Grá don Ghaeilge
Márta 28, 2013
Seachtain na Gaeilge 2013 took place this year on March 4-17, and Irish people everywhere were dusting off their cúpla focal for the occasion.
Events as Gaeilge were organised around the country and national media and businesses took part; including Tayto, who released a limited edition multipack of ‘cáis agus oinniún’ crisps.
Unfortunately, with the end of the celebration comes the end of the use of Irish. Which begs the question – is two weeks a year enough to keep Ireland’s first national language alive?
Yvonne Ní Mhurchú, principal of Gaelscoil Longfoirt says that the language should be embraced all year long. “Consistency has to be shown and Irish should be used all year long. They can’t think of it as a festival or event that’s celebrated once a year like Christmas, and Hallowe’en,” she said.
Gaelscoil Longfoirt first opened its doors in 1998, and this year the school will celebrate its 15th birthday with the launch of their new interactive website. Ms Ní Mhurchú hopes that this website will help both those in the school community and the wider public to keep up their use of the Irish language, and encourage them to continue to learn.
Of course, there are those who say Irish is a dead language and a waste of valuable resources. It has even been suggested that Irish should become an optional subject in schools. Ms Ní Mhurchú strongly disagrees, saying that people’s mindset towards the language needs to change.
“It’s very important to focus on the positive, not the negative. If Irish is optional, should maths be optional? If school was optional, how many would attend? It’s all about living the language and using it as a social medium. What’s good for Béarla is good for Gaeilge.”
Indeed according to the 2011 census figures, Irish is far from dead. The results gathered by the CSO tell us that 1,759,026 people in Ireland – over a third of the population- have some knowledge of the Irish language. Out of those people, over 77,000 said that they used Irish on a daily basis outside of the education system. Furthermore, according to Gaelscoileanna TEO in the academic year 2011/2012 there was over 43,000 pupils attending Irish-medium education outside of the Gaeltacht in the island of Ireland.
Irish-medium schools are crucial to the development and upkeep of the language, and there are several advantages to a Gaelscoil education. Ms Ní Mhurchú explains that when a child attends a Gaelscoil “that child is not just learning a language, but becoming bilingual” which has proven to be beneficial when it comes to understanding other cultures and learning new languages.
In the President’s “Being Young and Irish” report which was published in March 2013, the Irish language and identity are listed amongst the most important things to the youth in Ireland today. Ms Ní Mhurchú believes we should grant them their wish and give them their identity, adding that “identity is the one thing we have. It is important and crucial to us all.”
While Seachtain na Gaeilge is a wonderful celebration of Irish and “irishness”, more needs to be done all year round to keep that same love and enthusiasm for the language.
Ms Ní Mhurchú makes the point that it’s not difficult to keep using Irish, and that there are opportunities out there for those wishing to use it.
“I love giving children a love for Irish and I encourage them to avail of the opportunities that are available to them. Irish has to be a living language. Put your Irish on Facebook and Twitter, and enjoy yourself in Irish.”
Foilsithe ar Gaelport.com 28 Márta 2013
Ceardlann Drámaíochta: Tuairimí Drámaíochta don Aos Óg
Márta 27, 2013
Cén uair? Dé Sathairn an 13 Aibreán, 10.30 – 1.30
Cén áit? Seomra M229, Institúid Oideachais Marino.
Úna McCabe a bheidh i mbun na ceardlainne seo, dírithe ar an drámaiocht don aos óg, 3-6 bliana d’aois. Ceardlann phraiticiúil a bheidh anseo, do dhaoine a bhíonn ag obair le leanaí 3-6 bliana d’aois. Pléifear neart smaointe agus tuairimí maidir le tús a chur le drámaíocht, agus le bogadh ar aghaidh le drámaíocht leis an aoisghrúpa seo. Díreofar ar an leabhar “Owl Babies”, le Martin Waddell. Foghlaimeoidh na rannpháirtithe conas pointí tosaigh maithe don drámaíocht a aithint. Beidh na gníomhaíochtaí sa cheardlann seo inaistrithe thar leabhair agus topaicí eile. Cuirfear nótaí ar fáil freisin, agus moltaí maidir leis na gníomhaíochtaí a chur in oiriúint don raon aoise, ón bpáiste réamhscoile go dtí na Naíonáin Shinsearacha.
