Fighting for a way of life
Deireadh Fómhair 12, 2010
Circular labour mobility and language skills
Deireadh Fómhair 11, 2010
Homework may be the bane of children’s lives but school principals are also questioning its value
Deireadh Fómhair 11, 2010
Buntáiste Breise na Gaeilge faoi chaibidil i mBéal Feirste
Deireadh Fómhair 11, 2010
Ar Déardaoin na seachtaine seo caite, reáchtáil Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge, seimineár Buntáiste Breise na Gaeilge i mBéal Feirste i gcomhar le Comhar na Múinteoirí Gaeilge. Is i gColáiste Feirste in iarthar Bhéal Feirste a bhí an seimineár ar siúl, agus bhí scoileanna ó gach cearn de Thuaisceart Éireann i láthair don seimineár eolais, agus don Aonach Oibre a bhí eagraithe ag Forbairt Feirste.
Labhair an t-iriseoir agus an craoltóir, Tomaí Ó Conghaile faoi na deiseanna éagsúla a fuair sé le linn a shaol ó Gaeilge a bheith ar a thoil aige. Phléigh Ursula Uí Dhonnaile na buntáistí acadúla agus gairmiúla breise a thug an Ghaeilge di ina saol agus í anois ina Oifigeach Gaeilge le Comhairle na Coirre Críochaí agus le Comhairle Dhún Geanainn. Luaigh Ursula freisin gur thug an Ghaeilge buntáiste pearsanta di, ó tharla nach mbeadh sí pósta lena grá geal murach an Ghaeilge!
Bhí peileadóir Thir Eoghain, Conall Ó Máirtín i láthair freisin, a labhair ar a phost mar mhúinteoir meánscoile dara leibhéal i gColáiste Chaitríona Ard Mhacha. Is é Teicneolaíocht an Eolais an t-ábhar is mó a bhíonn á múineadh ag Conall, agus is trí Ghaeilge a bhíonn sé ag teagasc.
Rinneadh plé freisin le linn an tseimineáir ar na deiseanna oideachais agus cúrsaí tríú leibhéal atá ar fáil trí mheán na Gaeilge.
Beidh an chéad seimineár eile de chuid Bhuntáiste Breise na Gaeilge á eagrú ag Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge amárach i Leitir Ceanainn, agus reáchtálfar an seimineár spreagúil, spleodrach seo i mBaile Átha Cliath ar an 4 Samhain agus ar an Tulach Mhór ar an 18 Samhain. Chun do scoil a chlárú do na hócáidí seo, déan teagmháil le Brígíd, ag 01 679 4780.
Coláiste Ghobnait – Cuairt Scoile
Deireadh Fómhair 11, 2010
Chaith scoláirí ó Choláiste Pobail, Rath Cairn seachtain linn anseo i gColáiste Ghobnait, Inis Oirr i mí Mhean Fomhair. D’eagraíomar imeachtaí i rith na seachtaine do na scoláirí. Bhíodh ranganna againn i rith na maidine. Bhí siúlóidí againn tráthnóna Dé Máirt 21ú Mean Fomhair. Bhí cluichí taobh istigh againn an oíche sin agus ghlac scoláirí ón dá scoil pairt iontu.
Thug na scoláirí cuairt ar Ionad an Mhothair i gCo. an Chláir De Céadaoin. Chuaigh siad ar thuras farraige ag bun Aillte a Mhothair, áit a raibh radharcanna íontacha acu ar Ailtreacha an Mhothair. Bhain na scoláirí ón dá scoil an-taitneamh as an lá seo. Tá ionad íontach do thurasóirí ag ailtreacha an Mhothair anois agus bhí cabhair ó threoraí acu chun aon eolas a bhí ag teastáil uathu a chur ar fáil dóibh.
Bhí na scoláirí ag féachaint ar scannán in Aras Eanna, Ionad Ealaíne Inis Oírr oíche Dé Céadaoin. Déardaoin bhí ranganna, siúlóidí agus cluichí acu. Oíche Déardaoin bhí Tráth na gCeist ag na scoláirí go léir i gColáiste Ghobnait.
Thug muintir Rath Cairn aghaidh ar Rath Cairn arís maidin Dé hAoine.
