Méid an Téacs

Leanann sága an SNM ar aghaidh

Lúnasa 29, 2012

Foras na Gaeilge ag iarraidh Samhail Nua Mhaoinithe a bhunú agus maireann na fadhbanna céanna i gcónaí.

Tá conspóid ann i gcónaí faoin dóigh a maoiníonn Foras na Gaeilge na heagrais Ghaeilge san earnáil dheonach. Chinn an Foras gan dul ar aghaidh leis an tSamhail Nua Mhaoinithe, ach níl na heagrais sásta le gnéithe de na moltaí nua. Tá eagras amháin ag cur i leith an Fhorais go bhfuil sin ag dul in éadan na dtreoracha ar dhea-chleachtais. De réir litreach ón bhForas, tuigtear gur sé théama ata i gceist acu ó thaobh na n-eagras.  Is iad na téamaí ná:

  • Gaeloideachas
  • Oideachas trí mheán an Bhéarla agus d’aosaigh
  • Ardú feasacht teanga agus cosaint teanga, agus teagmháil leis an dá Stát.
  • Imeachtaí tacaíochta agus úsáide teanga
  • Forbairt pobail
  • Forbairt ar ghréasáin úsáide Gaeilge don óige, agus forbairt ar dheiseanna úsáide Gaeilge dóibh.

Tuigtear go bhfuil difear idir e seo agus an tSamhail Nua Mhaoinithe mara go mbeidh níos mó ná eagras amháin ag plé le téama. Tá cruinniú le bheith i mBéal Feirste ar an Luan “leis na heagraíochtaí bunmhaoinithe a bhíonn ag plé le hArdú Feasachta, Cosaint na Gaeilge agus Teagmháil leis an dá Stát le plé a dhéanamh ar bhealach chun cinn don chuíchóiriú,” de réir litreach ó Sheán Ó Cuinn, Leas-Phríomhfheidhmeannach an Fhorais. I bhfreagra ar an litir, scríobh Aodán Mac Póilín, Stiúrthóir Iontaobhais Ultach, nach bhfuil an Foras sásta sonraí an phlean a thabhairt don earnáil: “Ní bealach é sin le plé oscailte ionraic a éascú, agus ní dhéanfaidh sé ach drochamhras agus mímhuinín a chothú.” Scríobh Mac Póilín go raibh “an cur chuige seo glan in aghaidh na dtreoracha ar dhea-chleachtas maidir le próisis chomhairliúcháin.”  Luaigh sé treoracha an Fheidhmeannais ó Thuaidh maidir le cinneadh a dhéanamh: “Beidh sé soiléir ó na cáipéisí seo, ní amháin go bhfuil sé inmholta, ach go bhfuil sé riachtanach ag aon eagras stáit atá ag plé le forbairt polasaí oiread eolais agus is féidir a thabhairt do na páirtithe leasmhara.  Tá an treoir sin ann le go mbeidh na páirtithe leasmhara in inmhe ionchur tairbheach a bheith acu sa phróiseas comhairliúcháin.  Tá an t-eolas riachtanach sin á cheilt ar an earnáil faoi láthair.” Ní raibh aon urlabhraí thar cheann an Fhorais ar fáil.

www.gaelsceal.ie

Naíscoil na Daróige diúltaithe ag Aire Oideachais

Lúnasa 22, 2012

Tá iarratas chun naíolann lánaimseartha a fhorbairt i nDoire diúltaithe ag Aire Oideachais an Tuaiscirt, John O’Dowd.

Rinne Gaelscoil na Daróige iarratas go n-athrófaí Naíscoil Mhaol Íosa, atá lonnaithe ar thailte na scoile, ó bheith ina ghrúpa spraoi deonach go dtí a bheith ina naíolann lánaimseartha ach níor ghlac an tAire leis an moladh.

