Daltaí ag baint ardmharcanna Gaeilge amach sna GCSEanna
Lúnasa 30, 2010
Cé gur tháinig ísliú ar an líon daltaí a roghnaigh teangacha mar ábhair do na GCSEanna i dTuaisceart na hÉireann i mbliana, go háirithe Fraincis, bhí an líon daltaí a rinne an scrúdú Gaeilge i gcomhréir le anuraidh.
Is cúis dóchais é sin do lucht na Gaeilge ó thuaidh. Rinne 2161 dalta scrúdú Gaeilge sna GCSEanna i mbliana, rud a chiallaíonn go bhfuil na leibhéil iontrála i gcomhréir le anuraidh, nuair a rinne 2163 dalta an scrúdú.
Tháinig ardú ar an líon daltaí a bhain grád A*-C amach sa scrúdú Gaeilge, ó 89.3% go 90.1%.
Tuairiscíodh an tseachtain seo go raibh ardú ar an líon daltaí i dTuaisceart na hÉireann a bhain grád A*-C amach sna GCSEanna.
Tá an dalta is óige a bhain GCSE amach i nGaeilge aon bhliain déag d’aois, agus tá an dalta is sine seachtó seacht bliain d’aois.
Bhí 76.3% de na torthaí sa chatagóir sin, i gcomparáid le 69% i Sasana agus áiteanna eile. I measc na scoileanna a bhain marcanna maithe amach sna GCSEanna tá Coláiste Feirste, Gaelcholáiste i mBéal Feirste.
Deir Micheál Mac Giolla Ghunna, Príomhoide Choláiste Feirste, go raibh torthaí GCSE den chéad scoth ag daltaí na scoile.
“Is léir go bhfuil na torthaí s’againne inchurtha le scoth na scoileanna in aon earnáil. Bhain 78% dár gcuid daltaí amach an toradh tagarmhairc de chúig nó níos mó GCSE ag gráid A*-C. Tagann sé seo i ndiaidh torthaí Ardleibhéil an-mhaithe an tseachtain seo caite.”
Deir sé gurb “iontach na torthaí” seo mar gurb é Coláiste Feirste an t-aon iarbhunscoil lán-Ghaeilge sa Tuaisceart.
“Léiríonn na torthaí seo gur féidir leis an Ghaelscolaíocht barr feabhais a bhaint amach ag an leibhéal is airde trasna na n-ábhar uilig,” ar sé. “Ghnóthaigh na daltaí s’againne gráid A* in ábhair mar Mhata Breise, na hEolaíochtaí, an Ealaín, Staidéir Spóirt agus ar ndóigh an Ghaeilge. Bhí ráta pas de 100% againn sa Tíreolaíocht, san Ealaín agus sa Fhraincis agus bhí roinnt ábhar eile a raibh ráta pas thar 90% acu.”
Is as ceantair faoi mhíbhuntáiste sóisialta 83% de dhaltaí na scoile agus in ainneoin an tearc-infheistithe agus easpa acmhainní i gcomparáid le scoileanna in earnálacha eile, tá an scoil ag feidhmiú go han-mhaith ag an leibhéal is airde, dar leis an Uasal Mac Giolla Ghunna.
Ó thaobh inscne de, d’éirigh níos fearr le buachaillí agus cailíní go ginearálta sna scrúduithe GCSE i mbliana, ach mar is gnách bhí na cailíní chun tosaigh maidir leis na hardmharcanna. D’éirigh le 11% de chailíní an barrmharc de A* a fháil, i gcomparáid le 6.9% de bhuachaillí.
Tá ísliú suntasach tagtha ar an méid daltaí atá ag fágáil na scoile gan cúig GCSE, ó 47.4% in 2005-2006 go 41.6% in 2008-2009. Mar sin féin, is céatadán ard é 41.6% agus seans gur figiúr é a chuirfeadh iontas ar mhórán daoine
Gaelscéal – Meadhbh Ní Eadhra
27 Lúnasa 2010
Gaelscoil Ráth Tó ar TV3 News
Lúnasa 30, 2010
Féach ar an mblúirín nuachta anseo.
