Samhail Nua Mhaoinithe – cén tionchar d’earnáil na Gaeilge?
Eanáir 22, 2014
Tá sé eagras a bheas i mbun earnáil dheonach na Gaeilge roghnaithe ag Foras na Gaeilge; Gael Linn, Conradh na Gaeilge, Oireachtas na Gaeilge, Coláiste na bhFiann, Glór na nGael agus Gaelscoileanna.
Beidh ar an 13 eagraíocht (ceithre cinn ó thuaidh) nár éirigh leo, beidh orthu maoiniú úr a aimsiú le teacht mhí Iúil nó dul as feidhm. Is ar bhonn uile-Éireann a chaithfidh na heagrais roghnaithe feidhmiú.
Bhí Meon Eile i láthair ar lá na cinniúna agus seo chugaibh léargas ar fhógairt an scéil agus tuairimíocht ó roinnt de cheannasaithe na hearnála.
Ráitis ó na ceithre eagras sa tuaisceart nach bhfaighidh bunmhaoiniú a thuilleadh:
Aodán Mac Póilin, Stiúrthóir Iontaobhas Ultach
“Druidfear oifig Iontaobhais ULTACH i mí Mheithimh agus caillfear ceithre phost in eagras atá tiomnaithe don obair thraspobail agus do sholáthar ábhar ardchaighdeáin do phobal an tuaiscirt.
Caillfear an taithí fhada stocaireachta atá ag an fhoireann maidir le pleanáil teanga, an chraoltóireacht agus go leor eile. Ní le leas na Gaeilge nó leas phobal na Gaeilge ó thuaidh an cinneadh seo.
Mar a dúirt go leor romham, is lá dubh é don Ghaeilge.”
Janet Muller, Príomhfheidhmeannach POBAL
“Beidh fuinneamh ar leith ghluaiseacht na Gaeilge ó thuaidh caillte. Beidh bearna ollmhór ann ó thaobh údarás agus tionchar na ndaoine atá fostaithe ó thuaidh de, mar gurb as an deisceart do stiúrthóirí ar fad na sé cheanneagras, agus cé go ndeir an Foras go mbeidh poist ann do dhaoine ó thuaidh, níor shonraigh sé grád nó leibhéal na bpost seo.
Is léir, áfach, nach ról ceannasaíochta a bheidh i gcuid ar bith dóibh. Beidh saineolas agus saintaithí caillte. Glacfaidh sé tamall fada leis an dochar atá á dhéanamh don teanga a leasú, go háirithe ó thuaidh.”
Jake Mac Siacais, Stiúrthóir Forbairt Feirste
“Má insítear an fhírinne dhubh agus bhán is próiseas cuíchóirithe amháin a bhí á mhaoirsiú ag an Fhoras le tamall de bhlianta anuas, fad agus a cuireadh le bille tuarastal an Fhorais féin, agus is próiseas cuíchóirithe a bheas á chur i bhfeidhm acu beag beann ar na himpleachtaí do phobal na Gaeilge thuaidh agus theas ach go háirithe ó thuaidh, áit a bhfuil infrastruchtúr an phobail, taithí, scileanna, infheistíocht agus tógáil páirtnéíreachta bánaithe acu.
Deich mbliana níos moille is deacair a chreidbheáil go dtig leis an Fhoras a rá, gan mórán lorg íoróine orthu, gur ‘Ré úr’ atá fógraithe acu nuair atá stádas agus clú Fhoras na Gaeilge mar áisíneacht trasteorann lagaithe agus níos mó amhrais ann faoi chreidiúnacht an Fhorais ná mar a bhí ariamh.”
Áine Andrews, Cathaoirleach Altram
“Caillfear cúig phost lánaimseartha agus post amháin páirtaimseartha. Tá Altram ag gníomhú go díográiseach agus go héifeachtach in earnáil na luathbhlianta le breis is fiche bliain.
Tá tuiscint, taithí agus saineolas nach beag ag an eagraíocht ar dhúshláin an tumoideachais ag leibhéal na luathbhlianta sa dlínse seo.
