Gníomhaíochtaí na Cásca i mBunscoil an Iúir
Aibreán 13, 2017
I láthair ag an ócáid bhí Deirdre McManus, Helen Mallon, Meabh O’Grady, Shailen Cooke, Tiernán & Kaelin McQuaid agus Sarah Cooke.
Tá daltaí de chuid Bunscoil an Iúir gnóthach faoi láthair agus iad ag ullmhú don Cháisc. Déanadh na grianghraifeanna seo a thógáil fad is a bhí An Club Glas in éineacht leis an gClub Ealaíne ag déanamh crann lasmuigh de dhoras na fiaclóra a mhaisiú le uibheacha ildaite. Tá na daltaí i lár feachtas lena dtimpeallacht a ghlanadh agus a néátú le plandaí nua.
Folúntais do Mhí Mheán Fómhair 2017
Aibreán 12, 2017
Gaelcholáiste Dhoire
Is meánscoil lán-Ghaeilge nuabhunaithe é Gaelcholáiste Dhoire atá ar tí an tríú hiontógáil daltaí a ghlacadh isteach i Meán Fómhair 2017. Tá ceathrar múinteoirí agus cúntóir ranga á lorg ag Gaelcholáiste Dhoire le bheith mar chuid d’fhoireann dhíograiseach, dhinimiciúil agus spreagúil.
Ceathrar Múinteoirí (Lánaimseartha) Ceapacháin bliana, le féidearthacht go ndéanfaí buan iad, sna hábhair seo a leanas:
Béarla, Ceol, Corpoideachas, Drámaíocht, Eacnamaíocht Bhaile, Ealaín, Eolaíocht, Foghlaim don tSaol agus don Obair, Matamaitic, Reiligiún, Teicneolaíocht, TFC agus Tíreolaíocht.
Critéir riachtanacha:
Cáilithe mar mhúinteoir agus cláraithe le Comhairle Ghinearálta Teagaisc Thuaisceart na hÉireann (GTCNI) faoin am a dtosófaí sa phost.
Árdchaighdeán Gaeilge labhartha agus scríofa
In ann, trí cháilíocht nó trí thaithí chuí, dhá ábhar ar a laghad ón liosta thuas a theagasc ag Eochairchéim 3.
Critéir inmhianaithe:
Ábhar amháin ar a laghad ón liosta thuas a theagasc go EC4.
Taithí ag teagasc i scoil tumoideachais.
Taithí ag déanamh soláthair do shainriachtanais oideachais.
In ann cur le himeachtaí seach-churaclaim na scoile.
D’fháilteodh Gaelcholáiste Dhoire roimh iarratais phostroinnte/pháirtaimseartha do na poist mhúinteoireachta thuas fosta.
2. Cúntóir Ranga (Lánaimseartha) Ceapachán bliana le féidearthacht go ndéanfaí buan é.
Critéir riachtanacha:
Árdchaighdeán Gaeilge labhartha agus scríofa.
Árdscileanna cumarsáide i nGaeilge agus i mBéarla araon.
Critéir inmhianaithe:
D’fhéadfaí tosaíocht a thabhairt d’iarrthóirí atá ábalta tacú le forbairt na litearthachta agus/nó na huimhearthachta.
In ann cur le himeachtaí curaclaim agus/nó seach-churaclaim na scoile.
Taithí ar bheith ag obair le daoine óga i suíomh lán-Ghaeilge.
Déanfar measúnú ar chumas Gaeilge scríofa agus labhartha an iarrthóra le linn an phróisis earcaíochta.
Beidh sé de cheart ag an phaineál ceapacháin na critéir inmhianaithe a chur i bhfeidhm nó iad a bhreisiú chun an gearrliostú a éascú.
Tá poist a bhaineann le hobair in institiúidí oideachasúla faoi réir fhorálacha an Ordaithe um Chosaint Páistí agus Daoine Fásta Leochaileacha (TÉ) 2007.
Is féidir foirmeacha iarratais agus tuilleadh eolais a fháil ach teagmháil a dhéanamh le hoifig na scoile: info@gcd.doire.ni.sch.uk nó 028 777 41015.
Dáta deiridh le haghaidh iarratais: 14:00 Déardaoin 27 Aibreán.
