Post an phríomhoide ag Gaelcholáiste an Phiarsaigh fógartha
Deireadh Fómhair 17, 2013
Is mian leis an mBord Bainistíochta a fhógairt go bhfuil
Príomhoide le ceapadh, a rachaidh i mbun dualgais ó 1 Feabhra 2014.
Iarbhunscoil dheonach, Ilchreidmheach, lán-Ghaeilge do chailíní agus do bhuachaillí is ea Gaelcholáiste an Phiarsaigh, atá faoi iontaobhas Foras Pátrúnachta na Scoileanna lán-Ghaeilge agus a bheidh ag oscailt don chéad uair i mí Mheán Fómhair 2014.
Is féidir foirm iarratais a fháil ach scríobh chuig Cathaoirleach an Bhoird Bhainistíochta ag an seoladh sealadach seo: Gaelcholáiste an Phiarsaigh, An Foras Pátrúnachta, Bloc K3, Campas Gnó Mhaigh Nuad, Maigh Nuad, Co. Chill Dara, nó trí ríomhphost a sheoladh go cathaoirleach@gaelcholaiste.com.
Glacfar le foirmeacha iarratais comhlánaithe mar aon le CV, go dtí 4pm ar an gCéadaoin, 6 Samhain 2013.
Is fostóir comhionannas deiseanna é Gaelcholáiste an Phiarsaigh.
Rúin 2013
Deireadh Fómhair 17, 2013
Is éard is rún ann ná ráiteas simplí a mhíníonn riachtanas nó mian atá ag pobal scoile. Tugtar deis do scoileanna atá mar bhaill de GAELSCOILEANNA TEO. rúin a rith ag Cruinniú Chinn Bliana na heagraíochta. Tá eolas agus foirm ballraíochta le fáil anseo. Is féidir rún a rith ar ábhar ar bith a bhaineann le hobair na scoile nó le mórphobal na gaelscolaíochta.
Seo thíos rúin 2013:
RÚN 1
An Próiseas Aitheantais Nua do Bhunscoileanna
- Aithníonn an Chomhdháil an dul chun cinn atá déanta sa phróiseas aitheantais do scoileanna nua sa mhéid is go bhfuil sainmheon na Gaeilge aitheanta mar chroí-chritéir do rogha tuismitheoirí agus iad ag léiriú a rogha oideachais dá bpáistí, agus éilíonn an Chomhdháil:
- go gcaomhnófar agus go gcinnteofar i gcónaí go mbeidh éileamh cruthaithe agus inmharthana ar an ngaelscolaíocht mar chritéar lárnach sa phróiseas aitheantais do bhunscoileanna amach anseo, beag beann ar sholáthar scolaíochta trí mheán an Bhéarla sa cheantar lena mbaineann, agus
- go dtabharfar aitheantas don obair leanúnach atá á dhéanamh ag coistí bunaithe i gceantair nach bhfuil aitheanta ag an Roinn agus go ndéantar na hiarratais seo a fhaomhadh chun freastal ar an éileamh inmharthana atá cruthaithe.
Bord Stiúrtha, GAELSCOILEANNA TEO.
RÚN 2
An Próiseas Aitheantais Nua d’Iar-bhunscoileanna
Éilíonn an Chomhdháil ar an Roinn Oideachais agus Scileanna
- go dtabharfar aitheantas don obair leanúnach atá á dhéanamh ag coistí bunaithe i gceantair nach bhfuil aitheanta ag an Roinn agus go ndéantar na hiarratais seo a mheas go cothrom chun freastal ar an éileamh inmharthana atá cruthaithe.
- go dtabharfar tosaíocht do sholáthar neamhspleách scolaíochta trí mheán na Gaeilge chun sainmheon na scoileanna lán-Ghaeilge a chaomhnú.
- go ndéanfaí an t-éileamh ar oideachas lán-Ghaeilge a áireamh sa teimpléid maidir le héileamh ó thuismitheoirí atá le cur faoi bhráid na Roinne agus iarratas á ndéanamh ar phátrúnacht scoile
- go ndéanfaí an t-éileamh seo a áireamh go sonrach i dtuairisc an Ghrúpa um Bhunú Scoileanna Nua agus go mbeidh tionchar aige ar chinneadh an Aire dá réir, agus
- go gcuirfeadh an Roinn eolas cuimsitheach faoi bhráid na bpátrún maidir le struchtúir Aonad, na tacaíochtaí atá ar fáil ón Roinn Oideachais agus Scileanna, cód dea-chleachtais, féidearthacht Aonad a fhás ina scoil neamhspleách i gcás ceantair nach bhfuil réamhaitheanta le haghaidh soláthar neamhspleách iarbhunscoile lán-Ghaeilge.
