Saol – Nuacht na Scoileanna
Meán Fómhair 14, 2012
Gaelscoil na Mí
Scata de dhea-scéalta againn anseo daoibh ar an fhás atá ag teacht i gcónaí ar líon na nGaelscoileanna fud fad na tíre. Flosc faoin fhás i líon na naíonraí nua – 32 cinn – chomh maith. Síolta mustaird gan aon agó. Ta roinnt eolais thíos faoi staid na Gaelscolaíochta chomh maith, ach ar dtús tuairiscí ó Ghaelscoil na Mí i gCill Dhéagláin, ó Ghaelscoil Neachtain i nDún Geimhin, Co Dhoire, ó Ghaelscoil an Chuilinn i mBaile an Tirialaigh, Baile Átha Cliath 15 agus ó Ghaelscoil Eiscir Riada (Leamhcán, Co. B.Á.C.). Is i dtús a dara bhliain atá Gaelscoil na Mí. D’eascair buanú agus fás na scoile ó céadbhunaíodh í i Ráth Tó le deichniúr ar na rollaí. Anois táid lonnaithe 10 míle thíos an bóthar i bhfoirgneamh sealadach snasta ar thailte Chumann Lúthchleas Gael Dhomhnach Mhór /Chill Dhéagláin. Bhí sé de phribhléid ag SAOL seal a chaitheamh, le gach cead chuige seo faighte, sa scoil féin agus go fiú bualadh leis an fhoireann agus 65 scoláire. Is le Trish Ní Mhaolagáin, príomhoide, le Clár Ní Mhaoláin agus le Fionnuala Nic Cába, múinteoirí, le Pauline O Néill, treoraí, agus le Joanna Uí Mhíocháin, rúnaí nuacheaptha na scoile, a bhuaileamar. De bhunadh Phort Laoise í Trish, agus seal caite aici ar fhoireann Ghaelscoil ‘iontach’ Thaobh na Coille ag bun shléibhte Bhaile Átha Cliath. Bhí a sháith deacrachtaí le sárú le linn bhunú na scoile i Ráth Tó, ach is uisce faoin droichead an léinn sin uile anois agus todhchaí chinnte dhóchasach roimh Ghaelscoil na Mí. Ainneoin nár tógadh le Gaeilge í féin, seoladh chuig scoil chónaithe Choláiste na Rinne í agus í dhá bhliain déag d’aois agus, mar a deir an té a chum, ‘claochlaíodh a saol’ ó shin. Chaith sealanna samhraidh i gColáiste Lorgain Chonamara ina dalta, ina ceannaire agus ina múinteoir, agus bhain a cuid cáilíochta amach i gColáiste Mhuire gan Smál Luimnigh. Nuair a chéadoscail doirse na scoile i gCill Dhéagláin bhí 35 dalta cláraithe agus an líon sin dúbailte nach mór i mbliana. Ina measc sa chéad bhliain bhí triúr páistí On Laitvia – Julia Saicenko, Adrians Zmijs agus Nokita Markule. Táid triúr líofa i dtrí theanga anois! Lúcháir ar a dtuismitheoirí go ndearnadar an rogha a rinneadar ainneoin iad beagán amhrasach ar dtús. Bíonn Trish ag moladh na dtuismitheoirí go spéir agus, ina dteannta, Aeidín Ní Mhaoilidigh, an múinteoir rince. Ta cáil nach beag ar Aedín, iníon Mhattie Maleady, ar dheis De go raibh sé ag rince, ac ucht a feabhais mar oiliúnóir rincí Gaelacha. Gan amhras, agus áiseanna den scoth ar fáil sa chlub agus ar an bpáirc buailte leo, imrítear peil agus iomáint. Snámh á theagasc chomh maith ach ní in aghaidh aon sórt easanna! Maidir leis na tuismitheoirí tá seisiúin Mhamaí Linigh le atosú. Tagann na mamanna lena bpáiste is óige agus cleachtar comhrá agus amhránaíocht Ghaeilge a fhad is a bhíonn na rudaí beaga ag súgradh. Sea, táid ar liosta tógála na Roinne Oideachais le haghaidh foirgneamh buan, ach níl aon rian den sean-sealadachas – cabáin liatha réamhdhéanta scartha óna chéile – bainteach leis an bhfoirgneamh atá acu. An ród rompu geal go maith ach i ndathanna glas agus buí na Mí.
