na Gaeilge deirtear: “Agus an obair chiniúnach seo idir lámha ag na heagraíochtaí creideann Foras na Gaeilge go bhfuil sé thar a bheith tábhachtach go bhfuil fáil ag na grúpaí uile ar an chomhlacht is fearr ó thaobh saineolais, taithí agus scíleanna a roghnaíodh trí phróiseas phoiblí”.

Foilsithe ar Gaelport.com

Buaiteoirí Scléip 2014 i gCultúrlann Uí Chanáin

Feabhra 17, 2014

Cultúrlann Uí Chanáin, Doire, 14 Feabhra 2014

Scoileanna rannpháirteacha:

  • Coláiste Feirste
  • Pobalscoil Ghaoth Dobhair
  • Coláiste Oiriall
  • Scoil Iosaf
  • Coláiste Chineál Eoghain agus
  • Coláiste Lú

Ceol nua-aimseartha (aonair):

  • Josh Mac Philib, Coláiste Oiriall (sinsear)
  • Cathal Ó Cuireáin, Pobalscoil Ghaoth Dobhair (sóisear)

Ceol nua-aimseartha (grúpaí):

  • Cailíní Óga, Scoil Iosaf (sóisear)
  • Dysania, Coláiste Oiriall (sinsear)

Rince cruthaitheach (aonair):

  • Maria Ní Fhearraigh, Pobalscoil Ghaoth Dobhair (sinsear)

Rince cruthaitheach (grúpaí):

  • Coiscéim, Pobalscoil Ghaoth Dobhair (sóisear)
Drámaíocht/Mím (aonair agus grúpaí):
  • Filleann an Feall ar an bhFeallaire, Pobalscoil Ghaoth Dobhair (sinsear)
Comórtas Ilchineálach (aonair agus grúpaí):
  • Laura Ní Dhuibhir, Pobalscoil Ghaoth Dobhair (sóisear)
  • Ceithleann Ní Dhuibhir Ní Dhualacháin, Pobalscoil Ghaoth Dobhair (sinsear)

Rogha na Moltóirí:

  • Na Feirstigh, Coláiste Feirste (sóisear)
  • Fuaim, Pobalscoil Ghaoth Dóbhair (sinsear)

Comhghairdeas le gach éinne a ghlac páirt, tá súil againn gur bhain sibh ard-taitneamh as an lá (is cinnte gur bhain an fhoireann agus na moltóirí!) agus go bhfeicfimid san Axis sibh ar an 1 Márta don chraobh ceannais.

Donegal well represented at Lá Mór na Gaeilge march in Dublin today

Feabhra 17, 2014

Donegal was well represented at the Lá Mór na Gaeilge march in Dublin today where it was reported that 10,000 took the streets.
Marchers gathered at the Garden of Remembrance on Parnell Square and marched to Dáil Éireann to demand their language rights and equality for the Irish language. Coordinated by Conradh na Gaeilge, Lá Mór na Gaeilge was acelebration of Irish for all the family and a massive march forlanguage rights, attracting both members of the Irish-speaking community as well as those with a love for Irish, and drawing crowds of thousands into the streets to show their support for the language.

Donnchadh Ó hAodha, President of Conradh na Gaeilge says: “Conradh na Gaeilge extends its deepest thanks to the thousands that took to the streets ofDublin to take a stand for language rights, and to show the Governments north and south just how much support the language enjoys among the general public this Saturday, despite the atrocious weather across the country this past week. “Every single one of the ten thousand people that attended Lá Mór na Gaeilge was happy and willing to take a stand for the Irish language, to take proactive action to ensure a future for our language. Supporters of Lá Mór na Gaeilge have now put it up to the Governments north and south – are they now willing to take the challenge to choose a future for Irish by acting immediately on our demands?” In keeping with the Dearg Le Fearg / Red With Rage theme for Lá Mór na Gaeilge, the crowd wore red clothes and waved red flags in a striking symbolic display of their anger and disillusionment with the lack of Government support for Irish on Saturday.

Julian de Spáinn, General Secretary of Conradh na Gaeilge says: “Gaeltacht and Irish-language communities north and south are not happy with either Government, as their basic human right to use their language is neither being supported nor legally protected sufficiently. The aim of Lá Mór na Gaeilge was to drive the Governments to recognise and appreciate the importance and the value of the Irish language for this country, as well as acknowledging the fact that the majority of people on this island have a love for the language, but Saturday’s march is just the beginning – we will continue to campaign our public representatives until we achieve fairness and equality for the Irish-speaking and Gaeltacht communities throughout the island of Ireland.” Conradh na Gaeilge organised Lá Mór na Gaeilge following The Language Commissioner Seán Ó Cuirreáin’s announcement that he would be stepping down on 23 February 2014 as a result of the lack of support for the language rights of the Irish-speaking and Gaeltacht community from the Government in the south.