Bord Stiúrtha, GAELSCOILEANNA TEO.
RÚN 3
Múnlaí Nua Soláthair Gaelscolaíochta
- Molann an Chomhdháil an Roinn Oideachais agus Scileanna as an athbhreithniú atá ar siúl ar an soláthar oideachais trí Ghaeilge sa Ghaeltacht a bhfuil mar sprioc aige roghanna feiliúnacha soláthar a aithint a bheidh ag teacht le riachtanais na bpobal Gaeltachta.
- Molann an Chomhdháil don Roinn polasaí a fhorbairt i gcomhar leis na páirtithe cuí, GAELSCOILEANNA TEO. ina measc, ar mhúnlaí éagsúla an tsoláthair trí Ghaeilge a bheadh in oiriúint lasmuigh den Ghaeltacht san áit nach bhfuil daonra leordhóthanach ann do bhunscoil nó iarbhunscoil lán-Ghaeilge neamhspleách.
Bord Stiúrtha, GAELSCOILEANNA TEO.
RÚN 4
Liúntas Mhúinteoirí don Teagasc trí Ghaeilge
- Cáineann an Chomhdháil cinneadh an Rialtais an Liúntas do Mhúineadh trí Ghaeilge a tharraingt siar i gcás tairbhithe nua le héifeacht ó 1 Feabhra 2012 (Ciorclán 0008/2013), agus do mhúinteoirí a athraíonn an jabról nó a aistríonn ó scoil amháin go scoil eile.
- Cáineann an Chomhdháil easpa tuisceana an Rialtais ar an ualach mór breise a bhaineann le teagasc trí Ghaeilge i scoil lán-Ghaeilge, ualach a bhí aitheanta an chéad lá riamh tríd an liúntas seo a cheadú.
- Cáineann an Chomhdháil an cinneadh go bhfuil an liúntas á bhaint ó mhúinteoirí a ghlacann ról mar phríomhoide i ngaelscoil de bharr an ualaigh a bhaineann le scoil nua a bhunú i gceart agus a fhorbairt, an tumoideachas a chur i bhfeidhm, pobal le Gaeilge a thógáil, anuas ar ghnáthchúraimí an phríomhoide bunscoile.
- Éilíonn an Chomhdháil go ndéanfadh an Roinn athbhreithniú ar an gceist ina iomláine i leith an liúntais agus i leith na múinteoirí a ghlacann le ról mar Phríomhoide ar ghaelscoil eile, gur grúpa an-bheag iad ach a bhfuil tacaíocht mhór de dhíth orthu.
Gaelscoil Mhic Aodha agus Bord Stiúrtha, GAELSCOILEANNA TEO.
RÚN 5
Líon Mhúinteoirí i Scoileanna Lán-Ghaeilge Nua
- Éilíonn an Chomhdháil go mbeadh beirt mhúinteoir fostaithe mar íosmhéid i ngach scoil nua ón tús, beag beann ar líon na ndaltaí, chun sábháilteacht agus cúram cuí na bpáistí a chinntiú.
Gaelscoil Mhic Aodha agus Bord Stiúrtha, GAELSCOILEANNA TEO.
RÚN 6
Painéal Ath-imlonnaithe do Mhúinteoirí i scoileanna faoi Phátrún an Easpaig
- Molann an Chomhdháil an Roinn as an dul chun cinn atá déanta sna comhchainteanna le GAELSCOILEANNA TEO. maidir le comhréiteach ar na dúshláin a bhaineann le múinteoirí toilteanacha a fháil le teagasc i scoil lán-Ghaeilge.
- Sa chás gur mó na folúntais ná na hiarratais, ná nach bhfuil caighdeán Gaeilge an iarrthóra sásúil éilíonn an Chomhdháil go mbeadh cead leanúint ar aghaidh chuig iarrthóirí ar an bhfo-painéal a léiríonn toilteanas agus cumas cuí, agus sa chás gur mó na folúntais ná na hiarratais feiliúnach go mbeadh cead ag scoileanna an post a fhógairt.
