Súil Siar – Saol na scoile
Lúnasa 9, 2013
Inniu cuireann Meon Eile tús le sraith úr darb ainm ‘Súil Siar’.
Le sé seachtaine anuas inár sraith h3. ‘Cuimhní Gaeltachta’ chualamar roinnt mhaith faoi ghaeltacht Thír Chonaill le go leor daoine ón cheantar seo ag cur síos ar a gcuid cuimhní Gaeltachta in Iarthar Thír Chonaill.
Bhuel anois tá sé in am cluinstin ó mhuintir na gaeltachta iad féin agus aithne níos fearr a fháil ar chuid acu. Le linn na sraithe seo nochtaíodh idir óg agus aosta a gcuid tuairimí faoi roinnt ábhar éagsúla – ag fás aníos sa ghaeltacht, cursaí oideachais, cúrsaí grá, cursaí creidimh agus go leor leor eile.
Is minic cuimhní láidre againn agus muid ag dul siar ar bhótharín na smaointe agus ó seo go ceann sé seachtaine cluinfidh muid tuairimí Mhaggie Uí Ghallchóir; Eoghan Mac Grianna, Máire Nic Grianna, Donnchadh Cassie Ó Baoill, Josephine de Búrca agus Suzanne Uí Ghallchóir.
Faoi chaibidil ar fhís an lá inniu: An Scoil: Cuid de na laethanta is fearr i do shaol? Beidh le feiceáil!
Féach an físeán ar www.meoneile.ie
Ná milltear an samhradh fada buí
Lúnasa 7, 2013
Luigh siar agus bain sult as deiseanna na laethanta saoire An tráth seo bliana i dtús mhí Lúnasa bíonn múinteoirí ag dul in éadóchas.
Na laethanta fada samhraidh a bhí ag síneadh rompu amach seachtainí breátha ó shin, tá siad anois imithe thar dhroim agus feiceann siad geataí na scoile ag bagairt. Ní mar sin do na tuismitheoirí, áfach. Seal beag gairid eile agus ní bheidh na gárlaigh, na gearrchaillí, na teallairí, na braimilleoga, na bioránaigh, na patacháiníní, na bligeaird, na giobstairí timpeall a gcos. Is é an crá croí bliantúil ná an samhradh a chur isteach gan an scian a bhaint amach as an dtarraiceán, ná an slabhra a dhaingniú ar an mbothán i mbun an ghairdín (agus iad istigh ann). Ba dhóigh leat gur tréimhse aoibhnis agus gealadhraim a bheadh sa tSamhradh, pé sa domhan de, murab ionann agus pé in Éirinn é i gcónaí. “Samhradh buí na nóiníní gréine,” mar a chan file amháin, “Sumer is icumen in/ Lhude sing cuccu!” mar adúirt té eile. Chuir Séamas Dall Mac Cuarta na focail ba mhilse i mbéal an tSamhraidh ina dhán ar Ceithre Ráithe na Bliana: “Beidh dealramh na gréine gach aon lá ar m’éadan/An lile ’s an samhaircín ’s an rós in mo ghruaidh”, agus más áibhéil an méid sin féin, sin é gnó an fhile go minic. Tá dán fada Oran an t-Samhraidh ag an bhfile iomráiteach Albanach Alasdair Mac Mhaighistir Alasdair, agus más tachtaithe le haidiachtaí é, tugann raidhse an tséasúir sin chugainn go solasmhar lán.