The campaign for human rights gained momentum with the publication of a report by The Council of Europe on 16 January 2014 which noted that the growth and promotion of the Irish language in Northern Ireland is being blocked by hostile attitudes in Stormont, and a lack of support for its use in the courts and in education. Based on the recommendations of An Coimisinéir Teanga and those voiced at public meetings across the country, below are the demands Conradh na Gaeilge agus the attendees of Lá Mór na Gaeilge are calling for to ensure language rights and equality for Irish:

The Gaeltacht community must be guaranteed State service through Irish, without condition or question, by the end of 2016;

State services must be made available in Irish to the Irish-speaking community at the same standard as they are provided in English;

A comprehensive rights-based Irish-language act must be enacted in the north;

The Official Languages Act 2003 must be strengthened in 2014;

The derogation of the status of Irish as an official language of the European Union must not be renewed after 1 January 2017; and The Irish-language and Gaeltacht community must be recognised as stakeholders in the implementation of The 20 Year Strategy for the Irish Language 2010 – 2030 in the south and in the Irish-Language Strategy in the north.

www.donegaldemocrat.ie

Thousands march for language rights

Feabhra 17, 2014

Thousands took to the streets of Dublin city centre this afternoon to protest against the treatment by Governments north and south of Irish-language speakers and Gaeltacht communities.

Organisers said some 10,000 people took part in the march which started at the Garden of Remembrance in Parnell Square and marched down O’Connell Street before gathering for a rally in front of Dáil Éireann.

The crowd, with many wearing red, heard from a number of speakers who condemned the lack of public services available in Irish.

Billed as a celebration of Irish on the streets of Dublin, Lá Mór na Gaeilge attracted participants from all parts of the island and was the largest such demonstration since the 2005 campaign to elevate the status of Irish in the European Union.

Citing the decision in December by language commissioner Seán Ó Cuirreáin to resign in protest over the failure by Government to implement legislation protecting the rights of Irish speakers, Conradh na Gaeilge general secretary Julian de Spáinn said Irish language speakers were “red with rage” at how speakers are being treated by the State.

“We will continue to campaign our public representatives until we achieve fairness and equality for the Irish-speaking and Gaeltacht communities throughout the island of Ireland. ”

Lá Mór na Gaeilge was organised by Conradh na Gaeilge and marks the beginning of a campaign to seek equal treatment for Irish language speakers north and south.

“We are planning a march on Sunday week in Conamara and in Gaoth Dobhair to coincide with the resignation of the Coimisinéir Teanga and on the 12th of April we are planning a large demonstration in Belfast,” Mr de Spáinn said afterwards.

“In addition we are going to focus on the local and European elections. There is a lot to do but today was just a beginning.”

Mr de Spáinn said Conradh na Gaeilge had responded to an offer of a meeting with Taoiseach Enda Kenny and was awaiting a response from the Taoiseach’s office.

www.irishtimes.com

Thousands protest for better recognition of the Irish language

Feabhra 17, 2014

Thousands of people marched in Dublin today calling for more recognition of the Irish language.

Organisers of the Lá Mór na Gaeilge protest say those living in Gaeltacht areas around the country are not able to access State services through Irish. They are calling on the Irish Government and the government of Northern Ireland to give more recognition to the native tongue.

www.independent.ie

Coláiste Muire Tuar Mhic Éadaigh offers something for everyone

Feabhra 17, 2014

Meánscoil mheasctha Chaitliceach is ea Coláiste Muire, Tuar Mhic Éadaigh, a chuireann oideachas d’ard-chaighdeán ar fáil trí mheán na Gaeilge.

Coláiste Muire is a Catholic voluntary secondary school in the Gaeltacht dedicated to the promotion of Irish as the first language of the community. The school is operated on the basis of the fundamental Christian principle of treat others as we ourselves would like to be treated.

For a small school Coláiste Muire offers an extensive range of subjects at both Junior and Leaving Cert levels as well as LCVP and the transition year programme. Students at the coláiste enjoy the benefits of small classes in a friendly learning environment. A tradition of excellent Junior and Leaving Certificate results exists in Coláiste Muire. One quarter of the students in 2013 obtained more than 525 points in the Leaving Cert with one student getting 600 points. Past pupils have excelled in a wide variety of careers and third level courses. These achievements range from winning university scholarships to national awards.