Ní bheidh sé seo ag eagraíocht atá lonnaithe i ndlínse eile nó ag eagraíocht nach raibh ag freastal go dtí seo ar shainriachtanaisí na luathbhlianta nó nach bhfuil tiománta maidir leo.
Tá eagla orainn go bhfágfaidh na socruithe úra bearnaí móra sa tsoláthar a rachfas go mór chun aimhleas ár bpáistí agus ár bpobail.
Is le cuid mhór dua agus íobairte gur éirigh le Gaeilgeoirí an Tuaiscirt cibé aitheantas atá anois ann don Ghaeilge a bhaint amach.
Is cúis mhór náire í d’Fhoras na Gaeilge an dóigh ar phléigh siad le Gaeilgeoirí an Tuaiscirt sna cinntí seo.”
Féach an físeán ar www.meoneile.ie
Toradh an Phróisis Chuíchóirithe
Eanáir 21, 2014
Tháinig próiseas cuíchóirithe a tionscnaíodh in 2008 chun críche an tseachtain seo caite, le fógra ó Fhoras na Gaeilge maidir leis na sé cheanneagraíocht a bheidh le maoiniú acu amach anseo.
Tríd an bpróiseas seo, a chonaic 19 n-eagraíocht á gcúngú chuig sé cheanneagraíocht ar mhaithe le ‘breis éifeachtacht agus éifeachtúlacht’ san earnáil, tá scrios déanta ar earnáil dheonach na Gaeilge.
Cuireadh iallach ar 19 n-eagraíocht a bhí cleachtach ar obair i gcomhpháirt lena chéile thar na blianta chun dul in iomaíocht ghéar lena chéile, de réir catagóirí a bhí leagtha amach dóibh ag Foras na Gaeilge.
Tháinig dhá stáisiún raidió, Raidió na Life agus Raidió Fáilte, slán ón slad toisc gur chuir córas ceadúnais na stáisiún bac orthu feidhmiú ar bhonn uile-oileáin rud a bhí mar thosaíocht incháilithe don struchtúr nua. Cuirfear maoiniú ar bhonn scéime ar fáil amach anseo don dá stáisiún raidió, mar aon leis an Áisaonad, dream a chuireann áiseanna foghlama agus teagaisc ar fáil trí Ghaeilge i dTuaisceart Éireann.
Le 3 eagraíocht ón 19 slánaithe, b’éigean don 16 eagraíocht eile dul in iomaíocht lena chéile don sé thicéad órga chun a dtodhchaí a chinntiú. Chuir tráchtairí in iúl le linn an phróisis go bhféadfadh seo scrios a dhéanamh ar infreastruchtúr tacaíochta na teanga sna 32 contae toisc go mbeadh cuireadh ag na páirtithe rathúla chun páirt a ghlacadh sa struchtúr nua maoinithe ach go gcuirfí deireadh le maoiniú na n-eagras eile ón 30 Meitheamh 2014.
Cé go bhfuil feidhm uile-oileáin ag cuid de na heagraíochtaí a roghnaíodh (thuas) cheana féin, is i bPoblacht na hÉireann atá a gceanncheathrú ag gach ceann acu. Tá imní léirithe faoi seo ó fógraíodh toradh an phróisis toisc an easpa tacaíochta a bheidh ar fáil do na struchtúr reatha teanga ó thuaidh. Cuirfear deireadh le maoiniú ó Fhoras na Gaeilge do Forbairt Feirste, Pobal, Iontaobhas Ultach agus Pobal, rud a chiallóidh go mbeidh foirne na n-eagraíochtaí ligthe chun siúil agus go mb’fhéidir go mbeidh deireadh á chur leis na heagrais féin.
Mar eagraíochtaí deonacha, d’fhéadfadh na heagrais seo leanúint ar aghaidh gan mhaoiniú agus gan fhoireann, ach is cinnte go mbeadh tionchar iontach diúltach aige seo ar obair na n-eagras.
