Raic leanúnach faoi Ghaelscoil i gCorcaigh
Iúil 4, 2011
Tá sé ina raic i gCathair Chorcaí mar gheall ar phleananna foirgneamh nua a thógáil do Ghaelscoil an Ghoirt Álainn.
Tar éis blianta i gcóiríocht shealadach, tá an Ghaelscoil ag iarraidh baile buan seasta a fháil sa ‘Tank field’ in oirthuaisceart na cathrach. Ní beag, áfach, líon na ndaoine áitiúla, Gaeilgeoirí ina measc, atá ag léiriú a míshástachta leis seo de bharr, dar leo, gurb í an pháirc seo an t-aon áit ghlas amháin sa chuid sin den chathair. Tá an pháirc zónáilte d’úsáid spóirt agus í suite ar an teorainn idir Montenotte na flúirse agus Baile na mBocht (Mayfield). De thoradh an eolais mhíchruinn a bhí i measc an phobail i dtaobh an scéil seo, d’eagraigh an Ghaelscoil lá oscailte ar an Luan seo caite chun daoine a chur ar an eolas faoi. Tugadh cuireadh do chomhairleoirí cathrach Chorcaí bheith ann. Níor tháinig ach ochtar acu.
Sheol an scoil bileog eolais le gairid chuig thart ar 800 teach sa cheantar chun a taobhsan den scéal a shoiléiriú. Ina theannta sin, ghlac thart ar 1500 duine, daltaí scoile ina measc, páirt i mórshiúl ar son na Gaelscoile i mí an Mhárta sa chathair. Ba mhór an cúnamh agus ardú meanman, dar leis an Uasal Ó Brolacháin, leibhéal na tacaíochta a léirigh an pobal an lá sin. I ndiaidh an mhórshiúil, bhuail muintir na scoile le ceathrar T.D. atá, dar leis, ar son bogadh lucht na scoile isteach sa ‘Tank field’. Ba iad sin Jonathan O Brien, SF, Dara Murphy, FG, Kathleen Lynch, Lucht Oibre agus Billy Kelleher, FF. Is iad an dá dhream atá in aghaidh an tsuímh nua seo don Ghaelscoil ná Cumainn Áitritheoirí Montenotte agus Murmount. Dar le Breandán Ó Guagáin ó Chumann Áitritheoirí Montenotte, dá dtógfaí an scoil nua sa ‘Tank field’, beidh cosc iomlán ar an bpobal aon úsáid a bhaint as an t-aon áit ghlas amháin sa cheantar mar atá á úsáid acu le glúine ó tógadh na tithe taobh leis an bpáirc siar sna 1930í.
Gaelscéal – Seosamh Ó Riain
‘Níl go leor spásanna sna Gaelscoileanna’
Meitheamh 28, 2011
Ní raibh 1,200 páiste in ann áit a fháil i ngaelscoil anuraidh de bharr easpa spáis san earnáil, de réir figiúirí ó Gaelscoileanna Teo.
Bailíonn an eagraíocht staitisticí ó scoileanna lán-Ghaeilge faoi líon na bpáistí ar liostaí feithimh, agus tá na figiúirí do 2009/2010 eisithe acu anois. Ní raibh 890 páiste in ann dul chuig bunscoil lán-Ghaeilge sa Phoblacht agus ní raibh áit i nGaelscoil dara leibhéal do 340 scoláire eile. Bhí 367 dalta ar liostaí feithimh bunscoile i mBaile Átha Cliath, 262 sa chuid eile de Chúige Laighean, 113 sa Mhumhain, 100 i gConnachta agus 38 i nDún na nGall, i Muineachán agus sa Chabhán. Tá leath de na daltaí dara leibhéal nach bhfuair áit i meánscoil lonnaithe i gCúige Mumhan. Níl figiúirí do 2010/2011 eisithe ag Gaelscoileanna Teo go fóill. Tá ganntanas spáis i nGaelscoileanna ina fhadhb le fada an lá, agus bíonn díomá ar thuismitheoirí timpeall na tíre gach uile bhliain nuair nach féidir leo áit a fháil i scoil lán-Ghaeilge dá bpáistí.