The school offers a wide range of extra curricular activities for boys and girls such as Gaelic football, hurling, table tennis, soccer, public speaking, drama, and school tours. The purpose of such activities is to foster and develop social and personal skills not directly addressed in the formal curriculum.

Coláiste Muire caters for all students from a wide catchment area, with school bus transport bringing students from all the local primary schools and from Newport, Westport, Ballinrobe, and Castlebar.

Coláiste Muire will be hosting a enrolment and open evening, on Thursday, March 6 from 7pm to 9pm. For more information call 094 9544107, email colmuirtuar@eircom.net or log on to www.colaistemuire.scoilnet.ie

www.advertiser.ie/mayo

Sean Óg celebrates with Gaelscoil Longfoirt on its 15th anniversary

Feabhra 17, 2014

There was much to be excited about in Longford last Friday as Gaelscoil Longfoirt celebrated its 15th anniversary at the heart of education.

To add to proceedings, the large crowds that gathered to join in the celebrations waited in anticipation for the guest of honour, himself – Séan Óg Ó hAilpín – left no stone unturned when it came to encouraging the children before him, and highlighting the important role that Gaelscoil’s have in the Irish education system.

Speaking in both Irish and English, the All-Ireland winning Cork hurler, who attended a Gaelscoil himself, said that while he had attended many places during his career, it gave him the “greatest pleasure” going to Gaelscoils. “I started off in a Gaelscoil; I was 10 years old when I came to Ireland and it has been a journey that has made me an incredibly better person,” he added.

“When I look back now at my own parents and their hopes and dreams for me, the two most important aspects were my involvement in sport and going to a Gaelscoil. If we claim ourselves to be Irish, then we must speak our native tongue. Yes, there are people who say what is the point of learning Irish because when you move on, you don’t use it, but I don’t see that argument; Irish is our native language and we should be proud to speak it.”

Mr Ó hAilpín went to encourage the pupils to achieve thier full potential.

“You have a talent that is a gift from God, but what you do with that gift is your gift back to God,” he continued.

“We all need people like our parents and teachers in our lives because it is they who help to bring out those gifts in us. One of the proudest moments in my life was to bring the All Ireland Cup back to my old Gaelscoil; to see the smiles of the teachers that day- everyone was so happy and proud and I knew that I had fulfilled my talent that day.

“ You must fulfil your talents; it may be a sport or it may be academic , but whatever it is find it and fulfill it.”

Amid plenty of cheering and beautiful singing by the pupils of Gaelscoil Longfoirt to mark the special occasion, Mr Ó hAilpín also pointed to his earliest sporting memories of Co Longford.

“I remember the great Dessie Barry – the great left footer, the legend for Longford – you too can be a Longford legend,” he concluded.

The Cork hurling star then planted a tree to commemorate the event and principal Yvonne Ní Mhurchú concluded by saying, “I want to thank all the staff and volunteers, and everyone who made this possible”.

“The next step for us is to secure a new school building within the next couple of years and we are confident that this is going to happen,” she added.

“Irish is alive and well and Gaelscoil Longfoirt proves that we can conduct our daily lives in Irish now.

“I hope that we have instilled pride and loyalty in our past students and I wish everyone associated with Gaelscoil Longfoirt the very best future possible.”

www.longfordleader.ie

Donegal campaign heading to Dublin for march

Feabhra 17, 2014

Hundreds of Donegal people are expected in Dublin this weekend for a march for equality for the Irish language.

Organisers of Lá Mór na Gaeilge expect at least 1,000 people from around the country to meet at the Garden of Remembrance, Parnell Square, at 2pm on Saturday for a march to government buildings.

“There’s a 20-year strategy for Irish which has been on the books for four years, but the government refuses to implement it,” said Danny Brown, editor of Goitse, an Irish-language newspaper in the west Donegal Gaeltacht that supports the march. He said the march also arose from the decision of Seán Ó Cuirreáin, language commissioner, to resign this month because of the lack of government support for Irish-language rights.

“What we’re saying is that people need to get out to voice their anger at the government’s inactivity at a very important time in the history of the Gaeltacht,” Danny said. He pointed to the comprehensive 2009 NUI Galway linguistic of the Gaeltacht that warned the future of the Gaeltacht was in jeopardy unless steps were taken. “If action isn’t taken now, or very, very soon, it’s dead, and it is not going to be brought back again,” Danny said.

For example, he said, just 1.6 per cent of civil servants in the Department of Education are Irish-speakers. “The message that’s going out to Irish speakers and people in the Gaeltacht is that it’s all very well for you to speak Irish among yourselves, but don’t ask to speak it to government bodies, because we’re not going to accommodate you,” he said. “That message has gone out from successive governments.”