Siansa Gael Linn 2017 – duais buaite ag scoláirí ó Ghaelcholáiste Choilm, Baile an Chollaigh
Aibreán 12, 2017
Leoithne: Sa phictiúr, tá baill ‘Leoithne’ ( chun tosaigh, ó chlé ) Hughie Ó Conchúir, Kate Ní Shé (dara sraith, ó chlé) Maedhbh Ní Shé, Alannah Nic Dhomhnaill (tríú sraith, ó chlé ) Molly Ní Ghráda, Muireann Ní Shé, Oisín Ó Gráda agus ( ar chúl ) Brian Ó Broin, ag ceiliúradh tar éis dóibh an tríú háit a bhaint amach ag Craobhchomórtas Siansa Gael Linn 2017 sa Cheoláras Náisiúnta ar na mallaibh.
Tháinig an grúpa ‘Leoithne’ ó Ghaelcholáiste/Coláiste Choilm, Baile an Chollaigh, Contae Chorcaí, sa tríú háit ag Craobhchomórtas Siansa Gael Linn 2017 ar na mallaibh. Á reáchtáil ag Gael Linn, le tacaíocht ó RTÉ Raidió na Gaeltachta agus Irish Music Magazine, tá Siansa ar cheann de na mórimeachtaí ar fhéilire na gceoltóirí óga.
Bhí an Ceoláras Náisiúnta lán go béal le comhscoláirí agus cairde ceoil na n-iomaitheoirí ar an Domhnach, 2 Aibreán don ócáid bhliantúil seo. Bhí géariomaíocht i measc na ngrupaí, a tháinig ó gach cearn den tír – ‘Fiúntas’ agus ‘Lonrach’ ó Chontae Laoise, mar aon le ‘Sáile’ ó Shligeach, ‘Ragairne’ ó Chontae Átha Cliath, ‘Tigh Tara’ ó Chontae Dhoire, ‘Imreasc’ ó Chontae Luimnigh, ‘Dúchas’ ó Chontae an Chláir agus ar ndóigh, ‘Leoithne’ ó Chontae Chorcaí, a bhí faoi stiúr a múinteora Catherine Frost – don duaischiste €4,500.
An grúpa ‘Dúchas’ ó Chora Finne, Co. an Chláir, ag ceiliúradh a mbua ag Craobhchomórtas Siansa Gael Linn 2017 leSeán Ó hÉanaigh, RTÉ Raidió na Gaeltachta, Antoine Ó Coileáin, Príomhfheidhmeannach Gael LInn (ar chlé) agus Robert Heuston, (ar dheis) Irish Music Magazine
Is ar na ceoltóirí iomráiteacha Niamh Ní Charra, Declan Masterson agus Jacinta McEvoy, a thit sé na duaiseoirí a roghnú. Bhíodar an-mholtach faoi thaispeántais theaspacha na ngrúpaí uilig, ach ar deireadh, fógraíodh gurb iad na Cláirínigh, ‘Dúchas’ ó Chora Finne, na curaidh agus bronnadh Trófaí Gael Linn agus an príomhduais de €2,500 orthu! Ghnóthaigh an grúpa ‘Fiúntas’ an dara duais de €1,250. Bhí sceitimíní ar bhaill ‘Leoithne’, Brian Ó Broin, Muireann Ní Shé, Hughie Ó Conchuir, Molly Ní Ghráda, Oisín Ó Gráda, Maedhbh Ní Shé, Kate Ní Shé agus Alannah Nic Dhomhnaill, glacadh lena nduais de €750 don tríú háit. Anuas air sin, bronnadh duais chuimhneacháin ar na ceoltóirí uilig a bhí páirteach sa Chraobh.
Tháinig an grúpa ‘Fiúntas’ ó Chontae Laois sa dara háit ag Craobhchomórtas Siansa Gael Linn -seo ar stáitse an Cheolárais Náisiúnta iad !
Chomh maith leis an slua mór a bhí i láthair sa Cheoláras Náisiúnta, bhí na sluaite eile ar fud na cruinne ag éisteacht leis an gcraoladh beo ar RTÉ Raidió na Gaeltachta. Ba í an craoltóir aitheanta, Áine Hensey, a chuir an clár i láthair agus bhí Seán Ó hÉanaigh, Eagarthóir Stiúrtha na gClár, i láthair freisin, chun comhghairdeas a dhéanamh leis na duaiseoirí. ‘Tá ríméad i gcónaí ar RTÉ Raidió na Gaeltachta a bheith luaite le Siansa. Tá sé anois, gan dabht, ar cheann de mhór ócáidi an cheoil thradisiúnta in Éirinn faoi láthair agus tá sé ar cheann de mhór chraoltaí na bliana ag Raidió na Gaeltachta. Tréaslaíonn muid le Gael Linn agus le gach duine a ghlac páirt i mbliana!’ a dúirt sé.
