Ciorrú eile fógartha don Ghaeloideachas -COGG le cónascadh le heagras stáit eile
Samhain 28, 2012
Tá fógartha ag an Roinn Oideachais agus Scileanna ar maidin go bhfuil An Chomhairle Um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta (COGG) le cónascadh leis an gComhairle Náisiúnta Curaclaim agus Measúnachta.
Chuir ionadaí ón Roinn Oideachais an fógra in iúl don slua atá ag freastal ar Chomhdháil Ghaelscoileanna agus Eagraíocht na Scoileanna Gaeltachta Teoranta i gcathair na Gaillimhe inniu.
Cuireann COGG seirbhísí tacaíochta ar fáil do bhunscoileanna agus do scoileanna iar-bhunoideachais lán-Ghaeilge. Chomh maith leis sin, cuireann COGG acmhainní teagaisc ar fáil do scoileanna agus cuirtear maoiniú ar fáil do thaighdeoirí sa réimse seo.
Faoi láthair, níl ach beirt fostaithe ag an gComhairle de bharr nár ceadaíodh postanna eile a líonadh le tamall de bhlianta anuas.
Bunaíodh an Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta faoi fhorálacha Alt 31 den Acht oideachais 1998 tar éis feachtais a chuir Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge, Gaelscoileanna, agus Eagraíocht na Scoileanna Gaeltachta.
Ceapadh ag an am go raibh géarghá le sainstruchtúr le freastal a dhéanamh ar riachtanais oideachais na scoileanna Gaeltachta agus na scoileanna lán-Ghaeilge.
Ag labhairt dó inniu, dúirt Seán Ó Foghlú, Ard Rúnaí na Roinne Oideachais:” Ceadóidh na socruithe nua le COGG a cuid acmhainní a dhíriú ar a príomhfheidhmeanna chun acmhainní teagaisc a sholáthar mar thacaíocht ar theagasc na Gaeilge i gcomhair le hobair CNCM ar leasú an churaclaim. Beidh na feidhmeanna ginearálta riaracháin, atá mar ualach suntasach ar fhoireann bheag, á gcur ar fáil anois ag CNCM,” a dúirt sé.
“Faoin socrú nua seo, coinneoidh COGG aitheantas dá cuid féin faoi choimirce CNCM. Láidreoidh an beart seo a cumas le tacú le hoideachas trí mheán na Gaeilge agus le teagasc na Gaeilge i gcoitinne”.
Cuireann An Chomhairle Náisiúnta Curaclaim agus Measúnachta comhairle ar an Aire Oideachais agus Scileanna maidir le cúrsaí curaclaim agus measúnachta san oideachas luathóige agus i mbunscoileanna agus in iarbhunscoileanna.
Foilsithe ar Gaelport.com
An Caifé Craosach – fís chluiche nua aimseartha ar fáil saor in aisce go hiomlán i nGaeilge
Samhain 27, 2012
Tá Foras na Gaeilge i ndiaidh tacaíocht a thabhairt don chomhlacht Black Market Games le leagan Gaeilge den físchluiche “Dead Hungry Diner” a chur ar fáil i nGaeilge. An Caifé Craosach atá air agus is féidir é a íoslódáil saor in aisce ó shuíomh Idirlín an chomhlacht. Is cluiche d’ard chaighdeán é a dhíríonn isteach ar scileanna fadhb réitithe agus tá sé fóirsteanach do phaistí agus do dhéagóirí agus fiú do dhaoine fásta. 7 bliain+ an grád oifigiúil atá faighte aige.
http://www.deadhungrydiner.com/irish.php
Leabhrán/CD nua “An tAifreann Naofa”
Samhain 27, 2012
Sheol an tArdeaspag Diarmuid Ó Máirtín an leabhráin/CD nua “An tAifreann Naofa” ar an 12ú Samhain i gColáiste na Croise Naofa, Cluain Life.