Ag labhairt dóibh sna meáin chumarsáide le cúpla lá anuas, tá tagairtí déanta ag urlabhraithe Fhoras na Gaeilge gur féidir le ceanneagraíochtaí fostaíocht a chur ar fáil dóibh siúd a bheidh dífhostaithe sna heagrais eile. Dar le roinnt tráchtairí nach bhfuil anseo ach iarracht casadh dearfach a chur ar an scéal. I gceann amháin de na catagóirí mar shampla, ‘Ardú Feasachta, Cosaint Teanga, agus Ionadaíocht’ cuirfear deireadh le maoiniú do thrí eagraíocht, rud a fhágfaidh 14 fostaí dífhostaithe: Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge (seisear foirne) ; Pobal (ceathrar foirne); agus Iontaobhas Ultach (ceathrar foirne). Cé go dtabharfaí an cead don cheanneagraíocht duine nó beirt a earcú b’fhéidir chun a chinntiú go mbeidís ionadaíocht ar Thuaisceart Éireann, is caolseans go mbeidh fostaíocht ar fáil don dáréag eile a bheidh ag fáil P45 i mí Meithimh.
I ráiteas chuig na meáin Dé hAoine seo caite, dúirt Kevin De Barra, Stiúrthóir ar Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge, lárchomhairle phobal na Gaeilge: “Ón bhliain 2008, cáineadh an próiseas agus an tsamhail seo go poiblí, ach i Meán Fómhair 2013 cinneadh páirt a ghlacadh sa phróiseas, agus thuigeamar ag an am sin go bhféadfadh seo a bheith mar thoradh air. Leanfaidh an Chomhdháil ar aghaidh mar eagraíocht dheonach, ach idir seo agus Meitheamh na bliana seo beimid ag féachaint ar bhealaí chun a dheimhniú go leanfaidh tionscadal agus tograí atá forbartha ag an gComhdháil le blianta fada ar aghaidh faoin struchtúr nua”.
Gaelport.com
Cosc ar an nGaeilge ó thuaidh
Eanáir 21, 2014
Rialtas na Breataine agus Tionól Thuaisceart Éireann cáinte go géar sa tuairisc is déanaí ó Choiste na Saineolaithe ar Chairt na hEorpa do Theangacha Réigiúnacha nó Mionlaigh de chuid Chomhairle na hEorpa.
Is reachtaíocht ríthábhachtach í Cairt na hEorpa do Theangacha Réigiúnacha nó Mionlaigh i leith chosaint agus chur chun cinn mhionteangacha agus theangacha réigiúnacha. Cuireadh an Ghaeilge faoi scáth na Cairte, mar aon leis an mBreatnais, Gaeilge na hAlban, an Ultais agus an Choirnis, nuair a shínigh Rialtas na Breataine an Chairt sa bhliain 2001. Déanann Coiste na Saineolaithe athbhreithniú ar chur i bhfeidhm na Cairte ag deireadh gach timthriall agus cáineadh an chaoi a gcaitheann Rialtas na Breataine leis an nGaeilge satuairisc is déanaí.
Ag eascairt as cuairt a thug Coiste Chomhairle na hEorpa ar Stormont le linn an timthrialla dheiridh, chinn an tuairisc is déanaí go maireann dearcadh naimhdeach i leith na Gaeilge i Stormont agus cé gur moladh i dtuairisc dheiridh an Choiste i 2009 go gcuirfí polasaí cuimsitheach Gaeilge i bhfeidhm, tuairiscíodh nár glacadh céim ar bith i dtreo bheartais ó shin agus gur ábhar thar a bheith conspóideach é fós cur chun cinn na Gaeilge sna sé chontae.
I dtuairisc monatóireachta a d’fhoilsigh Pobal, saineagras abhcóideachta na Gaeilge ó thuaidh, i mí na Samhna, léiríodh nach bhfuil Rialtas na Breataine ná Tionól Thuaisceart Éireann ag comhlíonadh a gcuid dualgas reachtúil de réir na Cairte óir go gcuireann an córas reatha constaicí ollmhóra de gach cineál roimh shaoránaigh agus iad ag iarraidh a bheith ag plé leis an Stát trí Ghaeilge.