Dúirt Antoine Ó Coileáin, Píomhfheidhmeannach Gael Linn, go raibh Siansa an-tábhachtach mar bhealach chun an ceol agus an Ghaeilge a chothú i dteannta a chéile. ‘Tá stair fhada ag Gael Linn ó thaobh chur chun cinn an cheoil agus na hamhránaíochta Gaeilge. Ó thosaigh Siansa 16 bliain ó shin, tá sé ag teacht ar réalta, talann leithéidí Niamh Dunne ( Beoga ), Radie Peat ( Lynched), The Bonnymen, Niamh Farrell ( Project West ) agus The Rising. Is cinnte go gcloisfear tuilleadh ó ghrúpaí 2017’, a dúirt sé. Ghabh sé buíochais le RTÉ Raidió na Gaeltachta, Irish Music Magazine, agus leis na grúpaí féin as a dtacaíocht leanúnach don chomórtas.
An Aibítear Bheo Bheathach Ghrámhar
Aibreán 11, 2017
AN ÚDAR NÓ MAISITHEOIR TÚ AR LEABHAIR GHAEILGE DO PHÁISTÍ? TÁ OSCAILT LEABHAIR
OIDEACHASÚLA DO PHÁISTÍ RÉAMHSCOILE AGUS DO PHÁISTÍ 4-8 BLIANA d’AOIS?
Fáiltítear roimh léiriú spéise ó údair fhoilsithe agus ó nua-údair Ghaeilge atá ag teacht chun cinn agus ó mhaisitheoirí leabhar do pháistí, iad siúd a bhfuil suim acu bheith páirteach sa tionscadal ceannródaíoch trasnáisiúnta um fhorbairt don óige atá á chómhaoiniú faoi Chlár Erasmus agus Óige an Aontais Eorpaigh (2016 – 2019).
Ní mór d’iarrthóirí a bheith ocht mblian deag d’aois nó os a chionn agus a bheith in ann punann dá gcuid oibre go dtí seo a chur isteach leis an iarratas chun gur féidir iad a mheas sa phróiseas roghnúcháin seo. Má roghnaítear thú le bheith rannpháirteach; Maoineofar thú (an t-iomlán) chun trí mhí a chaitheamh sa Ghearmáin ó Bhealtaine 2017.
Rachaidh tú ann le húdair agus maisitheoirí eile ón nGearmáin, ón bhFrainc, ón Tuirc, ón Liotuáin, ón Rómáin agus ó Phoblacht na Seice agus beidh deis agat smaointe a mhalartú agus plé a dhéanamh ar stíleanna agus ar theicnící le daoine cruthaitheacha eile ó chultúir eile.
Beidh dian-induchtú ann ar an modh múinteoireachta nuálach atá bunaithe ar an eolaíocht chun léamh agus scríobh a mhúineadh do pháistí 3 – 8 mbliana d’aois, nó is é seo is bun le tionscadal Óige Erasmus+, An Aibitir Bheo Bheathach Ghrámhar.
Cuirfear an oiliúint ar fáil i mBéarla, i nGearmáinis agus i bhFraincis.
Beidh deis iontach agat forbairt ghairmiúil a dhéanamh mar údar nó mar mhaisitheoir, agus tacóidh an deis seo leat san obair chruthaitheach a dhéanann tú féin agus ag an am céanna tabharfaidh sé deis duit níos mó a fhoghlaim faoi oideachas páistí agus múinteoirí.
Spreagfar thú le leabhar maistithe do pháistí a chruthú i nGaeilge, agus beidh sé seo ag teacht leis an modh múinteoireachta chun léamh agus scríobh a mhúineadh atá bunaithe ar an eolaíocht agus an curaclam nua-fhorbartha a bhaineann leis.
Foilseofar do shaothar i bhfoirm leabhair mar leagan Gaeilge sa tsraith leabhar inspioráideach do pháistí atá ar fáil go hidirnáisiúnta faoi choimirce thionscadail na hAibítre Beo Beathaí Grámhaire.
