Imeachtaí Saor in aisce in Áras Chrónáin
Meitheamh 25, 2013
Fleadh programme launched in Derry
Meitheamh 24, 2013
The full programme for Derry’s historic Fleadh Cheoil na hÉireann was launched in Derry last night.
Hundreds of people attended the launch party in Cultúrlann Uí Chanáin to start the countdown to the largest celebration of traditional Irish music in the world, which will be held in the city from August 11-18.
The programme includes large concerts featuring the cream of traditional music talent, as well as a range of other events including performances of specially commissioned pieces of music, exhibitions, talks, and a unique aerial dance showcase.
Around 300,000 people and 20,000 musicians are expected in Derry over the week of the fleadh and it is estimated that it will generate almost 40 euro for the local economy.
Speaking at the launch, the director general of Comhaltas Ceoltóirí Éireann, congratulated everyone involved in organising the Fleadh and what he described as Derry’s “can do” attitude.
“When President Obama first came to Ireland he uttered that famous phrase ‘Is feidir linn’ – which translates as ‘We can.’ I have now come to the conclusion that he borrowed that from the fleadh committee in Derry because right throughout all of this happy exciting process I was hearing an echoes all the time of Is feidir linn,” he said.
Fleadh chairperson, Eibhlín Ni Dhochartaigh, said the fleadh will have something for everyone. “Our programme team have put together an events programme that is second to none. We will in this fleadh celebrate the journey of traditional music and all its nuances,” she said.
The Mayor of Derry, councillor Martin Reilly said the fleadh will be a highlight of the City of Culture celebrations. “This City of Culture year has already created some wonderful moments but I don’t think there is any doubt that Fleadh Cheoil na hÉireann is the most eagerly anticipated event this year,” he said.
Vince Jordan, president of Comhaltas Ceoltóirí Éireann, said Derry is an ideal location to host the fleadh. “It is a wonderful occasion that will take place in a wonderful city. One of the aspects that has been brought to my attention is the friendliness of the people that are here in this city and that will show its mark when the visitors leave here after experiencing a wonderful Fleadh cheoil.
It will be an absolute celebration of our arts and culture, a celebration of humanity and a celebration of inclusive Ireland,” he said.
www.derryjournal.com
Foilsithe ar Gaelport.com 24 Meitheamh 2013
Derry Journal – Michael McMonagle
The last place you’d expect a cúpla focal
Meitheamh 24, 2013
Nicky Larkin is amazed to find the cupla focal being used as a healing device in fiercely loyalist East Belfast.
LINDA Ervine began to learn the Irish language two years ago. I started learning 26 years ago. But Linda Ervine speaks more Irish than me.
I sat in her office in The Skainos Centre – the East Belfast Mission. It is the brain-child and baby of Rev Dr Gary Mason, a Methodist minister, known as a critical friend to the UVF and the Red Hand Commando. Both groups chose his church for their weapons decommissioning in 2006.
A man of serious innovation, he raised more than £21m (€24.5m) to develop his community centre in the heart of loyalist East Belfast. He introduced me to Linda, who quickly put me to shame with more than just the basic cupla focal. Practically fluent in only two years, she is married to Brian Ervine, himself the former leader of the PUP party.
The famous family connections do not end there. Linda’s brother-in-law was David Ervine, the moustached late PUP leader whose face still adorns countless loyalist murals in East Belfast. In his younger days, David was a member of the UVF. He was sentenced in the 1970s to 11 years for possession of explosives.
However, later in life he became hugely respected both north and south of the Border as a progressive peace-making politician who turned his back on violence.
So why are these heavily-connected unionists – and in some cases former H-Block loyalist paramilitary prisoners – learning this language traditionally seen as the parlance of their mortal enemy?
More pertinently, why can they speak more Irish than me – a Taig from south Offaly with 14 years of Irish tutelage apparently under my belt?
The answer is simple. They want to learn it.
Linda approaches Irish as contemporary language, as opposed to the archaic methods used in most secondary schools down here to bash the Gaeilge into us. We are taught Irish as if it has no relevance to our daily lives – just a list of verbs on a board we are expected to learn by heart.
As a result, myself and my fellow hostages can now barely string a sentence together in our native tongue. I can speak much more French than Irish, despite the fact I spent five years learning French and 14 learning Irish.
Clearly that points to a serious problem in the mode employed down here to teach our own native language.