As Béarla a reachtálfar an Cheardlann, ach beidh na tuairimí agus gníomhaíochtaí luachmhar do gach duine a bhíonn ag obair leis an aoisghrúpa seo.
Bhain an Dr. Una McCabe PhD in Drámaíocht sna Blianta Tosaigh amach i Roinn an Oideachais Luath-Óige i gColáiste na hOllscoile, Corcaigh, agus múineann sí Oideachas Drámaíochta i gColáiste Phádraig, Drom Conrach. Scríobh sí an leabhar “Classroom Drama: A Practical Guide”, téacs luachmhar do mhúinteoirí agus do mhicléinn drámaíochta. Tá spéis ar leith ag Una in obair le páistí réamhscoile agus le naíonáin.
Téigh chuig www.adei.ie chun tuilleadh eolais a fháil agus chun áit a chur in áirithint.
Ranganna, tionscnaimh & ceardlanna ceoil trí Ghaeilge
Márta 27, 2013
Cuireann ‘An Mobile Music School’ cláir ceoil, ranganna dírithe ar na huirlisí agus ceardlanna ar fáil i scoileanna. Tá foireann iontach proifisiúnta againn. Tá gach duine againn cáilithe agus ina theannta sin, tá taithí iontach againn. Bheadh an fhoireann sásta na ranganna a chur ar fáil trí mhéan na Gaeilge. Is minic a bhíonn an fhoireann i dteagmháil le scoileanna agus go dtí seo, tá suim mhór léirithe ag scoileanna ins na ranganna atá a chur ar fáil againn. Ar an ábhar sin, ba bhreá linn deis a fháil labhairt leat agus ár ndóigh cúpla rang nó ceardlann a chur ar siúl i do scoil.
Faoi láthair, tá dhá tairiscint iontach á chur ar fáil againn. Táimid ag súil le ‘Lá na nDrumaí’ a chur ar siúl i scoileanna. Cosnaíonn na laethanta seo €2 an dalta ar an mbunús go bhfuil idir 27 – 32 dalta i ngach rang. Ina theannta sin, is féidir linn cláir seachtainiúil a chur le chéile ó €1 an dalta.
Má tá spéis agat na ceardlanna nó na ranganna iontacha seo a chur ar siúl, ná bíodh drogall ar bith ort dul i dteagmháil linn. Bheadh muid an-sásta glacadh le ceisteanna agus tá an fhoireann ag súil go mór le cloisteáil uait.
shay@mobilemusicschool.ie
087-2995666
Ticéid do Siansa Gael Linn le buachan
Márta 26, 2013
Beidh Craobhchomórtas Siansa Gael Linn ar siúl sa Cheoláras Náisiúnta i mBaile Átha Cliath ar an Domhnach, 14 Aibreán 2013 agus an tseachtain seo, beidh deis iontach ag beirt dhá thicéad an duine a bhuachan do Siansa Gael Linn na bliana seo.
Is comórtas é Siansa Gael Linn do ghrúpaí traidisiúnta. Tá an comórtas ar an bhfód breis is deich mbliana anois agus déanann an comórtas áirithe seo an-spreagadh agus ardán a thabhairt don chuid is fearr d’ógthallann ceoil agus amhránaíochta traidisiúnta na tíre.
Beidh ocht ngrúpa as iar-bhunscoileanna éagsúla as Co. na Gaillimhe, Co. Dhoire, Baile Átha Cliath, Co. Phort Láirge, Luimneach agus as Sligeach ag glacadh páirte sa chomórtas sa Cheoláras Náisiúnta ar an oíche agus gach bliain bíonn caighdeán den scoth ag na grúpaí a bhíonn i gcoimhlint lena chéile.