Chomh maith leis an saothar a bheith ina théacs oideachasúil, beidh do shaothar ina shuaitheantas nua-aoiseach cultúrtha Éireannach a mbeidh tarraingt ag turasóirí air. I 2019, bliain dheiridh an tionscadail, cuirfear do chuid oibre i láthair agus déanfar í a chur chun cinn ag imeachtaí a bheidh ar siúl i 6 thír laistigh de chomhthéacs TAISPEÁNTAIS THAISTIL.
Má tá spéis agat tuilleadh eolais a fháil faoin deis iontach seo, gabh i dteagmháil, más é do thoil é, le Comhpháirtí Thionscadal SourceResource in Éirinn ag an seoladh ríomhphoist: gemma@sourceresource.ie nó cuir glaoch ar: +353 (0)46 9557607. Tá muid ag súil le cloisteáil uait!
Sod turned for Gaelscoil
Aibreán 11, 2017
The sod has been turned on the new Gaelscoil Mhic Amhlaigh school building at Miller’s Lane, Knocknacarra.
Minister of State for Gaeltacht Affairs, Seán Kyne turned the first sod on Monday, officially marking the commencement of construction of the new school building and campus for Gaelscoil Mhic Amhlaigh.
The school will be one of the largest Irish medium primary schools in Ireland, accommodating up to 720 pupils. The new building will consist of 24 classroom school with associated play area and parking facilities.
School principal Dairiona Nic Con Iomaire said, “Today marks another significant milestone in the history of Gaelscoil Mhic Amhlaigh.
“From small beginnings in 1993 with just 20 pupils, we have grown over the years to meet the demands of the Knocknacarra community for Irish medium education.
“This new school building, which represents the first phase of the development of Campus Mhic Amhlaigh will help us as a school community not only to keep apace with the school’s needs but also to further support the broader development of the Irish language in what is the only suburban Gaeltacht in Ireland.”
Carnabhal na nGaelscoileanna
Aibreán 11, 2017
Carnabhal na nGaelscoileanna
Reáchtálfar Carnabhal na nGaelscoileanna in Ionad Óige na hÉireann, Droim Rí, Co. na Mí, ón Mháirt 23/05/2017 go dtí an Aoine 26/05/2017. Beidh an ócáid ar siúl chomh maith in Ionad Spóirt Lár Uladh, An Chorr Chríochach, Co. Thír Eoghain ar an Máirt 30/05/17.
Cuirfear fáilte roimh dhaltaí i nGaelscoileanna timpeall na tíre chuig an ócáid. Ar nós gach imeacht eile de chuid Chumann na bhFiann, beidh maoirseacht na ndaltaí ina dearbhthosaíocht ar an lá. Beidh idir Chinnirí, Fheighlithe, Ardchinnirí agus fhoireann lánaimseartha Chumann na bhFiann leo don lá iomlán. Beidh cosc ar labhairt an Bhéarla ar an lá. Ní mór duitfoirm iarratais a líonadh, na táillí a chur léi agus í a sheoladh go Carnabhal na nGaelscoileanna, Cumann na bhFiann, Droim Rí, Co. na Mí, roimh Aoine 28/04/2017.
Is féidir a dheimhniú cén aois ghrúpa ar a bhfuil na himeachtaí dírithe leis an liosta thíos;
Máirt 23/05/2017
Ionad Óige na hÉireann, Droim Rí, Co. na Mí, Rang a 3 & 4
Céadaoin 24/05/2017
Ionad Óige na hÉireann, Droim Rí, Co. na Mí, Rang a 3 & 4
Déardaoin 25/05/2017
Ionad Óige na hÉireann, Droim Rí, Co. na Mí, Rang a 4 & 5
Aoine 26/05/2017
Ionad Óige na hÉireann, Droim Rí, Co. na Mí, Rang a 5 & 6
Máirt 30/05/2017
Ionad Spóirt Lár Uladh, An Chorr Chríochach, Co. Thír Eoghain, Rang a 4, 5, 6 & 7
Táille €15 / £10 an Duine (lón & gach imeacht a bheidh ar fáil san áireamh)
Éadaí spóirt agus bróga reatha amháin a cheadófar ar an turas.
Carnabhal na nGaelscoileanna 2017 (2)
Folúntais i Scoileanna Lán-Ghaeilge
Aibreán 10, 2017
Príomhoide á earcú i nGaelscoil na Cille, an Mhí
Fáiltíonn Bord Bainistíochta Ghaelscoil na Cille roimh iarratais ó mhúinteoirí, leis na cáilíochtaí cuí, le haghaidh post an Phríomhoide.