“Is féidir le tuismitheoirí rogha a dhéanamh a gcuid páistí a theagasc trí mheán na Gaeilge agus tá muinín agam gur féidir leis an soláthar réamhscolaíochta Gaeilge sa cheantar freastal a dhéanamh orthu,” arsa O’Dowd.

Mhaígh an Roinn go raibh beagnach leath de na spáis atá ceadaithe i naíolanna sa cheantar folamh.

Cháin Mark Durkan ón SDLP an cinneadh, áfach.

“Ó bunaíodh é, tá áit bainte amach ag Gaelscoil na Daróige i gcroílár an phobail i mBaile Mhic Robhartaigh agus tá an-díomá orm go bhfuil John O’Dowd ó Shinn Féin ag diúltú naíolann sa scoil a fhorbairt,” a dúirt an Durcánach.

www.gaelsceal.ie

Lá Oscailte Ghaelscoil Dhroichead na Bandan

Lúnasa 17, 2012

TÁ lá oscailte le bheith ag Gaelscoil nua i gContae Chorcaí Dé Domhnaigh seo chugainn chun cur leis an suim sa ghaelscolaíocht sa cheantar.
Is i nDroichead na Bandan a osclóidh an Ghaelscoil is déanaí sa chontae agus tá dóchas láidir i measc lucht a bunaithe go n-éireoidh chomh geal léi agus a d’éirigh le gaelscoileanna i gCloch na Coillte, Beanntraí agus An Sciobairín.
Tá an Ghaelscoil nua suite faoi láthair i gclubtheach an CLG ar an mbaile. Traolach Ó Donnabháin atá ina chathaoirleach ar an mBord Bainistíochta – tarlaíonn sé go bhfuil sé freisin sa phost céanna ar an mBord Bainistíochta i gCloch na Coillte a ch ní miste leis an cúram breise.
“Tá ana ríméad orainn go bhfuil céim eile tógtha ag an nGaelscolaíocht sa cheantar seo, iarthar Chorcaí, agus go bhfuil Droichead na Bandan anois i gciorcal caradach na Gaelscolaíochta,” ar sé. “Beimid ag súil go mbeidh ár ndóthain daltaí againn chun tús a chur leis an bhforás anseo i nDroichead na Bandan, mar a tharla roimhe seo ar mo bhaile dúchais féin, Cloch na Coillte, agus ar an Sciobairín agus Beanntraí freisin.”
An tseachtain seo caite fuair muintir Chloch na Coillte cead pleanála d’fhoirgneamh nua sé sheomra dhéag dá nGaelscoil. De réir plean nua atá ag an Roinn Oideachais, tá ceangal ar an bhforbróir an foirgneamh a chríochnú go hiomlán laistigh de 30 seachtain, rud a chiallaíonn go mbeidh 320 dalta na Gaelscoile agus an fhoireann de 25 ag bogadh isteach go dtí a bhfoirgneamh nua ag tús na scoilbhliana seo chugainn, 2013-14.
Foilseofar gné-alt faoin obair éachtach atá ar bun i gCloch na Coillte an tseachtain seo chugainn i nGaelscéal.

http://www.gaelsceal.ie/

Páistí dátheangacha níos fearr “ag réiteach fadhbanna”

Lúnasa 10, 2012

Tá páistí dátheangacha níos cruthaithí agus níos fearr ag réiteach fadhbanna na páistí le teanga amháin de réir taighde nua.

Thug Ollscoil Srath Chluaidh agus Ollscoil Cagliari tascanna teanga, matamaitice agus fisiciúla do 121 páiste as Albain agus an tSairdín mar chuid de thaighde don ‘International Journal of Bilingualism’.

Léiríodh go raibh 62 páiste dátheangach I bhfad níos fearr ag na tascanna ná na paistí aonteangacha.

Labhair na páistí ó Ghlascú Béarla agus Gaeileg, nó Béarla amháin, agus labhair na páistí ón tSairdín Sairdínis agus Iodáilis nó Iodáilis amháin.

