Tosú sa Ghaelscoil – cúpla nod don tuismitheoir le Gaeilge
Lúnasa 27, 2018
Athrú mór agus clochmhíle an-tábhachtach i saol an pháiste is ea tosú ar an mbunscoil. Caithfidh siad dul i dtaithí ar áit nua, mhúinteoir nua, ghnáthamh nua agus chairde nua. Le roinnt bheag ullmhúcháin agus spreagadh uait, áfach, socróidh do pháiste isteach go luath. Tá go leor moltaí iontacha agus taighde déanta ar nithe ginearálta gur féidir a dhéanamh sa bhaile le hullmhú don chéad lá scoile, ach seo cúpla nod bhreise do thuismitheoirí a bhfuil Gaeilge acu maidir le conas ullmhú don chéad lá sa Ghaelscoil:
Bí dearfach! Léirigh do do pháiste go bhfuil tú ag tnúth go mór leo tosú ar an scoil. Cabhróidh sé seo leis an bpáiste bheith ar bís faoina bhfuil os a c(h)omhair. Bí muiníneach as an gcinneadh atá déanta agat maidir le hoideachas do pháiste agus meabhraigh duit féin cé na cúiseanna ar roghnaigh tú an scoil áirithe seo dóibh.
Léigh arís maidir le buntáistí an tumoideachas lán-Ghaeilge do gach páiste. Cabhróidh an scoil le cumas Gaeilge do pháiste a shaibhriú agus tógáil ar an méid atá sealbhaithe acu sa bhaile. Cuirfidh sé lena scileanna cumarsáide, tuisceana, ceistiúcháin agus anailíse freisin, agus beidh sé níos éasca orthu teangacha eile a fhoghlaim amach anseo, an Béarla san áireamh. Cabhróidh do mhuinín agus meon dearfach le do pháiste bheith ar a s(h)uaimhneas agus muiníneach don chéad lá.
Bí ag caint! Tá sé an-tábhachtach caint go dearfach faoin scoil le do pháiste agus na rudaí éagsúla a bheidh ar siúl aige/aici. Tugann sé seo deis dó/di caint faoi na rudaí a bhfuil siad ar bís fúthu agus aon ní eile atá ag cur imní air/uirthi a phlé. Cuir béim ar na nithe iontacha a bhaineann le saol na scoile: cairde nua, gníomhaíochtaí spraíúla, leabhair, amhráin agus cluichí nua.
Labhair faoi theangacha sa bhaile le béim a chur ar an teanga/na teangacha a úsáideann an páiste sa bhaile agus an teanga a bheidh in úsáid acu ar scoil. Cabhróidh sé seo leis an bpáiste tuiscint a fhorbairt ar éagsúlacht teanga, éagsúlacht cumais, agus conas a chuireann daoine brí in iúl agus a dhéanann siad cumarsáid le daoine eile. Eagraíonn Mother Tongues (www.mothertongues.ie) go leor imeachtaí fiúntacha, seisiúin eolais agus ceardlanna do theaghlaigh ilteangacha – b’fhiú breathnú ar a bhfuil ar siúl acu.
Ní gá bheith buartha faoi chumas Béarla do pháiste. Tosóidh sé/sí ag foghlaim léitheoireacht agus scríbhneoireacht an Bhéarla de réir a chéile. Braitheann sé ó scoil go scoil cathain a thosóidh siad ag plé leis an mBéarla – tosaíonn roinnt scoileanna ar an mBéarla a mhúineadh go foirmiúil sna Naíonáin Sóisir, scoileanna eile sna Naíonáin Shinsir agus scoileanna eile i Rang a hAon. Léiríonn an taighde náisiúnta agus idirnáisiúnta go dtrasnóidh na scileanna léitheoireachta agus scríbhneoireachta a d’fhoghlaim siad trí Ghaeilge go nádúrtha go dtí an Béarla. Úsáidfidh do pháiste na bunscileanna atá foghlamtha acu sa Ghaeilge ar dtús sa Bhéarla anois agus beidh sé níos éasca dóibh an Béarla a fhoghlaim dá bharr. Ní hamháin go n-éiríonn níos fearr le páistí sna scoileanna lán-Ghaeilge sa Bhéarla ach éiríonn níos fearr leo sa Ghaeilge agus sa Mhata chomh maith!