Tá ceangal againn le Coláiste Pobail Rath Cairn le timpeall 8 mbliana . Tugaimid cuairt orthu bliain amháin agus tugann siad cuairt orainn an bhliain dar gcionn. Bainimid tairbhe agus taitneamh as na turais. Tá an dá cheantar an-éagsúil. Is deis íontach atá ann dár scoláirí cuairt a thabhairt ar cheantar i lár na tíre. Tá an tírdhreach an difriúil agus tá alán imeachtaí is féidir linn a dheanamh. Beimid ag tabhairt cuairt orthu an bhliain seo chugainn.
Tabhair Aird!
Deireadh Fómhair 8, 2010
Todhchaí na Gaeilge á plé i mBÁC – ach ní raibh an tAire i láthair
Bhí os cionn 65 polaiteoir i láthair ag lá eolais a reáchtáil Guth na Gaeltachta agus Conradh na Gaeilge in Óstán Buswells i mBaile Átha Cliath Dé Céadaoin, chomh maith le neart daoine eile ó gach cearn den tír.
Aidhm an lae eolais ná brú a chur ar pholaiteoirí glacadh leis na moltaí ar fad a mhol an Comhchoiste Oireachtais don Straitéis 20 bliain, agus iad a chur ar an eolas faoi na moltaí agus céard go díreach a bhí i gceist.
Freisin, bhí se i gceist aird a tharraingt ar na ciorruithe ollmhóra atá beartaithe ag an rialtas do Roinn na Gaeltachta, i mbliana agus gach bliain as seo amach.
I measc na bpolaiteoirí bhí Enda Kenny, Caoimhín Ó Caoláin, Piaras Ó Dochartaigh, Michael D Higgins, Trevor Sargent, Frank Feighan agus go leor eile.
Bhí go leor grúpaí pobail ó na Gaeltachtaí i láthair freisin, cosúil leis na comharchumainn agus cumainn trádála, agus ar ndóigh bhí lucht an oideachais ann, cosúil le Muireann Ní Mhóráin as COGG, Seán Ó hAdhmaill as Forbairt Naíonraí Teoranta agus Aodhán Ó Dea, Oifigeach Gaeilge Aontas na Mac Léinn in Éirinn, atá ag plé le hoideachas dara leibhéal agus tríú leibhéal ar fud na tíre i mbliana.
Ní hamháin sin ach bhí mic léinn agus daoine óga ann i rith an lae ar fad agus meascán iontach de dhaoine ó gach aoisghrúpa ag iarraidh a bheith ann.
“Caithfidh na hacmhainní a bheith ag an Roinn Gnóthaí Pobail, Comhionannais agus Gaeltachta chun an Straitéis a chur i bhfeidhm,” a deir Ard-Rúnaí Chonradh na Gaeilge, Julian de Spáinn.
“Faoi láthair, tá an Roinn Airgeadais ag iarraidh buiséad Roinn na Gaeltachta a laghdú ó €105 milliún mar atá sé faoi láthair go dtí €30 milliún faoi 2016. Is cinnte má tharlaíonn sé sin nach mbeidh Roinn ná Údarás ann mar nach mbeidh a ndóthain airgid acu chun aon rud a dhéanamh.
Táimid ag iarraidh cur ina aghaidh sin agus táimid ag iarraidh go mbeidh na polaiteoirí sásta dul ar ais go dtí an Dáil agus é sin a throid.”
Ó thaobh na bpolaiteoirí de, deir an tUasal de Spáinn go ndearna Conradh na Gaeilge agus Guth na Gaeltachta an-chuid stocaireachta orthu i rith na bliana, agus go raibh tuiscint i bhfad níos fearr ag formhór acu anois ar chás na Gaeilge agus ar an bhfeachtas atá ar bun faoi láthair.
“Ceapaim go dtuigeann na polaiteoirí céard atá á rá againn agus go bhfuil siad taobh thiar den Ghaeilge agus den Ghaeltacht. Bhí iontas ar go leor acu nuair a mhínigh muid dóibh faoi na ciorruithe ollmhóra atá beartaithe do Roinn na Gaeltachta. Táimid muiníneach go rachaidh siad ar ais go dtí an Dáil anois chun an cheist a phlé,” ar sé.
“Ní hé nach bhfuil an rialtas taobh thiar den Ghaeilge. Tá, is iad atá ag cur na straitéise le chéile, ach tá an chuma air nach bhfuil siad ag labhairt leis an Roinn Airgeadais. Caithfidh an dá roinn teacht le chéile.”