De réir na dtaighdeoirí, bhí torthaí níos fearr ag na páistí dátheangacha toisc go mbíonn níos mó gníomhaíochta inchinne ar bun acu agus iad ag aistriú ó theanga amháin go teanga eile.

D’éirigh níos fearr leis na páistí le Gaeilge ná na páistí le Sairdínis.  Mheas na húdair go raibh níos mó ratha orthu de bharr go múintear an Ghaeilge go foirmiúil agus de bharr go bhfuil litríocht forleathan ag an teanga.

www.gaelsceal.ie

Muinín go mbeidh gaelcholáiste i Maigh Nuad

Lúnasa 7, 2012

Ta sé ráite ag Coiste Ghairmoideachais Chill Dara go bhfuil siad muiníneach go n-osclófar gaelcholáisdte i Maigh Nuad i gceann roinnt blianta.

D’fhógair an Roinn Oideachais an tseachtain seo caite go bhfuil aonad Gaeilge le bhunú sa bhaile agus go bhféadfaí gaelcholáiste a oscailt má mhealann an t-aonad 70 dalta in aghaidh na bliana thar ceithre bliana.
Bhunaigh an Coiste Gairmoideachais sruth Gaeilge i Meánscoil Mhaigh Nuad in 2000 agus beidh 50 páiste ag tosú ann i Meán Fómhair.
Tá an coiste ag iarraidh é a uasghrádú go haonad agus meastann siad go mbeidh sé lonnaithe i meánscoil nua a bheas ag oscailt  in 2014.
“Is é an fhís a bhí againn ón tús ná go mbunófaí gaelcholáiste i Maigh Nuad agus ta muinín againn go n-osclófar ceann nuair ata an próiseas seo tagtha chun críche,” arsa Seán Ashe, príomhfheidhmeannach an choiste.
“Beidh 50 dalta nua sa tsruth i mbliana agus ní dóigh liom go mbeidh sé ródheacair é sin a ardú go dtí 70,” ar seisean.
Dúirt an Roinn go raibh an t-aonad le bunú i gcomhar leis an bhForas Pátrúnachta ach dar leis an tUasal Ashe is féidir leo an t-aonad a bhunú iad féin.
Dúirt an Foras le Gaelscéal nach raibh siad sásta a bheith páirteach sa togra mura mbeadh sé “sásúil”.
“Is éard atá le feiceáil sna haonaid ná nár oibrigh siad, níl an locht ar na daoine atá ag obair iontu ach caithfidh an bunstruchtúr ceart a bheith ann,” arsa Ard Rúnaí na heagraíochta, Caoimhín Ó hEaghra.
“Bíonn riaradh na scoile trí mheán an Bhéarla agus bíonn brú ollmhór ar an aonad.  Caithfidh an bhainistíocht a bheith ag feidhmiú trí mheán na Gaeilge, caithfidh go mbeadh na ranganna scoite amach agus caithfidh gach ábhar a bheith ar fáil trí mheán na Gaeilge, i measc rudaí eile.”
“Mura bhfuil an t-aonad i Maigh Nuad sásúil bí bheidh baint againn leis,” ar seisean.
Chuir an Foras Pátrúnachta iarratas do phátrúnacht na meánscoile nua i Maigh Nuad chuig an Roinn ach diúltaíodh dó toisc gur chinn an Roinn roimh ré go mbeadh sé ag múineadh trí mheán an Bhéarla.
Bhí ainmneacha 640 tuismitheoir ag tacú le hiarratas ráthúil an Choiste Ghairmoideachais agus bhí 580 ag iarratas an Fhorais.
Bhronn an tAire Oideachais pátrúnacht ar an bhForas do dhá mheánscoileanna lánGhaeilge i mBaile Brigín agus i nDún Droma i mBaile Átha Cliath an tseachtain seo caite chomh maith.  Beidh Coiste Ghairmoideachais Chontae Chorcaí mar phatrún ar ghaelcholáiste eile i gCarraig Uí Laighin.
Bhí i bhfad níos mó tacaíochta ó thuismitheoirí ag an bhForas i mBaile Brigín na mar a bhí ag Coiste Ghairmoideachais Chontae Bhaile Átha Cliath.  A mhalairt a bhí cursaí i gCarraig Uí Laighin, áit a bhfuil coiste bunaithe na scoile ag obair leis an gCoiste Ghairmoideachais le roinnt blianta.
Idir an da linn, d’fhógair Seán Ashe go bhfuil maoiniú faighte ón Roinn Oideachais chun athchóiriú a dhéanamh ar Ghaelcholáiste Chill Dara sa Nás.