An t-aoibhneas céanna atá ar fhilí ár linne féin – “An Samhradh sona is a sheamhar glan-shoirbh” a thug Liam S. Gógan air; cuireann “meisce ghlan anama” ar Liam Ó Muirthile, agus ar chuma go gcuireann an rud is lú ríméad orainn: “Álainn iad líonta an damháin alla i mí Lúnasa” dar le Gunther Grass via Gabriel Rosenstock. Tá Gréagóir Ó Dúill “faoi dhraíocht ag siosarnach breac na nduilleoga, tógáil cheann na mbláth, cogaint mhilis féir” ina ghairdín féin. Meabhraíonn Art Ó Maolfabhail dúinn “Samhradh síorbháistí – planda agus páiste ag fiafraí/ cá bhfuil a ngrianrí”. Ní hiad na hiontais ná na maitheasaí sin is cás le tuismitheoirí, áfach. Is é is cás leo an t-am a chur isteach ionas nach mbeidh an uain ag luí go leadránach ar Shakoncé, ar Nathan, nó Kayla, nó Donathan, ná ar Jaslynn bhocht. Chuige sin caitear an samhradh le cúrsaí den uile chineál – cócaireacht, caoladóireacht, bádóireacht, dreapadóireacht, rinceadóireacht, cipidiríleadóireacht,..abair é agus tá a leithéid ann. Ídítear boinn na ngluaisteán leis na taiscí beag a iompar ó rang go rang, ó fhaiche go faiche. Ní chuige sin Samhradh na hóige in aon chor. Is chuige Samhradh na hóige chun leisce, chun leadaíochta, agus chun leithéise. Dá mhéid a d’fhoghlaimeofaí i scoil shamhraidh ar bith is seacht mó a d’fhoghlaimeofaí ar chúinne na sráide nó laistiar den choca féir. Is é cúinne na sráide ollscoil na hóige, go háirithe le linn laethanta fada an tSamhraidh.
Is ar chúinne sin na sráide a chéad chuireann duine aithne air féin. Is ann a nochtar rúndiamhracha an tsaoil, is ann a thrialltar a mhiotal. Is ann, leis, a chuirtear an t-am amú ar chabaireacht, ar gheabstaireacht, ar ghaoth, ar dheisbhéalaí, ar útamáil, ar an rud neamhcheadaithe, ach nach am amú aon phioc de. Is é seo an t-am is luachmhaire i saol an duine óig, mar den chéad uair tá sé nó sí lasmuigh den chóras, córas baile nó córas scoile. Is é an duine a shocraíonn a chlár ama féin, nach clár ama é. Is é a bhíonn sa lá díomhaointeas idir dhá dhoircheacht, gan de léarscáil aige ach pé áit a thabharfaidh siúl na gcos nó turas bus é. Tír aineoil is ea an ceantar sin tamall uait, agus seans go bhfuil naimhde ann le cloí, nó cairde le déanamh. Muran ann do dhragain níos mó, ní hionann sin is nach dteangmhófaí le bús deataigh luath nó mall. Sna laethanta fada sin is beag rud is mó foghlaim ná a bheith ag máinneáil timpeall, ag faoilleáil ar bhóithre. Is beag rud is fearr a scaoileann leis an tsamhlaíocht ná a bheith ag áilleagánacht thart go neamhthuairimeach. Is le linn aiste sin na leisce a thugann smaointe cuairt ort, is i gcaitheamh an ama sin a thuirlingíonn trí chriathar na haigne na tuiscintí a dhéanann díot an duine is tú. Teanntaítear an óige laistigh d’fhallaí na scoile formhór na bliana, agus cuirtear oideas ceathairchúinneach uirthi. Seans gur i seomra eile, gléas leictreonach ilmheáin mar chompánach, a chaitear sciar mór dá bhfuil fágtha den am. Sin é an fáth a bhfuil laethanta fada buí an tSamhraidh chomh luachmhar sin, laethanta aoibhne cúinne na sráide. Ná milltear iad le cúrsaí, agus a thuilleadh cúrsaí, agus cúrsaí eile ina dhiaidh sin. Cead a cinn ag an leisce i rith an tSamhraidh!
www.irishtimes.com
Deireadh curtha le scéim fhóirdheontais na Naíonraí
Lúnasa 6, 2013
Ag deireadh mhí Mheithimh, chinn Bord Fhoras na Gaeilge go gcuirfí deireadh leis an scéim fhóirdheontais do naíonraí atá á riaradh ag Forbairt Naíonraí Teoranta (FNT) ó 1999.
Sa bhliain 2012, cuireadh € 876,900 ar fáil do FNT don scéim fhóirdheontais agus cuireadh maoiniú ar fáil chuige seo don chéad leath den bhliain 2013, ar luach €545,000 ach tá curtha in iúl anois ag Foras na Gaeilge nach n-íocfar aon airgead faoin scéim don tréimhse go Nollaig 2013. “Buille tubaisteach d’earnáil na réamhscolaíochta” atá tugtha ag Clíona Frost, Príomhfheidhmeannach ar Fhorbairt Naíonraí Teoranta ar an gcinneadh seo, agus dúirt sí go mbeidh suas le hocht naíonra le dúnadh agus 31 post curtha i mbaol de bharr an chinnidh. Dar le FNT nár tugadh aon fhógra dóibh, nó do Na Naíonraí Gaelacha go raibh an cheist seo faoi chaibidil ag Bord an Fhorais nó go raibh cinneadh le glacadh ina leith agus gur sa tairiscint ar bhunmhaoiniú don tréimhse Iúil – Nollaig 2013 do Fhorbairt Naíonraí Teoranta ó Fhoras na Gaeilge a tháinig cinneadh an Bhoird chun solais.