Bí ag léamh! Is cuma cén teanga ina bhfuil tú á dhéanamh, tá sé tábhachtach nós na léitheoireachta agus grá do leabhair a chothú trí leabhair a léamh sa bhaile le do pháiste. Sa chaoi seo, beidh dearcadh dearfach ag do pháiste ina leith, agus seachnófar an baol go samhlódh siad go mbaineann léamh (agus scríobh) leis an scoil amháin, nó gur ‘obair’ atá ann.
Bain spraoi agus taitneamh as an léitheoireacht le chéile. Cabhróidh seo le do pháiste scileanna éisteachta, cumarsáide agus airde a fhorbairt. Tá go leor leabhar iontach Gaeilge ar fáil ó An Gúm, An Siopa Leabhar, Cló Iar Chonnacht, Futa Fata agus go leor comhlachtaí eile a gcuirfeadh lena stór focal, cruinneas agus saibhreas teanga. D’fhéadfadh sibh dul chuig an leabharlann le chéile agus ligean don pháiste leabhair dá rogha féin a phiocadh.
Seo roinnt scéalta Gaeilge atá bunaithe ar shaol na scoile: Bhí Oisín Ar Scoil, Bran agus a Mhúinteoir, Ná Gabh Ar Scoil!, agus Rírá i Seomra na Naíonán. B’fhiú siúl a chaitheamh ar an tSraith Bimís ag caint atá ar fáil ó Futa Fata chomh maith. Tá leabhair phictiúr an-mhaith freisin le cur le scileanna cainte agus comhrá faoin scoil a spreagadh – is féidir caint faoi na pictiúir go spraíúil le chéile. Glac sealanna – is féidir leis an páiste féin leabhar gan fhocail a léamh, agus is féidir leat sult a bhaint as an scéal a insíonn siad.
Bí ag spraoi! Beidh do pháiste ag foghlaim go leor rudaí nua trí mhodh an tsúgartha ar scoil. Más féidir bualadh agus spraoi le páistí eile, cabhróidh sé leo dul i dtaithí ar bhréagáin a roinnt agus babhtáil ar a chéile. Cabhraíonn an spraoi leo scileanna luaile, cumarsáide, cruthaitheachta agus fiosrachta a fhorbairt agus teacht ar thuiscintí nua ar an saol mórthimpeall orthu.
Tá go leor bealaí le spraoi a bheith agaibh tríd an nGaeilge sa bhaile. Is féidir éisteacht le rannta nó amhráin Ghaeilge le chéile, breathnú ar chláir do pháistí ar TG4 nó físeáin spraíúla ar líne, cluichí Gaeilge a imirt agus freastal ar imeachtaí do theaghlaigh le Gaeilge. Tá rogha mhór ann agus beidh do pháiste ag foghlaim gan fhios dó/di féin agus é/í ag tógáil ar a stór focal, scileanna litearthachta agus teanga de réir a chéile.
Lorg comhluadar! Má tá aon cheisteanna agat faoin scoil nó faoin gcóras lán-Ghaeilge, b’fhiú go mór labhairt le tuismitheoirí eile a bhfuil taithí acu ar an gcóras. Beidh siad in ann tú a chur ar do chompord agus labhairt faoin eispéireas a bhí acu go dtí seo, conas a chabhraíonn siad leis an obair bhaile agus na buntáistí a bhaineann leis an gcóras óna dtaithí phraiticiúil féin. Déan teagmháil le Coiste na dTuistí sa scoil, fiú mura bhfuil do pháiste ar scoil go fóill, agus fiosraigh maidir leis na tacaíochtaí a chuirtear ar fáil do thuismitheoirí na scoile.
Is bealach álainn le bualadh le teaghlaigh eile le Gaeilge ná freastal ar Pop Up Gaeltacht na nÓg nó imeachtaí a chuireann eagraíochtaí éagsúla Gaeilge ar siúl timpeall na tíre – Conradh na Gaeilge, Glór na nGael, Gael Taca, Tuismitheoirí na Gaeltachta, Muintearas agus An Carn ina measc. Feicfidh do pháiste go bhfuil go leor daoine eile timpeall orthu a bhfuil Gaeilge acu.