The Donegal branch of the campaign, Dearg le Fearg, or “red with anger”, is asking people to wear red on the march as a way “of showing you’re not just celebrating your culture, which we all would be, but it’s also an angry message going out to government”.

Organisers also hope non-Irish speakers will take part. “There are thousands of people around the country who realise the value of the language even though they might not speak it themselves,” Danny said. They are also urging people to encourage friends and family in Dublin to come along as well.

For information on buses leaving Gaoth Dobhair, Na Rosa and Cloch Cheann Fhaola for the march, contact 0876740673.

www.donegaldemocrat.ie

Impleachtaí an mhúnla nua mhaoinithe pléite i dTionól TÉ

Feabhra 17, 2014

Imní na n-eagraíochtaí bhunmhaoinithe sna sé chontae fiosraithe ag an gCoiste Cultúir, Ealaíon agus Fóillíochta (Coiste CAL)

D’fhógair Foras na Gaeilge i mí Eanáir gurb iad Gaelscoileanna, Conradh na Gaeilge, Gael Linn, Oireachtas na Gaeilge, Glór na nGael, agus Cumann na bhFiann na sé cheanneagraíochtaí a bheidh ag feidhmiú in Earnáil Dheonach na Gaeilge mar chuid den mhúnla nua maoinithe. Tiocfaidh deireadh le maoiniú na n-eagraíochtaí nár éirigh leo sa phróisis, ina n-áirítear Forbairt Feirste, Pobal, Iontaobhas Ultach agus Altram, ag deireadh mhí Mheithimh 2014.

I láthair an chruinnithe i Stormont ar an Déardaoin, 13 Feabhra, bhí Leas-Phríomhfheidhmeannach agus Stiúrthóir Seirbhísí Forbartha an Fhorais. Ní raibh ar chumas an Phríomhfheidhmeannaigh, Ferdie Mac an Fhailigh, a bheith i láthair. Freisin bhí ionadaithe ó Iontaobhas Ultach agus Altram. I láthair agus léadh amach ráiteas thar cheann Pobal nach raibh i láthair de bharr chomhdháil a bhí ar siúl ag an eagraíocht ar Chairt na hEorpa do Theangacha Réigiúnacha nó Mionlaigh.

Faoin múnla nua, feidhmeoidh na sé cheanneagraíochtaí ar bhonn uile-oileáin. Is i bPoblacht na hÉireann atá a gceanncheathrú ag gach ceann acu agus tá imní léirithe faoi seo ó fógraíodh toradh an phróisis toisc an easpa tacaíochta a bheidh ar fáil do na struchtúr reatha teanga ó thuaidh.

Imní

Agus é ag caint le linn an chruinnithe, dúirt Stiúrthóir Iontaobhas Ultach, Aodán Mac Póilín, go bhfuil an baol ann faoin gcóras nua go ndéanfaí imeallú ar dhlínse amháin laistigh de cheanneagraíochtaí. Mhaígh sé nach ionann an suíomh sa dá dhlínse agus cé go mbeidh ar chumas na gceanneagraíochtaí go leor a bhaint amach go huile-oileánda, níl an saineolas nó an taithí ann déileáil le cúrsaí reachtaíocht teanga nó obair thrasphobail. Nuair a iarradh air an raibh an eagraíocht cheart roghnaithe sa chatagóir ina raibh Iontaobhas Ultach, dúirt Mac Póilín nach bhfuil eagraíocht ar bith, Iontaobhas Ultach san áireamh, a bhféadfadh feidhmiú go héifeachtúil ar bhonn uile-oileáin óir nach bhfuil an taithí chuí ag dream ar bith bheith ag plé le cúrsaí sa dá dhlínse. Dúirt sé go raibh an múnla mícheart in úsáid ag an bhForas agus cháin sé an próiseas iarratais a bhain leis.

Ag cur síos ar imní an earnáil réamhscolaíochta ó thuaidh dúirt Cathaoirleach Altram, Áine Andrews, nach féidir caitheamh le cúrsaí oideachais ar bhonn uile-oileáin. Dúradh nach tosaíocht don earnáil oideachais i gcoitinne í an réamhscolaíocht agus go mbainfí uaithi in eagraíocht ag a bhfuil sainchúram iontach leathan aici, amhail Gaelscoileanna Teoranta a bheas ag plé anois le cúrsaí Gaelscoile, iarbhunscoile, scoileanna Gaeltachta agus réamhscolaíochta. Dar le hAndrews, ní fhéadfadh le heagraíocht lonnaithe i mBaile Átha Cliath dul i ngleic leis an gcóras casta ó thuaidh agus ní chreidtear go mbeidh na foirne a lonnófar ó thuaidh faoin gcóras nua leordhóthanach le plé leis ach an oiread.

