Gaeltacht sho-iompartha
Iúil 26, 2013
Ag an am seo den bhliain téann na mílte duine idir óg agus aosta chun na Gaeltachta le snas a chur ar a gcuid Gaeilge.
Nuair atá tú ag foghlaim teanga, caithfidh tú dul go háit ina labhraítear an teanga le cleachtadh a fháil lá i ndiaidh lae, in áit cúpla uair an chloig sa tseachtain. Sin ráite, tá na cúrsaí Gaeltachta daor go leor agus mar gheall ar an chúlú eacnamaíoch agus an dífhostaíocht a théann leis, ní féidir lena lán daoine na costais a íoc.
Ar an dea-uair, beidh dianhúrsaí ar fáil i gceantar Dhoire i rith an tsamhraidh a thabharfaidh deis do dhaoine cúpla lá a chaitheamh ag labhairt Gaeilge agus ag smaoineamh i nGaeilge. Tháinig leabhar amach ar na mallaibh atá dírithe ‘ar dhaoine ar mhaith leo blaiseadh beag de Ghaeilge na Gaeltachta a fháil – daoine nach bhfuil seans acu tamall fada a chaitheamh sa Ghaeltacht.’(Dea-chaint John Ghráinne agus a chairde, le Tom Hodgins, Coiscéim)
Thosaigh Tom Hodgins ag cruinniú cora cainte ó John Ghráinne Ó Duibheannaigh nuair a bhí sé ar scoil i Rann na Feirste. Tá clú agus cáil ar John Ghráinne mar sheanchaí agus mar shaineolaí ar an Ghaeilge.
Clúdaíonn an leabhar réimse leathan d’ábhar – mionchaint, bia agus deoch, comhrá an lae, an teaghlach agus páistí, an aimsir, mallachtaí agus cáineadh (an-úsáideach!) agus a lán eile. Bainfidh an foghlaimeoir tairbhe as an chaibidil ‘Nathanna coitianta i nGaeilge Uladh’.
Tá níos mó ná liostaí focal sa leabhar. Cuirtear na frásaí i gcomhthéacs le samplaí ó chomhrá na gcainteoirí dúchais. Rugadh Tom Hodgins i nDroichead Átha agus chaith sé blianta i Rann na Feirste agus i nGaoth Dobhair. Bhí sé ina léachtóir in Éirinn agus thar lear. Agus is trodaí idirnáisiúnta é- 6ú Dan Karate agus Jiú Jitsú! Tá éacht déanta aige leis an leabhar seo. Ba chóir do lucht na Gaeilge a bheith an-bhuíoch de ina thaobh.
www.derryjournal.com
Benefit of Irish-medium education is there for all
Iúil 25, 2013
It’s mistaken to present Irish-medium education as a barrier to shared schooling. In fact, the opposite is the case, writes Micheal O Duibh
Currently, 6% of Irish-medium primary schools are within the controlled sector, 22% within the Catholic maintained sector and 72% within the other maintained sector, showing that education through Irish can be a choice for everyone.
In the context of a shared future, the question has been asked if we can have integrated schools in the Irish-medium sector.
The truth is that 72% of all Irish-medium primary schools are independent, outside of the controlled or Catholic-maintained sector and have pupils from Catholic, Protestant and other backgrounds.
International research shows that bilingual pupils have a greater tolerance of other cultures, something which is most relevant to the principles of shared education.
Research commissioned by the Department of Education for Northern Ireland (Deni) has indicated that Irish-medium children were more open to cultural diversity. It is wrong to present the option of Irish-medium education as a barrier to advancing shared education; the opposite is true.
Irish-medium education is an innovative way of advancing shared education, making schools sustainable and providing pupils with the advantages of bilingualism.
The choice of Irish-medium is a linguistic choice, which can be catered for within any sector. It should, therefore, not be a surprise to learn the Irish-medium sector wishes to share immersion education with more communities.
Its representative body, Comhairle na Gaelscolaíochta, provides support to communities that express an interest in Irish-medium education. It believes that, through the establishment of various school settings that meet different community needs, education through Irish for all communities is possible.