Bí ar do shuaimhneas! Tá sé nádúrtha imní a bheith ort maidir le do pháiste tosú ar an scoil mhór. Ach ná déan dearmad go bhfuil an-taithí ag na múinteoirí, na cúntóirí agus foireann uile na scoile ar seo gach bliain. Tabharfar an-aire do do pháiste agus déanfar gach iarracht cabhrú leis/léi socrú isteach go han-luath. Tá go leor cleasanna agus acmhainní ag múinteoirí a úsáideann siad le cinntiú go bhfuil na páistí sona sásta agus rannpháirteach san obair atá ar siúl, agus go dtuigeann siad a chéile. Luaigh aon ábhar imní leis an múinteoir nó le príomhoide na scoile, nó déan teagmháil le Gaeloideachas (www.gaeloideachas.ie) a chuireann tacaíocht agus comhairle ar fáil do phobail na scoileanna lán-Ghaeilge agus Gaeltachta.
Lá amháin fágtha le cur isteach ar phacáiste tacaíochta don Oíche Chultúir – ná caill amach!
Meitheamh 28, 2018
A Chara,
Táim ag scríobh chugat maidir le hOíche Chultúir a bheidh ar siúl ar an Aoine 21 Meán Fómhair 2018, ó 4pm go 11pm, agus an iarracht atá ar bun againn cur le himeachtaí Gaeilge (taobh amuigh den Ghaeltacht) le linn na hOíche. Ó thosaigh muid ag plé leis seo dhá bhliain ó shin, tá méadú suntasach tagtha ar líon na n-imeachtaí Gaeilge le linn na hOíche, ó 86 i 2016 go 130 i 2017 ! Ní fhéadfaimis sin a dhéanamh gan comhpháirtíocht ó na heagrais Gaeilge thart timpeall na tíre.
Freastalaíonn thart ar 350,000 duine ar imeachtaí cultúir, oidhreachta agus ealaíon saor in aisce le linn Oíche Chultúir. Is deis í seo do ghrúpa/scoil a chur chun cinn, baill nua a mhealladh, aird a tharraingt ar bhur n-imeachtaí agus tuilleadh cairdis a chothú leis an bpobal.
Ar mhaithe leis sin, tá pacáiste tacaíochta á chur ar fáil againn d’aon ghrúpa a bheidh sásta imeacht cultúir, ealaíon nó oidhreachta a reáchtáil trí mheán na Gaeilge ar Oíche Chultúir. (Tabhair faoi deara nach féidir aon táille ar ghearradh ar dhaoine a bheidh páirteach nó a bheidh ag freastal ar imeachtaí na hoíche.) Ba chóir go dtabharfaidh an imeacht deis do chainteoirí Gaeilge níos mó úsáidte a bhaint as an nGaeilge.
Pacáiste Tacaíochta d’Oíche Chultúir:
- Póstaeir le spás do shonraí an imeachta
- Maoiniú airgid (uasmhéid €200, ach i gcásanna eisceachtúla) le costais an imeachta a chlúdach (ag braith ar mhaoiniú ón Roinn)
- Poiblíocht san meáin shóisialta, Gaeilge, náisiúnta agus áitiúla
Samplaí d’imeachtaí gur féidir a reáchtáil d’Oíche Chultúir:
- Seoltaí (Leabhair, scannáin, taispeántais)
- Taispeántais (Ealaíon, Ceoil, Damhsa, Amhránaíochta)
- Ceardlanna
- Cainteanna
- Seónna (Ceoil, drámaíochta)
- Turais
Le leas a bhaint as an bpacáiste seo, caithfear sonraí an imeachta/na n-imeachtaí atá i gceist agat a reáchtáil a chlárú ar an bhfoirm thíos, agus má tá tú ag iarraidh iarratas a dhéanamh ar an gciste airgid, caithfear sonraí measta costais a thabhairt freisin. Caithfear an fhoirm comhlánaithe a chur ar rphost chuig Oireachtas na Gaeilge ag majella@antoireachtas.ie faoi 5pm ar an Aoine 29 Meitheamh 2018, le bheith áirithe ar an gclár imeachtaí.