Linda has this problem sorted. She told me of former loyalist paramilitaries who now have adhesive notes attached all around their homes, to their milk and their butter, trying to learn the language in an everyday, relevant sense. They are learning Irish in a contemporary fashion, much in the same way secondary school students in the Republic learn French or German.
The demand grew so huge that Linda now runs five Irish classes a week, supported by Foras na Gaeilge. But what motivates her to spread the language? Is she not seen as something of a traitor by her unionist community?
Linda sees the Irish language as a healing device. She feels that depoliticising it is the basis for ordinary people from both sides of the divide to get together. She also feels she is providing the opportunity for people to re-connect with a part of their heritage they had lost, hijacked by violent nationalism and used as a tool of conflict.
Linda told me how she recently discovered there was a long Ervine family tradition of speaking Irish in the home. Trawling through the 1911 census, she was shocked to discover Brian’s grandfather and wider family members were all native Irish speakers.
She showed me the handwritten census pages, where Brian and David Ervine’s relatives’ names were listed in Irish, and under the “language spoken” column they were listed as bilingual. Those same men built the Titanic in a Protestant environment.
Later that night, I met Linda’s husband, Brian – the epitome of good craic. There is a sparkle in his eye, and he throws his head back with every belly laugh. We went for a few pints, Linda kindly offering to act as designated driver. After the beers, we drove through the streets of East Belfast.
As we passed a huge mural of David Ervine adorning the gable end of a house, Brian came out with one of the most profound statements I have ever heard. He said he was sick of it all – sick of the murals, sick of the glorification. He said we need to start living in the present if we have any chance of moving on.
He is right. Linda and Brian Ervine are a remarkable couple. Leaving Belfast that night, I felt that just maybe, if people like Linda and Brian are allowed to be heard above the cacophony of shaven-headed, tattooed cartoon characters we see on the news, a new day might be just around the corner after all these years of blood and tears.
www.independent.ie
Foilsithe ar Gaelport.com 24 Meitheamh 2013
Irish Independent – Nicky Larkin
‘Lúrapóg Larapóg’ – seó ardáin úr do pháistí
Meitheamh 20, 2013
Is é ‘Lúrapóg Larapóg’ an léiriúchán ardáin is nuaí le teacht as Gaeltacht Dhún na nGall.
Seó le páistí do pháistí atá ann, léirithe ag ceathrar idir 7 agus 11 bliain d’aois arbh as Gaoth Dobhair dóibh ó dhúchas.
Baintear úsáid as trí shaothar Gaeilge dírithe ar pháistí: Ící Pící, Ní Thuigimse Daoine Fásta agus Báidín Fheidhlimidh sa seó, le léiriú d’amhráin nuachumtha, amhráin thraidisiúnta, bréag-dhíospóireachtaí agus aithris dánta. Tá féith an ghrinn le haireachtáil sa seó mar aon le agus saibhris teanga, agus spreagtar an tsamhlaíocht ar bhonn cruthaitheach.
Tá Lúrapóg Larapóg feiliúnach do gach aoisghrúpa agus bíonn idirghníomhaíocht láidir idir na haisteoirí agus an lucht féachana sa tslí go gcuirtear gach duine ag canadh, ag damhsa agus fiú ag dreapadh suas ar an stáitse chun a bheith páirteach sa seó.
Cuireann seanchaí Rann na Féirste, Suzanne Ní Ghallachóir, go mór le léiriú na bpáistí sa tslí go bhfuil teannas, craic agus diabhlaíocht snoite go mion ina cuid scéalta.
In éineacht leis an seó beo, cuireann Lúrapóg Larapóg ceardlanna ar siúl do pháistí, bunaithe ar na hamhráin, na scéalta agus na leabhair a úsáidtear sna seónna, chun caidreamh agus spraoi a chruthú mar aon le gníomhaíochtaí ceoil agus damhsa.
Tá samplaí agus tuilleadh eolais ar na leabhair thuasluaite ar fáil ar www.eabhloid.com.
Is d’fhéilte agus d’ócáidí speisialta eile é Lúrapóg Larapóg, agus is féidir an seó a phlé agus socraithe a dhéanamh trí theagmháil a dhéanamh le Marina ag 087-2350151.