I ráiteas atá faighte ag Gaelport.com ó Fhoras na Gaeilge deirtear: “Bhí ceist ann faoin Scéim seo le cúpla bliain anuas agus chuir oifigigh Fhoras na Gaeilge in iúl go sonrach d’Fhorbairt Naíonraí Teoranta (FNT) ag cruinniú ar 01 Márta 2013 go raibh Foras na Gaeilge ag amharc ar an cheist seo agus go raibh seans ann nach n-íocfaí fóirdheontais amach anseo. Ní gan fógra a tharla an cinneadh”. Tá curtha in iúl ag Foras na Gaeilge gur “maoiniú dúbailte” a bhí á chur ar fáil toisc go raibh íocaíochtaí ar fáil do naíonraí faoin scéim Rialtais reatha i ndáil le cúram agus oideachas na luath-óige. Labhair Gaelport.com le Rebecca Uí Bhruachail ó Naíonra Thír na nÓg i Mullach Íde i mBaile Átha Cliath. Cuireann an naíonra seo seirbhísí ar fáil do dheichniúir páistí agus baineadh úsáid as an scéim fhóirdheontais chun íoc as páipéarachas, áiseanna teagaisc, leabhair, bréagáin agus ranganna Gaeilge don fhoireann. In iomlán is tuairim agus €1,800 a bhí á fháil ag an naíonra seo sa bhliain tríd an scéim seo.
Deir Rebecca: “Nuair a dhún an naíonra don samhradh bhí beirt fostaithe ann, ach leis na ciorruithe seo, ní bheidh d’acmhainn againn an dara duine a fhostú. Faoin Acht um Chúram Leanaí 1996 is gá go mbeidh beirt san ionad i gcónaí i bhfeighil ar na páistí, agus mar sin beidh orm teacht ar dhuine a bheidh sásta tabhairt faoin obair seo go deonach, nó an naíonra a dhúnadh. Tá sé chomh simplí leis sin”. Is Stiúrthóir Naíonra í Catherine Allen ar Naíonra na gCéimeanna Beaga i gCathair na Mart a chuireann seirbhísí ar fáil do 22 páiste. Ciallóidh an ciorrú seo laghdú de os cionn €4,000 dá naíonra sa bhliain, agus dar le Catherine go mbeidh impleachtaí tromchúiseacha aige ar chaighdeán na seirbhíse.
Deir Catherine: “Chabhródh an fóirdheontas chun íoc as gnáthchostais an naíonra, mar shampla leabhair, míreanna mearaí, áiseanna agus ranganna Gaeilge don fhoireann. Bunaíodh mo naíonra dhá bhliain ó shin, agus ghlac mé iasacht chun na costais bhunaithe a íoc. Níl an iasacht sin íoctha ar ais go fóill. Tá gach pingin tábhachtach dom agus mé ag iarraidh an tseirbhís is fearr a chur ar fáil. Gan an fóirdheontas seo, beidh post páirtaimseartha amháin á chailleadh i mí Meán Fómhair. Mar gheall ar an scéim ECCE, ní féidir liom na táillí a ardú do na tuismitheoirí. Leanfaidh mé orm don chéad bhliain eile, ach níl a fhios agam céard a dhéanfaidh mé amach anseo. B’fhéidir go mbeidh orm an naíonra a dhúnadh”.
Sa ráiteas ó Fhoras na Gaeilge a fuarthas, deirtear nach bhfeictear don Fhoras “go bhfuil an Fóirdheontas criticiúil d’inmharthanacht naíonraí Gaeilge”.
Foilsithe ar Gaelport.com
Tuarascáil ar fheidhmiú na Straitéise 20 Bliain don Ghaeilge foilsithe
Lúnasa 6, 2013
D’fhoilsigh an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta tuarascáil ar dhúl chun cinn faoin Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030 ar 23 Iúil.