Bord Stiúrtha, GAELSCOILEANNA TEO.
RÚN 7
Riachtanas Speisialta Oideachais sa Scoil lán-Ghaeilge
- Molann an Chomhdháil an dul chun cinn sna comhchainteanna idir GAELSCOILEANNA TEO. agus an Chomhairle Náisiúnta um Oideachas Speisialta maidir le struchtúr agus seirbhísí tacaíochta do pháistí le RSO sa chóras lán-Ghaeilge.
- Molann an Chomhdháil go mbeidh na riachtanais faoi seach tógtha san áireamh ag bunchéim na pleanála le haghaidh seirbhísí feabhsaithe do pháistí agus seirbhís eolais feabhsaithe do thuismitheoirí ó na soláthreoirí seirbhíse oideachais de chuid an Stáit, ar a n-áirítear an NCSE, NEPS agus eile.
Gaelscoil Bhaile Brigín agus Bord Stiúrtha, GAELSCOILEANNA TEO.
RÚN 8
Rollachán Scoile
- Fáiltíonn an Chomhdháil roimh an dréacht-bhille ar rollacháin scoile do bhunscoileanna agus d’iarbhunscoileanna, a léiríonn cosaint do theaghlaigh lán-Ghaeilge a dteastaíonn oideachas lán-Ghaeilge dá gcuid páistí.
- Éilíonn an Chomhdháil go n-aontófar meicníocht leis na páirtithe cuí, ar a n-áirítear GAELSCOILEANNA TEO. , i gcás na scoileanna a bhfuil ró-éileamh orthu faoi conas déileáil go sásúil leis an ró-éileamh i mbealach a bheidh cothrom agus a chaomhnaíonn sainmheon teanga na scoile.
Bord Stiúrtha, GAELSCOILEANNA TEO.
RÚN 9
Athstruchtúrú ar Earnáil Dheonach na Gaeilge
- Éilíonn an Chomhdháil go mbeidh todhchaí seasmhach inmharthana ag an earnáil ghaeloideachais trí chóras ceart maoinithe bheith ar fáil.
- Éilíonn an Chomhdháil go dtabharfar aitheantas do thábhacht na hoibre a bhíonn idir lámha ag GAELSCOILEANNA TEO. chun leasa na scoileanna lán-Ghaeilge ag an mbunleibhéal agus ag an iar-bhunleibhéal trí struchtúr cuí maoinithe a chur i bhfeidhm.
Bord Stiúrtha, GAELSCOILEANNA TEO.
RÚN 10 Siollabas Gaeilge na hArdteistiméireachta, Ardleibhéal
a. Éilíonn an Chomhdháil go gcuirfear ábhar nua ar fáil anois a thabharfaidh deis do na daltaí ar mian leo ardchaighdeán a bhaint amach sa Ghaeilge scileanna i scríobh agus léamh na teanga a fhorbairt, ionas go mbeidh siad in ann oideachas ceart a fháil sa Ghaeilge agus go mbeidh na scileanna acu le tabhairt faoi na hábhair acadúla eile trí mheán na Gaeilge.
Bord Stiúrtha, GAELSCOILEANNA TEO.
RÚN 11
Comhlonnú COGG leis an CNCM
Éilíonn an Chomhdháil
- go gcaomhnítear stádas agus neamhspleáchas COGG agus iad comhlonnaithe leis an CNCM ar mhaithe le feidhmeanna iomlána COGG a bheith á bhfeidhmiú chun leas earnáil na scoileanna lán-Ghaeilge uile, agus
- go gcuirfear an tacaíocht chuí agus riachtanach ar fáil do COGG trí bhreis foirne a cheadú láithreach.
Bord Stiúrtha, GAELSCOILEANNA TEO.
Ceardlann Yoga agus Ealaín do Pháistí Bunscoile
Deireadh Fómhair 16, 2013
Beidh ceardlann yoga agus ealaín ar siúl an Satharn seo i gCois Teaghlaigh 10am-12am.
Beidh ‘Óga Yoga’ agus ‘Art as Gaeilge’ ag teact le chéile chun an ceardlann seo a chur ar fáil atá dírithe ar phaistí bunscoile.