Cé go bhfuil de dhualgas ar Rialtas na Breataine tuarascáil maidir le forfheidhmiú na reachtaíochta a chuir faoi bhráid na Comhairle Eorpa ag deireadh gach tréimhse trí bliana, chiallaigh easaontas idir baill an Tionóil maidir le hábhar an tuarascáil gur cuireadh moill ar an tuarascáil chuig Coiste na Saineolaithe don dara huair i 2013.
Chinn Coiste na Saineolaithe go bhfuil srianta gan údar fós i gceist le húsáid na Gaeilge i réimsí a thagann leis an gCairt, na cúirteanna ar chomharthaí sráide dátheangacha san áireamh.
Maidir le cúrsaí gaeloideachais, thuairiscigh an Coiste drogall sa Roinn Oideachais i dtaca le héascaigh agus cur chun cinn oideachais lán-Ghaeilge go háirithe ag leibhéal na hiarbhunscoile. Cuireadh síos freisin ar an easpa ábhar teagaisc atá ar fáil agus an ganntanas atá ar mhúinteoirí cháilithe sa dlínse. Leagadh béim ar imní lucht na Gaeilge i leith na constaicí a chuirtear ar sholáthar réamhscolaíochta lán-Ghaeilge, oiliúint na múinteoirí meánscoile agus tuairiscíodh go bhfuil laghdú tagtha ar líon na múinteoirí a dhíríonn ar an nGaeilge i scoileanna ann.
Dúirt Janet Muller, Príomhfheidhmeannach Pobal, “Tá muid sásta gur mhol na saineolaithe arís go gcaithfear Acht na Gaeilge a thabhairt isteach. Is mithid spriocam a aontú anois agus bogadh chun tosaigh”.
“Maidir le Cuid III na Cairte, a thugann sain chosaint don Ghaeilge ó thuaidh, tá cáineadh tromchúiseach déanta ag na Saineolaithe maidir leis an soláthar reatha i dtaca leis na meáin, le hoideachas, leis na cúirteanna, le riar na n-institiúidí polaitiúla – ag leibhéal an Tionóil agus ag leibhéal áitiúil – ag ar theip Westminster agus an Tionól i dtaca le hathuairisciú do Chomhairle na hEorpa faoi cad e mar a sheasann cúrsaí”, a dúirt sí.
Mhol Coiste na Saineolaithe gur ghá reachtaíocht a chur i bhfeidhm ar mhaithe chosaint na Gaeilge agus cuireadh comhairle láidir ar Rialtas na Breataine agus Tionól TÉ bunús reachtaíochta a chur in áit i dtaca le caomhnú agus cur chun cinn na Gaeilge.
Foilsithe ar Gaelport.com
Gaelscoil na bhFál – Curaidh Chumann na mBunscoil
Eanáir 21, 2014
Is iad Gaelscoil na bhFál curaidh pheile Chontae Aontroma, idir chomórtas na mbuachaillí agus chomórtas na gcailíní.
Thóg an scoil leo an dá chorn i gcomórtais Chumann na mBunscoil le déanaí.
Seo an chéad uair ag Gaelscoil an dá chraobh a thabhairt leo sa bhliain chéanna.
Thug Meon Eile cuairt ar dhá fhoireann na scoile agus boinn na gcraobh á mbronnadh orthu.
Féach an físeán ar www.meoneile.ie
Siamsóir na Mí
Eanáir 20, 2014
Beidh an Comórtas Siamsóir na Mí ar siúl ar an Satharn 25ú Eanáir 2014 ag 7.30i.n Áras Pobail, Ráth Chairn. Is Comórtas ar leith é chun teacht ar “Shiamsóir na Mí”.
Caithfidh na daoine a ghlacann páirt trí cinn de na míreanna seo a leanas a dhéanamh.