Sheol Taoiseach an ama sin, Brian Cowen, an Straitéis 20 bliain ar an nGaeilge in 2010 leis an mór sprioc chun líon na gcainteoirí Gaeilge laethúil lasmuigh den chóras oideachais a ardú ó 83,000 duine go dtí 250,000 duine thar thréimhse 20 bliain.
Naoi réimse gnímh atá i gceist sa Straitéis, agus leagtar amach inti spriocanna ar leith faoi gach aon réimse. I measc na réimsí gnímh tá spriocanna ann i leith chúrsaí oideachais, An Ghaeltacht, An Teaghlach (Idirghabháil go luath), Riarachán, Seirbhísí agus Pobal, Na Meáin agus an Teicneolaíocht, Foclóirí, Reachtaíocht agus Stádas, Saol Eacnamaíochta agus Tionscnaimh Leathana.
Is ar an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta atá an fhreagracht uileghabhálach an Straitéis a chomhordú agus a chur i bhfeidhm i gcomhar le réimse mór páirtithe leasmhara lena n-áirítear Ranna Rialtais eile.
Tugadh chun fios sa tuarascáil athbhreithnithe go bhfuil struchtúir bunaithe ón mbliain 2011 chun feidhmiú na Straitéise a fhorbairt agus monatóireacht a dhéanamh i leith na forbartha sin. Tá an Taoiseach mar Chathaoirleach ar an gCoiste Rialtais ar an nGaeilge agus ar an nGaeltacht. Chomh maith leis sin tá Grúpa Idir-Rannach atá faoi chathaoirleacht an Aire Stáit sa Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta agus grúpaí eile d’oifigigh a bhíonn ag plé le hearnálacha éagsúla.
Chuir an tAire Stáit Gaeltachta Donnchadh Mac Fhionnlaoich, T.D. in iúl go bhfuil athbheochan na teanga sa Ghaeltacht agus lasmuigh den Ghaeltacht mar ghné fíorthábhachtach den Straitéis.
Achtaíodh Acht na Gaeltachta i mí Iúil 2012 agus i measc príomhghnéithe an Achta tá sainmhíniú úr ar an nGaeltacht mar Limistéir Pleanála Teanga Ghaeltachta ina mbainfear leas as critéir theangeolaíochta seachas critéir thíreolaíoch.
Léirigh an tuarascáil go bhfuil na chéad chéimeanna á dtógáil ag Údarás na Gaeltachta agus ag Foras na Gaeilge chun tús a chur leis an bpróiseas pleanála teanga le heagrais agus le pobail i gceantair éagsúil sa Ghaeltacht agus lasmuigh den Ghaeltacht. I meas na gcéimeanna sin tá obair idir lámha i gcomhar leis an Roinn Ealaíon Oidhreachta agus Gaeltachta ar threoirlíne ina leagfar amach próiseas trédhearcach chun pleananna teanga a ullmhú agus a fheidhmiú sna limistéir, bailte agus líonraí Gaeilge agus measúnaí a dhéanamh orthu. Tá córas á fhorbairt freisin chun eagraíochtaí a roghnú le pleananna teanga a ullmhú agus a chur i bhfeidhm.
Forbrófar Dioplóma i bPleanáil agus Buanú Teanga in Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge i nGaillimh a bheidh dírithe ar fhoirne na n-eagraíochtaí pobail agus na gcomhlachtaí stáit a bheidh baint acu leis an bpróiseas pleanála teanga. Luadh chomh maith go bhfuil leagan nuashonraithe den Staidéir Cuimsitheach Teangeolaíoch ar Úsáid na Gaeilge sa Ghaeltacht (2007) le foilsiú i bhfómhar 2013.
Tiocfaidh athraithe i bhfeidhm faoi Acht na Gaeltachta 2012 ar struchtúr agus ar fheidhmeanna Údaráis na Gaeltachta lena n-áirítear an athdhearadh a tháinig ar Bhord an Údaráis ó thoghchán poiblí de bhord de 20 comhalta go ceapachán an Aire Stáit agus Údaráis Áitiúla de 12 comhalta.
Leagadh amach chomh maith na scéimeanna tacaíochta Gaeilge agus Gaeltachta atá seolta ag an Roinn ar nós an Clár Tacaíochta Teaghlaigh a chuireann tacaíocht ar fáil do theaghlaigh atá ag tógáil a bpáistí le Gaeilge agus luadh go bhfuil maoiniú curtha ar fáil ag an Roinn do réimse eagraíochtaí laistigh agus lasmuigh den Ghaeltacht chun tacú le cur chun cinn na Gaeilge.