Tá costas €20/ €30 do bheirt agus is féidir teagmháil a dhéanamh le hÁine ar 0860654741 nó Ciarán ar 0867224987.
An Dréacht-Bhille Rollúcháin Scoile do Bhunscoileanna agus Iarbhunscoileanna
Deireadh Fómhair 16, 2013
Fáiltíonn GAELSCOILEANNA TEO. roimh fhoilsiú an dréacht-bhille rollúcháin scoile do bhunscoileanna agus iarbhunscoileanna. Ar an 2 Meán Fómhair 2013 d’fhoilsigh an tAire Oideachais agus Scileanna, Ruairí Quinn TD, dréachtscéim Ghinearálta do Bhille Oideachais (Ligean Isteach ar Scoil), 2013 mar aon le dréachtrialacháin chun a bpléite sula n-achtófar an reachtaíocht.
Is mian le GAELSCOILEANNA TEO. buíochas mór a ghabháil le gach scoil agus le gach duine a chabhraigh lena bhfeachtas sainmheon teanga na scoileanna lán-Ghaeilge a chosaint. Léiríonn an dréacht-bhille dea-thoradh an fheachtais sin sa mhéid is nach mbeidh bac ar scoileanna lán-Ghaeilge tús áite a thabhairt do theaghlaigh lán-Ghaeilge, ná go mbeidh bac ar iarbhunscoileanna lán-Ghaeilge tús áite a thabhairt do ghaelscoileanna mar scoileanna friothálacha.
Faoin rialachán nua:
- Ní ligfí do scoileanna iarratais ar ligean isteach a ghlacadh roimh 1ú Deireadh Fómhair na bliana roimh bhliain an rolluithe ach go gceadófaí tréimhse níos faide ná sin i gcás scoileanna cónaithe.
- Bheadh sé ar chumas an Aire a rialú nach ceadaithe táillí iontrála ar bith a iarraidh nó a ghearradh mar choinníoll le hiarratas a dhéanamh ar ligean isteach ar scoil.
- Ní bheadh scoileanna in ann agallaimh a chur ar thuismitheoirí agus páistí roimh an rollú.
- Áit gur féidir le scoileanna a chruthú go bhfuil liostaí feithimh ar bun acu, is féidir, de mhaolú air sin, ligint dóibh na liostaí sin a ghlanadh thar thréimhse roinnt blianta.
- Ligfear do scoileanna tús áite a thabhairt d’iarratasóir gur siblín é/í le mac léinn nó iarmhac léinn de chuid na scoile.
- Déileálfar le hachomhairc ag leibhéal na scoile.
Aithníonn GAELSCOILEANNA TEO. go bhfuil tuiscint léirithe sa dréacht bhille seo ar riachtanais na scoileanna lán-Ghaeilge leis an mbunchosaint atá ann don sainmheon teanga sa phróiseas iontrála. Is ábhar imní é áfach i gcás scoileanna a bhfuil ró-éileamh orthu go mbeidh bac orthu agallamh a chur ar thuismitheoirí, modh oibre atá ag roinnt scoileanna chun cumas agus nósmhaireacht teanga clainne a thomhais. Dúshlán an-mhór eile atá sonraithe sa dréachtbhille ná go mbeidh bac ar thosaíocht a thabhairt don fhreastal ar réamhscoil / naíonra. Aithnítear sa teoiric agus sa chleachtas go bhfuil fíor-thábhacht leis an luath-thumadh sa Ghaeilge sa naíonra mar ullmhúchán don bhunscoil lán-Ghaeilge, agus leagann an-chuid bunscoileanna lán-Ghaeilge an-bhéim ar an eispéireas foghlama seo sa pholasaí rollúcháin.
Deir Bláthnaid ní Ghréacháin, Ardfheidhmeannach GAELSCOILEANNA TEO. “táimid ag súil le dul i ngleic anois leis an bpróiseas comhairliúcháin faoi impleachtaí na mbeart atá molta. Táimid ag fanacht ar dháta le dul os chomhair an Chomhchoiste Oideachais agus tuigtear dúinn go dtarlóidh sé laistigh de cúpla seachtain. Idir an dá linn fáilteoimid roimh thuairimí na scoileanna maidir leis na himpleachtaí praiticiúla lena mbaineann.”