Cláraíonn roinnt tuismitheoirí a bpáistí le gaelscoileanna chomh luath agus a thagann siad ar an saol de bharr an éilimh ar spásanna. “Níl go leor spásanna sna gaelscoileanna,” arsa Seán Mac Cárthaigh, Príomhoide Ghaelscoil Chluain Dolcáin i mBaile Átha Cliath. “Tá an-éileamh ar an nGaelscolaíocht. Bíonn thart ar 30 dalta ar liosta feithimh na scoile gach bliain, agus bíonn an-díomá ar na tuismitheoirí nuair a deir muid leo nach bhfuil áit ann dá gcuid páistí.” “Ba cheart níos mó scoileanna lán-Ghaeilge a oscailt nó na cinn atá ann faoi láthair a dhéanamh níos mó, sa chás go bhfuil spás do sheomraí breise acu.” Dúirt an tAire Oideachais Ruairí Quinn an tseachtain seo caite nach féidir le 20% de na scoileanna ar fad sa Phoblacht freastal ar an éileamh d’áiteanna. Níl na páistí a bhí cláraithe do ghaelscoileanna nua a rabhthas ag iarraidh iad a oscailt ó 2008 i leith san áireamh sna figiúirí ó Gaelscoileanna Teo. Tá spéis léirithe ag tuismitheoirí i 14 ceantar ar leith i mbunscoil lán-Ghaeilge a bhunú le blianta beaga anuas. Cuireadh stop leis an obair a bhí ar siúl ag roinnt de na coistí bunaithe, ina measc coistí i Dún Léire, Contae Lú, i gCromghlinn, Baile Átha Cliath agus i Ros Mhic Thriúin, Loch Garman, de bharr polasaithe nua na Roinne Oideachais.
De réir rialacha reatha na Roinne, ní féidir scoil nua a oscailt mura bhfuil sé lonnaithe i gceantar ina bhfuil an daonra ag fás. Níl aon chinnteacht go mbeidh tuismitheoirí in ann gaelscoil a oscailt fiú sna ceantair sin féin áfach. Tá an tAire Oideachais i mbun comhráití leis na heaglaisí agus le forais eile agus é mar aidhm aige córas nua pátrúnachta a aontú roimh dheireadh na bliana. Chuir an Coimisiún um Chóiríocht Scoile tuairisc faoi bhráid an Aire i mí Feabhra a bhí báúil don Ghaeilge. Dúradh ann gur cheart go mbeadh áit ag an ngaelscolaíocht sa chóras nua “trí fhorbairtí campais le scoileanna eile, nó, nuair is cuí, ar a suíomhanna féin.” Deir an Coimisiún chomh maith gur cheart go mbeadh an rogha ag scoileanna a dteanga teagaisc a athrú ó Bhéarla go Gaeilge “chomh fada agus a aontaíonn na páirtithe leasmhara go léir leis an athrú agus nach gciallaíonn sé go bhfuil easpa cóiríochta sa cheantar.”
Gaelscéal – Colm Ó Broin
Aimsir na gComhdhálacha do mhúinteoirí na tíre
Aibreán 29, 2011
Is é ag an am seo bliana gach uile bhliain a bhíonn comhdhálacha mhúinteoirí na tíre ar bun, comhdhálacha INTO, ASTI agus TUI.
Is ann a dhéantar plé ar cheisteanna a bhaineann le todhchaí an chóras oideachais sa tír chomh maith le mórcheisteanna a bhaineann le múinteoirí páistí de gach uile aois sa tír agus is ann a leagtar síos clár oibre na gcomhdhálacha don bhliain atá amach rompu.
I mbliana thaistil os cionn 1,500 múinteoir chuig na comhdhálacha.
Bhí an Aire Oideachais agus Scileanna, Ruairí Quinn, ag freastal ar a chéad bhabhta de chomhdhálacha mar Aire nua Oideachais. Bhí roinnt rún comónta ag an trí chomhdháil, ceisteanna a bhí ag cur imní ar mhúinteoirí na tíre, is iad sin cúrsaí pá, a gcuid pinsean agus a bhfuil i ndán dá bpoist, agus poist úra do chéimithe úra. Ní raibh mórán dea-scéala le tabhairt ag an Aire Quinn ag na comhdhálacha agus foláireamh aige do na múinteoirí uile.
Dúirt an tAire Quinn go mbeidh tuilleadh ciorruithe ar bhuiséad na Roinne agus athbhreithniú á dhéanamh ar chaiteachas sa Roinn chéanna. Deir sé, áfach, nach mbeidh sé ag déanamh ‘slash and burn’ ar bhuiséid ach go mbeidh athbhreithniú criticiúil á dhéanamh ar na cláir éagsúla. Is iad seo a leanas na pointí ba mhó a tháinig chun cinn ag comhdháil INTO i gContae Shligigh, áit a raibh os cionn 750 múinteoir bunscoile Luan na Cásca.