Seol teastas chun oideachas reiligiúnach Caitliceach a mhúineadh leis an iarratas.
Ní mór go mbeadh trí iarratas ar a laghad ar an bpost ionas go leanfaí leis an gcomórtas.
Iarratais roimh 5 p.m. ar 27ú Aibreán 2017.
Is fostóir comhionannas deiseanna é Bord Bainistíochta Ghaelscoil na Cille
Gach eolas ar EducationPosts.ie
Census shows we must rethink our approach to Irish and the Gaeltacht
Aibreán 10, 2017
There are now more ‘new speakers’ of Irish committed to the language than there are native speakers in the Gaeltacht
The 2016 Census returns, published this week, contain bad news for the Irish language, with a decline across all significant categories: daily speakers of Irish outside the education system and knowledge of and use of Irish in the Gaeltacht. The fall in the Gaeltacht is particularly dramatic – an 11 per cent drop in daily speakers outside the education system within the past five years – and provides further confirmation of the decline of Irish in its traditional heartland, a change which has been documented extensively in recent years.
Although the latest Census figures also illustrate a fall in daily speakers outside the Gaeltacht, that reduction, from 54,010 to 53,217 people, is very small (just over 1 per cent). There has also been an 0.8 per cent increase in the numbers of weekly speakers outside the education system, which probably include those who speak Irish well but lack opportunities to do so. This confirms another existing trend: that the numbers speaking Irish regularly outside the Gaeltacht, although small, are more stable than the equivalent figures from the Gaeltacht.
Research on these “new speakers” of Irish – fluent and committed speakers who were not raised with the language in the Gaeltacht – shows that some look to the Gaeltacht as the model, although it is declining, while others are attempting to create new models such as the recent Pop-Up Gaeltacht events around the country. This is a European-wide trend and is being explored by a European research network on “new speakers in a multilingual Europe”.
The network spans 28 European countries and looks at situations where minority languages (including Irish) are acquired by non-traditional means and in non-traditional settings. Researchers involved in the project have been looking at the role that “new speakers” play in the future of these languages. The project is led by Heriot-Watt University in Scotland and involves more than 28 partners from across Europe, including the National University of Ireland, Galway and the University of Limerick. In addition to Irish, other languages involved include Basque, Breton, Catalan, Galician, Scottish Gaelic and Welsh.
New speakers of Irish or other minority languages learn the language outside of the home, school, through adult-classes or other formal means. New speakers differ from simple learners in that they are committed to speaking the language on a regular basis and seeking out opportunities to use the language.
There are now more new speakers of Irish than native speakers. We have spoken at length with many such speakers from a range of backgrounds and from different parts of the country. They have different stories to tell but what they have in common is that they are deeply committed to the language. This is what makes them want to use the language and to put 13 years of school Irish into practice.
Some newcomers to the language have decided to model their Irish on traditional Gaeltacht varieties. This has sometimes been through dedicated self-study or visits to the Gaeltacht. Some new speakers idealise a traditional Gaeltacht variety and are can be critical of newer forms of “learner” Irish.
At the same time, some other new speakers see themselves as fluent Irish speakers and are less concerned with speaking with a Gaeltacht blas. Some even flaunt what they proudly refer to as “Dublin Irish”. Others still consider themselves “experts” in Irish. There are also some who lack confidence in terms of grammatical accuracy and fluency. We have seen a wide range of abilities. This is often linked to opportunities to use Irish and the amount of practice these speakers can get. There are some new speakers whose use of Irish does not go beyond their weekly ciorcal cainte at the local community hall or local coffee shop.
These speakers are often reluctant to engage in what they perceive as more fluent speakers. Nonetheless, they are committed to their weekly conversational groups which often involved heated debate about the Tuiseal Ginideach or irregular verbs. Newcomers to Ireland are also part of the mix and we also came across many new speakers of non-Irish origin. These speakers had often learned Irish to a very high level and are dedicated supporters of the language.
New speakers of Irish are not of course restricted to Ireland itself. We came across vibrant communities of Irish speakers at Irish Centres in the United States and online communities of language learners spanning the four corners of the world. This shows the extent to which Irish has moved beyond what we would normally think of as Irish-speaking areas.
Among new speakers, there is a strong sense of “becoming” and a desire to joining an existing group of regular Irish speakers who are committed to the future of the language. “Becoming” an Irish speaker can be a life-changing experience for people which can involve sending their children to a Gaelscoil or speaking Irish at home.