Ag moltóireacht ar Siansa na bliana seo beidh an ceoltóir aitheanta as Tír Chonaill, Ciarán Ó Maonaigh a bhíonn ag seinm leis an ngrúpa iomráiteach Fidil, an ceoltóir Breanndán Ó Beaglaoich as Baile na bPoc i gCorca Dhuibhne a bhíonn ag seinm leis na grúpaí Boys of the Lough agus Beginnishan agus beidh an ceoltóir iomráiteach Mary Bergin ón ngrúpa Dordán ina gcuideachta ar an oíche.
Anuraidh ba iad an grúpa Teaspach ó Scoil Ghraiméar Shligigh a bhain amach an chraobh lena gceol bríomhar agus amhráin bhinne agus i mí Eanáir ghlac siad páirt sa Templebar Tradfest sa Ardchathair.
Tá an-áthas ar Gael Linn atá ag ceiliúradh 60 bliain ar an bhfód i mbliana, go mbeidh Uachtarán na hÉireann, Mícheál D. Ó hUiginn mar phríomhaoi ag craobhchomórtas Siansa i mbliana. Craolfar an cheolchoirm beo ar RTÉ Raidió na Gaeltachta ar an Domhnach, 14 Aibreán ag 7.30 pm agus is í Áine Hensey ón stáisiún sin a bheidh mar láithreoir.
Ceist na seachtaine seo:
Cá mbeidh Craobhchomórtas Siansa Gael Linn ar siúl i mbliana?
• Ceoláras Ollscoil Luimnigh
• Sa Cheoláras Náisiúnta
• Cultúrlann McAdam Ó Fiaich
• Áras Ceoldráma Loch Garman
Seol freagraí agus ainm do scoile chuig an seoladh ríomhphoist seo a leanas: duais@comhdhail.ie roimh mheán lae, 03 Aibreán 2013 agus bíodh na focail “Comórtas Gaelport” mar ábhar an ríomhphoist.
Comhghairdeas le Anraí Mac Fhlannchadha as Baile Átha Cliath a bhuaigh an duais san eagrán seo caite.
Tá Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge fíorbhuíoch de Gael Linn a bhronn na duaiseanna iontacha seo orainn.
Chun ticéad a chur in áirithe don ócáid, ní gá ach dul i dteagmháil leis an gCeoláras Náisiúnta ag 01:417 00 00 nó www.nch.ie – ná caill oíche den scoth!
Foilsithe ar Gaelport.com
Bruíon na mbuíon ar RónánBeo@3 – spriocdháta ag teannadh linn!
Márta 26, 2013
Mar chuid de ‘Sheachtain na nDaoine Óga’ tá clár RónánBeo@3 ag tabhairt dúshlán ceoltóirí óga na tíre páirt a ghlacadh sa chomórtas Bruíon na mBuíon.
Tá siad ag tabhairt cuireadh do ghrúpaí nó ceoltóirí aonaracha amhrán nuachumtha chomhaimseartha a chumadh agus a sheoladh isteach chucu.
Beidh moltóirí an chomórtais ag treabh fríd na hamhráin uilig a thiocfaidh chugainn anseo le buaiteoir amháin a aimsiú.
Beidh an buaiteoir a fhógairt ar an Aoine an 19ú Aibreán.
’Sé an duais a bhéas ann nó taifeadadh EP (3 traic) i stiúideo Tommy McLaughlin, ball den ghrúpa ceoil ‘The Villagers’ lena chois sin beidh cuireadh a thabhairt don bhuaiteoir seinm ag an Chabaret Craiceáilte.
Rialacha…
- Tá an chomórtas seo dírithe ar dhaltaí meánscoile ar fud na tíre.
- Glacfar le hAmhráin chomhaimseartha nuachumtha le grúpa nó ceoltóirí aonaracha.