Tuilleadh daltaí de dhíth!
Lúnasa 27, 2010
Mar gheall ar easpa éilimh, ní bheidh maoiniú stáit á fháil ach ag scoil amháin as na ceithre Ghaelscoil nua ó thuaidh a fuair aitheantas sealadach ó Chaitríona Ruane cúpla seachtain ó shin.
Fógraíodh le déanaí go bhfuair ceithre Ghaelscoil nua ó thuaidh aitheantas sealadach don scoilbhliain úr. Bunscoil na mBeann i gContae an Dúin, Gaelscoil Léim an Mhadaidh i gContae Dhoire, Gaelscoil an tSeanchaí i nDoire agus Gaelscoil Choin Rí Uladh i gContae Aontroma na scoileanna atá i gceist.
Deir Seán Ó Coinn, Príomhfheidhmeannach ar Chomhairle na Gaelscolaíochta, go mbíonn deacrachtaí i gcónaí ag Gaelscoileanna a ndóthain daltaí a fháil agus iad ag tosú amach ar dtús.
“Caithfidh tuismitheoirí cinneadh an-mhór a dhéanamh maidir lena gcuid páistí a chur chuig scoil úrnua nó iad a chur chuig scoileanna atá bunaithe le fada,” ar sé.
“Baineann a lán éiginnteachta le scoil nua. Le cúnamh Dé beidh níos mó daltaí ag freastal ar na scoileanna an bhliain seo chugainn, nuair a fheicfidh tuismitheoirí conas mar atá ag éirí leis an scoil.”
Tá a ndóthain daltaí ag Gaelscoil Ráth Tó i gContae na Mí ach níl aitheantas rialtais acu, agus tá siad ag lorg an aitheantais sin faoi láthair.
“Tá a mhalairt de scéal againne anseo sa tuaisceart,” a deir an tUasal Ó Coinn. “Tá an t-aitheantas faighte ag na scoileanna, ach níl na huimhreacha acu go fóill.”
Cén tábhacht a bhaineann leis an aitheantas sin nuair nach féidir maoiniú a fháil?
“Tá sé fíorthábhachtach,” a deir Ó Coinn. “Gan aitheantas, ní gá don Roinn Oideachais maoiniú a thabhairt do na scoileanna nuair a gheobhaidh siad an líon ceart daltaí.”
Mar sin, táthar ag súil go n-ardóidh líon na ndaltaí de réir a chéile agus nuair a tharlaíonn sé sin beidh maoiniú curtha ar fáil dóibh.
Ní bheidh ach cúigear páiste ag freastal ar Bhunscoil na mBeann i gContae an Dúin Dé Céadaoin seo chugainn, nuair a osclófar doirse na scoile den chéad uair, ach beidh an scoil ag oscailt ina ainneoin sin.
Deir Éamon Rodgers, a bhí bainteach le naíscoil na mBeann ón tús agus atá mar chathaoirleach ar an ngrúpa, go raibh siad ag súil go mbeadh dháréag ag freastal ar an nGaelscoil, rud a chiallódh go mbeadh maoiniú ar fáil dóibh.
Ar chúis éigin, ní bheidh seachtar ón dáréag sin ag freastal ar an scoil.
“Bhí agus tá fós go leor éiginnteachta ann faoi áitreamh na scoile agus mar sin de,” ar sé. “Tá sé deacair ar thuismitheoirí cinneadh a dhéanamh a bpáistí a chur chuig scoil nuair atá éiginnteacht mar sin ann.”
Beidh Gaelscoil Léim an Mhadaidh ag oscailt ar an gcéad lá de mhí Mheán Fómhair freisin, cé nach bhfuil a ndóthain daltaí acusan ach an oiread chun maoiniú a fháil.
“Ag pointe amháin, bhí an uimhir dhraíochta de dháréag dalta againn don Ghaelscoil,” a deir Lee Devine, Cathaoirleach choiste na scoile.
“Thit cúpla duine amach, áfach, ar chúis éigin, agus anois is cosúil gur ochtar páiste a bheidh ag tosú i rang a haon.”