Is áis úsáideach é le freagraí an Aifrinn a mhúineadh agus iad a fhreagairt. Chomh maith le sin tá siad úsaideach do na hAifrinn a bhaineann le ceiliúradh na sacraimintí sna bunscoileanna
Do ghaelscoileanna thart fán tír tá siad ar fáil ón dá suíomh thíosluaite:
1) www.udar.ie (Tel 046 948 7573)
2) Siopaí Leabhar VERITAS (Tel 01 8788 177)
Peter Pan sa Taibhdhearc
Samhain 27, 2012
Faighigí réidh le heitilt go Never Never Land san athchóiriú ceolmhar de chuid Taibhdhearc na Gaillimhe d’úrscéal clasaiceach JM Barrie, Peter Pan. Tá an scéal draíochtúil seo, faoi bhuachaill beag nár theastaigh uaidh dul in aois, ag cur geasa ar lucht féachana leis na cianta. Tugann an scéal álainn muid ar aistear lán de dhraíocht agus de cheol go domhain i bhfad inár samhlaíocht.
Scéal faoi mhisneach, cairdeas, dílseacht, maitheas, olc agus, ar ndóigh – gan dul in aois riamh – níl dabht ar bith faoi ach gur seó é seo don teaghlach uile séasúr na Nollag seo.
Beidh Seó Nollag na bPáistí á léiriú sa Taibhdhearc an tseachtain seo chugainn, an 4 go dtí an 8 Nollaig. Is í Treasa Ní Thiarnáin atá mar stiúrthóir agus ba í Treasa a bhí ina stiúrthóir ar Peter Pan an uair dheireanach a léiríodh Peter Pan sa Taibhdhearc, in 1987
Tá ceol nua-chumtha scríofa go speisialta ag Morgan Cooke don léiriú seo. Tá taithí na mblianta ag Morgan bheith ag obair leis na páistí sna geamaireachtaí sa Taibhdhearc agus bíonn sé ag obair go rialta leis an gcuideachta drámaíochta do pháistí, Branar agus Moonfish. Is í Kate Upton atá i mbun cóiréagrafaíochta ar an dráma Peter Pan.
Is iad páistí na Gaillimhe a bheidh sna príomhpháirteanna sa dráma: Emily Ní Bhrosnacháin mar Tink, Gillian Ní Dubháin mar Peter, Ciara Ní Mhaoldomhnaigh mar Wendy, Ruairí Mac Seoinín mar Mr. Darling agus Yasmin Rather mar Mrs. Darling.
Beidh seó oíche ag tosú gach oíche ón Máirt go dtí an Aoine, ag 7.30pm, agus beidh seó ar an Satharn, an 8 Nollaig ag 3.00pm. Ní chosnaíonn na ticéid ach €10/€5 agus tá siad ar fáil ón Taibhdhearc, an tSráid Láir, Gaillimh. Cuir glao ar 091-562024 nó téigh chuig www.antaibhdhearc.com.
Gach eolas ón Taibhdhearc:
091-562024
eolas@antaibhdhearc.com
Turning of sod for Coláiste Ailigh
Samhain 27, 2012
A new building for an all-Irish second level school which caters for 350 pupils in the heart of Letterkenny is due to be completed by 2014 under the Public Private Partnership (PPP) model.
The turning of the sod ceremony for the new Coláiste Ailigh building took place at Knocknamona/Carnamuggagh, Letterkenny on Friday, last. Construction on the new school building will begin immediately on the 8.8 acre site.
Coláiste Ailigh was established in 2000. The school falls under the remit of County Donegal VEC and is currently located in temporary rented accommodation at High Road, Letterkenny.
The chairperson of the VEC, Martin Farren said that Coláiste Ailigh has gone from strength to strength in Letterkenny and that he envisaged the college to be a centre of excellence for Irish language education in Letterkenny.
www.donegaldemocrat.ie
TV advert ideas sought by ‘Foinse’
Samhain 27, 2012
STUDENTS are being encouraged to get their creative juices flowing and come up with ideas for a television advert to promote Bliain na Gaeilge, a yearlong festival in 2013 to celebrate the Irish language.