Gaelscoil an Chuilinn
D’oscail Gaelscoil nua, Gaelscoil an Chuilinn, a doirse den chéad uair tá coicís ó shin. Is scoil nua Lán-Ghaeilge, comhoideachais le héiteas idir-chreidmheach í Gaelscoil an Chuilinn, faoi scáth An Fhorais Pátrúnachta i mBaile an Tirialaigh, Baile Átha Cliath 15. D’oscail an scoil le ranganna naíonáin sóisir agus sinsir agus bhí lá iontach ag an bhfoireann agus ag na daltaí nua, dar le Príomhoide nua na scoile, Fergus Ó Conghaile. Is féidir tuilleadh eolais a fháil maidir le Gaelscoil an Chuilinn, nó daltaí a chlárú leis an scoil nua, trí ghlaoch a chur ar an bPríomhoide Fergus Ó Conghaile ag 086-3236187 nó ríomhphost a sheoladh chuig gaelscoilanchuilinn@gmail.com
Gaelscoil Eiscir Riada
Foirgneamh breá úrnua a osclaíodh i Leamhcán le lucht uilig Ghaelscoil Eiscir Riada, idir scoláirí, mhúinteoirí, thuismitheoiri, ionadaithe an chomhlachta tógála agus na Roinne Oideachais i láthair chun an eochair a chasadh den chéad uair agus ré úr don scoil a sheoladh chun bóthair.
Gaelscoil Neachtain
Triúr is seasga scoláire atá ar rolla na gaelscoile nua i nDún Geimhin, Co Doire. Neamhspleachas ón ‘sruthachas’ atá bainte amach ag an scoil tareis naoi mbliana i gcomhar le Bunscoil Naoimh Chainnigh ar an bhaile. Suimiúil go maith agus briseadh fód nua ar fad go naithníoitar Gaelscoil Neachatuin mar Scoil Rialaithe (‘controlled school’ ). Is gnathach leo seo bheith ina scoileanna Phrodastúnacha ó thuaidh. Is i bhfoirgnimh scoil rialaithe i nDún Geimhin, a dhúnadh cúpla blian o shoin, a bheas Gaelscoil Neachtain lonnaithe i gceann bliain go leith nuair a deintear athchoiriú ar seo. Idir seo agus sin fanfar mar ionad i mBunscoil Naoimh Chainnigh ach beidh Priomhoide dá cuid fein acu agus an neamhspleachas uile a ghabhann le seo ina sheilbh. Mar comhrtha dóchais agus cinnteachta ta 25 páiste cláraithe sa naíscoil i mbliana.
Bandon Gaelscoil Opens
Meán Fómhair 12, 2012
Surge in numbers taking higher maths and Irish
Meán Fómhair 12, 2012
An-tóir ar scrúdú béil
Meán Fómhair 12, 2012
Tháinig ardú 72 faoin gcéad ar líon na ndaltaí a chinn scrúdú béil a dhéanamh mar chuid den Teastas Sóisearach i mbliana.
Dar le figiúirí ó Choimisiún na Scrúduithe Stáit, d’ardaigh líon na ndaltaí a rinne na scrúduithe Gaeilge, Béarla agus Mata ag an ardleibhéal freisin.
Rinne an tAire Oideachais Ruairi Quinn comhghairdeas le beagnach 59,000 dalta a bheidh ag ceiliúradh inniu agus a dtorthaí á bhfáil acu ag scoileanna timpeall na tíre.
Ta daltaí ón gcéad 24 scoil a rinne staidéar ar Project Maths, ina measc siúd a gheobhaidh a gcuid torthaí inniu. Beidh ar gach dalta staidéar a dhéanamh ar ghnéithe den churaclam sin ón mbliain seo ar aghaidh.
www.foinse.ie
Schools too focused on religion and Irish
Meán Fómhair 12, 2012
Small island schools facing cuts
Meán Fómhair 12, 2012
#Gtuít: Tweetup do phobal na Gaeilge
Meán Fómhair 11, 2012
Tá fáilte roimh lucht na Gaeilge ar líne freastal ar an Gtuít, an chéad tweetup as Gaeilge sa Culture Box, 12 Sráid Essex Thoir i mBarra an Teampaill, Baile Átha Cliath, Déardaoin 27 Meán Fómhair ón 6.00-7.15. Ag an ócáid, pléifear na forbairtí is úire atá ag titim amach ar an idirlíon agus sna meáin dhigiteacha.
Is é príomhshuíomh eolais na Gaeilge, Gaelport.com atá i mbun na hócáide a eagrú. “Tá sé tráthúil go mbeidh an ócáid seo ar siúl”, dar le Niamh Ní Shúilleabháin Eagarthóir Gaelport.com, “tráth a bhfuil méadú mór ar an líon duine a bhíonn ag baint tairbhe as an nua-theicneolaíocht ar mhaithe le cumarsáid a dhéanamh agus is fíor sin i gcás na Gaeilge chomh maith”.
“Tá i gceist againn deis a thabhairt do Ghaeilgeoirí agus do dhaoine a bhfuil suim acu i gcúrsaí teicneolaíochta, gréasánú a dhéanamh lena chéile agus aithne phearsanta a chur ar na daoine a bhíonn ag tuíteáil as Gaeilge agus a bhíonn ag glacadh páirte sna líonraí sóisialta eile trí mheán na Gaeilge.