Seo thíos cáipéisí an dréacht bhille:
- Draft General Scheme PDF
- Draft Regulations Content of Policy PDF
- Draft Regulations on Admission Process PDF
- Aighneachtaí á lorg – Fógra an Oireachtais
Tá aighneacht á ullmhú ag GAELSCOILEANNA TEO. faoi láthair lena chur faoi bhráid Chomhchoiste Oireachtais um Oideachas agus Coimirce Shóisialach maidir le Dréacht-Scéim Ghinearálta Bhille Oideachais (rollachán scoile). Ba mhór againn tuairimí agus moltaí na scoileanna maidir leis an gcóras reatha rollacháin agus na hathraithe molta ar an gcóras sin a fháil go háirithe mar a bhaineann le córas nua a bheadh sásúil chun sainmheon na scoileanna lán-Ghaeilge a chosaint. Scaipeadh suirbhé ar phríomhoidí na scoileanna le gairid agus déanfar tuairisciú ar na torthaí anseo go luath.
Ar smaoinigh tú riamh ar chónaí sa Ghaeltacht?
Deireadh Fómhair 16, 2013
Ar smaoinigh tú riamh ar chónaí sa Ghaeltacht? B’fhéidir gurb é seo do sheans! Tá teach deas agus cúpla suíomh le díol faoi láthair ar phraghas an-réasúnta i Ráth Chairn Glas na Mí. Tá pobal fáilteach agus áiseanna den scoth do gach aoisghrúpa sa Ghaeltacht bheag seo: naíolann, naoinrá, bunscoil, coláiste pobail, club agus halla, siopa/caife, leabharlann, seomra beag gleacaíochta, páirc thaitneamhach, páirc peile, iomáint agus camógaíocht agus páirc chuimhneachain.
Tá seirbhís bus den scoth ó Ráth Chairn go Baile Átha Cliath, (bus gach uair an chloig) agus tá ceithre bhaile mór gar don Ghaeltacht, Áth Buí, Baile Átha Troim, An Uaimh agus Ceanannas Mór.
Tá gach eolas le fáil ar www.daft.ie ó Sherry Fitzgerald, Baile Átha Troim nó óifigí an Chomharchumainn i Ráth Chairn 046- 9432381 http://www.rathchairn.net/
Dianchúrsa Gaeilge | Irish Crash Course
Deireadh Fómhair 16, 2013
Gaelscoil Éanna
19ú Deireadh Fómhair 10in – 2in | 19th October 10am – 2pm
Tá an dianchúrsa is fearr riamh leagtha amach againn don séasúr seo!
Beidh na saineolaithe, Sean Ó hEachain, Maitiú Ó hEachaidh agus Caoimhin Mac an Bhaird ag soláthar an chúrsa. Tabharfar gach deis duit an teanga a fhoghlaim ón tús nó forbairt a dhéanamh ar an méid Gaeilge atá agat cheana féin.
Beidh bunrang agus meánrang á reáchtáil mar chuid den chúrsa agus cuirfear lón éadrom agus sólaistí ar fáil le
linn an lae.
This season’s crash course will be the best one yet!
We have the wonderful Sean Ó hEachain, Maitiú Ó hEachaidh and Caoimhin Mac an Bhaird delivering the course and will allow every opportunity to learn the language for the first time or to develop and improve the knowledge you already have.
We will be offering Beginners agus Intermediate Level classes and a light lunch and refreshments during the day will be provided.
Croi Eanna
Bóthar an Bhaile Aird
An Baile Bocht
Gleann Ghormlaithe, Éire BT36 7AU
Dictionary with pictures to help revive Irish
Deireadh Fómhair 16, 2013
ONE of Britain’s oldest educational institutions has published a book aimed at supporting the Irish language revival among children.
The Oxford University Press (OUP) has announced the publication of an Irish-to-English visual dictionary, aimed at youngsters aged eight years and upward. The book has been targeted at the burgeoning Irish community in Britain as well as the Irish market. The publisher, which is a department of the centuries-old University of Oxford, said its supports the Irish language revival. “Since 2000 there has been a growing resurgence of interest in maintaining and reviving Irish Gaelic with a growing desire to teach the next generation the language of their forebears,” the university said. Each section of the book, features a brief introduction followed by colourful and contemporary illustrations and it includes around 1,500 vocabulary items in both Irish and English. Vineeta Gupta, children’s dictionary publisher with the OUP, said that Irish has been undergoing a revival.