Although the teaching of Irish at school is often presented as a failure, we found that becoming an Irish speaker was often prompted by an inspirational Irish teacher. Whatever the reason though, becoming a new speaker of Irish requires a huge personal effort. Becoming an Irish speaker is a journey and for those who embark on that journey, there is always more to be learned.
Native speakers of Irish and their historical links to the Gaeltacht are an important part of new speakers’ consciousness. Some new speakers talk about tensions with native speakers. These speakers tend to have little interest in traditional Irish but will happily speak their own hybridised variety among themselves. Others forge strong links and friendships with Gaeltacht speakers, based on the common goal of promoting the use of Irish.
Most new speakers see themselves as having a role in the future of Irish. The 2012 Gaeltacht Act, while not without its faults, is the first recognition of the need to plan for Irish-speaking networks outside the traditional Gaeltacht. However the Census returns provide no evidence that the poorly-funded language planning process being rolled out in the Gaeltacht and elsewhere is having a positive impact.
Investment in community-based language planning, aimed both at the Gaeltacht and at new speakers, needs to be increased substantially for it to have any chance of success. The paltry sums allocated to the current 20-Year Strategy for the Irish Language fall well short of what is required. Indeed successive governments have shown themselves to be particularly apathetic on the language question; the Language Commissioner (Coimisinéir Teanga) recently published a damning indictment of the falling standard of public services in Irish rather than the progress envisaged by the Official Languages Act 2003. These Census returns are a stark warning that the continuous increase over recent decades in the numbers of those claiming competence in Irish cannot be taken for granted. It can only be hoped that they will be a wake-up call and lead to a more engaged and pro-active public policy that will recognise the needs of regular speakers of Irish throughout the country.
Dr John Walsh is a senior lecturer in Irish at the National University of Ireland, Galway. Prof Bernadette O’Rourke works in the Department of Languages and Intercultural Studies at Heriot-Watt University, Edinburg
Foinse: Irish Times
Daonáireamh 2016 agus an Ghaeilge
Aibreán 10, 2017
Dr Niall Comer – Uachtarán Chonradh na Gaeilge / Ollscoil Uladh
Tá go leor ráite sna meáin le roinnt laethanta anuas maidir le torthaí an daonáirimh a foilsíodh i rith na seachtaine seo caite.
Níl aon amhras gur cúis mhór imní atá sna figiúirí ina léirítear an chéad ladghú ar líon na gcainteoirí Gaeilge ó dheas ó bhí 1946 ann.
Tháinig laghdú de níos lú ná 1% ar líon na ndaoine a bhfuil Gaeilge acu (ó 1,774,347 go 1,761,420), agus laghdú de 4% ar líon na ndaoine nach bhfuil sa chóras oideachais a bhíonn ag caint Gaeilge ar bhonn laethúil (ó 77,185 go 73,803), agus b’fhéidir gurb í seo an ghné is suntasaí de seo, gur tháinig titim de 11% ar líon na gcainteoirí laethúla Gaeilge sa Ghaeltacht (ó 23,175 go dtí 20,586).
Chuir Steve Ó Cúláin, Príomhfheidhmeannach Údarás na Gaeltachta, in iúl go mbaineann an titim seo go mór leis na “laghduithe suntasacha” i ndaonra na gceantar Gaeltachta agus “cúinsí eile” agus cé go bhfuil an ceart aige go bhfuil an scéal imithe in olcas de bharr na heisimirce éigeantaí, is léir don dall nach bhfuil ag éirí le cur i bhfeidhm Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-30.
Baineann an teip seo go príomha leis an easpa infheistíochta ó Rialtas na hÉireann sa Straitéis ó 2010, agus ní mór dul i ngleic leis seo láithreach, óir tá cruachás agus géarchéim sna Gaeltachtaí dá bharr.
Ní féidir leis an Rialtas an neamart atá déanta aige sa Straitéis seo a shéanadh.
Is iondúil nuair a thugann Rialtas faoi straitéis nua in aon earnáil eile, ar nós na straitéise um fhorbairt tuaithe, go ndéantar measúnú ar an mhaoiniú atá riachtanach chun forálacha na straitéise a chur i bhfeidhm agus cuirtear buiséad agus acmhainní breise ar fáil dá bharr.