- Is féidir níos mó ná hiarratas amháin a sheoladh isteach ach an mhéid sin a chur in iúl i d’iarratas.
- Is é an Aoine an 29ú Márta spriocdháta an chomórtais!
- Seol d’amhrán chuig Rónán Beo RTÉ Raidió Na Gaeltacha, Na Doire Beaga, Leitir Ceanainn, Co Dhún na nGall nó mp3 chuig ronan@rte.ie
- Fógrófar an buaiteoir ar an Aoine an 19ú Aibreán.
- Ní bheidh athbhreithniú a dhéanamh ar chinneadh na moltóirí.
Féile na bPáistí i mBéal Feirste
Márta 26, 2013
Bunaíodh Féile na bPáistí sa bhliain 1998 agus tá fás agus forbairt tar éis teacht ar an bhFéile ó shin.
Bíonn Féile na bPáistí i measc na n-ócáidí éagsúla a eagraíonn Young at Art.
An aidhm atá ag Young at Art ná páistí a spreagadh i dtreo na healaíne agus an deis a thabhairt dóibh eolas a bheith acu ar an ealaín agus labhairt faoi.
Bíonn ceardlanna, imeachtaí agus turais á n-eagrú ag Young at Art.
Bhí Meon Eile i láthair ag ócáid faoi leith le linn Fhéile na bPáistí, Sos agus Scéalta.
Fuair na páistí a bhí i láthair an deis suaimhneas a ghlacadh agus suí síos chun éisteacht le scéalta Gaeilge agus Béarla in áit chiúin chompordach.
Féach an físeán ar www.meoneile.ie
Féile na bPáistí 2013
Márta 26, 2013
Beidh Féile na bPáistí ar siúl i mBéal an Mhuirthead, Co. Mhaigh Eo ón 2-4 Aibreán 2013.
Seo é an ceathrú bliain as a chéile a bhfuil an fhéile ealaíon seo do pháistí ar siúl agus beidh féile na bliana seo á reáchtáil le linn laethanta saoire na cásca chun go mbeidh deis ag páistí freastal ar na himeachtaí éagsúla atá beartaithe.
Beidh na himeachtaí ar siúl in Áras Inis Gluaire i gCo. Mhaigh Eo thar thrí lá ón Máirt 2 – Déardaoin 4 Aibreáin 2013.
Mar chuid de na himeachtaí beidh seó agus ceardlanna do gach aoisghrúpa á reáchtáil. Beidh seó beo de chuid na ndeartháireacha Fanzini- beirt fhear grinn. Anuas air seo beidh ceardlann drumadóireachta leis na Rúach Rhythms & Seó Puipéad faoi stiúir Carmel Balfe. Is gá áit a chur in áirithe do na ceardlanna do pháistí de bharr éileamh.
Tuilleadh eolais:
Áras Inis Gluaire
Béal an Mhuirthead
Co. Mhaigheo
t.mccafferty@arasinisgluaire.ie / 09781079
www.arasinisgluaire.ie
Teastas Nua Surfála seolta ag Scoil Surfála Freedom
Márta 26, 2013
Tá tús curtha ag Scoil Surfála Freedom i gcomhar le Billabong le teastas surfála deireadh seachtaine trí Ghaeilge.
Tá Scoil Surfála Freedom ar an bhfód le 30 bliain anois agus í lonnaithe sa Trá Mhór, Co. Phort Láirge gar do Ghaeltacht na Rinne. Tá an-éileamh ar na ranganna surfála trí Ghaeilge a chuirtear ar fáil ann mar aon le campaí samhraidh d’aoisghrúpaí éagsúla.
Tá clár eisceachtúil curtha le chéile agus an scoil I gcomhar leis an mbranda aitheanta, Billabong, a chuirfidh ar chumas daoine cáilíocht a bhaint amach tar éis dóibh scileanna nua a fhoghlaim.