Is deis iontach í Oíche Chultúir aird a tharraingt ar na gníomhaíochtaí a bhíonn ar bun ag na heagrais Gaeilge agus mholfainn duit leas a bhaint as an deis seo agus as an bpacáiste tacaíochta atá á chur ar fáil. Má tá aon cheist agat faoi seo, ná bíodh aon drogall ort dul i dteagmháil liom ag 087 9776852.
Le dea-mhéin,
Majella Ní Chríocháin
Oifigeach Imeachtaí & Forbairt Freastail
Breis Eolais & Foirm Chlárúcháin d’Oíche Chultúir
Seol chuig majella@antoireachtas.ie faoi 5pm Dé hAoine 29 Meitheamh 2018. Mura bhfaighidh tú rphost admhála go luath i ndiaidh d’iarratas a chur isteach, déan teagmháil arís ar rphost.
Bunachar de mhúinteoirí ionaid naíonraí
Meitheamh 26, 2018
Tá Gaeloideachas ag forbairt bunachair d’ionadaithe feiliúnacha leis na cáilíochtaí cuí a bheadh ar fáil chun obair ionadaíochta a dhéanamh i naíonraí. Tuigeann muid go mbíonn dúshlán ag baint le teacht ar bhaill foirne ionaid go minic agus ba mhaith linn an bunachar seo a fhorbairt chun cabhrú le naíonraí teacht ar ionadaithe cuí go sciobtha agus go héasca.
Má tá aon mholtaí agaibh nó má tá aithne agaibh ar dhaoine feiliúnacha a bheadh sásta bheith ar an liosta seo, bheadh muid an-bhuíoch díobh as teagmháil a dhéanamh le Ciara lena gcuid sonraí teagmhála ciara@gaeloideachas.ie. Déanfar teagmháil leis na daoine molta ansin chun tuilleadh sonraí a lorg agus le cinntiú go bhfuil siad sásta bheith ar an liosta seo. Má tá múinteoir ionaid ag teastáil ó naíonra, déanfaidh siad teagmháil linn agus tabharfaidh muid sonraí na múinteoirí ionaid atá sa gceantar máguaird dóibh. Ní roinnfear an bunachar seo go poiblí.
Déan teagmháil le Ciara ciara@gaeloideachas.ie le breis eolais a fháil.
Oiliúint Phraiticiúil ar na Cluichí Gaelacha faoi stiúir chóitseálaithe CLG
Meitheamh 22, 2018
CÚRSA OILIÚNA TRÍ GHAEILGE DO BHUNMHÚINTEOIRÍ
COLÁISTE CHOLMCILLE INDREABHÁN
2ú – 6ú Iúil 2018
Oiliúint Phraiticiúil ar na Cluichí Gaelacha faoi stiúir chóitseálaithe CLG, laistigh de théarmaí tagartha na Roinne Oideachais & Scileanna
Costas €50 Eolas & Áirithint :
Foirm le fáil ar : Tae & Caifé ar fáil http://www.galwayec.ie/courses-booking-forms/
Líon agus seol ar ais roimh 20 Meitheamh 2018
(091) 746000
Seirbhís Chúram Iarscoile – deis i nGaillimh
Meitheamh 19, 2018
Fáiltíonn Bord Bainistíochta Ghaelscoil Riabhach roimh chomhlachtaí/grúpaí pobail iarratais a chur isteach chugainn Seirbhís Chúram Leanaí a stiúradh ó shuíomh na scoile ó Mheán Fómhair 2018. Bheimís ag súil go mbeidh fís an chomhlachta/ghrúpa pobail ag tabhairt le fás is forbairt na seirbhíse a phleanáil is a riarú.
Riachtanais:
· Seirbhís d’ardchaighdeán ag cloí le héiteas na scoile ag feidhmniú.
· Polasaithe chúram leanaí, sábháilteachta is sláinte d’ardchumas curtha ar fáil
· Plean gnó agus taithí sa réimse oibre léirithe
Conradh 3 Bliana Spriocdháta: 29/6/18
Iarratais chuig:
An Cathaoirleach
Bord Bainistíochta
Gaelscoil Riabhach
Cois Móna
Baile Locha Riach
Co. na Gaillimhe
Nuachtlitir Chomhairle na Gaelscolaíochta – eagrán an tsamhraidh
Meitheamh 19, 2018
Léigh na scéalta is déanaí faoi earnáil an oideachais lán-Ghaeilge ó thuaidh in eagrán an tsamhraidh de nuachtlitir Chomhairle na Gaelscolaíochta anseo.