Faoi láthair tá sé pháiste dhéag ag freastal ar an naíscoil, agus bhí an oiread sin éilimh ar áiteanna ann go raibh ar an scoil diúltú do roinnt páistí eile. Beidh rang speisialta ag tosú sa tráthnóna do pháistí níos óige, atá trí bliana d’aois nó mar sin.
Ní hamhlaidh atá an scéal le Gaelscoil an tSeanchaí, a d’oscail den chéad uair anuraidh.
“Táimid muiníneach go mbeidh maoiniú á fháil againn,” a deir Cathaoirleach choiste na scoile, Graeme Clarke.
“D’oscail muid an scoil i mí Mheán Fhómhair 2009 ar bhonn féinmhaoinithe. Anois táimid ag súil go mbeidh athrú ag teacht air sin, mar go mbeidh fiche dalta againn sa scoil.”
Ag an bpointe seo, tá an chuma ar an scéal nach mbeidh a ndóthain daltaí ag freastal ar Ghaelscoil Choin Rí Uladh, an ceathrú scoil a bhfuair aitheantas sealadach, agus ní fios go fóill an mbeidh an scoil ag oscailt ar chor ar bith.
Dar le Rosie Nic Ghiolla Fhiondáin, atá ar choiste na scoile, bhí dháréag páiste deimhnithe le freastal ar an scoil ach anois níl ach naonúr, nó b’fhéidir deichniúr, ag iarraidh dul ann go cinnte.
“Níl na huimhreacha againn chun maoiniú a fháil ón Roinn Oideachais,” a deir sí. “Ach tá maoiniú á thairiscint dúinn ó fhoinse eile. Níl muid cinnte go fóill an mbeidh an scoil ag oscailt an tseachtain seo chugainn. Braitheann sé ar an gcuid eile den choiste, agus beimid i mbun cainteanna faoi seo sna laethanta amach romhainn.”
Tá seomra ranga ag an scoil cheana féin i lárionad gnó sa Bhaile Meánach agus tá múinteoir acu freisin.
Nuair a fógraíodh go mbeadh aitheantas á thabhairt do na ceithre scoil seo sa tuaisceart, cháin an DUP agus an UUP Caitríona Ruane as an gcinneadh a dhéanamh agus dúirt aontachtaithe go raibh an iomarca airgid á thabhairt don Ghaelscolaíocht. Deir Seán Ó Coinn nach dóigh leis go raibh tionchar ag na haontachtaithe ar thuismitheoirí agus iad ag déanamh cinnidh maidir lena bpáistí a chur chuig Gaelscoil.
“Tá daoine cleachtaithe air sin faoin am seo,” a deir sé.
Ba chóir do thuismitheoirí ar mhaith leo a bpáistí a chur ar cheann ar bith de na Gaelscoileanna nua seo teagmháil a dhéanamh le Comhairle na Gaelscolaíochta ar 028 9032 1475.
Gaelscéal – Meadhbh Ní Eadhra
27 Lúnasa 2010
Buntáiste Breise na Gaeilge ar chamchuairt!
Lúnasa 25, 2010
Beidh an seimineár “Buntáiste Breise na Gaeilge” á reáchtáil ag Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge in ionaid éagsúla timpeall na tíre sa chéad tréimhse den scoilbhliain úr.
Tá na seimineáir seo dírithe ar dhaltaí iar-bhunscoile sna ranganna sinsearacha i meánscoileanna ar fud na tíre. Le linn na seimineár pléifear na buntáistí breise a thugann an Ghaeilge duit agus tú ag dul i mbun do ghairm beatha.
Roimhe seo reáchtáladh na seimineáir i gCill Airne, i mBaile Átha Cliath, i nGaillimh, i gCorcaigh agus i gCaisleán an Bharraigh. Bíonn cur i láthair na n-aoichainteoirí spreagúil, spleodrach, agus téann taithí na gcainteoirí i bhfeidhm ar an lucht éisteachta.
Mar chuid den seimineár cuirtear fáilte roimh cheisteanna ó na daltaí agus tugtar cuireadh do dhaltaí páirt a ghlacadh sa díospóireacht tar éis do na haoichainteoirí labhairt.