www.gaelsceal.ie

Foras Pátrúnachta agus Coistí Gairmoideachais in iomaíocht

Iúil 26, 2012

Tá an Foras Pátrúnachta agus Coistí Gairmoideachais ag dul in iomaíocht maidir le meánscoileanna lánGhaeilge nua a osclófar sna blianta beaga amach romhainn.

Dar leis an bhForas Pátrúnachta ba cheart go mbeadh gach scoil lánGhaeilge faoina chúram.

“Déanann sé ciall go mbeadh pátrún amháin ag plé leis na scoileanna lánGhaeilge ar fad,” arsa Caoimhín Ó hEaghra, Príomhfheidhmeannach an Fhorais, “pátrún atá aitheanta mar eagraíocht a labhraíonn ar son na gaelscolaíochta.”

Dúirt Coiste Gairmoideachais Chontae Bhaile Átha Cliath nach n-aontaíonn siad leis an dearcadh seo áfach.

“Tá cáil shuntasach orainn ó thaobh scoileanna nua a fhorbairt i gContae Bhaile Átha Cliath agus ta muid mar phátrún ar 26 coláiste faoi láthair,” arsa urlabhraí.

“Is coláistí lánGhaeilge ceithre cinn acu sin a chuireann oideachais ar fáil trí mheán ár dteanga náisiúnta, Coláiste de hÍde, Gaelcholáiste Reachrann, Coláiste Cois Life agus Coláiste Chilliain.  Cuirtear an Ghaeilge chun cinn go láidir sna seirbhísí a chuireann muid ar fáil.”

Tá iarratais curtha isteach ag Coistí Gairmoideachais agus ag an bhForas Pátrúnachta do mheánscoileanna lánGhaeilge a osclófar i gCarraig Uí Laighin i gCorcaigh agus i mBaile Brigín i nDún Droma i mBaile Átha Cliath.

Beidh pátrún éagsúla ag dul in adharca a chéíle maidir le bunscoileanna in 44 ceantar ina bhfuil ganntanas éagsúlachta sa chóras oideachais, dar leis an bhFóram ar Phátrúnacht agus Iolrachais.

Tá gaelscoileanna i bhformhór na gceantar cheana féin ach tá 12 cheann ann nach bhfuil teacht ar an ngaescolaíocht iontu – An Pasáiste, Ros Cré, Biorra, Ceanannas, Baile Chill Dara, Ros Mhic Triúin,  Baile Chill Mhantáin, na Sceirí, agus na bruachbhailte san ardchathair mar a leanas; Mullach Eadrad, an Halla Bán, Port Mearnóg agus Baile Átha Cliath 4.

Beidh an Roinn Oideachais ag déanamh suirbhé san fhómhair ar mhianta na dtuismitheoirí sna ceantair ó thaobh teanga teagaisc agus sainmheoin chreideamh.  Níl cead ag coistí gairmoideachais a bheith ina bpátrúin ar bhunscoileanna faoi láthair ach tá siad ag iarraidh go gcuirfí deireadh leis an mbeac sin.

D’fhógair an tAire Oideachais níos luaithe i mbliana go dtógfar 20 bunscoil i gceantracha ina bhfuil an daonra ag fás, ina measc, gaelscoileanna i gCnoc na Cathrach i nGaillimh, i mBaile Chill Dara agus sa Chéim, Teach na Giúise-Tamhlacht agus Mullach Eadrad i mBaile Átha Cliath.