As such, there is a strong case for the establishment of Irish-medium units within controlled schools, for converting English-medium controlled schools to Irish-medium controlled schools, or consideration of federated models between Irish-medium and English-medium. This could answer a number of challenging questions facing schools in the controlled sector.
Schooling through Irish, at its simplest, involves the delivery of the curriculum through Irish. An Irish-medium setting can deliver the six criteria mentioned in Deni’s sustainable schools policy:
- Quality educational experience – Irish-medium provision within the school would ensure a quality educational experience, increasing pupils’ understanding of language, enhancing reading, writing, aural and oral abilities, while offering the other advantages of bilingualism
- Stable enrolment trends – Irish-medium education could attract more pupils from across communities and ensure stable enrolment
- Sound financial position –Schools could benefit from premiums for Irish-medium providers and shared education
- Strong leadership and management – Irish-medium provision within a school provides those involved with a chance to display dynamic leadership and management
- Accessibility – Irish-medium provision could be a strong asset in enhancing a school’s accessibility to all communities
- Strong links with community – Irish-medium provision would strengthen links with all members of the community and encourage greater cultural understanding.
Comhairle na Gaelscolaíochta welcomes all communities to consider Irish-medium education for their children, so that they can be part of a global society where the vast majority speak two languages.
Irish-medium education offers a system which improves children’s skills in English and Irish, making them more tolerant while also providing the skills to learn further languages with greater ease.
www.belfasttelegraph.co.uk
Juvenes Translatores – 2013
Iúil 24, 2013
Ceapadh an comórtas aistriúcháin Juvenes Translatores, a eagraíonn an Coimisiún Eorpach, d’fhonn ilteangachas, foghlaim teangacha agus aistriúchán mar ghairmréim a chur chun cinn. Iarrtar ar iomaitheoirí ann téacs thart ar leathanach a aistriú ó aon cheann de 24 teanga oifigiúil an AE go haon teanga oifigiúil eile. Is féidir le daltaí iarbhunscoile a rugadh i 1996 cur isteach ar an gcomórtas. Tabharfar cuireadh do bhuaiteoir amháin as gach Ballstát cuairt trí lá a thabhairt ar an mBruiséil, mar a bheidh searmanas duaiseanna i gceanncheathrú an Choimisiúin Eorpaigh.
Is féidir le scoileanna ar mian leo cur isteach ar an gcomórtas trí clárú ag http://ec.europa.eu/translatores ón 1 Meán Fómhair – 20 Deireadh Fómhair 2013 agus beidh an comórtas ar an 28 Samhain 2013.
Tá tuilleadh eolais faoin gcomórtas, chomh maith le nascanna le hiarpháipéir aistriúcháin, le fail ag: http://ec.europa.eu/translatores/index_en.htm
Dianchúrsa do dhaoine fásta
Iúil 24, 2013
Beidh dianchúrsa ann i Naomh Colm, Baile na Scríne CLG do dhaoine fásta ar an 3ú de mhí Lúnasa ón 10 am-3 pm.
Beidh trí leibhéal ar fáil, Bunrang, Meánrang agus Ardrang. Costas: £10 (lón san áireamh).
Más mian leat tuilleadh eolais agus le clárú déan teagmháil le Conchúr: conchur73@hotmail.com
Fáilte riomh chách
Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030: An Roinn Oideachais agus Scileanna
Iúil 24, 2013
Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030: An Roinn Oideachais agus Scileanna
Bliain 3 den Straitéis 20 Bliain: Tuarascáil ar Dhul Chun Cinn
Iúil 24, 2013
D’fhógair an tAire Stáit sa Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta, Donnchadh Mac Fhionnlaoich, T.D., aréir tuarascáil ar dhul chun cinn maidir le Feidhmiú na Straitéise 20 Bliain don Ghaeilge don tréimhse 2010-2013.
Foilsíodh an Straitéis sa bhliain 2010, agus deimhníodh i gClár an Rialtais 2011 – 2016 go dtacóidh an Rialtas leis an Straitéis. Naoi réimse gnímh atá i gceist sa Straitéis, agus leagtar amach inti spriocanna ar leith faoi gach aon réimse.