1. Amhrán Gaeilge a rá.
2. Scéal nó dán Gaeilge a aithris.
3. Damhsa
4. Uirlis a sheinm.
5. Portaireacht Béil/Feadaíl.
Comharchumann Rath Cairn
rathcairn@eircom.net
Cinneadh Fhoras na Gaeilge i leith na 6 cheanneagraíocht
Eanáir 20, 2014
D’fhógair Cathaoirleach Fhoras na Gaeilge, Liam Ó Maolmhichíl, ré úr inniu i bhforbairt na Gaeilge agus é ag fógairt ainmneacha na sé cheanneagraíocht atá roghnaithe le feidhmiú i sé mhór-réimse oibre. De réir chinneadh an lae inniu déanfaidh gach ceann de na sé cheanneagraíocht sainchúram ar leith de cheann amháin de sé réimse leathana oibre. Beidh na ceanneagraíochtaí ag plé leis na réimsí sin ar fud an oileáin.
(i) Gaeloideachas/Tumoideachas agus Réamhscolaíocht Lán-Ghaeilge
(ii) Ardú Feasachta, Cosaint Teanga agus Ionadaíocht (thar ceann na teanga le húdaráis stáit)
(iii) Oideachas in earnáil an Bhéarla agus d’aosaigh, agus deiseanna úsáide do dhaltaí scoile,
(iv) Deiseanna a thacaíonn le hÚsáid na Gaeilge agus le Bunú Gréasán
(v) Forbairt Pobail agus Eacnamaíochta
(vi) Forbairt Deiseanna Úsáidte Gaeilge agus Gréasán do Dhaoine Óga.
Is iad Gaelscoileanna, Conradh na Gaeilge, Gael Linn, Oireachtas na Gaeilge, Glór na nGael, agus Cumann na bhFiann na ceanneagraíochtaí a bheidh ag feidhmiú leis na mór-réimsí oibre faoina gcúram a chur chun cinn ar fud an oileáin. Is toradh é an cinneadh seo ar phróiseas ar cuireadh tús leis in 2008, le comhordú agus atheagrú a dhéanamh ar na 19 n-eagraíocht Ghaeilge a bhí Foras na Gaeilge a mhaoiniú ar bhonn bliantúil le tacú le forbairt na Gaeilge fud fad na hÉireann.
Tiocfaidh ceannasaithe na sé cheanneagraíocht nua-roghnaithe i gceann a chéile anois i bhFóram Comhpháirtíochta i gcuideachta le Foras na Gaeilge le comhaontú a dhéanamh ar phleananna oibre don earnáil, agus ar bhealaí le bheith ag obair i bpáirt le chéile. Chomh maith leis sin, bunófar Fóram Forbartha Teanga le guth a thabhairt do phobal na Gaeilge i bpleananna a bheidh á mbeartú agus le deis a thabhairt d’ionadaithe ó phobal na Gaeilge aiseolas a thabhairt.
Leis an chinneadh seo, tá Foras na Gaeilge ag cur tús le ré úr i bhforbairt na Gaeilge ag tráth atá cinniúnach agus an-dúshlánach i stair fhorbairt na teanga. Agus é ag fógairt chinneadh Fhoras na Gaeilge inniu, dúirt Cathaoirleach Fhoras na Gaeilge, Liam Ó Maolmhichíl, go raibh súil aige go bhféadfadh earnáil na Gaeilge aghaidh a thabhairt anois go dearfach ar na dúshláin mhóra atá roimpi, agus ar na deiseanna iontacha atá ag eascairt ó dhea-thoil phobal na tíre thuaidh agus theas i leith na teanga, agus sin a dhéanamh ar bhealach dearfach dúthrachtach i spiorad na comhpháirtíochta.
Ag caint dó thar ceann Fhoras na Gaeilge, arsa Cathaoirleach Phainéal Roghnaithe Fhoras na Gaeilge, Dónal Ó hAiniféin:
“Is minic a chantar an nath ‘ní neart go cur le chéile’ – agus tá Foras na Gaeilge agus na ceanneagraíochtaí le beart a dhéanamh de réir na mbriathra sin, le go mbeidh a oiread agus is féidir d’acmhainní na Gaeilge á ndíriú ar fhorbairt na Gaeilge sa phobal”.