Gaelscéal – Treasa Bhreathnach agus Caroline Ní Chualáin
Dhá Ghaelscoil i measc na gcúig bhunscoil nua atá faofa ag an Roinn
Márta 29, 2011
Ach díomá ar Ghaelscoil an Chuilinn nach mbeidh siad ag oscailt i mbliana.
Fógraíodh an tseachtain seo go bhfuil an Roinn Oideachais i ndiaidh faomhadh a thabhairt do chúig bhunscoil nua in Éirinn, agus go bhfuil na scoileanna le hoscailt idir seo agus 2013. Tá na scoileanna go léir le bheith lonnaithe i gcrios comaitéireachta Bhaile Átha Cliath, áit a bhfuil méadú tapaidh ag teacht i gceantair áirithe ar an daonra óg, agus an-ghá le scoileanna nua. Is iad Educate Together agus an Foras Pátrúnachta an dá phátrún a roghnaíodh chun na scoileanna a bhunú, agus tá dhá Ghaelscoil le bheith ann chomh maith le trí scoil eile.
Osclófar dhá scoil de chuid an Fhorais Pátrúnachta, ceann i mBaile Átha Cliath agus ceann eile i gContae na Mí. Beidh Educate Together ag oscailt trí scoil i mBaile Átha Cliath. Scoileanna ilchreidmheacha agus idirchreidmheacha a bheidh sna scoileanna ar fad, agus ní bheidh scoileanna Caitliceacha ar bith i gceist. Cé gur dea-nuacht é seo do go leor scoileanna, is cúis díomá é do scoileanna áirithe chomh maith. Ar cheann de na scoileanna seo tá Gaelscoil an Chuilinn i Mullach Eadrad i dTuaisceart Bhaile Átha Cliath. Bhí lucht na scoile seo ag súil le hoscailt i mí Mheán Fómhair 2011 ach de réir an méid atá ráite ag an roinn, beidh orthu fanacht bliain eile. Deir Alison Carruth, Cathaoirleach ar Choiste Bunaithe na scoile, go bhfuil siad sásta go mbeidh Gaelscoil sa cheantar ach tá díomá orthu go mbeidh orthu fanacht bliain eile sula n-osclófar an scoil.
“Táimid réidh leis an scoil a oscailt i mí Mheán Fómhair,” ar sí. “Ní thuigimid cén fáth nach bhfuil muid ar an liosta don bhliain seo. Táimid i ndiaidh dul ar ais go dtí an Foras Pátrúnachta agus iarraidh orthu soiléiriú a fháil ón Roinn ar an gceist seo. Táimid ag fiosrú an scéil agus tá an Foras ag feidhmiú ar ár son.” Deir Alison go raibh 37 páiste cláraithe sa scoil le tosú i nGaelscoil an Chuilinn i mí Mheán Fómhair 2011. Osclófar trí bhunscoil nua in 2011 agus dhá scoil eile i mí Mheán Fómhair 2012.
Gaelscéal – Meadhbh Ní Eadhra
Suas le 40 Gaelscoil chun múinteoirí a chailleadh
Márta 21, 2011
“ARDAÍONN an cinneadh seo ceisteanna arís maidir le dearcadh na Roinne i dtreo an Ghaeloideachais. Is buille marfach i ndiaidh buille marfach atá ag teacht” – Mícheál Ó Broin
Tá sé fógartha ag an rialtas go mbeidh deireadh á chur leis an socrú cóimheas daltaí le múinteoir atá i bhfeidhm i nGaelscoileanna faoi láthair. Tá sé beartaithe go mbeidh Gaelscoileanna ar aon leibhéal leis na scoileanna Béarla, ó mhí Mheán Fómhair 2011. Is drochnuacht é seo do go leor múinteoirí, daltaí, tuismitheoirí agus scoileanna, agus beidh poist á gcailleadh mar gheall air. Beidh tionchar aige ach go háirithe ar scoileanna lán-Ghaeilge a bhfuil idir triúr agus ochtar múinteoir acu. Tá feachtas seolta ag Gaelscoileanna Teo, darb ainm ‘Cosain an Cóimheas!’, le dul in aghaidh mhian an rialtais ó thaobh na nGaelscoileanna de. Tá siad i ndiaidh dul i dteagmháil leis na Teachtaí Dála ar an gceist seo agus chomh maith leis sin tá Cumann Múinteoirí Éireann (INTO) ar an eolas faoin bhfadhb, agus beidh siadsan ag bualadh leis an Roinn Oideachais go luath. Tá Gaelscoileanna Teo ag súil le cruinniú a eagrú leis an Roinn iad féin go luath freisin, agus leis an Aire Oideachais nua, Ruairí Quinn TD.