Bíonn ionadaithe ó institiúidí tríú leibhéal i láthair freisin le seastán eolais. Sa chéad tréimhse den scoilbhliain úr, beifear ag díriú ar ionaid i mBéal Feirste, i Leitir Ceanainn, i mBaile Átha Cliath agus ar an Tulach Mhór. Más spéis le do scoil páirt a ghlacadh sa seimineár, déan teagmháil go luath le Brígíd Ní Ghríofa, Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge, 01 679 4780.
Foinse – Nuacht na hEarnála le Gaelport.com
25 Lúnasa 2010
Young Gaeilgeoirs hopeful about Gaeltacht’s future
Lúnasa 24, 2010
Maoiniú de €22,500 ceadaithe do thrí scoil
Lúnasa 13, 2010
Cheadaigh Pat Carey T.D., an tAire Gnóthaí Pobail, Comhionannais agus Gaeltachta, maoiniú de €22,500 do thrí scoil faoi Scéim Feabhsúcháin CLÁR d’Áiseanna Spraoi Lasmuigh de Bhunscoileanna an tseachtain seo.
Is iad na scoileanna atá i gceist ná Scoil Náisiúnta Chluain Banbh (Cloonbonniffe) i gContae Ros Comáin, Bunscoil Naomh Mhichíl i gContae Thiobraid Árann agus Scoil Náisiúnta Mhainistir na Sruthrach i gCorcaigh.
Tá an scoil i Ros Comáin le os cionn seacht míle go leith Euro a fháil mar thacaíocht dá gcuid áiseanna spraoi lasmuigh.
Meastar go gcosnóidh an obair ar fad thart ar €20,000. Deir an tAire Michael Finneran, atá mar Theachta Dála i Ros Comáin agus Deisceart Liatroma, go bhfáiltíonn sé roimh an nuacht seo. Tá an dá scoil eile le €7,500 an ceann a fháil.
Beidh costas iomlán de bheagáinín os cionn €20,000 ar an scoil Chorcaíoch, agus is é €10,144 an costas iomlán a bheidh ar Scoil Naomh Mhichíl.
Fágann sé sin go mbeidh níos lú ná €3,000 le n-íoc ag Scoil Naomh Mhichíl i ndiaidh dóibh an maoiniú seo a fháil.
Tá Scéim Feabhsúcháin CLÁR d’Áiseanna Spraoi Lasmuigh de Bhunscoileanna dírithe ar áiseanna spraoi lasmuigh de bhunscoileanna beaga tuaithe a fheabhsú i gceantair CLÁR. I measc na n-oibreacha éagsúla a dhéanfar beidh féar/tarmac á chur ar chlóis spraoi, cuirfear eangach agus cuaillí báire, ciseáin chispheile srl. ar fáil, chomh maith le háiseanna eile caithimh aimsire do na láithreacha spraoi lasmuigh.
Tá 75% den chostas á mhaoiniú faoi CLÁR i ngach cás, go huasmhéid €7,500, agus an fuílleach ag teacht as acmhainní áitiúla. Ciallaíonn sé sin go mbeifear in ann oibreacha ar fiú €50,006 ar fad iad a chur i gcrích leis an maoiniú tacaíochta seo as CLÁR.
Fágann an infheistíocht is déanaí seo, in áiseanna spraoi lasmuigh de bhunscoileanna, go bhfuil maoiniú €5.8m ar fad ceadaithe faoin mbeart CLÁR seo, agus tá 870 scoil tar éis leas a bhaint as.
“Tá ag éirí thar cionn leis an scéim go dtí seo agus tá na mílte páiste i gceantair CLÁR ag baint leasa as an trealamh nua agus na háiseanna feabhsaithe atá curtha ar fáil dóibh.
Tá a fhios againn uilig go bhfuil áiseanna maithe spraoi i scoileanna thar a bheith tábhachtach agus, mar sin, tá mé an-sásta go deo go mbainfidh na daltaí sa scoil seo leas as an scéim, mar atá déanta ag go leor eile roimhe seo,” a deir an tAire Carey.