Beidh buiséad suntasach ar fáil ó Fhoras na Gaeilge ag na ceanneagraíochtaí ar bhonn bliantúil le tabhairt faoina bpleananna oibre i gcomhar le chéile. Ghabh Foras na Gaeilge buíochas leis na 19 n-eagraíocht uilig san earnáil as a dtiomantas don Ghaeilge le linn tréimhse a raibh idir easaontú agus éiginnte ag baint léi. Ghabh siad buíochas leis na heagraíochtaí a ghlac páirt sa phróiseas roghnaithe fosta as a ndúthracht agus iad á n-ullmhú féin dó.
Chuir Foras na Gaeilge in iúl go mbeadh an Foras féin agus na sé cheanneagraíocht nua-roghnaithe ag iarraidh bheith ag obair i gcomhar leis na heagraíochtaí nár roghnaíodh anois lena chinntiú nach gcaillfear an saineolas luachmhar ná an taithí atá cruinnnithe sna heagraíochtaí sin thar na blianta. “Aithníonn Foras na Gaeilge gur tréimhse chorrach a bheidh sna 6 mhí atá romhainn d’eagraíochtaí a dtiocfaidh deireadh lena maoiniú ó Fhoras na Gaeilge de bharr an chinnidh seo”, arsa Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Ferdie Mac an Fhailigh. “Agus déanfar gach iarracht a chinntiú nach mbeidh pobal na Gaeilge thíos leis na hathruithe ollmhóra seo, agus go leanfar den obair thábhachtach atá idir lámha ag na heagraíochtaí nár roghnaíodh.”
De réir mar atá socraithe leanfar de bheith ag maoiniú na n-eagraíochtaí uilig go dtí an 30 Meitheamh 2014, agus tiocfaidh na socruithe úra i bhfeidhm ina dhiaidh sin.
Tuilleadh Eolais:
Gearóid Mag Uibhrín
Cumarsáid & Margaíocht
gmaguibhrin@forasnagaeilge.ie
087 177 9018
Comórtas Óráidíochta ag Ard Fheis Shinn Féin do mhic léinn agus do dhaoine óga
Eanáir 20, 2014
Treoirlínte pleanála teanga foilsithe
Eanáir 17, 2014
Tá fógartha ag an Aire Stáit Donnchadh Mac Fhionnlaoich, T.D., go bhfuil na treoirlínte pleanála teanga foilsithe inniu ag an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta.
Tugann na treoirlínte léargas ar an bpróiseas pleanála teanga mar a bhaineann sé le cur i bhfeidhm Acht na Gaeltachta 2012.
Ag fógairt na dtreoirlínte dúirt an tAire Stáit: “Tá na treoirlínte seo dírithe go príomha ar an phobal agus ar na heagraíochtaí a bheidh freagrach as ullmhú agus as feidhmiú na bpleananna teanga faoi Acht na Gaeltachta 2012”.
“Ina theannta sin, beidh na treoirlínte seo ina gcuidiú don earnáil dheonach, don earnáil phoiblí agus don earnáil phríobháideach a mbeidh ról acu tacaíocht a thabhairt, oiread agus is féidir, don phróiseas pleanála teanga”, a dúirt an tAire.
Foilsíodh na chéad fhógraí i dtaca leis na 26 Limistéir Pleanála Teanga i mí na Nollag 2013. Is iad na Limistéir atá i gceist ná:
- Ciarraí Thiar
- Cois Fharraige
- Gaoth Dobhair, Rann a Feirste, Anagaire agus Loch an Iúir
Tá go dtí 14 Márta 2014 ag eagraíochtaí agus grúpaí pobail, atá lonnaithe sna Limistéir éagsúla atá i gceist nó tadhlach leo, chun iarratais a dhéanamh chuig Údarás na Gaeltachta. Bíodh na critéir pleanála teanga san áireamh in aon phlean teanga a ullmhófar amach anseo sna Limistéir Pleanála Teanga. Roghnófar Ceann-eagraíocht Pleanála Teanga le tabhairt faoin bpróiseas sa Limistéar Pleanála Teanga cuí bunaithe ar phróiseas measúnaithe an Údaráis a ghlacfaidh suas le dhá mhí ó dháta dúnta na n-iarratas.