Faoin gcóras nua, tá suas le 31 scoil a chaillfidh múinteoir amháin, caillfidh ceithre scoil eile beirt mhúinteoir agus beidh ar na príomhoidí filleadh ar ais ar an seomra ranga i gcás sé scoil. Ardófar líon na ndaltaí sna ranganna agus beidh go leor ranganna measctha ann le líon ard daltaí iontu dá bharr. Bheadh ar roinnt scoileanna idir 17-23 dalta sa bhreis a thabhairt isteach sa scoil i Meán Fómhair 2011 leis na múinteoirí thuasluaite a choimeád, líon nach bhfuil réadúil dóibh mar nach scoileanna atá ag forbairt atá iontu den chuid is mó. Ag seoladh an fheachtais in aghaidh na n-athruithe seo, in Áras na Comhdhála, Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge, Dé Máirt, labhair Uachtarán Gaelscoileanna Teo, Mícheál Ó Broin, faoin gcóras atá i bhfeidhm faoi láthair agus é á chosaint. “Faoin gcóras reatha tá cur chuige i bhfeidhm a aithníonn na dúshláin bhreise atá ag na Gaelscoileanna, atá beag, trí chóimheas daltaí le múinteoir a cheadú atá níos fabhraí ná an gnáthchóimheas,” a dúirt sé. “D’aithin an córas reatha na dúshláin bhreise atá le sárú sna Gaelscoileanna, ar a náirítear cur i bhfeidhm curaclaim iomláin trí mheán na Gaeilge, agus éagothroime sna hacmhainní agus sna tacaíochtaí atá ar fáil dóibh. Ceadaíodh an cóimheas mar léiriú ar an riachtanas a bhaineann le caomhnú agus le láidriú an chórais tumoideachais agus sainmheon na Gaeilge sna scoileanna a chosaint. Bhí bunús láidir oideachasúil agus teangeolaíochta leis an gcóimheas a bheith níos fabhraí. Tá cinneadh na Roinne an cóimheas a athrú bunaithe ar réasúnaíocht airgeadais amháin seachas réasúnaíocht oideachasúil.”
I láthair ag an ócáid Dé Máirt bhí Cathaoirleach an Bhoird Bainistíochta i nGaelscoil Phádraig i mBaile Breac, Co. Átha Cliath, Hilda de Róiste. “De réir an sceidil nua do cheapachán múinteoirí ó Mheán Fómhair 2011, caillfimid post amháin agus bhíomar ag súil go mbeimis i dteideal múinteoir breise a fhostú i Meán Fómhair 2011 bunaithe ar na seanfhigiúirí,” ar sí. “Tá forbairt agus fás tagtha ar Ghaelscoil Phádraig in ainneoin cuid mhaith deacrachtaí ar nós easpa aitheantais ar feadh dhá bhliain, easpa airgid agus easpa foirgnimh. Táimid i gceantar atá faoi mhíbhuntáiste agus níl stádas DEIS againn, cé go bhfuil sé ag na scoileanna eile sa cheantar. Táimid fós lonnaithe i suíomh beag sealadach i seomraí réamhdhéanta, agus anois, tagann buille uafásach eile! Níl sé seo cothrom in aon chor. Conas is féidir le héinne a rá go bhfuil sé inghlactha iarraidh ar scoileanna 20 páiste sa bhreis a thógáil isteach i Meán Fómhair 2011, in aon bhuille amháin, lena gcuid múinteoirí a choinneáil? Conas is féidir leis an Roinn é sin a chosaint? Is ionsaí é an cinneadh seo ar an nGaelscolaíocht a bhréagnaíonn ráitis an Rialtais go bhfuil tábhacht agus éifeacht ag baint leis na scoileanna lán-Ghaeilge. Ba chóir don Roinn an cinneadh seo a aistarraingt láithreach.”