Tá gaelscoileanna i bhformhór na gceantracha cheana féin.

Beidh Foras na Gaeilge ag foilsiú tuairisce maidir le suirbhéanna éagsúla a rinneadh ar dhearcadh an phobail i leith na Gaeilge san athbhliain.

Ina measc sin, tá taighde a rinne Instidiúid Teangeolaíochta Éireann in 2000 a léirigh go gcuireadh 23.4% de thuismitheoirí na Poblachta a bpáistí chuig gaelscoil dá mbeadh ceann ar fáil go háitiúil.  Ardaíonn sé seo go dtí 30% nuair a chuirtear daoine gan tuairm as an áireamh.

www.gaelsceal.ie

Aitheantas buan do Ghaelcholáiste Chill Dara

Bealtaine 30, 2012

Tá aitheantas buan bronnta ag an Roinn Oideachais ar Ghaelcholáiste Chill Dara.

D’oscail an mheánscoil sa Nás i 2003 le naonúr daltaí agus fuair siad aitheantas sealadach i 2004.  Beidh suas le 200 dalta ag freastal ar an scoil i mí Mheán Fómhair 2012.

“Is cinneadh fíorthabhachtach é seo a thugann aitheantas don éileamh ollmhór atá ar fud fad na tíre d’oideachas lánGhaeilge.” arsa Ard-Rúnaí an Fhorais Phátrúnachta, Caoimhín Ó hEaghra.  “Tá an t-éileamh seo ag méadú gach uile bhliain agus go háirithe ag an dara leibhéal mar nach bhfuil a dhóthain soláthair ann.”

“Ba mhaith linn comhghairdeas ó chroí a dhéanamh le gach duine atá bainteach leis an scoil a chinntigh ó bunaíodh é gur scoil den chéad scoth a bheadh ann.

Beidh scoileanna lánGhaeilge dara leibhéal faoin bhForas ag súil go mbeidh an cinneadh céanna a dhéanamh ag an Roinn Oideachais gan mhoill ar stádas a n-aitheantas féin, arsa Ó hEaghra.

“Tá buíochas ag dul don Roinn Oideachais as ucht a aithint go bhfuil an t-éileamh seo ann d’oideachas lánGhaeilge.  Tá an dá scoil dara leibhéal de chuid an Forais Phátrúnachta, Meánscoil Gharman agus Gaelcholaiste Phort Láirge, fós ag feitheamh ar an dea-scéal céanna.”

Tá iarratais déanta ag an bhForas ar phátrúnacht le haghaidh ceithre scoil lánGhaeilge a bheidh lonnaithe i mBaile Brigín agus i nDún Droma i mBaile Átha Cliath, i gCarraig Uí Leighin i gCorcaigh agus iarratas faoi leith curtha isteach ar ghaelcholáiste do Mhaigh Nuad i gCill Dara.

D’éirigh leis an gcéad trí iarratas ach dhiúltaigh an Roinn Oideachais d’iarratas Mhaigh Nuad in ainneoin go raibh liosta éilimh a raibh níos mó ná 580 ainm bailithe leis ag iarraidh Gaelcholáiste sa cheantar.

www.gaelsceal.ie

Glór Uachtar Tíre ag neartú na Gaeilge i nDeisceart an Dúin

Feabhra 1, 2012

Tá go leor dul chun cinn déanta ag an Ghaeilge in Ultaibh le glúin anuas ach ní minic a luaitear Caisleán Uidhlín / Caisleán an Mhuilinn ar na háiteanna is mó chun cinn sa ghluaiseacht sin.

Tá cuma ar an scéal go bhfuil sé sin ag athrú anois áfach le go leor dul chun cinn déanta ar an bhaile seo agus sa cheantar máguaird le blianta beaga anuas.