Tá cáineadh déanta ar an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta le blianta beaga anuas, toisc go raibh pobal na Gaeilge míshásta maidir le cur i bhfeidhm na Straitéise sin, agus cuireadh i leith na Roinne go raibh na maidí ligthe le sruth i dtaca le cur i bhfeidhm na Straitéise. An freagra a bhí ag an Roinn ar an gcáineadh seo ná nach raibh an Straitéis ach i gcéim an bhunaidh, agus go raibh na struchtúir oibríochta á mbunú le linn an ama sin, le go bhféadfaí an Straitéis a fhorfheidhmiú mar is ceart sa chéad chéim eile.
Agus é ag seoladh na tuarascála inné, thagair an tAire Stáit do na srianta acmhainní a bhaineann le feidhmiú na Straitéise agus dúirt “Is fíor gan amhras go bhfuil laghdú suntasach tagtha ar an méid atáthar a chaitheamh ar an Ghaeilge ón tréimhse ar foilsíodh an Straitéis in 2010”.
Ar na buaicphointí a luaigh an tAire Stáit atá bainte amach go dtí seo luadh achtú Acht na Gaeltachta 2012, acht é seo a ritheadh trí Thithe an Oireachtais ar luas lasrach roimh bhriseadh an tsamhraidh anuraidh gan glacadh le hoiread agus leasú amháin a bhí molta, agus gan aon chomhairliúchán poiblí.
Tagann an tuarascáil seo sna sála ar fhógairt a rinneadh coicís ó shin, nuair a fógraíodh go mbeidh athruithe móra i ndán d’earnáil dheonach na Gaeilge sa bhliain atá romhainn. Faoi láthair tá naoi n-eagraíocht déag ag brath ar bhunmhaoiniú ó Fhoras na Gaeilge agus laghdófar seo go dtí naoi n-eagraíocht roimh mhí Iúil na bliana seo chugainn, agus de réir Phríomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge beidh suas le hocht bpost déag le cailleadh ón earnáil. Ag am a bhfuil iarrachtaí ar bun ag an Stát chun an Ghaeilge a chur chun cinn laistigh den Straitéis, is aisteach go bhfuil an earnáil dheonach, a fhreastalaíonn ar riachtanais an phobail, á stróiceadh óna chéile céim ar chéim.
Leagtar amach sa tuarascáil a foilsíodh inné an dul chun cinn foriomlán atá déanta maidir le feidhmiú na Straitéise sa tréimhse 2010-2013 agus déantar cur síos ar na pleananna forfheidhmithe atá foilsithe ag na Ranna ábhartha maidir leis an Straitéis.
Fiú dóibh siúd atá míshásta le cur i bhfeidhm na Straitéise go dtí seo, cuirfidh siad fáilte roimh an tuarascáil seo, mar go ndéanann sé cur síos ar na gníomhartha atá le glacadh sna blianta beaga atá le teacht ag an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta agus ag comhlachtaí Stáit eile. Ag breathnú ar an tuarascáil seo ar an mbealach is dearfaí, ní féidir bogadh chun tosaigh gan tuiscint ar an áit ina bhfuiltear, agus mar sin, leagann an tuarascáil seo amach dúinn céard atá bainte amach go dtí seo, agus na spriocanna atá le baint amach idir seo agus deireadh na Straitéise, agus cén dream a bheidh freagrach as na gníomhartha uile a chur i gcrích.
Is féidir an tuarascáil iomlán agus pleananna forfheidhmithe na gcomhlachtaí stáit a íoslódáil ag www.gaelport.com.
Cén focal Gaeilge is fearr leat?
Iúil 24, 2013
Inné ar Meon Eile, d’amharc muid ar dhúil an aosa óig sa teanga agus tionchar na teanga orthu. Inniu, tá muid ag amharc ar an tsuim atá acu san fhoclóireacht!