Cuireadh in iúl na hiarrachtaí atá ar bun ag Ranna Rialtais éagsúla ar nós An Roinn Oideachais agus Scileanna atá ag tacú le curaclam nua comhtháite teanga do bhunscoileanna a fhorbairt ag an gComhairle Náisiúnta Curaclaim agus Measúnachta (CNCM) a chuimseoidh torthaí foghlama don Ghaeilge.
Léiríodh chomh maith go dtagann an coiste Rialtais ar an nGaeilge agus ar an nGaeltacht atá faoi stiúir an Taoisigh le chéile go rialta chun athbhreithniú a dhéanamh ar an dul chun cinn atá déanta ar chur i bhfeidhm na Straitéise. Luadh freisin go mbíonn na foilseacháin bhliantúla a eisíonn Roinn an Taoisigh ar fáil go dátheangach, mar shampla, na cláir don Lá Náisiúnta Cuimhneacháin, comóradh Éirí Amach na Cásca 1916 agus comóradh Dhónaill Uí Chonaill.
Agus é ag tagairt don tuarascáil, dúirt Kevin De Barra, Stiúrthóir Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge nach mórán nua a bhí le feiceáil sa tuarascáil is déanaí, agus go raibh “gníomhaíochtaí seanbhunaithe á ngléasadh suas anois mar rud éigin nua”. Lean De Barra “Is ábhar imní é do Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge an mhoill atá ar fheidhmiú na Straitéise a foilsíodh beagnach trí bliana ó shin, tá an t-am ag sleamhnú tharainn agus ní mhór díriú anois, mar ábhar práinne, ar mholtaí an Staidéir Chuimsitheach Teangeolaíoch ar Úsáid na Gaeilge sa Ghaeltacht agus na hacmhainní cuí a chur ar fáil chuige sin”.
Dúirt Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí Chonradh na Gaeilge: “Is oth le Conradh na Gaeilge go bhfuil, ar an iomlán, easnaimh mhóra sna pleananna forfheidmithe chun An Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge a chur i bhfeidhm. Is gá don Rialtas breis acmhainní a chur ar fáil don teanga agus ní mór dóibh a bheith níos uaillmhianaí sna spriocanna a leagann siad amach. Chomh maith leis sin, is gá don Rialtas go práinneach an pobal Gaeilge agus Gaeltachta a aithint mar gheallsealbhóirí i gcur i bhfeidhm na Straitéise agus, chuige sin, an struchtúr riachtanach ardleibhéil a bhunú idir na húdaráis agus na heagraíochtaí pobail Gaeilge agus Gaeltachta”.
Foilsithe ar Gaelport.com
Irish-medium education sets a high standard
Lúnasa 6, 2013
IN his opinion piece on Irish-medium education (Comment, July 30), Danny Kinahan is unfairly dismissive of the role of Irish-medium schools in helping to create a truly integrated education system.
He rejects the many possibilities it affords for educational cooperation and plurality. Contrary to Mr Kinahan, I unequivocally state that Irish-medium schools are open to all parents and pupils who seek an excellent, bilingual educational experience. Regarding the question of whether Irish-medium schools deliver a quality education, the previous chief inspector’s report, under the previous assessment arrangements, shows that 83% of Irish-medium pupils achieved Level 4 or above in English Keystage 2 assessments. It also showed 79% achieved a similar standard in maths, out-performing their peers in English-medium schools. This trend continues under the new assessment arrangements.
I challenge Mr Kinahan’s defeatist presumption that the low percentage of pupils from a Protestant background at Irish-medium schools won’t change. If anything, the argument should be made that the percentage will increase, particularly following the growth of Gaelic-medium education in Scotland where the vast majority of pupils are Protestant. This refutes the assertion that there is a lack of interest or a disconnect among the Protestant community. Our view is that demand for this new, vital and dynamic sector will increase across all sections of the community when parents become more aware of the choices available to them. Prince Charles has spoken passionately about the Gaelic language, acknowledging not only its cultural and linguistic benefits. A truly shared vision for education should not pigeon-hole entire sectors and pander to the ‘them-and-us’ mentality.
I challenge Mr Kinahan to play a positive role in ensuring that language is never perceived as a political weapon, rather that it can be enjoyed and learned by all for the many benefits it offers to children – bilingualism, cognitive advantages, greater tolerance and cultural awareness.