Gaelscéal – Meadhbh Ní Eadhra
13 Lúnasa 2010
Próiseas nua maidir le haitheantas meánscoileanna fógartha
Lúnasa 12, 2010
An tseachtain seo caite, d’fhógair an Tánaiste, Mary Coughlan, go mbeidh leasú suntasach ag teacht ar an bpróiseas a bhaineann le hiar-bhunscoileanna nua a aithint.
Tá grúpaí agus eagraíochtaí éagsúla ag fáiltiú roimh fhógra an Tánaiste ach tá cáineadh á dhéanamh ag cuid eile. Tá Gaelscoileanna Teo ina measc siúd atá ag fáiltiú roimh fhógra an Tánaiste.
Faoin gcreatlach nua a bhunófar aontófar na critéir a úsáidfear chun iarratais do bhunú iar-bhunscoileanna a mheas. Mar thoradh ar an bpróiseas seo beidh trédhearcacht ag baint leis an bpróiseas cinnteoireachta ag leibhéal na Roinne Oideachais agus Scileanna maidir le haitheantas a bhronnadh ar scoileanna nua beartaithe.
Ag tagairt do na himpleachtaí a bheadh ann do na hiar-bhunscoileanna Lán-Ghaeilge, dúirt Bláthnaid Ní Ghréacháin, Ard-Fheidhmeannach Gaelscoileanna Teo, “Fáiltímid go mór roimh athchóiriú ar an bpróiseas aitheantais d’iar-bhunscoileanna, agus tá sé an-tráthúil i bhfianaise an athbhreithnithe atá á chur i gcrích ar an bpróiseas a bhaineann le haitheantas bunscoileanna.
Táimid muiníneach go mbeidh an t-athchóiriú beartaithe chun leasa an tsoláthair iar-bhunscolaíochta agus go dtabharfar aitheantas cuí do riachtanais agus don éileamh mór ar sholáthar iar-bhunscolaíochta Lán-Ghaeilge.”
I measc na gcritéar atá réamhaitheanta ag an Tánaiste, áirítear an riachtanas a bhainfidh le cumas aon scoil nua a bhunófar chun freastal ar an éagsúlacht. Freagraíonn na scoileanna Lán-Ghaeilge do sholáthar na héagsúlachta ag leibhéal sainmheon creidimh/teanga agus freastlaíonn siad ar gach cúlra teangeolaíoch, sóisialta agus acadúil na ndaltaí.
Tá an Tánaiste ag moladh go mbunófar Aonad Gaelscolaíochta i scoil Lán-Bhéarla. Ag trácht ar an moladh seo, deir Ní Ghréacháin gur maith an rud é go gcuirfear Gaeloideachas ar fáil do dhaltaí áit nach bhfuil dóthain éilimh ann do scoil neamhspleách. Tugann sí rabhadh, áfach, ag rá,
“Ní mór leanacht leis an idirphlé idir an Roinn agus Gaelscoileanna Teo ar mhaithe le hathbhreithniú agus forbairt chuimsitheach a dhéanamh ar mhúnla an Aonaid mar choincheap agus mar chur chuige.”
Deir sí go bhfuil “a lán dúshlán” ag baint leis an múnla reatha.
Tá sé i gceist go mbunófar Grúpa Comhairliúcháin san Fhómhar a dhéanfaidh moltaí a ullmhú agus a chur faoi bhráid an Tánaiste maidir le haitheantas d’iar-bhunscoileanna.
Táthar ag tuar go mbeidh riachtanas ann áit scoile a bheith ar fáil do 67,000 dalta breise faoi 2024. “Second-Level Patronage Advisory Group” nó An Grúpa Comhairleach Pátrúnachta Dara Leibhéal an t-ainm atá ar an ngrúpa comhairliúcháin seo.
Deir Gaelscoileanna Teo go dtréaslaíonn siad don Tánaiste tabhairt faoin bpróiseas seo agus go bhfuil siad “tiomanta don chomhoibriú leis an Tánaiste agus leis an Roinn ar an gceist ríthábhachtach seo”. Tá an eagraíocht ag súil le ról lárnach a imirt sa dúshlán a bhaineann leis an gcóras is éifeachtaí a chur i bhfeidhm.