Beidh ar gach ceanneagraíocht foireann a earcú agus oifig a lonnú ar an dá thaobh den teorainn agus dar le Foras na Gaeilge beidh suas go 25% d’fhoirne na n-eagraíochtaí lonnaithe sna sé chontae. Tugadh le fios le linn an chruinnithe go bhfuil an-bhéim leagtha ag Foras na Gaeilge ar luach an tsaineolais atá san earnáil agus tá molta do cheanneagraíochtaí go gcoinneofaí san earnáil é chomh fada agus is féidir. Faraor, is cosúil go mbeidh go leor poist á gcailliúint faoin múnla nua agus tá deimhnithe nach mbeidh Foras na Gaeilge ag íoc iomarcaíochta ar bith d’eagraíochtaí. Chuir Aodán Mac Póilín in iúl nach mbeidh rogha ag eagraíochtaí áirithe nach bhfuil foinse maoinithe eile acu ach stádas féimheachta a éileamh, rud a chiallaíonn nach mbeidh ann do na heagraíochtaí sin ar bhonn deonach fiú.

Tugadh le fios le linn an chruinnithe go ndearna roinnt eagraíochtaí iarracht cur chuige cónaidhmigh a ghlacadh le linn an phróisis iarratais. D’aontaigh Iontaobhas Ultach, Pobal agus Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge iarratas a dhéanamh mar chónaidhmeach, agus bhí Altram agus Forbairt Naíonraí Teoranta ag súil le teacht le chéile don phróiseas, mar aon le Gaelscoileanna Teoranta sa deireadh, ach dhiúltaigh an Foras glacadh len a leithéid de shocrú agus cuireadh bac ar cheanneagraíochtaí aon mhaoiniú a thabhairt d’eagraíiochtaí eile. Bhí an Foras sásta glacadh le cumaisc eagraíochtaí ach cuireadh in iúl nár chreid eagraíochtaí áirithe go bhféadfadh le grúpaí éagsúla feidhmiú mar eagraíocht amháin de bharr réimse leathan na sainchúram.

An bealach chun tosaigh

Ag tagairt don chlaontacht a luadh don deisceart le linn an chruinnithe, dúirt Leas-Phríomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn, gur eagraíocht uile-oileán é Foras na Gaeilge a bhfuil an-infheistíocht déanta aige i gcúrsaí Gaeilge ó thuaidh óna bhunú i 1999. Dúradh go maoinítear 19 eagraíocht trí Scéim na Gaeilge, 11 acu ó thuaidh, mar aon le campaí samhraidh, Cultúrlann McAdaim Ó Fiaich, Cultúrlann Uí Chanáin agus eile. Maíodh go bhfuil i bhfad níos mó i gceist le hearnáil na Gaeilge sna sé chontae ná na heagraíochtaí bunmhaoinithe amháin.

Dúradh go mbeidh Raidió Fáilte agus an tÁisaonad fós á maoiniú faoin gcóras nua agus go mbeidh Comhaltas Uladh ag feidhmiú mar chuid de Chonradh na Gaeilge amach anseo. Leanfaidh Gael Linn ar aghaidh leis an obair luachmhar a dhéantar ón oifig in Ard Mhacha agus beidh Glór na nGael ag forbairt agus ag leathnú a gcuid gníomhaíochtaí sna sé chontae. Den chéad uair riamh beidh Cumann na bhFiann ag díriú ar fhorbairt teanga ó thuaidh agus beidh Oireachtas na Gaeilge ag obair i gcomhar le pobail na Gaeilge ar fud na tíre.

Moladh an méid a bhain na heagraíochtaí bunmhaoinithe amach go dtí seo agus dúradh go bhfuil an-tábhacht ag baint leis an obair thar na blianta agus an saineolas a théann leis. Cuireadh in iúl go bhfuil Foras na Gaeilge ag díriú anois ar obair ag leibhéal an phobail agus go bhfeictear dó gurb é córas na gceanneagraíochtaí an bealach is éifeachtaí chun cinn. Beidh de dhualgas ar na ceanneagraíochtaí dul i ngleic leis an dá dhlínse ar chomhchéim lena chéile agus feictear don Fhoras go bhfuil ar chumas na gceanneagraíochtaí é seo a bhaint amach.

Foilsithe ar Gaelport.com

« Previous PageNext Page »