Foilsithe ar Gaelport.com
Juvenes Translatores – 2013
Meitheamh 20, 2013
Ceapadh an comórtas aistriúcháin Juvenes Translatores, a eagraíonn an Coimisiún Eorpach, d’fhonn ilteangachas, foghlaim teangacha agus aistriúchán mar ghairmréim a chur chun cinn. Iarrtar ar iomaitheoirí ann téacs thart ar leathanach a aistriú ó aon cheann de 24 teanga oifigiúil an AE go haon teanga oifigiúil eile. Is féidir le daltaí iarbhunscoile a rugadh i 1996 cur isteach ar an gcomórtas. Tabharfar cuireadh do bhuaiteoir amháin as gach Ballstát cuairt trí lá a thabhairt ar an mBruiséil, mar a bheidh searmanas duaiseanna i gceanncheathrú an Choimisiúin Eorpaigh.
Is féidir le scoileanna ar mian leo cur isteach ar an gcomórtas trí clárú ag http://ec.europa.eu/translatores ón 1 Meán Fómhair – 20 Deireadh Fómhair 2013 agus beidh an comórtas ar an 28 Samhain 2013.
Tá tuilleadh eolais faoin gcomórtas, chomh maith le nascanna le hiarpháipéir aistriúcháin, le fail ag: http://ec.europa.eu/translatores/index_en.htm
Dianchúrsaí Gaeilge le hAcadamh na hOllscolaíochta
Meitheamh 20, 2013
Tá Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, An Cheathrú Rua, ag reáchtáil dianchúrsaí Gaeilge seachtainiúla agus coicísiúla ón 1 – 12 Iúil 2013.
Is do dhaoine fásta na cúrsaí seo – ceann ar fáil do dhaoine a rinne staidéar ar an nGaeilge ar scoil ach nach bhfuil an teanga á chleachtadh acu le roinnt mhaith anuas; ceann d’foghlaimeoirí a bhfuil dianstaidéar déanta acu ar an nGaeilge le déanaí; agus ceann eile do dhaoine le hachmhainn comhráiteach ach ar mian leo cur lena gcumas gramadaí agus stór focal. De bharr go mbeidh na cúrsaí lonnaithe sa Cheathrú Rua, tabharfar an deis d’fhoghlaimeoirí a gcumas Gaeilge a chleachtadh go neamhfhoirmiúil agus go nádúrtha i gcroílár na Gaeltachta.
Is féidir clárú trí ghlaoch a chur ar 091-595101; nó ríomhphost a sheoladh chuig cursaigaeilge@oegaillimh.ieTá tuilleadh eolais maidir leis na dianchúrsaí ar fáil ar shuíomh idirlín an Acadaimh ar www.oegaillimh.ie/acadamh.
Foilsithe ar Gaelport.com
Dianchúrsa Gaeilge i gCo. Thír Eoghain
Meitheamh 20, 2013
Beidh ‘Gaeltacht Thír Eoghain’ ar siúl arís i mbliana ón 1 – 5 Iúil 2013 i gCabhán an Chaorthainn, i gContae Thír Eoghain.
Is dianchúrsa Gaeilge é seo atá dírithe ar fhoghlaimeoirí de gach uile chaighdeán, le rang bunleibhéil, meánleibhéil agus ardleibhéil. Beidh an cúrsa, atá ar siúl in Institiúid Cheannaireachta na hÉireann i gCabhán an Chaorthainn, ag tosú ar 09:30 agus ag dul ar aghaidh go dtí 15:30 gach lá.
Ar an Déardaoin, 4 Iúil beidh turas cultúrtha go dtí An Bhinn Bhorb ag tosú ar 11:00 ar maidin. Mar chuid den turas beidh caint faoi stair na háite agus cur síos ar an gcath a thit amach i mBinn Bhorb sa bhliain 1598.
Tá costas £60 ar an gcúrsa le sólaistí san áireamh gach lá. Is deis iontach é seo d’fhoghlaimeoirí Gaeilge seachtain a chaitheamh leis an nGaeilge agus an teanga a fhoghlaim ar bhealach taitneamhach.
Más mian leat áit a chur in áirithe nó tuilleadh eolais a fháil faoin gcúrsa is féidir teagmháil a dhéanamh trí ríomhphost a chur chuig gaeilge@cookstown.gov.uk nó glaoch ar 028 877 5780.
Foilsithe ar Gaelport.com
Tá sé déanta ag Coláiste Lurgan arís
Meitheamh 20, 2013
Tá iomrá bainte amach ag foireann Choláiste Lurgan le cúpla bliain anuas ó thaobh ceol nua-aimseartha de, agus tá sé déanta acu arís leis an aistriúchán is nuaí, den amhrán ‘Get Lucky’ le Daft Punk.