The competition, being run by TG4 and Irish language newspaper ‘Foinse’, which is published with the Irish Independent on Wednesdays, is open to students at both second and third-level. The deadline for entries is Friday.
www.independent.ie
Labhraíonn Seán Ó Foghlú, Ard-Rúnaí na Roinne Oideachais agus Scileanna ag Comhdháil Bhliantúil Ghaelscoileanna agus Eagraíocht na Scoileanna Gaeltachta
Samhain 27, 2012
Athruithe móra fógartha in oideachas na Gaeilge agus oideachas trí mheán na Gaeilge
Áirítear athruithe i gcuraclam na Gaeilge i scoileanna a fheidhmíonn trí mheán na Gaeilge agus i scoileanna príomhshrutha, trialacha béil Gaeilge éigeantacha sa tsraith shóisearach, leathnú ar scolaíocht trí mheán na Gaeilge, agus feabhsuithe sa Ghaeilge in oideachas múinteoirí i measc na mórfhorbairtí a d’fhógair Seán Ó Foghlú, Ard-Rúnaí na Roinne Oideachais agus Scileanna inniu.
In óráid fhad-réimseach chuig comh-chomhdháil bhliantúil Ghaelscoileanna agus Eagraíocht na Scoileanna Gaeltachta i nGaillimh, dúirt an tUasal Ó Foghlú go raibh an Roinn Oideachais agus Scileanna tiomanta go hiomlán d’fheidhmiú na ngníomhartha uaillmhianacha sa Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge.
Tá tosaíocht tugtha ag an Roinn do phríomhréimsí gníomhaíochta, lena n-áirítear bearta chun soláthar na scolaíochta trí mheán na Gaeilge a mhéadú agus curaclaim níos fearr don Ghaeilge a sholáthar i scoileanna a i scoileanna a fheidhmíonn trí mheán na Gaeilge agus i scoileanna príomhshrutha.
Dúirt an tUasal Ó Foghlú, “Déanfaidh an Roinn Oideachais agus Scileanna dícheall, thar saol na Straitéise, oideachas trí mheán na Gaeilge a chur ar fáil do scoláirí gur mian lena dtuismitheoirí leas a bhaint as.”
Luaigh sé an próiseas reatha chun bunscoileanna a dhídhílsiú i limistéir ina bhfuil daonra reatha mar dheis trína bhféadfaí tuilleadh scoileanna a oibriú mar ghaelscoileanna, dá mbeadh éileamh ann ó na tuismitheoirí.
Ag leibhéal na hiar-bhunscoile, dúirt se, “Leanfaimid de limistéir a aithint ina bhfuil gá le gaelcholáiste nua faoi réir thairseach an éilimh (is é sin, 400 dalta) atá níos lú go mór ná an tairseach do scoileanna a fheidhmíonn trí mheán an Bhéarla (is é sin, 800). Tá a fhios againn freisin go gcaithfear fiosrú a dhéanamh maidir le cumas an roghanna eile ar nós na n-aonad Gaeilge agus na sruthanna Gaeilge.”
Luaigh an tUas Ó Foghlú freisin go raibh athrú suntasach ar siúl in oideachas tosaigh múinteoirí. Tá na hathruithe ann le teagasc na Gaeilge i gcoláistí a neartú agus lena chinntiú go bhfeabhsófar caighdeáin na múinteoirí sa Ghaeilge agus a gcumas leis an teanga a mhúineadh.
Dúirt an tArd-Rúnaí gur aithin straitéis Litearthachta agus Uimhearthachta na Roinne go bhfuil gá leis an gcuraclam a leasú ag leibhéal na bunscoile agus na hiar-bhunscoile agus go bhfuil an obair seo idir lámha ag an gComhairle Náisiúnta Curaclaim agus Measúnachta.
“Measaimid go mbeidh an scrúdú teanga béil ina chuid éigeantach den siollabas nua agus na riachtanais measúnaithe don Ghaeilge faoi réir fheidhmiú an Chreata don tSraith Shóisearach a sheol an tAire Quinn an mhí seo caite,” a dúirt sé.
Ag teacht leis seo sa tsraith shóisearach, bheadh gearrchúrsa breise roghnach ag ardchaighdeán sa Ghaeilge ar fáil le húsáid ag scoláirí i scoileanna a fheidhmíonn trí mheán na Gaeilge agus i scoileanna Gaeltachta; bhí sé seo á éileamh le fada ag lucht an oideachais trí mheán na Gaeilge.