Ní dhearnadh é seo i gcás Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-30 agus ina theannta sin ghearr an Rialtas siar maoiniú ollmhór ón dá gníomhaire stáit ar a dtiteann an fhreagracht is mó leis an straitéis seo a chur i bhfeidhm (laghdaíodh buiséad caipitil Údarás na Gaeltachta ó 18 milliún in 2010 go €7 milliúin in 2016 agus laghdaíodh buiséad Fhoras na Gaeilge ó €18.2 milliúin in 2010 go €14.5 milliún in 2016).
Ar ndóigh, d’fhógair an tAire Stáit i rith na seachtaine go mbeadh maoiniu breise de €735,000 ag Údarás na Gaeltachta agus €115,000 ag Foras na Gaeilge san iomlán “chun cur ar a gcumas an próiseas pleanála teanga a bhrú chun cinn” ach mhaithfí don té a déarfadh nach bhfuil oiread na fríde sa mhéid seo i gcomparáid leis an chineál infheistíochta atá riachtanach le dul i ngleic le meath na nGaeltachtaí.
Ní mór don Rialtas an dúshlan ollmhór atá léirithe i bhfigiúirí an daonáirimh a fhreagairt tríd an phlean infheistíochta atá aontaithe ag 80 grúpa Gaeilge agus Gaeltachta a mhaoiniú mar is ceart, ach ina theannta sin, beidh comhoibriú ag teastáil ón phobal, ón Stát go ginearálta agus ó na hearnálacha príobháideacha agus deonacha chun cor dearfach a chur i gcinniúint na nGaeltachtaí
Cé gur ábhar imní atá sna figiúirí sa daonáireamh ó thaobh na Gaeilge de, tá ábhar dóchais ann.
Tháinig méadú de 8% ar líon na ndaoine a bhíonn ag baint úsáide as an Ghaeilge lasmuigh den chóras oideachais ar bhonn seachtainiúil agus ní mór a thabhairt chun cuimhne an borradh ar chéatadán na ndaoine a bhfuil Gaeilge acu ó níos lú ná 20% den daonra 100 bliain ó shin go beagnach níos lú 40% sa lá atá inniu ann, ardú a tháinig de bharr obair na hathbheochana agus in ainneoin neamart leanúnach rialtais na hÉireann.
Léiríonn na figiúirí seo thíos ó Chonradh na Gaeilge treochtaí áirithe sa daonáireamh, agus ardaítear go leor ceisteanna dá bharr.
Is suntasach gur tháinig an laghdú is mó ar líon na gcainteoirí Gaeilge san aoisghrúpa 25-34 (aois an bháid bháin) ach gur san aoisghrúpa 5-14 a tháinig an fás is mó (thuas), agus gur fás thar a bheith suntasach atá ann.
Tá an chuma air (thíos) gur sna ceantair Ghaeltachta nach bhfuil cathair iontu is mó a tháinig an laghdú i bpobal labhartha na teanga agus is féidir go dtacaíonn an léiriú seo leis an ghá atá leis an obair atá idir lámha sna limistéir phleanála teanga.
Cibé léamh a bhíonn ar an daonáireamh, áfach, is soiléir go bhfuil neamart á dhéanamh ar an Ghaeilge ar an leibhéal is airde agus is soiléire fós an gá le gníomhú air seo láithreach.
Foinse: Meon Eile
Gaelscoil Bhaile Brigín 10 mbliana ag fás!
Aibreán 10, 2017
Gaelscoil Bhaile Brigín first opened its doors on the 4th September 2006 in Sunshine House, with 2 teachers and 35 students. This wonderful achievement came about as the result of 2 years of hard work and dedication of the Founding Committee. They worked tirelessly to raise awareness, enrol potential students, raise funds and achieve recognition from the Department of Education and Skills.
It was a historical day for the town of Balbriggan and the school has grown and flourished over the last 10 years to a school with 485 students, 26 teachers, 7 SNAs and ancillary staff. There are 16 mainstream classes and 2 ASD classes.
The school and ASD classes are educated through the medium of Irish. They also engage in many extra curricular and cultural activities such as sport, drama, music and various afterschool clubs. Parental involvement remains an important aspect of the school. The school also now benefits from access to a Gaelcholáiste ( Coláiste Ghlór Na mara ) in the town.
A wonderful day was had in the school on 6/4/17 to celebrate the success and growth of the school, with musicians, dancers and a concert with Seo Linn!
Ní neart go cur le chéile