Athrú radacach, tromchúiseach atá san athrú seo a fhágfaidh scoileanna le caillteanas foirne, ranganna móra agus laghdú iomlán ar eispéireas éifeachtach foghlama an pháiste. Dar le Gaelscoileanna Teo, beidh ‘impleachtaí tromchúiseacha’ ag an athrú ar fhostaíocht múinteoirí. Is é Caoimhín Ó hEaghra atá ina Ard-Rúnaí ar Fhoras Pátrúnachta na Scoileanna Lán-Ghaeilge, agus cháin seisean freisin cinneadh an rialtais. “Braitheann ár scoileanna go bhfuil neamhaird agus ionsaí á dhéanamh ag an Roinn orthu. Má leantar leis seo caillfidh múinteoirí poist agus níl painéal ceadaithe ag an Roinn Oideachais agus Scileanna do scoileanna an Fhorais Pátrúnachta fós, cé gur aontaíodh i bprionsabal leis an Roinn go gcruthófaí painéal don Fhoras in 2004. Má chuirtear é seo in éineacht leis an easpa cóiríochta atá ag tromlach de na scoileanna, ardaítear ceisteanna maidir le dearcadh na Roinne i dtreo an Ghaeloideachais. Tá an Foras Pátrúnachta tiomanta chun cinntiú nach ndéantar dochar don oideachas lán-Ghaeilge agus táimid ag tacú go láidir leis an bhfeachtas seo,” a dúirt sé. D’éiligh Mícheál Ó Broin cothrom na féinne don ghaelscolaíocht agus ‘beart de réir briathair’ ón Rialtas. “In ainneoin na Straitéise 20 Bliain don Ghaeilge a d’aithin ról lárnach na nGaelscoileanna, tá tacaíocht á bhaint ón earnáil seachas tacaíocht bhreise a bheith tugtha mar ba chóir,” ar sé. “Ardaíonn an cinneadh seo ceisteanna arís maidir le dearcadh na Roinne i dtreo an Ghaeloideachais. Is buille marfach i ndiaidh buille marfach atá ag teacht. Ní hamháin go bhfuil na Gaelscoileanna ag fulaingt go míchothrom de bharr cúinsí drochchóiríochta, agus éagothroime sa chóras ó thaobh tacaíochta de, ach anois tá an bonn á bhaint den chóras trí bhrú breise a chur ar acmhainní fíor-shrianta. Tá sé scannalach agus do-ghlactha go bhfuil na scoileanna lán-Ghaeilge thíos leis arís. Éilím ar an Aire nua an cinneadh leatromach seo a aisiompú láithreach agus cothrom na féinne a thabhairt don Ghaelscolaíocht.”
Chuirfeadh moladh Enda caidhp báis go deo ar an dteanga labhartha
Márta 4, 2011
A Dhuine chóir
Ba bhreá liom ar ndóigh na polaiteoirí Mícheál, Enda agus Éamon a chloisteáil ag díospóireacht go líofa as Gaeilge ar TG4 le gairid.
Ach nach do-chreidte ar fad an scéal é an oiread sin íontasa bheith ar dhaoine maidir leis an méid sin. An amhlaidh go mbeadh íontas ar mhuintir náisiún ar bith eile a gcuid polaiteoirí a chloisteáil ag labhairt ar an teilifis ina dteangain dúchasach féin?
Caithfidh go bhfuil rud éigin bun os cionn le modh múinte Gaeilge nuair nach bhfuil formhór scoláirí scoile in ann cúpla abairt simplí a chur le chéile sa teangain tharéis 13 no 14 blian á foghlaim. Ach mar sin féin, ní ceart, cóir na feiliúnach Gaeilge bheith roghnach don Ard-Teist, mar ata molta ag Enda, mar cuirfeadh sé sin an caidhp báis go deo ar an dteanga labhartha.
Is mise,
le gach dea-ghuí
Bhéra Ni Aodha
An Cheathrún Chaol
Móta Gráinne Óige
Co. na hIarmhí
Gaelscéal – Litir chuig an Eagarthóir
B’fhearr an Ghaeilge a bheith roghnach
Márta 4, 2011
A Chara,
Bím ag éisteacht le díospóireachtaí agus argóintí ar son agus i gcoinne na Gaeilge maidir léi mar ábhar ar chúrsa na hÁrdteiste agus tuigim an dá thaobh.