Tá an ócáid bunaithe ar mhúnla an tweetup agus is minic a bhuaileann leantóirí Twitter lena chéile ag na hócáidí seo. Meascán idir tweetup agus seisiún eolais atá i gceist agus beidh an ócáid seo oscailte do gach aon duine a bhíonn ag úsáid na láithreáin líonraithe shóisialta Twitter, Instagram, Pinterest, LinkedIn, Facebook, Google+ agus an láithreán líonraithe shóisialta Ghaeilge, Abair leat ina
measc.
“ Tá áthas orainn go mbeidh Mícheál Ó Foighil, duine de bhunaitheoirí Abair Leat i láthair ag an ócáid agus tabharfaidh sé cur síos ar fheachtas Choláiste Lurgan atá tar éis dul i bhfeidhm ar an aos óg ar líne ar YouTube agus ar na meáin shóisialta eile” a deir sí.
Chomh maith leis sin, tá beartaithe go mbeidh Fiachra Ó Marcaigh, stiúrthóir an chomhlachta comhairleoireachta idirlín Amas in ann tuar a thabhairt ar na forbairtí atá le titim amach i gcúrsaí teicneolaíochta sa bhliain atá amach romhainn.
“Táimid ag súil go gcuirfidh an #Gtuít tús leis an bplé agus go spreagfar forbróirí, blagadóirí eagraíochtaí Gaeilge agus daoine eile i dtreo tionscadail dhigiteacha úra eile a fhorbairt amach anseo a rachaidh chun tairbhe do chainteoirí Gaeilge agus d’fhoghlaimeoirí araon”, a deir Ní Shúilleabháin.
Beidh an #Gtuít ar siúl ó 6.00-7.15 sa Culture Box, 12 Sráid Essex Thoir, Barra an Teampaill, Déardaoin 27 Meán Fómhair. Beidh fáilte roimh chách. Moltar an haischlib #Gtuít a úsáid más mian le lucht an #Gtuít blagáil agus tweetáil beo a dhéanamh le linn na hócáide.
Is tionscadal digiteach de chuid Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge é Gaelport.com agus tá sé urraithe ag Foras na Gaeilge. Ba mhaith le Gaelport.com aitheantas a thabhairt don tacaíocht atá curtha ar fáil ag Taisce Chultúrtha Bharra Teampaill don ócáid.
Tuilleadh eolais ar fáil ó Niamh Ní Shúilleabháin: 01 679 4780/0879624868 niamh@gaelport.com
www.gaelport.com/guit
Gaelcholáiste moves one step closer
Meán Fómhair 10, 2012
Teacher college mergers aim to maintain standard
Meán Fómhair 7, 2012
Gaelscoil an Chuilinn, dea-thoradh don Fhoras Pátrúnachta
Meán Fómhair 7, 2012
D’oscail gaelscoil nua, Gaelscoil an Chuilinn, a dhoirse den chéad uair ag tús na míosa seo, i mBaile an Tirialaigh, le 14 leanbh idir shóisear agus sinsear.
Is scoil nua, idirchreidmheach í Gaelscoil an Chuilinn a bheas ag cur oidis trí Ghaeilge ar fáil i mBaile an Tirialaigh.
“Níl aon amhras ann ach go gcuirfidh Gaelscoil an Chuilinn go mór le pobal Bhaile an Tirialaigh agus an ceantar máguaird. Tabharfaidh sé tuilleadh roghanna do thuismitheoirí oideachas lánGhaeilge a roghnú dá bpáistí,” a dúirt Ó hEaghra, Ardrúnaí an Forais Pátrúnachta.
“Seo an tríú Gaelscoil déag ata ag feidhmiú faoin bhForas Pátrúnachta i mBaile Átha Cliath agus beidh dhá ghaelscoil eile ag oscailt sa chontae in 2013. Íocfaidh fás agus forbairt ar Ghaelscoil an Chuilinn de réir a chéile agus beidh An Foras Pátrúnachta ag obair leo i rith an ama chun tacú leis an scoil agus lena chinntiú go bhfuil scoil den scoth á chur ar fail don phobal,” a deir Ó hEaghra.
Ta an Foras Pátrúnachta ar an bhfód ó 1993 i leith, eagraíocht ata “dírithe ar oideachas lánGhaeilge den scoth a chothú, a fhorbairt agus a leathnú sa tír.”
Cuireann siad tacaíocht ar fáil do scoileanna lánGhaeilge ag an gcéad agus an dara leibhéal, “Faoi láthair, tá 61 bunscoil agus cúig mheánscoil ag feidhmiú tríd an bhforas Pátrúnachta gus ta muid ag cur leis an líon sin i gcónaí,” a dúirt sé.
Is féidir tuilleadh eolais a fháil maidir le Gaelscoil an Chuilinn, nó faoin mbealach le daltaí a chlárú leis an scoil nua trí ghlaoch a chur ar an bpríomhoide, Fergus Ó Conghaile ag 86-3236187 nó ríomhphost a sheoladh chuig gaelscoilanchuilinn@gmail.com.
www.gaelsceal.ie