Tabharfar tréimhse suas le 2 bhliain do cheann-eagraíochtaí plean teanga a chur faoi bhráid na Roinne le faomhadh agus is thar thréimhse 7 mbliana a chuirfear na pleananna teanga i bhfeidhm le cúnamh ó Údarás na Gaeltachta. Beidh ceann-eagraíochtaí ionadaíoch don phobal, d’eagraíochtaí pobail, do choistí agus do chumainn dheonacha agus teanga sna Limistéir Pleanála Teanga le cur le húsáid na Gaeilge sna Limistéir sin.
Is féidir gach eolas maidir leis an bPróiseas Pleanála Teanga atá á fheidhmiú ag Údarás na Gaeltachta i gcomhar leis an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta agus Foras na Gaeilge a fháil anseo.
Foilsithe ar Gaelport.com
Rith 2014 ag druidim linn
Eanáir 17, 2014
Is gearr uainn anois go mbeidh Rith 2014 faoin lán seol.
Ar an 7 Márta 2014, cuirfear tús le Rith 2014, ollrith náisiúnta timpeall na tíre, le bata sealaíochta ag athrú láimhe idir dhaoine agus ghrúpaí reatha gach uile chiliméadar ó chuige Mumhan suas chomh fada le cúige Uladh.
Is féile náisiúnta Gaeilge é Rith 2014 a bheidh ar siúl ó 7-15 Márta 2014 i rith Sheachtain na Gaeilge. Ceithre bliana ó shin ghlac suas le 20,000 duine páirt i Rith 2010 agus dhá bhliain ina dhiaidh sin eagraíodh Rith 2012. Bhí an-rath ar na hócáidí seo agus tá súil ag an lucht eagraithe go go dtiocfaidh an pobal amach chun rith leo arís i mbliana agus go n-éireoidh thar barr le Rith 2014.
Beidh daoine ó cheann ceann na tíre ag glacadh páirt san ollrith a mhairfidh ar feadh 9 lá, ag rith ó mhaidin go hoíche, trí breis is 200 baile agus 14 Contae, idir Chúige Mumhan, Chúige Laighin agus Chúige Uladh. Is féidir le daoine ciliméadar a cheannach agus é sin a rith ó thús go deireadh. Tá os cionn 700 ciliméadar ar díol mar chuid de Rith 2014 agus ta fáilte roimh aon duine nó aon ghrúpa ciliméadar a cheannach ar an gcúrsa.
Cuirfear tús la Rith 2014 i mBaile Bhuirne i gCo. Chorcaí ar an 7 Márta 2014. As sin déanfaidh an rith a bhealach chomh fada le Eochaill, Rinn Ó gCuanach, Ros Mhic Thriúin agus an tInbhear Mór. As Bhaile Átha Cliath rachaidh sé ar aghaidh chuig an Uaimh, Ceanannas, an Cabhán, Cluain Eois i gCo. MhuineacháinMonaghan, Inis Ceithleann i gCo. Fear Manach, an Ómaigh agus an Srath Bán i gCo. Thír Eoghain agus chomh fada le Leifear i dTír Chonaill.
As sin rachaidh an rith ar aghaidh chomh fada le Machaire Rátha i nDoire, Ard Mhacha, Iúr Chinn Trá, Dún Pádraig agus críochnóidh Rith 2014 i gcroílár Bhéal Feirste ar an 15 Márta áit léifear amach an teachtaireacht tacaíochta don Ghaeilge a bhíonn sa bhata ag ceiliúradh mór.
Is ar son na Gaeilge a bhíonn daoine ag rith, i gcontaetha éagsúla agus arís i mbliana tugtar cuireadh don phobal, scoileanna, grúpaí áitiúil agus aon duine ar mhian leo páirt a ghlacadh dul amach agus rith ar son na teanga.
Is féidir le daoine ciliméadar a cheannach nó tuilleadh eolais a fháil maidir le cúrsa Rith 2014 ar: www.rith.ie.