DR MICHEAL O DUIBH
Chief executive, Comhairle na Gaelscolaiochta
www.belfasttelegraph.co.uk
Clár na nImeachtaí Gaeilge ag Fleadh Cheoil na hÉireann
Lúnasa 2, 2013
Cruinniú Poiblí do mhná tí in ionad Naomh Pádraig, Dobhar
Lúnasa 2, 2013
Is cúis áthais dó Choiste Bainistíocht Ionad Naomh Pádraig, a fhógrú go bhfuil cainteanna déthaobhach agus pleanáil cuimsitheach ar siúl le tamall, idir Coiste Bainistíocht an Ionaid agus baill ó Chóiste Stiúrtha, Coláiste na bhFiann, a bhfuil suim láidir léirithe acu, cúrsa Gaeilge de chuid Coláiste na bhFiann a bhunú i nDobhar, le linn samhradh na bliana seo chugainn.
Tá Coláiste na bhFiann ar an t-eagraí is mó Coláistí Gaeilge in Éirinn, le corradh is leathchéad bliain de thaithí, i reáchtáil agus i soláthar cúrsaí Gaeilge do óige na tíre, bliain i ndiaidh na bliana.
Creideann muid ins an Ghaeilge, tá muinín láidir againn as an aos óg agus anuas ar seo, tá muid bródúil as ár dteanga agus as oidhreacht ársa ár sinsear. Tuigeann muid an fíor thábhacht a bhaineann le beart fiúntach a dhéanamh i leith, cothú ‘s caomhnú na Gaeilge, agus ar an bhonn sin, is mian linn tabhairt faoin dúshlán úr seo anois, lena chinntiú, go ndéanfar an aos óg a spreagadh leis an Ghaeilge a thógáil, mar aon le iad a mhúnlú, i labhairt agus i líofacht na Gaeilge.
Beidh muid ag lorg ionad lóistín do, ar a laghad céad (100) scoláirí Gaeilge, fá choinne samhradh an bliana 2014. Ba mhaith linn cuireadh a thabhairt do mhná tí, ar mhaith leo lóistín a chur ar fáil agus scoláirí Gaeilge a choinneáil, chuig cruinniú poiblí a bhéas ar siúl in Ionad Naomh Pádraig ar an 7ú Lúnasa ag 8.00in.
In am trátha, beidh ionadaithe ó Choláiste na bhFiann ag teacht le breis eolais a thabhairt do mhná tí, fá Choláiste na bhFiann agus an cineál struchtúr agus córas atá acu. Mas mian leat breis eolais fán forbairt úr seo atá idir lámh againn, thig leat teagmháil a dhéanamh le Máire nó Annelene, (sonraí teagmhála thíos).
www.donegaldaily.com
Foilsithe ar Gaelport.com 02 Lúnasa 2013
Donegal Daily
Making the great escape to the Gaeltacht
Lúnasa 2, 2013
Famous faces recall their Gaeltacht experiences
Ruairi Quinn, Minister for Education
I only attended Irish college once — as a 12-year-old with a couple of my older brothers. It was based in what is now today known as Trabolgan Holiday Centre in Cork but the facilities at the time were so primitive it reminded me of a prison camp. I recall two of my brothers escaping from the camp and they got as far as Whitegate Oil Refinery before they were caught. I’m always reminded of the film The Great Escape whenever I think of my time in Irish college!
Siobhán Bastible, News presenter, TV3
The Gaeltacht for me was invaluable as I was about to attend an Irish-speaking school, Coláiste Íosagáin, in Dublin, coming from an all-English primary school.
I was 11 when myself and my cousin Jennifer were sent to Coláiste Ciarán in Carraroe, Co. Galway. My parents were enthusiastic about us learning to speak as Gaeilge and all of my six siblings had gone to the Gaeltacht at one point or another.
I do remember struggling to speak for the first week but it gradually got easier. We were in a house of around six other girls. I was always late for breakfast and missed the Rice Krispies, my cereal of choice! The ‘full Irish’ didn’t appeal to me!
There was a social element to Coláiste Ciarán, but at the age of 11, my cousin and I didn’t avail of it. We were simply too young — the other girls were mostly in their teens and had a ball, according to the talk at the breakfast table some mornings.