Ní raibh an tAire Gaeltachta Pat Carey i láthair ar an lá mar gheall ar chruinnithe réamhshocraithe, ach deir de Spáinn go mbíonn cumarsáid rialta eatarthu agus go mbíonn siad ag bualadh le chéile go rialta.
“Níl imní orainn, ar bhealach áirithe, maidir le cé a bheidh sa chéad rialtas eile,” a deir de Spáinn. “Tá tacaíocht traspháirtí ann do na moltaí ar fad, agus d’fhéadfá a rá go bhfuil siad go léir tar éis ceannach isteach sa rud. As seo amach, beimid ag leanacht ar aghaidh le stocaireacht ar pholaiteoirí áirithe. Chomh maith leis sin, beimid ag coinneáil brú ar na comhchoistí Dála éagsúla, mar shampla táimid ag iarraidh aitheantas Gaelscolaíochta a phlé leis an gcomhchoiste oideachais.”
Bhí Cathaoirleach Choiste Bunaithe Ghaelscoil Rath Tó i láthair agus í ag labhairt leis na polaiteoirí, agus ag iarraidh tuiscint a thabhairt dóibh ar chás na scoile. Deis iontach a bhí ann don phobal i gcoitinne bualadh le polaiteoirí a raibh ceisteanna acu dóibh nó a raibh siad ag iarraidh nithe áirithe a phlé leo.
Deir Aengus Ó Snodaigh as Sinn Féin gur “feachtas iontach” atá ar bun.
“Tá sé go maith go bhfuil Guth na Gaeltachta agus Conradh na Gaeilge agus grúpaí eile tar éis tarraingt le chéile agus a chur ina luí ar pholaiteoirí cé chomh práinneach is atá sé bogadh anois ó thaobh na Gaeilge de. Tá Straitéis ann agus an príomhrud anois ná go mbeadh gníomh ann. Ní fiú caint faoi,” ar sé.
“An rud eile ó thaobh mo pháirtí féin de ná nár cheart go mbeadh aon chiorruithe ar sheirbhísí poiblí sa Ghaeltacht nó aon áit sa tír. Táimid tar éis cíoradh a dhéanamh ar gach rud a thagann ón Roinn Airgeadais go dtí seo agus is féidir teacht ar an airgead sin gan ciorruithe a dhéanamh.”
Deir sé go bhforbródh Sinn Féin pacáiste stimulus a bheadh ag cruthú postanna sa tír, ach go háirithe i gceantair Ghaeltachta.
“Ansin tá tú ag infheistiú sa cheantar sin agus tiocfaidh an t-airgead ar ais ó thaobh an córas cánach mar bheadh daoine ag obair, ní bheadh siad ar an gcóras dól, agus bheadh beocht nua i gceantair Ghaeltachta. Ansin is féidir an chuid eile den straitéis a thógáil ar an mbeocht nua sin sna ceantair Ghaeltachta. Aontaím leis na moltaí go léir,” ar sé.
Creideann sé gur cheart go mbeadh Aire Gaeilge ann in áit Aire Gaeltachta, agus faoi sin ba cheart go mbeadh dualgaisí don Ghaeltacht air siúd.
“Sin a bhí ann nuair a bunaíodh an stát. Ar an mbealach sin, bheadh sé i gceannas ar pholasaí iomlán i dtaobh na Gaeilge de, ní díreach sa Ghaeltacht,” ar sé.
Bhí an lá eolais ar siúl ó 8 ar maidin go 6 sa tráthnóna agus bhí daoine isteach agus amach ón óstán i rith an lae ar fad.
Gaelscéal – Meadhbh Ní Eadhra
08 Deireadh Fómhair 2010
Cás na Scoileanna Lán-Ghaeilge le plé ag Seimineár
Deireadh Fómhair 7, 2010
Labhróidh an saineolaí iomráiteach mionteangacha, an Dr. Daniel Bourgeois, ó Nua-Bhrunsuic, Ceanada, ag seimineár poiblí a bheidh ar siúl in Óstán na Páirce, An Spidéal ar an 14 Deireadh Fómhair 2010.