D’ardaigh líon na mbraithnaitheoirí go dtí deich míle laistigh de 24 uair a’chloig ó rinneadh uaslódáil ar an bhfíseán ar Youtube agus clúdaíodh an scéal sna meáin, ar leithéidí TheJournal.ie agus Joe.ie ó shin.
‘An t-Ádh ‘Nocht’ an t-ainm atá ar an amhrán ar chainéal Youtube TGLurgan. “Leagan breá d’amhrán ‘Get Lucky’ le Daift Ponc (Daft Punk) á chanadh ag Ian Mac Gabhann agus Megan Ní Dhonncha” atá i gceist. Tá an físeán le feiceáil ar www.gaelport.com.
Tá cáil bainte amach ag Coláiste Lurgan, atá lonnaithe in Indreabhán, Conamara, le cúpla bliain anuas mar choláiste samhraidh nua-aimseartha. Bíonn tionscadail éagsúla ar bun i ngach cúrsa le comhoibriú leanúnach idir an fhoireann agus na scoláirí.
Bhain Coláiste Lurgan clú agus cáil amach anuraidh leis an leagan Gaeilge den amhrán ‘Some Nights’, le FUN, a casadh ar stáisiúin raidió náisúnta timpeall na tíre. As an obair seo uilig, tá an banna ‘Seo Linn’ tar éis teacht ar an bhfód agus tá éileamh mór orthu i saol na Gaeilge go dtí seo.
Is féidir breathnú ar na tionscadail atá curtha i gcrích ag Coláiste Lurgan go dtí seo ar www.youtube.com/tglurgan; agus tá tuilleadh eolais ar an gcoláiste ar fáil ag www.lurgan.biz.
Foilsithe ar Gaelport.com
Bain cáilíocht sa Ghaeilge amach ag tosú i mí Mheán Fómhair
Meitheamh 18, 2013
An bhfuil cáilíocht tríú leibhéal sa Ghaeilge á lorg agat? Más dioplóma, bunchéim nó máistreacht atá de dhíth, tá ollscoileanna ar fud na tíre fós ag glacadh le hiarratais don chéad téarma eile a thosóidh i mí Mheán Fómhair.
Tá éileamh an-mhór ar fhostaithe a bhfuil cáilíocht bainte amach acu sa Ghaeilge i ngach sórt réimse oibre, más sa láithreoireacht teilifíse, sa mhúinteoireacht, nó i gcúrsaí dlí a chuireann tú suim.
Tá Ionad na dTeangacha, Ollscoil na hÉireann, Má Nuad, ag tairiscint an Dioplóma i Múineadh na Gaeilge (Foghlaimeoirí Fásta) arís i mbliana. Cuirtear béim láidir sa Dioplóma ar an gcleachtadh teagaisc sa seomra ranga. Seo cúrsa bliana ar bhonn páirtaimseartha atá oiriúnach do dhaoine atá ag iarraidh cáilíocht a bhaint amach i múineadh na Gaeilge d’fhoghlaimeoirí fásta.
Is i gConamara a bheidh an cúrsa ar siúl i mbliana agus tá sé á thairiscint le tacaíocht ó Údarás na Gaeltachta agus ón Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta. Tá an fhoirm iarratais le fáil ar líne ag http://www.nuim.ie/language/courses/cert-irish.shtml.
Cuirfear tús le cúrsa Dioplóma sa Ghaeilge Fheidhmeach i gColáiste na hOllscoile i mí Mheán Fómhair 2013. Tá an cúrsa seo dírithe ar an bpobal i gcoitinne agus beidh sé oiriúnach go speisialta do dhaoine sa tseirbhís phoiblí agus do dhaoine atá ag iarraidh barr feabhais a chur ar a gcuid Gaeilge. Glacann An Roinn Oideachais agus Eolaíochta leis an Dioplóma sa Ghaeilge Fheidhmeach mar cháilíocht Ghaeilge don Chúrsa Iarchéime don Bhunmhúinteoireacht. Tá tuileadh eolais faoin gcúrsa ar fáil ón mbróisiúr.