Táim féin ag saothrú ar son na Gaeilge gan stad, agus tá grá don teanga Náisiunta go láidir im’chroí, bím ag plé le forbairt agus teagasc na Gaeilge ó lá go lá. Aontaim leis ‘an bpointe nua’ maidir leis an Ardteist mar creidim i bhfírinne an tseanfhocail… ‘Is féidir an capall a thabhairt chun uisce ach ní féidir iachall a chur air é a hól!’ Ceapaim gurbh é an díobháil ba mhó a tharla don Ghaeilge riamh ná gur ruaigeadh Sean-chló na teangan mar thóg sé carachtair agus stíl speisialta a bhain le blas agus litríocht na Gaeilge chun suim na ndaltaí scoil a mhealladh maidir le foghlaim na Gaeilge. Feicim na deacrachtaí atá ag scoláiri ag foghlaim Gaeilge agus cé gur ábhar fíor-álainn Í, ní haon dochar a rá gur ábhar casta go leor le foghlaim Í.
Creidim gur fearr é a bheith mar rogha an dalta, seachas mar ábhar riachtanach agus creidim chomh maith, go bhfuil an-suim agus grá ag a lán daoine óga don Ghaeilge agus gur cheart Scéim a chur i bhfeidhm san Roinn Oideachais, Gaeltachta a mheallfadh scoláirí leanúint ar aghaidh le hábhar na Gaeilge. Feicim daltaí ag obair go cruaidh le haghaidh Scrúdú Béil (Múinteoireachta) agus caighdeán an-íseal ach, go bhfóra Dia orthu agus bím beagáinín imníoch faoi chaighdeán na Gaeilge san tseomra ranga ina dhiadh, nuair atá deacrachtaí ag na múinteoirí. Táim ag moladh gan stad gur cheart múinteoir le cáilíocht in ábhar na Gaeilge (Céim onórach mar shampla) a bheith ar an bhfoireann sa bhun-scoil ag déileáil speisialta le hoiliúint na teangan náisiúnta.
Mholfainn bónas a hofráil don dalta, mac-léinn a thogfadh Gaeilge mar ábhar san dara Leibhéal agus ba cheart an t-eolas sin a bheith ar Chlár na Meán-Scoile ag tosnú leis an gcéad bhliain. Ba mhór an gríosú, spreagahd dá mbeadh pointí breise mar luach saothair agus aitheantas don scoláire a gheobhaidh marcanna arda san Árdteist agus bheadh caighdeán B, ar a laghad riachtanach le haghaidh múinteoireachta. Sin iad mo mholtaí maidir le caomhnú na Gaeilge mar ábhar speisialta agus creidim go mbeadh struchtúr agus spiorad i bhfad níos dáiríre agus níos bríomhaire ag gabháil le hoiliúint na Teangan agus daltaí oilte i slí éifeachtach, gan aon bhrú curtha orthu. Mol an Óige agus tiocfaidh sí… Meall mic-léinn na Gaeilge agus oibreoidh siad…
Mise le meas
Eilís Ui Bhriain
Caisleán ui Liatháin
Co. Chorcaí
Gaelscéal – Litir chuig an Eagarthóir
Neamhspleáigh i gcoinne pholasaí Fhine Gael
Feabhra 24, 2011
A Eagarthóir a chara
Léirigh staidéar MRBI/Ipsos le déanaí tacaíocht mhuintir na tíre don Ghaeilge mar cheann de chroí-ábhair ag leibhéal na hArdteistiméireachta. Tacaímid, a bhfuil ár n-ainmneacha leis seo thíos, ar iomaitheoirí neamhspleácha muid in Olltoghchán 2011, leis an nGaeilge mar chroí-ábhar sa chóras oideachais. Creidimid go bhfuil de cheart ag gach dalta scoile a dteanga náisiúnta a fhoghlaim. Má thoghtar muid, geallaimid ár dtacaíocht iomlán don Ghaeilge mar cheann de chroí-ábhair na hArdteistiméireachta, agus go seasfaidh an Ghaeilge mar riachtanas iontrála do chúrsaí tríú leibhéal.