Is é téama an tseimineáir Stiúradh na Scoileanna Lán-Ghaeilge: Dúshláin & Riachtanais agus díreoidh caint an Dr. Bourgeois ar riachtanais agus ar bhainistiú an oideachais do mhionlaigh teanga agus ar na impleachtaí atá ag polasaithe stáit ar sheasmhacht na dteangacha mionlaigh.
Tá an seimineár á reáchtáil ag Údarás na Gaeltachta i gcomhar le hAcadamh na hOllscolaíochta Gaeilge.
Labhróidh Pádraig Ó hAoláin, Príomhfheidhmeannach Údarás na Gaeltachta agus Breandán Mac Cormaic, Cathaoirleach Bunaidh COGG, An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta roimh an léacht.
Deir Dr. Bourgeois gurb é “an t-oideachas an tseirbhís is tábhachtaí is féidir le stát a chur ar fáil do theaghlaigh agus do phobail mhionlaigh atá ag iarraidh a dteanga a chaomhnú.”
“Ba chóir díriú ar na polasaithe agus na gníomhaíochtaí a chleachtar sna scoileanna dá bharr seo agus ba chríonna an mhaise don stát Bord Oideachais a bhunú, a mbeadh lámh ag tuismitheoirí agus baill an phobail ina riaradh, le bainistiú a dhéanamh ar oideachas an mhionlaigh teanga.”
Déanfar plé ar an ábhar seo i gcomhthéacs na Gaeilge sa chóras oideachais le linn na léachta agus ag seisiún oscailte ina dhiaidh.
Seimineár Lae do Choistí Bunaithe
Deireadh Fómhair 7, 2010
Ba mhaith le GAELSCOILEANNA TEO. cuireadh a thabhairt duit freastal ar sheimineár lae a bheas ar siúl in Institiúid Oideachais Marino ar an 13 Samhain 2010. Beidh an seimineár seo dírithe ar choistí bunaithe ag an mbun- agus iarbhunleibhéal agus tá clár an lae thíos. Níl aon táille i gceist leis an seimineár ach is gá áirithintí a dhéanamh roimh an 18 Deireadh Fómhair. Tá fáilte roimh bhaill uile na gcoistí bunaithe nó éinne gur spéis leo coiste a chur ar bun. Cuirfear bricfeasta agus lón ar fáil do rannpháirtithe, agus tá lóistín saor in aisce ar fáil ar an gcampas ar Aoine an 12 Samhain ach é a chur in áirithe linn roimhré. Beidh aistriúchán comhuaineach ar fáil le linn gach seisiún oiliúna. Beidh deiseanna ann i rith an lae le ceisteanna a chur, feachtas bhur gcoiste a phlé agus naisc a chruthú le coistí bunaithe eile timpeall na tíre atá ag obair i dtreo na físe céanna.
Clár an lae
09.00
Bricfeasta agus clárú
10.00
Fáilte agus seisiún eolais: cur síos ar an staid reatha, eolas faoi na critéir nua a bheidh fógartha maidir le bunú bunscoileanna, eolas faoin athbhreithniú ar an gcóras iarbhunscolaíochta atá beartaithe. Beidh aoíchainteoir ó choiste bunaithe bunléibhéil agus ón iarbhunleibhéal ag tabhairt píosa cainte ar a gcuid taithí maidir le bunú scoileanna.
11.15
Margaíocht, caidreamh poiblí agus stocaireacht pholaitiúil
13.15
Lón
14.15
Scileanna agus cur chuige tiomsaithe airgid
15.15
Plean Gnímh a dhréachtadh don choiste bunaithe
16.00
Críoch
Buntáiste Breise na Gaeilge le plé i dTuaisceart Éireann
Deireadh Fómhair 5, 2010
Ar Déardaoin beag seo, 07 Deireadh Fómhair, beidh seimineár Buntáiste Breise na Gaeilge, á reáchtáil ag Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge i gcomhar le Comhar na Múinteoirí Gaeilge i i mBéal Feirste.
Is i gColáiste Feirste a bheidh an ócáid seo á reáchtáil agus le linn an tseimineáir pléifear na buntáistí breise a thugann an Ghaeilge do mhic léinn sa saol oibre.
I measc na n-aoichainteoirí a bheidh ag labhairt ag an ócáid, beidh an t-iriseoir agus an craoltóir Tomaí Ó Conghaile as Iúr Cinn Trá.