Seimineáir ar Fhéinmheastóireacht Scoile (FMS) á n-eagrú ag an SFGM
Meitheamh 19, 2018
Tá áthas ar an tSeirbhís um Fhorbairt Ghairmiúil do Mhúinteoirí a fhógairt go mbeidh fáil ar thuilleadh seimineár foghlaim gairmiúla ar ábhar na Féinmheastóireachta Scoile (FMS) le linn Mí Mheán Fómhair 2018.
Dearadh na semineáir seo i gcomhair ‘chuile príomhoide atá ag lorg tacaíochta ina n-athghabháil don phróiséas FMS ina scoileanna.
Beidh seimineáir i nGaeilge ar fáil sna hionaid seo:
12 Meán Fómhair 2018: Óstán Vienna Woods, Corcaigh
12 Meán Fómhair 2018: Ionad Oideachais Bhaile Átha Cliath Thiar
14 Meán Fómhair 2018: Óstán Longfort Arms, Longfort
Tá sé mar aidhm sna seimineáir tacaíocht a thabhairt do phríomhoidí trí:
- cuntas a thabhairt ar na hacmhainní agus ar na straitéisí éagsúla atá ar fail dóibh i mbun athghabhála do phróiséas na FMS.
- Iniúchadh a dhéanamh ar Threoirlínte FMS 2016 – 2020 agus ar Ag Breathnú ar an Scoil Againn 2016: Creat Cáilíochta do Bhunscoileanna chun tacaíocht a thabhairt don athghabháil seo leis an bpróiséas FMS.
- cuntas a thabhairt ar uasdátuithe polasaithe chuí
- deiseanna a thabhairt do rannpháirtithe iniúchadh a dhéanamh ar phróiséas na FMS ag baint úsáide as samplaí praiticiúla, chomh maith le deiseanna a sholáthair cleachtais a roinnt le ceannairí scoile eile.
Chun áit a chur in áirithint clicéail ar an nasc chun áit a chinntiú in ionad atá feiliúnach duit:
Iarrtar ar rannpháirtithe cóipeanna de Treoirlínte Feinmheastóireachta Scoile 2016 – 2020 agus de Ag Breathnú ar an Scoil Againn 2016, Creat Cáilíochta do Bhunscoileanna a thabhairt leo do na seimineár.
Nóta: Ceadóidh An Roinn Oideachais agus Scileanna ionadaíocht más gá do Phríomhoidí Teagaisc a bhéas ag freastal ar an seimineár seo. Cuirfear liúntas taistil ar fail do rannpháirtithe. Cuirfear lón ar fáil ar an lá freisin. Seimineár lae ó 9.15am go 3.30pm a bhéas i gceist.
Cúrsa Gaeilge do Mhúinteoirí a bhíonn nó a bheidh ag múineadh ábhair éagsúla trí Ghaeilge
Meitheamh 12, 2018
Cúrsa 20 Seachtaine
Luan 7.00 – 9.00 p.m., ag tosnú Dé Luain 10.09.2018.
Táille €300.
Clárú: 05.09.2018 (dáta deiridh).
Cur síos ar an gCúrsa
Is cúrsa é seo dóibh siúd atá ag múineadh nó gur mhaith leo bheith ag múineadh tré mheán na Gaeilge. Díreofar ar na príomhábhair chainte a bhíonn ar siúl laistigh agus lasmuigh den seomra ranga, sa seomra foirne agus i dtimpeallacht na scoile. Tá sé mar aidhm ag an gcúrsa seo eolas a chur ar fáil a chuirfidh ar chumas na múinteoiri:
(i) ábhar/ábhair faoi leith a mhúineadh trí Ghaeilge
(ii) caidreamh sóisialta a bheith acu le múinteoirí eile agus le daltaí na scoile, laistigh agus lasmuigh den seomra ranga
(iii) scileanna cainte/scríbhneoireachta/gramadaí a fhorbairt, mar aon le stór focal.