“Molaimid go gcinnteoidh an Tánaiste go mbeidh ionadaithe le saineolas ar riachtanais na scoileanna Lán-Ghaeilge ar an nGrúpa Comhairleach,” ar siad.
Deir Ruairí Quinn, urlabhraí oideachais Pháirtí an Lucht Oibre, gur comhartha é bunú an ghrúpa seo de chladhaireacht pholaitiúil Mary Coughlan agus de rud eile a bheith curtha ar an méar fhada.
“Cosúil leo siúd a tháinig roimpi, tá an tAire i ndiaidh cinneadh maidir le Educate Together a aithint mar phátrún dara leibhéal a sheachaint,” ar sé. “Tá na coistí gairmoideachais agus an Eaglais Chaitliceach in aghaidh fhorbairt an oideachais ilchreidmhigh inár meánscoileanna.
Tá an iomarca eagla ar an Aire é seo a cheistiú agus an status quo a athrú.”
Deir an tUasal Quinn freisin nach bhfuil oideachas ilchreidmheach ar fáil do thuismitheoirí faoi láthair, agus go bhfuil sé seo “doghlactha.”
Táthar ag tuar go n-ardóidh an daonra in oirthear na hÉireann níos tapúla ná sa chuid eile den tír, agus deir an tAire Oideachais gur lú seans go mbeidh spás breise i seomraí ranga ann.
“Sna cásanna seo, beidh géarghá le critéir shoiléire agus le trédhearcacht níos fearr maidir le cinntí a dhéanfar faoi phátrúnacht sna scoileanna,” ar sí. “Tá pátrúin éagsúla ag iarraidh scoileanna nua a bhunú. Tá sé tábhachtach go mbeidh critéir shoiléire ann do gach pátrún sula ndéanfaidh siad iarratais.”
Meadhbh Ní Eadhra
Good news for gaelscoil
Lúnasa 12, 2010
Béim curtha ar ról na nEagras i dTuarascáil an Chomhchoiste
Lúnasa 12, 2010
Tá molta ag an gComhchoiste Oireachtais um Gnóthaí Turasóireachta, Cultúir, Spóirt, Pobail, Comhionannais agus Gaeltachta gur cheart ról na n-eagras Gaeilge a aithint sa Straitéis nua don Ghaeilge.Deirtear go mbeidh rathúlacht na Straitéise ag brath ar thacaíocht agus ar chomhordú na n-eagras.
Bhronn Cathaoirleach an choiste, Tomás Ó Ceit TD, an Tuarascáil ar an Aire Pat Carey TD agus tá 39 moladh déanta inti. Baineann cuid do na moltaí a rinneadh sa Tuarascáil chomh maith leis an ról a bheidh ag forais stáit éagsúla agus ag an bpobal i bhforfheidhmiú na Straitéise.
Thug an tAire le fios go mbeidh an Taoiseach mar stiúrthóir ar dhíospóireacht sa Dáil agus sa Seanad sa bhfómhar maidir leis an Straitéis. Dúirt sé go raibh dóchasach go mbeidh tacaíocht traspháirtí ann dó.
Dúirt Pádraig Mac Criostail, Stiúrthóir na Comhdhála “Tréaslaím leis an gComhchoiste Dála as tuarascáil chuimsitheach a fhoilsiú ina bhfuil moltaí láidre, aontaithe ar bhonn trasphairtí, a bheidh chun leas na Gaeilge sa tréimhse 20 bliain romhainn.”
“D’eascair na moltaí as an bpróiseas comhairliúcháin leathan atá curtha i gcrích ag an gComhchoiste, chun tuairimí, mianta agus riachtanais pobail na Gaeilge a mheas. Tá súil ag an gComhdháil go nglacfaidh an Rialtas le moltaí uile an Chomhchoiste agus go bhfoilseofar an leagan deiridh den Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge go luath.”
Foinse
04 Lúnasa 2010
Monaghan barracks to become €20 million education campus
Lúnasa 12, 2010