Labhróidh Ursula Uí Dhonnaile faoina taithí féin, mar Oifigeach Gaeilge le Comhairle na Coirre Críochaí agus le Comhairle Dhún Geanainn agus labhróidh an peileadóir aitheanta agus múinteoir Gaeilge Conall Ó Máirtín faoina thaithí féin leis an nGaeilge agus na buntáistí agus na deiseanna éagsúla a thug an Ghaeilge dó agus é ag dul i mbun gairm bheatha agus ag obair le Campa Chormaic agus le Coláistí Samhraidh i nDún na nGall.
Roimhe seo, reáchtáil Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge na seimineáir seo i gCill Airne, i mBaile Átha Cliath, i nGaillimh, i gCorcaigh agus i gCaisleán an Bharraigh, agus tá ócáidí beartaithe do Leitir Ceanainn, Baile Átha Cliath agus an Tulach Mhór sna seachtainí romhainn.
Beidh ionadaithe ó roinnt institiúidí tríú leibhéal i láthair chomh maith, chun eolas a thabhairt do na daltaí scoile faoi na deiseanna oideachais atá ann dóibh trí mheán na Gaeilge.
Bíonn cur i láthair na n-aoichainteoirí spreagúil, spleodrach, agus téann taithí na gcainteoirí i bhfeidhm ar an lucht éisteachta, agus iad ag roghnú a ngairmeacha beatha féin amach anseo.
Ar ndóigh, cuirfear fáilte roimh cheisteanna ó na daltaí agus tugtar cuireadh do dhaltaí páirt a ghlacadh sa díospóireacht tar éis do na hAoichainteoirí labhairt.
Beidh léachtóir ó Choláiste Ollscoile Muire i láthair chun léargas a thabhairt do na daltaí scoile ar na deiseanna oideachais agus cúrsaí tríú leibhéal atá ann dóibh trí mheán na Gaeilge.
Beidh Aonach mór Oibre á reáchtáil ag forbairt Feirste i gcomhar le Coláiste Feirste ar an lá agus beidh deis iontach ag na daltaí scoile agus ag cuairteoirí labhairt le hionadaithe ó institiúidí tríú leibhéal agus le hionadaithe ó na heagraíochtaí Gaeilge ag na seastáin eolais a bheidh i láthair.
©Gaelport.com 05 Deireadh Fómhair, 2010
Acmhainn Oideachais do Mhic Léinn A Leibhéil Seolta
Deireadh Fómhair 4, 2010
Sheol an tAire Oideachais do Thuaisceart Éireann, Caitríona Ruane acmhainn eolais bunaithe ar an dráma Breithiúnas le Máiréad Ní Ghráda, a bheidh ina chabhair do mhic léinn A Leibhéil as seo amach.
Bhí an tAire i láthair ag ócáid a reáchtáladh in Ardscoil Naomh Doiminic i mBéal Feirste ar an 28 Meán Fómhair.
Ba é Pobal, scátheagras phobal na Gaeilge a chur na nótaí staidéir i dtoll a chéile agus a chur ar fáil i bhfoirm CD-ROM iad tar éis don eagraíocht ceardlanna a thabhairt do dhaltaí scoile ar an ábhar.
Tá géarghá le hacmhainní Oideachais atá in oiriúint do churaclam na scrúduithe dar le hAndrea Ní Uiginn, múinteoir Gaeilge, ”Is dúshlán mór do dhaltaí A2 í an litríocht agus, ar an drochuair, tá easpa áiseanna amuigh ansin le cuidiú leo.”
“Tabharfaidh an pacáiste seo deis iontach dúinn príomhghnéithe an dráma a phlé agus is cinnte go mbeidh áis mar seo ina bhuntáiste mhór ag daltaí agus múinteoirí.”
Chuir Séamas Mac Annaidh, an t-úrscéalaí comhairle ar Phobal maidir leis an téacs agus ghlac sé páirt lárnach sna ceardlanna a reáchtáladh sna scoileanna.
Anuas air sin, tá réamhrá le garmhac an scríbhneora, an Dochtúir Éamon Ó Ciosáin, léachtóir in Ollscoil na hÉireann Mhaigh Nuad atá ina shaineolaí ar shaothair agus ar shaol Ní Ghráda.
Tá ráite ag POBAL go gcuirfear an pacáiste eolais ar aghaidh chuig gach scoil ina bhfuil Breithiúnas ar an gcuraclam.