“Creidim go raibh suim i gcónaí i gcursaí Gaeilge sa cheantar seo,” a deir Emer O’Hagan, an t-Oifigeach Forbartha Gaeilge atá fostaithe ag an ghrúpa Gaeilge áitiúil, Glór Uachtar Tíre.

“Mar shampla ba é Feis an Dúin ceann de na chéad fheiseanna socraithe in Éirinn agus bhí traidisiún ag cuid mór scoileanna sa cheantar béim a chur ar an Ghaeilge mar ábhar scoile le trí nó ceithre ghlúin anuas ar a laghad,” a deir sí.

“Is dóigh go raibh cuid mhór den ghnáthshaol iontach príobháideach i rith na dtrioblóidí agus bhí sé sin fíor go speisialta i gcás na Gaeilge de, nuair a rinneadh dlúthbhaint idir Gaeilge agus cúrsaí polaitiúla in intinn fhormhór na ndaoine. Dá bharr sin ní raibh sé de nós ag daoine Gaeilge a labhairt ná í a chéiliúradh go hoscailte go dtí le déanaí nuair atá gluaiseacht ar bun chun Gaeilge a scaoileadh de réir a chéile ón cheangailt pholaitiúil sin.

Tá an chuma ar an scéal go bhfuil rath tagtha ar íomhá na Gaeilge go ginearálta fud fad na tíre agus sílim go ndeachaigh sin i bhfeidhm i gceantar an Dúin Theas chomh maith.”

Ach go fóill féin, an bhfuil Contae an Dúin i bhfad siar ar cheantracha eile sa Tuaisceart?

“Níl aon amhras ann ná go bhfuil an-dul chun cinn déanta i mBéal Feirste ó thaobh Gaeilge de; níl comparáid ar bith le Bóthar Seoighe, Raidió Fáilte ná Cultúrlann McAdam ó Fiaich againn sa Dún Theas.”

“Is dóigh go bhfuil an mhais chriticiúil ar fáil sna cathracha nach bhfuil againn faoin tuath. Ach tá buntáistí ar fáil sna bailte beaga anseo, agus go bhfios domh, i gCaisleán an Mhuilinn go speisialta, atá riachtanach má tá pobal Gaeilge le tógail; tá dlúthchaidreamh i gcomhluadar an phobail, tá dinimic idirphearsanta iontach dearfach ar fáil sa phobal agus taithí agus traidisiúin sa phobal chun imeachtaí cultúrtha móra, suimiúla a eagrú. Agus sin ráite, níl muid i bhfad ar chúl shaothar Bhéal Feirste ach oiread!”

Luann Emer an dea-thionchar a bhí ag ‘G-Day’, a bhí mar chuid den chlár teilifíse ‘G-Team’ a bheas á chraoladh go luath ar TG4, ar chúrsaí Gaeilge ar an bhaile.

“B’iontach an deis é sin,” a deir sí. “Lá den scoth a bhí ann don bhaile ar fad, bhí gach uile dhuine páirteach ann.”

Tá grúpa Gaeilge ag feidhmiú ar an bhaile agus sa cheantar máguaird, Glór Uachtar Tíre a bunaíodh in 1993.

Bronnadh deontas £140,000 ar Ghlór Uachtar Tíre anuraidh faoin Scéim Phobail Gaeilge 2011-2013 atá socraithe ag Foras na Gaeilge. Faoi láthair tá 170 ball ag Glór Uachtar Tíre agus tá 11 duine ar choiste an ghrúpa.

Cad atá ar bun ag Glór Uachtar Tíre?

“Tá cuid mhór imeachtaí ar bun againn faoi láthair. Tá seacht rang eagraithe ag Glór Uachtar Tíre gach seachtain ar gach leibhéal; ó bhunranganna fá choinne tuismitheoirí na bpáistí ata ag freastal ar Bhunscoil Bheanna Boirche agus Naíscoil Uachtar Tíre, rang GCSE agus suas go dtí Ardrang.”