Foilsithe ar Gaelport.com
Ainm nua ar an tSraith Shóisearach leasaithe á fhógairt ag an Aire Quinn
Eanáir 17, 2014
Tá an tAire Oideachais agus Scileanna, Ruairí Quinn T.D., tar éis a fhógairt inniu go mbeidh ainm nua ar an dTeastas Sóisearach leasaithe mar atá Gradam Scoláire na Sraithe Sóisearaí (an Gradam).
Adúirt an tAire Quinn, “Is fada agus is géar a bhí ollchóiriú ar an tSraith Shóisearach ag teastáil. Leis an nGradam nua beidh scoláirí, seachas scrúduithe, ag croílár na sraithe thrí bliana.
Adúirt an tAire Quinn leis, “Bíonn formhór na dtuismitheoirí agus na múinteoirí a chastar ormsa báúil le hollchóiriú ar an tsraith shóisearach – ar mhaithe leis na scoláirí. Admhaím, áfach, go bhfuil ábhair bhuartha dlisteanacha ag an-chuid múinteoirí faoin gcaoi a dtabharfar na hathruithe seo isteach i scoileanna.
“Tionólfar Meitheal Oibre nua do Leasú na Sraithe Sóisearaí don chéad uair riamh Dé hAoine seo chugainn, 17ú Eanáir. Fóram a bheidh sa mheitheal oibre seo ina bhféadfar ábhair bhuartha na gcomhpháirtithe oideachais a éisteacht agus a leigheas, a mhéid is féidir, thar na míonna agus na mblianta romhainn amach. Tá an grúpa comhdhéanta de hionadaithe ó cheardchumainn na múinteoirí, Cumann na Meánmhúinteoirí, Éire agus Aontas Múinteoiri Éireann, comhlachtaí bainistíochta, tuismitheoirí, an Chomhairle Náisiúnta Curaclaim agus Measúnachta agus an Roinn Oideachais agus Scileanna.
“Bíodh is go bhfuil géarghá le leasú ar an tsraith shóisearach, tá an Gradam á thabhairt isteach diaidh ar ndiaidh thar roinnt blianta ó mhí Mheán Fómhair 2014 amach. Táim meáite ar an nGradam nua a thabhairt isteach ar luas a fhágfaidh deis ag scoileanna, scoláirí agus múinteoirí na hathruithe seo a neadú.
“Tá seal ama caillte againn thar na míonna beaga anuas ach táim muiníneach go mbeidh an grúpa seo ina phointe fócais do phlé bríoch, éifeachtach sa chaoi go rachfar i ngleic le hábhair bhuartha dlisteanacha agus go mbeifear in ann dul ar aghaidh leis an bhfeidhmiú,” adúirt an tAire.
“Deis é seo ag na comhpháirtithe go léir dul i gcion ar fhorbairt agus fheidhmiú an leasaithe ar an tsraith shóisearach agus táim tiomanta go hiomlán do thorthaí na caibidlíochta ag an Meitheal Oibre a chur san áireamh,” adúirt an tAire mar fhocal scoir.
Tá curaclam reatha na Sraithe Sóisearaí ar bun le 25 bliain gan aon leasú bunúsach a bheith déanta air. Tá fianaise dhosheachanta ann nach bhfuil sé ag fónamh ar roinnt de na daoine óga mar go bhfuil líon suntasach de lucht na céad bliana ann nach bhfuil ag dul chun cinn sna heochair-réimsí foghlama: an Béarla agus an Mata.
Tá fianaise ann freisin go bhfuil scoláirí ag ‘lascadh as’ sa dara bliain agus is minic nach gcromann siad ariamh eile ar an bhfoghlaim; agus bíonn taithí na tríú bliana
faoi cheannas na n-ullmhúchán do scrúduithe an Teastais Shóisearaigh agus bíonn sí caolaithe acu. Rachfar i ngleic leis na fadhbanna seo leis an nGradam nua agus déanfar deimhin de go dtiocfaidh scoláirí chun bheith ina ndéagóirí eolasacha agus ina saoránaigh a bhfuil ar a gcumas an gealladh atá iontu a fhíorú.
www.education.ie