PROUD
“People are quite rightly proud of their heritage and want to keep it alive and pass it on for future generations – and part of our OUP mission is about helping to support language learners wherever they are.”
www.herald.ie
Anailís ar BUISÉAD 2014
Deireadh Fómhair 16, 2013
D’fhógair an tAire Michael Noonan T.D., Buiséad 2014 um thráthnóna. Tá achoimre ar Bhuiséad 2014 ina iomlána ar fáil as Gaeilge anseo: Achoimre ar Bhearta Bhuiséad 2014.pdf.
Thíos faoi seo, déantar achoimre ar na hathruithe caiteachais atá i ndán do chúrsaí na Gaeilge agus na Gaeltachta don bhliain 2014 amach romhainn.
An Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta
Beidh €207M ar fáil don Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta mar chaiteachas reatha don bhliain 2014, mar aon le €38M do chaiteachas caipitil. Cé go bhfuil an leithdháileadh céanna ar fáil don chaiteachas caipitil, tá laghdú de 7.2% i gceist don chaiteachas reatha thar an méid a cuireadh ar fáil anuraidh.
Gaeilge, Gaeltacht agus Oileán
Ciorrú de 5% atá i ndán don bhuiséad a chuirtear ar fáil do sheirbhísí Gaeilge, Gaeltachta agus Oileáin tríd an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta, le titim ó €42M go dtí €40M.
Mar chuid den chiorrú seo, tá an buiséad reatha don Ghaeltacht agus do na hOileáin ciorruithe de bhreis agus 5%, ó €33,519,000 go dtí €31,882,000 agus an buiséad caipitil íslithe de 6% ó €8,441,000 go dtí €7,973,000
Tá fógartha go mbeidh sábháil de €1.3M le déanamh ag an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta sa bhliain 2014 trí athbhreithniú a dhéanamh ar scéimeanna, ar struchtúir agus ar eagraíochtaí Gaeilge agus Gaeltachta.
An Foras Teanga, Údarás na Gaeltachta agus An Coimisinéir Teanga
Tá leithdháileadh de €13.6M déanta don Fhoras Teanga don bhliain 2014, ísliú é seo de 7.3% ó €14.6M don bhliain 2013.
Bíonn deontas Údarás na Gaeltachta roinnte idir deontas caipitil, riaracháin agus reatha. Tá deontas reatha an Údaráis tite de 13% síos go dtí €3M, tá buiséad riaracháin na heagraíochta íslithe de 4.5% go dtí €8.8M, agus tá buiséad caipitil an Údaráis íslithe ó €6M sa bhliain 2013 go dtí €5.7M don bhliain 2014.
Buiséad de €567,000 a bheidh ar fáil d’Oifig an Choimisinéara Teanga sa bhliain 2014, síos ó €615,000 anuraidh.
Tá ráite ag an Aire Stáit Gaeltachta, Donnchadh Mac Fhionnlaoich, T.D., go gcreideann sé go bhfuil soláthar dóthanach curtha ar fáil d’Údarás na Gaeltachta, d’Oifig an Choimisinéara Teanga agus don Fhoras Teanga (Foras na Gaeilge agus Gníomhaireacht na hUltaise) chun cur ar a gcumas a gcuid feidhmeanna reachtúla a chomhlíonadh in 2014.
Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge
€0.5M le cur ar fáil don Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge, agus cuirfear an maoiniú seo i dtreo an Próiseas Pleanála Teanga. Tá fáilte curtha ag an Aire Stáit Gaeltachta roimh an allúntas ar leith seo don Straitéis ag rá gur “léiriú follasach é seo ar chur i bhfeidhm an ghealltanais i gClár an Rialtais a deir go dtacóidh an Rialtas leis an Straitéis agus go ndéanfar na spriocanna indéanta atá luaite inti a sheachadadh”.
Deir an tAire go gcuirfidh “an maoiniú seo ar chumas mo Roinne tabhairt faoi ghníomhaíochtaí éagsúla a thacóidh leis an bpróiseas pleanála teanga ar an talamh. Áirítear anseo tacaíocht d’eagraíochtaí pobail chun cabhrú leo tabhairt faoi phleananna teanga a ullmhú agus a fheidhmiú faoi Acht na Gaeltachta 2012”.