Dúirt stiúrthóir Scoil Surfála Freedom, Billy Butler: “Chuireamar tús leis an turas seo i 2008 agus táimid ag cur lenár gclár ó shin. Beidh teastais ar fáil ó Chumann Surfála na hÉireann don Chúrsa Teastas Surfála seo trí Ghaeilge do aon duine ar mhaith leo caighdeán aitheanta tosaitheora nó idirmheánach surfála a fháil trí Ghaeilge. Tá lúcháir orainn é a chur ar fáil le tacaíocht ó Fhoras na Gaeilge agus ónár gcomhpháirtí oirirc Billabong.”
Tá eolais maidir leis an teastas ar fáil ar www.freedomsurfschool.com.
Leabhar úr do pháistí foilsithe ag Futa Fata
Márta 26, 2013
Seoladh an leabhar is déanaí ón údar Patricia Forde i dTaibhdhearc na Gaillimhe an tseachtain seo caite.
Is pictiúrleabhar é Lísín – Scoil na bPáistí Deasa ina n-insítear scéal fhoghlaí mara óg ag tosú i scoil ghalánta nua agus í ag iarraidh réiteach leis na páistí ardnósacha ann.
Is í an t-ealaíontóir Francach Joelle Dreidemy a mhaisigh Lísín – Scoil na bPáistí Deasa, a bhfuil ar an gceathrú leabhar foilsithe ag an údar le Futa Fata.
Bhí daltaí ó Ghaelscoil Dara, Scoil Fhursa agus Gaelscoil Mhic Amhlaigh i láthair ag an seoladh sa Taibhdhearc áit a raibh ceol na mara á chasadh ag Tadhg Mac Dhonnagáin agus a iníon Róise.
Tá Lísín – Scoil na bPáistí ar fáil anois ar chostas €7.95 ó www.futafata.ie agus ó shiopaí leabhar ar fud na tíre.
Foilsithe ar Gaelport.com
Suirbhé Pobail ar Sheirbhís Nuachta Gaeilge – Glac Páirt agus Scaip an Scéal
Márta 25, 2013
Ba mhaith le Foras na Gaeilge tú a chur ar an eolas maidir le suirbhé nua atá le comhlánadh – tá an suirbhé seo dírithe ar phobal labhartha na Gaeilge ar mhaithe lena gcuid mianta agus tuairimí a thomhas i dtaca le treochtaí léitheoireachta nuachta agus rogha formáide is fearr do sheirbhís nuachta Gaeilge amach anseo. Tugtar cuireadh duitse an suirbhé a chomhlánadh agus an scéal a scaipeadh le daoine eile – féach thíos maidir le mionsonraí:
Comhthéacs: Tá seirbhís rialta nuachta á soláthar do phobal na Gaeilge i bhformáid chlóite le breis agus 100 bliain ó nuachtáin laethúla agus seachtainiúla. Léiríonn an meath leanúnach atá tagtha ar dhíolachán nuachtán lán-Ghaeilge go bhfuil gnáthaimh léitheoireachta nuachta phobal na Gaeilge athraithe agus á n-athrú i rith an ama.
Sprioc: Is mian le Foras na Gaeilge freastal ar phobal léitheoireachta na Gaeilge agus céimeanna a ghlacadh a chuirfidh leis an bpobal sin. Chuige sin, ba mhaith le Foras na Gaeilge mianta agus riachtanais phobal na Gaeilge féin a mheas ina leith. Cuideoidh torthaí an taighde seo le Foras na Gaeilge aontú ar an gcur chuige is fearr chun seirbhís nuachta a chur ar fáil do phobal na Gaeilge taobh istigh d’acmhainní teoranta an Fhorais.
Amscála: Iarrtar ar an bpobal freagairtí ar an suirbhé thíos a chur chuig Foras na Gaeilge faoi 12.00 meán lae an 16 Aibreán 2013.
Is féidir an suirbhé seo a chomhlánadh beo ar-líne ag www.gaeilge.ie/suirbhe