I measc na n-ábhar a phléifear bheidh a leithéid seo:
A. Tarlúintí i rith an lae
(i) Foclóir an ábhair atá á mhúineadh trí Ghaeilge
(ii) Caidreamh an tseomra ranga agus an tseomra foirne
(iii) Am sosa, am lóin, am saor, imeachtaí scoile
(iv) Mothúcháin phearsanta (an dea-mhéin, an buíochas, an gliondar, an míshásamh, an éiginnteacht, an faitíos srl.)
B. Tarlúintí i rith na seachtaine
(i) Cruinnithe foirne
(ii) Cluichí, clubanna
(iii) Turasanna scoile
(iv) Cuairteoirí, eagraíocht, an bhaint idir an scoil agus an sochaí
Tá an cúrsa seo oiriúnach do:
(i) ábhair mhúinteoirí
(ii) múinteoirí nua-cháilithe
(iii) múinteoirí atá fostaithe cheana féin sna Gaelcholáistí
(iv) múinteoirí a bhfuil fonn orthu cur isteach ar phostanna sna Gaelcholáistí
Speisialtóirí
Tabharfar isteach speisialtóirí ins na hábhair éagsúla mar aoí-chainteoirí (múinteoirí a bhfuil sean taithí acu).
Breis eolais: www.ucc.ie/igl , Teil: 021-4902314, Ríomhphost: m.nishuilliobhain@ucc.ie
Dioplóma i Múineadh na Gaeilge (Foghlaimeoirí Fásta)
Meitheamh 5, 2018
Gach eolas: Dioplóma i Múineadh na Gaeilge 2018-19
Lárionad na Gaeilge
Ollscoil Mhá Nuad
Maigh Nuad
Co. Chill Dara
(01)708 3737
teanga@nuim.ie
www.maynoothuniversity.ie/language
Folúntas: Cúntóir Taighde i gColáiste na Tríonóide
Bealtaine 23, 2018
VACANCY: RESEARCH ASSISTANT
Start date: 1st September 2018
Salary: € 21,674 pro rata
Location: Trinity College Dublin
Department: Department of Clinical Speech and Language Studies
Research Status: Part Time (50%)
Duration: 6 months fixed-term
Details
Dr Francesca La Morgia is seeking an energetic and engaged research assistant to work on a
study on communication abilities in secondary schools students attending immersion education
through Irish and Gaelic. The Research Assistant will be involved in creating experimental
materials and collecting the data for the project. He/she will have good knowledge of Gaelic and
Irish and a good understanding of the secondary school curriculum in Ireland and Scotland. A
personalized training plan in the psychology of language will be designed for the Research
Assistant. The RA will be based at Trinity College Dublin.
The project
“New speakers moving dialogues” is a project funded by Foras na Gaelige and Bòrd Na Gàidhlig
under the Colmcille Funding Scheme.The main aim of project is to investigate communication
skills in young adults speakers of Irish and Gaelic who have been educated through the medium
of these languages. The project focuses on spoken communication and on the use of new media
for promoting communication. The project is coordinated by Dr. Francesca La Morgia in
collaboration with Dr Maria Garraffa (Heriot Watt University, Edinburgh).
Key duties and responsibilities
Preparing test materials in Irish and Gaelic, contacting participants, testing secondary school
students, coding data, assisting with data analysis, maintaining equipment, organizing meetings,
and assisting with grant management. Conduct literature and database searches. Maintain written
records of research results and progress. Contribute to the production of research reports and
publications and other dissemination activities.
Essential qualifications:
An undergraduate degree in an area of Social Sciences, including Psychology, Linguistics,
Education, or similar.
Essential experience includes:
- Participant recruitment and retention;
- Study administration (scheduling appointments, managing data packs and data entry, etc.);
- Ability to plan and organise a research study and prioritise workload effectively;
- Good organisational skills and attention to detail;
- Good knowledge of both Irish and Gaelic.
Desirable qualifications:
Previous experience of testing adults;
Experience in dissemination activities including public engagement.
Travel
Travelling in Scotland and Ireland will be necessary for data collection.
How to apply
Please send your CV with a cover letter and the contact details of one referee.
Informal enquiries can be made to:
Dr Francesca La Morgia
Department of Clinical Speech and Language Studies
School of Linguistics, Speech and Communication Sciences
Trinity College Dublin
flamorgi@tcd.ie