Mar chuid de Bhliain na Gaeilge, tá Comórtas ‘Céard é an focal is fearr leis an bpobal as Gaeilge?’ á eagrú ag Conradh na Gaeilge. Roimh bhriseadh an tsamhraidh, d’fhiafraigh muidne de pháistí meánscoile cén freagra a bhí acu ar an cheist… Féach an físeán ar www.meoneile.ie
ScoilFM – seirbhísí do scoileanna
Iúil 23, 2013
Tá comhlacht nuabhunaithe, ScoilFM, ag tairiscint seirbhís i nGaeilge do na scoileanna lán-Ghaeilge. Séard a dhéanann ScoilFM ná na dualgaisí bainistíocha a leanas a bhaint dóibh siúd atá cáilithe agus fostaithe chun oideachas a thabhairt do pháistí- gníomhuithe cothabhála / glanadh / ordú stáiseanóireacht / srianadh lotnaidí / slándáil / fuinneamh &rl. Solráthróidh ScoilFM formhór des na seirbhísí iad fhéin ar mhaithe le costaisí oibrithe a choimeád íseal. Aon uair gur gá, tabharfar saineolaí ar bord chun obair áirithe a dhéanamh.
Is comhlacht teoranta é ScoilFM atá ag trádáil ó 5 Corrán Anadal, Drom Conrach, BÁC 9. Stiúrthóir Bainistíochta agus Úinéir ScoilFM ná Mark Nolan, is féidir teagmháil a dhéanamh leis ar 087 812 1979 nó memarknolan@gmail.com.
Feighlí cónaitheach le Gaeilge
Iúil 23, 2013
Tá feighlí cónaitheach le Gaeilge á lorg ag clann i gCill Chomhghaill, Cill Mhantáin.
Beidh an té a cheapfar i mbun chúram a thabhairt do 3 pháistí (1-5 bliana d’aois. Beidh an bheirt is sine ag tosú ar an nGaelscoil mi Mheán Fómhair.
35 uair thar 3 lá sa tseachtain a bheadh i gceist. Is gá ceadúnas tiomána os rud e go mbeidh an feighlí ag bailiú na bpáistí ón scoil.
€500 sa mhí mar aon le lóistín agus béilí.
Tuilleadh eolais le fáil ó Shinéad 0879974157
‘Pompeii’ trí Ghaeilge in iomaíocht le scéal Will agus Kate
Iúil 23, 2013
Tá cruthaitheacht na ngael óg léirithe arís ag Coláiste Lurgan, le leagan As Gaeilge den amhrán clúiteach le Bastille, Pompeii.
Cuireadh an físeán seo ar fáil ar chainéal YouTube an choláiste aréir, agus tá oiread tóra air ó shin, go bhfuil sé in iomaíocht le físeán maidir le páiste nua Will agus Kate don phríomháit ar na físeáin is coitianta ar YouTube le 24 uair an chloig anuas.
Faoi láthair ar YouTube is é an scéal is mó tóra ná tuairisc de chuid an BBC gur saolaíodh mac do Bhandiúc Cambridge, ach sna sála ar an scéal sin, sa cheathrú háit, tá an físeán úr de chuid Coláiste Lurgan.
Gliogáil ar an nasc chun súil a chaitheamh air.
Tá cáil bainte amach ag Coláiste Lurgan, atá lonnaithe in Indreabhán, Conamara, le cúpla bliain anuas mar choláiste samhraidh nua-aimseartha. Bíonn tionscadail éagsúla ar bun i ngach cúrsa le comhoibriú leanúnach idir an fhoireann agus na scoláirí.
Bhain Coláiste Lurgan clú agus cáil amach anuraidh leis an leagan Gaeilge den amhrán ‘Some Nights’, le FUN, a casadh ar stáisiúin raidió náisúnta timpeall na tíre. As an obair seo uilig, tá an banna ‘Seo Linn’ tar éis teacht ar an bhfód agus tá éileamh mór orthu i saol na Gaeilge go dtí seo.
Is féidir breathnú ar na tionscadail atá curtha i gcrích ag Coláiste Lurgan go dtí seo ar www.youtube.com/tglurgan; agus tá tuilleadh eolais ar an gcoláiste ar fáil ag www.lurgan.biz.
Tá neart amhráin eile mór le rá clúaithe ag lucht TG Lurgan le blianta beaga anuas, agus le déanaí tharraing said aird na meán náisiúnta le hAmhrán na gCupán.