Ráiteas an Aire Stáit Gaeltachta
Maidir leis an leithdháileadh iomlán atá curtha ar fáil do ghnóthaí Gaeilge, Gaeltachta agus Oileán don bhliain 2014, dúirt an tAire Stáit: “Cé go raibh sé riachtanach laghdú a dhéanamh ar bhuiséad mo Roinne trasna an bhoird, tá mise dóchasach go mbeimid in ann aghaidh a thabhairt ar ár gcuid tosaíochtaí a chur i gcrích taobh istigh den soláthar atá ar fáil. Beidh cosaint na seirbhísí túslíne mar dhearbhthosaíocht agam agus cinntí crua á dtógáil i bhfianaise an leithdháilte laghdaithe. Sa chomhthéacs sin, beimid ag cur níos mó béime ná riamh ar éifeachtacht agus ar luach ar airgead a fháil ó allúntas an Státchiste.”
Foilsithe ar Gaelport.com
Scéalaíocht, Sean-nós agus Puipéid do Pháistí
Deireadh Fómhair 15, 2013
D’fhreastail na céadta páistí ar na himeachtaí do bhunscoileanna a eagraíodh mar chuid d’Féile an Fhómhair i gCeatharlach le deanaí.
Thug an scéalaí proifisiúnta Aideen Mc Bride ceardlanna scéalaíochta do ranganna a cheathair agus a chuig agus bhí an-éileamh ar áiteanna. Blas den rince sean-nós a bhí ar chlár na féile do rang a sé agus bhí an rinceoir aitheanta Irene Cunningham as Caiseal, Conamara ar fáil chun na bunchéimeanna a mhúineadh. Ghlac ceithre chéad dalta leis an gcuireadh agus an dúshlán chun triail a bhaint as an stíl áirithe rince seo agus d’éirigh go han-mhaith leo.
An sean scéal Hansel agus Gretel a bhí faoi chaibidil ag páistí na Gaelscoile nuair a chuireadar an seó puipéid i láthair i halla na scoile. Bhain na céadta as ranganna a dó, a trí agus a cheathair I scoileanna áitiúla taitneamh as an léiriú le scáth puipéid. Ar chlár na féile do bhunscoileanna chomh maith bhí comórtas ealaíne an fhómhair, spraoicheist na féile agus lá náisiúnta na gcrann. Clár lán agus freastal iontach ar na himeachtaí uile. Gabhann Glór Cheatharlach buíochas ó chroí leis na daltaí agus a múinteoirí as gach tacaíocht agus comhoibriú i rith na féile.
www.carlow-nationalist.ie
Pinocchio: a rebel icon that appeals to real boys and girls in any language
Deireadh Fómhair 15, 2013
When Mairéad and Ionia Ní Chróinín were small, their father, Dáibhí, would read them the tale of Pinocchio, which had been translated into Irish directly from Italian by Pádraig Ó Buachalla in the early 1930s.
Eachtra Phinocchio was, as Carlo Collodi’s original story had been, somewhat darker and deeper than the fantasy created for cinema by Walt Disney. Later on, their father was instrumental in bringing out a new edition in Irish, with illustrations. What struck his older daughter Mairéad was the appeal the story had for teenagers. Here was a marionette with an overwhelming urge to rebel, and a character who was “far more interesting for all that”. And so, decades later, she and one of her younger siblings fashioned a bilingual version for stage, which has won critical acclaim, received a Stewart Parker award for Irish- language drama, and which enjoys its final outing this week, at the Baboró International Arts Festival for Children in Galway. “Well, we think it’s final, but you never know.” Mairéad and Ionia, co-directors of Moonfish Theatre, laugh.