Más foghlaimeoir lánfhásta thú ar mhian leat BA a bhaint amach sa Ghaeilge, tá Ollscoil na hÉireann, Gaillimh ag cur cúrsa eisceachtúil ar fáil – BA sa Ghaeilge Fheidhmeach. Sásaíonn an cháilíocht seo bunchritéir na Comhairle Múinteoireachta i leith mhúineadh na Gaeilge mar ábhar ardteiste. Cuimseoidh siollabas an chláir: ceartúsáid na teanga, cúrsaí litríochta, béaloideas agus stair chultúrtha agus gnéithe den aistriúchán agus den iriseoireacht. Tuilleadh eolais: www.oegaillimh.ie/acadamh nó www.oegaillimh.ie/gaeilge.
Más mian leat díriú ar oideolaíocht agus ar theoiric an tumoideachais agus an dátheangachais tá clár M.Oid. san Oideachas Lán-Ghaeilge ar fáil ó Choláiste Mhuire Gan Smál, Luimneach. Tá sé mar aidhm ag an gcúrsa barr feabhais i gcáilíocht an teagaisc agus na foghlama san oideachas lán-Ghaeilge agus san oideachas Gaeltachta a chur chun cinn. Tá gach eolas ar fáil anseo http://www.gaelport.com/cursai/MOid-san-Oideachas-Lan-Ghaeilge/ nó seol ríomhphost chuig tj.oceallaigh@mic.ul.ie.
Reáchtálfaidh Europus faoi urraíocht na Roinne Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta, dianchúrsa oiliúna lánaimseartha ar aistriúchán cáipéisí dlí agus cáipéisí stáit eile ar an gCeathrú Rua i mí Lúnasa agus Meán Fómhair 2013.
Glacfar le céimithe a mbeidh caighdeán ard acu i nGaeilge agus i mBéarla agus le daoine a bhfuil cáilíochtaí sa dlí acu. Ní bheidh aon táille ar an gcúrsa ach ní ghlacfar ach le líon teoranta daoine. Déan teagmháil le aine@europus.ie le haghaidh tuilleadh eolais.
Déan cinnte súil a chaitheamh ar www.gaelport.com/cursai ina bhfuil liosta iomlán na gcúrsaí le Gaeilge in 2013 ar fáil.
Tuairimí an phobail maidir le léitheoireacht Ghaeilge á lorg ag Foras na Gaeilge
Meitheamh 18, 2013
Beidh Foras na Gaeilge ag tabhairt faoi straitéis nua léitheoireachta a chur i bhfeidhm sa bhliain 2014 le cinntiú go mbeidh “an t-infreastruchtúr cuí ann” do gach aoisghrúpa léitheoireachta Gaeilge amach anseo.
Tá tús curtha le próiseas comhairliúcháin phoiblí maidir le léitheoireacht leabhar i nGaeilge ag eascairt as moltaí a tháinig chun cinn ag Comhdháil faoin Léitheoireacht a d’eagraigh Clár na Leabhar Gaeilge i mBaile Átha Cliath anuraidh.
Le linn na Comhdhála sin tugadh aghaidh ar staid reatha earnáil na leabhar Gaeilge in Éirinn agus thar lear agus ar na bealaí is éifeachtaí chun an léitheoireacht a chothú i measc aoisghrúpaí éagsúla. Tháinig neart moltaí fiúntacha chun cinn agus rinneadh taifead orthusan agus ar na cainteanna i bhfoirm cáipéise comhairliúcháin. Tá an cháipéis ar fáil le híoslódáil anseo.
Tá Foras na Gaeilge anois ag lorg tuairimí an phobail maidir leis an athbhreithniú seo. Is féidir an cháipéis chomhairliúcháin a íoslódáil ó www.gaeilge.ie agus tuairimí a nochtadh ina leith.
“Baineann na ceisteanna seo le léitheoirí, foilsitheoirí, scríbhneoirí, tuismitheoirí, múinteoirí, leabharlannaithe, lucht díolta leabhar agus léirmheastóirí, agus le heagraíochtaí ealaíon agus litríochta. D’fháilteoimis roimh a dtuairimí siúd ar fad faoi na beartais atá á moladh sa cháipéis chomhairliúcháin.” a dúirt Seán Ó Coinn, Leas-Phríomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge.
Glacfar le haighneachtaí agus le haiseolas ón bpobal (ar ríomhphost nó sa phost) go dtí an Aoine, 28 Meitheamh 2013.
Tuilleadh eolais: leabhar@forasnagaeilge.ie /046-9430419