“Ligfeadh gearrchúrsa dá leithéid do scoláirí i scoileanna a fheidhmíonn trí mheán na Gaeilge staidéar a dhéanamh agus creidiúint a fháil as cumas sa teanga ag ardleibhéal suntasach,” a dúirt sé.
D’fhógair an tUasal Ó Foghlú freisin go raibh cinneadh glactha ag an Roinn an Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta (COGG) a chomhtháthú faoi choimirce na Comhairle Náisiúnta Curaclaim agus Measúnachta (CNCM).
“Ceadóidh na socruithe nua le COGG a cuid acmhainní a dhíriú ar a príomhfheidhmeanna chun acmhainní teagaisc a sholáthar mar thacaíocht ar theagasc na Gaeilge i gcomhair le hobair CNCM ar leasú an churaclaim. Beidh na feidhmeanna ginearálta riaracháin, atá mar ualach suntasach ar fhoireann bheag, á gcur ar fáil anois ag CNCM,” a dúirt sé.
Faoin socrú nua seo, coinneoidh COGG aitheantas dá cuid féin faoi choimirce CNCM. Láidreoidh an beart seo a cumas le tacú le hoideachas trí mheán na Gaeilge agus le teagasc na Gaeilge i gcoitinne.
€661,071 curtha i dtreo chur chun cinn na Gaeilge i mí na Samhna 2012
Samhain 21, 2012
D’fhógair an Roinn Ealaíon Oidhreachta agus Gaeilge i gcaitheamh na míosa seo go rachadh deontais éagsúla de luach €661,071 san iomlán i dtreo comhlachtaí, grúpaí agus clubanna lonnaithe sa Ghaeltacht agus lasmuigh den Ghaeltacht.
Rachaidh an maoiniú i dtreo tionscadail reatha sna Gaeltachtaí i gCo. Chiarraí, Co. na Gaillimhe, Co. Dhún na nGall agus Co. Phort Láirge.
Chuaigh an líon is mó deontas chuig eagraíochtaí agus Coláistí Samhraidh ag plé leis an óige le luach €61,634 ag dul do 11 coláiste Gaeilge ar fud na tíre. Chuaigh €18,787 den luach sin go Coláiste Chiaráin, An Cheathrú Rua.
Cheadaigh an tAire Stáit Donnchadh Mac Fhionnlaoich €5,000 mar chabhair chun an Scéim Oiliúna Rugbaí a fhorbairt i gCorca Dhuibhne don scoilbhliain 2012/13 agus €6,965 do Ghasóga Ghaoth Dobhair chun trealamh campála a cheannach.
Ar na mórdheontais a ceadaíodh an mhí seo, bronnadh €74,738 ar Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge ar mhaithe le cartlann úr d’ábhar RTÉ Raidió na Gaeltachta a craoladh ó bunaíodh an stáisiún in 1971 in Áras Shorcha Uí Ghuairim i Roisín na Mainiach, Carna, Co. na Gaillimhe. Táthar ag súil go gcuimseoidh an chartlann ábhar a bhfuil luach náisiúnta agus idirnáisiúnta ag baint léi.
Chomh maith leis sin, bronnadh €470,000 don tionscadal taighde www.abair.ie a seoladh ag Oireachtas na Samhna 2012 i Leitir Ceanainn. Déanann an físeán thíos cur síos ar an togra leanúnach seo: Gaelport.com
Ó thaobh na n-ealaíona Gaeilge de, cheadaigh an tAire Stáit €4,475 do Scoil Cheoil Shliabh Liag chun cur ar chumas an choiste áitiúil an costas a bhain le ranganna ceoil a chuireadh ar fáil do pháistí an cheantair a chlúdach. Chomh maith leis sin, ceadaíodh deontas €8,000 don “Chrann Óg”, na Doirí Beaga, chun tuilleadh forbartha a dhéanamh ar na healaíona i gceantar Ghaoth Dobhair agus €750 do Choiste Banna Sóisearach an Mhachaire le dul i dtreo uirlisí ceoil úra a cheannach.
I measc na ndeontas eile ceadaíodh €9,471 do Choiste Ionad Pobail Charraig Uí Bhaoill chun cur ar a gcumas iomaire féir a cheannach agus chuaigh deontas de luach €6,082 chuig Phobalscoil Chorca Dhuibhne le dul i dtreo gléas fótachóipeála nua agus dhá theilgeoir a cheannach.