Like most of my generation, I’ve travelled in Europe, Asia and America… but to appreciate other cultures, we must also understand our own.
and one who missed out…
Luke ‘Ming’ Flanagan, Independent TD
I would love to have gone to the Gaeltacht when I was younger. Unfortunately, this was the preserve of the more well-off. When it came to a choice between feeding us and teaching us Irish, my parents were forced to do as many before had, and that was to choose food. Pity it had to be that way, still is. A bit like brown bread, the poor only get to eat it when the rich didn’t want it.
www.irishexaminer.com
Foilsithe ar Gaelport.com 02 Lúnasa 2013
The Irish Examiner
Getting lucky as Gaeilge
Lúnasa 2, 2013
If you’re going to try and make Irish appeal to the i-Pod generation, then Micheál Ó Foighil, bainisteoir at Coláiste Lurgan in Indreabhán, Co Galway, seems to have found the very answer.
This is cutting-edge Gaeilge, brilliantly tailored in what Micheál describes as ‘New Age Irish’: typical three-week summer courses running from June to late August but with an emphasis on music, performance and making Irish trendy and applicable to the teenage market.
It’s no surprise, then, that the college in south Connemara has in the last 18 months become something of a home-spun internet sensation on YouTube. This summer, the students’ version of Daft Punk’s dance hit ‘Get Lucky’ — ‘An Ádh Nocht’ in Irish — clocked up an incredible 62,000 hits, registering 10,000 hits alone within just 24 hours of being posted. (Their ‘Cup Song’ has had almost 250,000 views).
In short, it’s ‘Gaeilge Rap’, performed and filmed by Blanchardstown student Ian Mac Gabhann and with the Irish lyrics subtitled at the bottom so viewers can sing along, with the song recorded in the Coláiste’s own state-of-the art studio.
The team in Indreabhán have also launched an Irish language video app.
www.irishexaminer.com
Foilsithe ar Gaelport.com 02 Lúnasa 2013
The Irish Examiner
Leaving Cert must be transformed, says minister
Lúnasa 2, 2013
Education Minister Ruairi Quinn has signalled that the Leaving Certificate will be overhauled just like the Junior Certificate, as the education system was criticised as “unsustainable” amid fears of a “slide into mediocrity”. Mr Quinn said the “proliferation” of CAO courses was for the benefit of colleges, and not students.
“Just as the Junior Certificate is being abolished, the Leaving Cert must also be transformed,” he told the Mac Gill Summer school.
“The pressures on our Leaving Cert students are immense. This is, in part, caused by the proliferation of CAO courses — not designed to give students greater choice, but to create greater competition between courses — to the benefit of the colleges, not the students. This trend unfortunately continues.”
He said in 2000 there were 44 higher education institutions in the CAO offering 387 level 8 honours degree courses, but for the coming year, that figure had risen further to 919 courses in 45 institutions.
He said: “Some of the divisions between courses are questionable to say the least.”
The minister also said while changes to the Junior Certificate would be “uncomfortable” for some, choices needed to be made.
He said students needed to be able to make a choice and subjects, such as history, could not be compulsory. Some historians have made strong arguments for ensuring a prominent role for history in the secondary cycle.
Earlier, Mr Quinn said: “If you make history compulsory, why not make science compulsory, if you make science compulsory why not make geography compulsory? You have a compulsory curriculum. I think young people should be able to make a choice, I mean, in the replacement of the Junior Cert there will be an examination in a new format of examination for eight subjects as distinct from the 11 they do currently in the Junior Cert and we want young people to actually exercise choice.
“I don’t think compulsion is the way to go.”
President of Dublin City University, Prof Brian MacCraith, said one model Ireland could emulate was that of the Finnish government of the early 90s, which ploughed money into its education system following a severe recession.
He also claimed the current Leaving Certificate was inadequate for priming students for third-level and beyond.
“Many of the problems we are now facing arise from the incoherence in our approach and they become very evident at the transition points, eg, from primary school to secondary and, especially, from secondary to third level,” he said.
“Surely it should be relatively straightforward to agree on the overall outcomes desired from our education system and to align these objectives at every stage along the education continuum? In this context, it is somewhat surprising, shocking even, that, currently, there is no overall strategy in place for our education system.”
He also demanded the introduction of a new strategy for digital learning and said while some changes at secondary level were welcome, more needed to be done.
www.irishexaminer.com
Foilsithe ar Gaelport.com 02 Lúnasa 2013
The Irish Examiner – Noel Baker