O’Connor adaptation
They have good reason to feel cheerful. Just hours before this interview, they were informed that An Taibhdhearc theatre would stage their new production, based on Joseph O’Connor’s novel, Star of the Sea, at next year’s Galways Arts Festival. As with Tromluí Phinocchio (Pinocchio: A Nightmare), their approach to this new project involves a number of developmental stages. And so, during the final weekend of this month’s Galway Theatre Festival, they invited a small audience to an upstairs Taibhdhearc studio to view their “work in progress” on interpreting aspects of O’Connor’s text. Sample scenes were rehearsed – such as The Monster, The Victim, Captain’s Log – and the single-sheet programme came with a series of questions formulated by the ensemble. “We really do like to work with an audience early on. There’s a model for theatre, but it was one that we didn’t feel very fulfilled by,” they say, acknowledging that their method can be a painstaking way of working. The pair set up their company after an impromptu production at the Project 06 alternative arts festival in Galway seven years ago, when Ionia, a puppeteer and musician, had returned from studying at the Royal Scottish Academy of Music and Drama (now known as the Royal Conservatoire) in Glasgow. Mairéad, who studied politics at the University of Glasgow, was also back west with experience in stage management gained in Dublin. Ionia, who is also involved with the Branar theatre company in Galway, spent a period with Danish practitioners who would take more than a year to develop a show.
Walking away
“It was a series of blocks, if you like, where walking away for a time in between each segment was just as important … a bit like leaving an instrument down after labouring over a tune, and picking it up again days later to find you can play it so much better,” she says. “It’s not a way of working that suits some actors, but it was one that we developed quite consciously with The Secret Garden in 2009.”
That adaptation of the classic novel by Frances Hodgson Burnett was first staged at the Galway Theatre Festival in 2009, and the entire ensemble was involved in production, direction, costume choice, set design, construction, music and lighting. “It’s very loose, no one is telling anyone what to do, everyone is encouraged to make suggestions, and so it can feel quite unsafe. Even with our morning warm-up, everyone takes turns, and we don’t hold auditions. Discarding ideas is as important as creating them, as those ideas that are strong enough tend to return.” The Ní Chróiníns grew up in a creative and bilingual household. Their father, Daibhí, is professor of medieval history at NUI Galway and their mother, Maura, is the main mover behind the Galway Early Music Festival.
Music and language
Their approach in Moonfish extends to music – everyone seems to be able to sing or play an instrument or both – and the Irish language, which they prefer to see as limitless, rather than limiting, in terms of communication. Foras na Gaeilge, their main funder, clearly has no problem with that. “We were involved in a co-production of Ibsen’s Enemy of the People (Namhaid don Phobal) in the Taibhdhearc in 2009, where we used surtitles for those with little or no Irish,” they recall. “We got a mixed response to that, because there is a view that one should not be doing this. But there are so many people with such goodwill to the language, who are so stressed about their perceived inability to use it, that we wanted to reach out to them.” Motion, image and expression are employed to transcend linguistic boundaries, and in Tromluí Phinocchio, the puppet’s insistence on speaking English is integral to his teenage revolt. Branar and other Galway Gaeltacht-based companies such as Fibín also use that kind of physical imagery successfully, relying on the intuitive sense that younger audiences have about a storyline in any language. Baboró artistic director Lali Morris says current issues for young people, such as bullying and taking responsibility for choices and actions as they affect other people, are themes skilfully addressed by Moonfish in Tromluí Phinocchio. “This is a group that is not just doing children’s theatre for a while, but really wants to challenge their audiences of any age,” she says. “What is striking about their work is their extraordinary energy, range of talents and, ultimately, their respect for the intellect of the child.”
Highlights: Baboró children’s festival
Baboró is the Galway-based international arts festival for children. Along with Moonfish’s production of Tromluí Phinocchio, highlights of the festival include Collapsing Horse Theatre Company’s Human Child, inspired by WB Yeats’s poem The Stolen Child, and an Abbey Theatre production of Me, Mollser , the story of a young Dubliner (played by Mary-Louise McCarthy) who is struck by consumption during the 1913 Lockout. Other shows include two by La Baracca – Testoni Ragazzi, the Italian children’s theatre group from Bologna, and one by the Dutch puppet company Theatre Lejo, while American singer Tom Chapin, a periodic Baboró visitor, returns. Also returning is the Catherine Wheels Theatre Company of Scotland’s Lifeboat, which first came to Galway in 2003. A number of free events running during the week including creative activities in the Exploratorium – a temporary activity centre that will focus on arts, technology and science. The festival is introducing a “relaxed programme” for parents or teachers who may have concerns about bringing children with specific needs to public venues. Pictiúr, the work of 21 leading children’s book illustrators, will also be exhibited at the Galway Arts Centre, while author and illustrator Oisín McGann visits on Saturday.
Baboró runs until Sunday. baboro.ie
www.irishtimes.com