Le meas,
James Breen- An Clár
Sarah Ferrigan- An Clár
Pádraig O Sullivan- Corcaigh Thuaidh-Lár
Paul O Neill – Corcaigh Thoir
Mick Finn- Corcaigh Theas-Lár
Diarmaid Ó Cadhla Corcaigh Theas-Lár
John Kearney – Corcaigh Thiar Theas
Michael O Sullivan- Corcaigh Thiar Theas
Michael Healy Rae- Ciarraí Theas
John Dillon- Luimneach
Séamus Sherlock-Luimneach
Dr. Ben Nutty- Port Láirge
Eamon Walsh- Gaillimh Thiar
Catherine Connolly – Gaillimh Thiar
Mike Cubbard – Gaillimh Thiar
Noel Grealish – Gaillimh Thiar
Michael Kilcoyne- Maigh Eo
Luke Ming Flanagan – Ros Comáin-Liatroim Theas
John McDermott – Ros Comáin-Liatroim Theas
Gabriel McSharry Sligeach-Liatroim Thuaidh
Cllr Seamus Treanor- An Cabhán/Muineachan
Caroline Forde – An Cabhán/Muineachan
Ian McGarvey – Dún na nGall Thoir-Thuaidh
Thomas Pringle- Dún na nGall Thiar-Theas
Stephen McCahill- Dún na nGall Thiar-Theas
Eugene Finnegan-Cill Mhantáin
Michael J Loftus- Baile Átha Cliath Thiar-Thuaidh
Maureen O’Sullivan- Dublin Central
Christy Burke- Baile Átha Cliath Láir
Cieran Perry- Baile Átha Cliath Láir
Raymond Whitehead- Baile Átha Cliath Theas
Gaelscéal – Litir chuig an Eagarthóir
Ísliú stádais i ndán don Ghaeilge san Ardteist?
Eanáir 21, 2011
Tá Conradh na Gaeilge i bpáirt le Guth na Gaeltachta ag eagrú cruinnithe práinne maidir leis an nGaeilge a bheith mar phríomhábhar don Ardteist agus an baol atá ann go ndéanfar iarracht ísliú stádais a thabhairt don teanga ag leibhéal na hArdteiste i ndiaidh olltoghchán 2011.
Tá cuirí curtha chuig na páirtithe leasmhara (eagraíochtaí oideachais, ceardchumainn mhúinteoirí, coláistí samhraidh, grúpaí mná tí, eagraíochtaí óige, eagraíochtaí Gaeltachta) don chruinniú seo. Beidh an cruinniú ar siúl inniu, Dé hAoine 21 eanáir 2011, ag 14.00 san Óstán Menlo Park, Bóthar Áth Cinn, Gaillimh.
Eiseofar ráiteas i ndiaidh an chruinnithe. Deir urlabhraí ó Chonradh na Gaeilge go bhfuil an t-ábhar seo “ríthábhachtach”. “Tá gá le tacaíocht na bpáirtithe polaitiúla ar fad a fháil le seasamh leis an nGaeilge mar phríomhábhar,” ar siad.
Cruinniú ar cuireadh a bheidh ann inniu ach beidh cruinnithe poiblí eagraithe amach anseo le deis a thabhairt don phobal tacaíocht a léiriú don fheachtas seo.
Gaelscéal – Meadhbh Ní Eadhra
21 Eanáir 2011
Straitéis Gaeilge Glactha
Nollaig 3, 2010
Tá an Dréacht-Straitéis i leith na Gaeilge 2010-2030 glactha ag an rialtas agus súil go bhfoilseofar an Straitéis dheireanach roimh an Nollaig.
“Cibé cén rialtas a bheidh againn san athbhliain tá glacadh ginearálta faighte ag an Straitéis ón dá pháirtí a bhfuil súil lena bheith i rialtas, Fine Gael agus, go hindíreach, ag Páirtí an Lucht Oibre,” dar le Pádraig Ó hAoláin, príomhfheidhmeannach Údarás na Gaeltachta.
Tuigtear go n-athrófar Údarás na Gaeltachta go hÚdarás na Gaeltachta agus na Gaeilge ach is ar Fhoras na Gaeilge a thiteann an dualgas ‘uile-oileánda’ chun an Ghaeilge a chur chun cinn faoi láthair, mar sin an mbeidh an dá eagraíocht ag teacht salach ar a chéile?
“Is é an tuiscint atá againn ná go mbeidh Foras na Gaeilge ag plé go sonrach le cúramaí teanga trasteorann agus go mbeidh Údarás na Gaeilge agus na Gaeltachta ag plé go sonrach le tograí nua teanga sa 26 contae,” a deir Ó hAoláin.