Foilsithe ar Gaelport
Comhaltaí nua bhord UnaG
Samhain 21, 2012
Tá Anna Ní Ghallchóir, Stiúrthóir Ionad na dTeangacha ar Ollscoil na hÉireann, Má Nuad, ceaptha ina cathaoirleach ar bhord nua Údarás na Gaeltachta, a scríobhann Seán Tadhg Ó Gairbhí.
D’fhógair Aire Stáit na Gaeltachta, Dinny McGinley, inné go raibh Ní Ghallachóir agus seisear eile ceaptha ar an mbord. Léiriú is ea ceapachán Ní Ghallachóir ar an ról nua atá ag Údarás na Gaeltachta maidir leis an bpleanáil teanga. Beirt iarchomhaltaí ar bhord an údaráis a cheap an tAire Stáit – Fiachra Ó Céilleachair ó Phort Láirge agus Micheál Ó Scanaill ó Chorcaigh.
Cheap sé chomh maith Seán Ó Cuireán ón bhFál Carrach, dlíodóir agus bainisteoir ar ionad saorálaí Dhún na nGall; Eunan Mac Cuinneagáin, Bainisteoir Réigiúnach ar WESTBIC i gCill Charthaigh; Dairíona Nic an Iomaire, príomhoide ar Ghaelscoil Mhic Amhlaigh i gCnoc na Cathrach, Gaillimh agus Pádraig Ó hAinifín fear gnó ón nDaingean, Co Chiarraí.
Tá ceathrar eile ainmnithe ar an mbord nua cheana ag na comhairlí contae Gaeltachta. Ní dhaingneofar ainmniúchán Chomhairle Contae Dhún na nGall go dtí go gcríochnófar próiseas fiosrúcháin.
www.irishtimes.com
Gaeilge chun tosaigh i bhforógra na nÓg
Samhain 21, 2012
Tháinig dha mholadh ar son na Gaeilge go láidir ag seimineár ‘An Óige agus an t-Éireannachas’ ag am deireadh seachtaine inár pléadh fís na tíre.
Roghnaigh na hionadaithe óga 15 mholadh le dul isteach sa fhorógra dar teideal “Glac seilbh ar athrú” agus cuireadh iad faoi bhráid an Uachtaráin Micheál D. Ó hUigínn agus Aire na bpáistí, Frances Fitzgerald.
“Is iontach an rud é gur tháinig an Ghaeilge chun cinn go mór i measc na n-óg. Is teachtaireacht láidir í do pholaiteoirí na tíre,” arsa Paula Melvin, a bhí mar bhean an tí ar an ócáid.
Is ábhar suntais é gur bhain an moladh leis an nGaeilge an méid is mó vótaí amach ar son athraithe i dteagasc na Gaeilge.
Moladh go nglacfaí cur chuige athnuaite i dtaca le múineadh na Gaeilge ar leibhéal na hArdteistiméireachta; ábhar (éigeantacht) a dhíríonn ar labhairt na teanga an chéad chuid agus ábhar (roghnach) a dhíríonn ar litríocht na Gaeilge an dara cuid, a mbeidh Gaelscoileanna mar bhonn leo. Dhírigh an tríú moladh is mó a fuair vótaí leis an bhforbairt ar dheiseanna sóisialta a bhaineann leis an nGaeilge.
“Tá muid ag iarraidh go rachaidh ceannairí na tíre seo i gcomhar linne chun ár bhfís don tír a bhaint amach agus táimid ag coimeád súil ghéar amach do fhreagra an rialtais ar an dearbhú seo,” arsa Paula.
I measc na molta i dtaobh reachtaíochta a bhaineann le ginmhilleadh agus an ‘X-case’, sochaí ilchineálach a chur chun cinn, agus comhionannas i dtaca le pósadh agus le huchtú.
Toradh is ea an forógra seo ar shraith ceardlanna agus seimineár a eagraíodh ó thús mhí na Bealtaine seo caite, tiomanta ag an Uachtarán Micheál D. Ó hUigínn, ag a raibh 800 ionadaí óg i láthair as achan cearn den tír.
www.gaelsceal.ie