Chomh fada agus a bhaineann sé le Foras na Gaeilge is eagraíocht, “uile-oileánda muid agus níl aon rud socraithe go fóill faoin straitéis ach tá conradh idirnáisiúnta againne agus ní fheicim go dtiocfaidh aon athrú ar rudaí mar atá siad,” a deir Ferdie Mac an Fhailigh, príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge.
Cé go bhfuil Pádraig Ó hAoláin ar tí a thréimhse mar phríomhfheidhmeannach a chríochnú ar an 31 Nollaig níl sé ceadaithe go fóill ag an Roinn Gnóthaí Pobail, Comhionannais agus Gaeltachta go gceapfaí príomhfheidhmeannach eile ina áit.
Síleann Pádraig Ó hAoláin go bhfuil sé iontach tábhachtach go bhfuil an Straitéis anois beannaithe ag an rialtas agus cé go mbeidh impleachtaí ag ciorruithe Phlean Téarnaimh an rialtais ar an roinn tá sé curtha in iúl aige don Aire Pádraig Ó Ciardha nach mbeidh aon ghá le caiteachas mór sa chéad dá bhliain den Straitéis nuair a dhéanfar an réamhullmhúchán.
“Tá litir faighte agam ón Aire Ó Ciardha go bhfuil sé ag tógáil mo mholtaí ar bord, gur tar éis an chéad dá bhliain a bheidh gá le fás céimnithe ar chaiteachais ar an Straitéis. Tá a lán sonraí fós le plé ó thaobh athstruchtúrú an Údaráis, na sonraí faoi acmhainní, sonraí faoi oiliúint agus an lárionad feabhais agus an mbeidh ról ag na comharchumainn agus cén ról a bheidh acu amach anseo. Tá gá le soiléiriú ar an athstruchtúrú an ról an Údaráis san athbhliain.”
Beidh cúramaí fiontraíochta agus fostaíochta ag fanacht le hÚdarás na Gaeltachta agus na Gaeilge. Faoi Phlean Téarnaimh an rialtais 2010-2014 tá sé i gceist go ngearrfar buiséad reatha agus caipitil na Roinne Gnóthaí Pobail, Comhionannais agus Gaeltachta 10% nó timpeall €38 milliún agus tá ciorruithe ar bhuiséad an Údaráis fós le cinntiú agus na himpleachtaí a bheidh aige seo ar chúramaí an Údaráis.
Is ar an Aoine seo chugainn a bheidh an chéad chruinniú boird eile ag an Údarás agus tá súil go mbeidh réiteach ar cheist an phríomhfheidhmeannaigh, is é sin, príomhfheidhmeannach, nó príomhfheidhmeannach eatramhach fiú, a cheadú.
Mar chuid de shonraí na straitéise atá ar eolas againn:
• Beidh sainmhíniú nua ar an nGaeltacht agus Aire agus Roinn faoi leith ann don Ghaeilge.
• Tar éis plé fadálach ar an sprioc a bhí leagtha síos gur cheart go dtiocfadh méadú 250,000 ar líon na gcainteoirí laethúla faoi 2030, is é an sprioc anois atá aontaithe ná go dtiocfadh ardú 25% ar líon na gcainteoirí laethúla.
• Beidh athbhreithniú á dhéanamh ar an sprioc seo gach seacht mbliana. Is taobh amuigh den chóras oideachais atá i gceist leis na cainteoirí laethúla seo.
• Tá sé i gceist faoin Straitéis go ndéanfaí athbhreithniú ar an gcóras oideachais agus go mbeadh measúnú bliantúil ar an Ghaeilge i scoileanna na tíre chomh maith le cúntóirí teanga i ngach scoil lán-Ghaeilge.
• Níl sé i gceist ach an oiread go mbeadh dhá ábhar Gaeilge ann don Ardteist, is é sin ábhar amháin a bheadh feiliúnach d’fhoghlaimeoirí Gaeilge agus ábhar eile do chainteoirí dúchasacha nó d’ardchaighdeán Gaeilge.
Is é an tAire Éamon Ó Cuív a chur tús le Dréacht-Straitéis na Gaeilge, an tAire Pádraig Ó Ciardha a lean ar aghaidh leis an obair chun an Dréacht-Straitéis a chinntiú ach beidh le feiceáil cén tAire Gaeilge a bheidh i mbun é a chur i bhfeidhm.
Gaelscéal – Treasa Bhreathnach
03 Nollaig 2010