“Tá ranganna amhránaíochta agus cóir bunaithe againn agus tá scoil drámaíochta againn fá choinne páistí agus déagóirí .”

“Tugann muid cuidiú grúpa ‘Tuismitheoirí agus Tachrán’ le chéile gach maidin Dé hAoine.”

“Bíonn grúpa beag spraoi fá choinne páistí óga ar siúl gach maidin Sathairn le haghaidh na bpáistí ó Naíscoil Uachtar Tíre nach dtéann ar aghaidh go dtí Bunscoil Bheanna Boirche ar fháthanna éagsúla d’ainneoin go mbíonn fonn ar a gcuid tuismitheorí go mbeadh deis acu a gcuid Gaeilge a choimeád agus a fheabhsú.”

Tá súil ag Glór Uachtar Tíre ‘Scoil Samhraidh Litríochta’, dírithe ar thraidisiúin Gaeilge an Dúin, a thoiseacht i mí an Mheithimh i mbliana agus é a reáchtáil ar bhonn bliantúil ina dhiaidh sin.

Cé mhéad Gaeilgeoir laethúil agus teaghlach Gaelach atá agaibh sa cheantar?

“Níl mé róchinnte faoi sin. Tá suirbhé uainn chun sin a mheas i gceart. Tá aithne agam ar cheithre lánúin atá ag tógail a gcuid páistí trí mheán na Gaeilge. Tá gach seans go bhfuil tuilleadh ann. Ó thaobh Gaeilgeoirí laethúla de, déarfainn go bhfuil na céadta daoine a bhfuil Gaeilge ar a dtoil acu thart anseo.”

“Tá 36 páiste ag freastal ar Naíscoil Uachtar Tíre (idir dhá sheisiún) agus 75 páiste ag freastal ar Bhunscoil Bheanna Boirche.”

Cuireadh tús le hIonad Gaeilge sa mheánscoil ar an bhaile, Scoil Naomh Mhaolmhaodhóg, i mbliana. Déantar deich n-ábhar fríd an Ghaeilge, sin 75% de na hábhair, agus tá cúigear ag freastal air go dtí seo.

Tá suíomh idirlín snasta nua ag Glór Uachtar Tíre –http://www.gloruachtartire.com/

GAELSCÉAL

Daltaí Gaelscoile dearfach faoin nGaeilge

Eanáir 26, 2012

Tá daltaí i nGaelscoileanna i bhfad Éireann n ios dearfaí faoin nGaeilge ná páistí i mbunscoileanna Béarla de réir taighde nua

Léiríonn tuairisc de cuid na hInstidiúide Taighde Eacnamaíochta agus Sóisialta (ESRI) go dtaitníonn an Ghaeilge le 45% de dhaltaí na nGaelscoileanna i gcónaí i gcomparáid le 20% i scoileanna Béarla.

Deir 10% de pháistí na nGaelscoileanna nach dtaitníonn an Ghaeilge leo riamh, ach deir 30% de dhaltaí i scoileanna Béarla an rud céanna.  Deir na daltaí eile go dtaitníonn an teanga leo anois is arís.  Taitníonn an Ghaeilge le beagnach 40% de dhaltaí i scoileanna Gaeltachta i gcónaí ach ní thaitníonn an teanga le thart ar 16%.

Ta daltaí Gaelscoile níos dearfaí faoin nGaeilge ná faoi Mhata ach tá siad níos dearfaí faoi Léamh/Béarla ná an Ghaeilge.  Tá daltaí i scoileanna Béarla i bhfad níos dearfaí faoi Mhata agus Léamh ná an Ghaeilge.  Mar shampla deir 45% de dhaltaí gur maith leo an Mata i gcónaí agus 10% nach maith leo riamh é.  Ní thaitníonn an Ghaeilge le 33% de dhaltaí le múinteoir fir agus 28% le múinteoir mná.

De réir an taighde tá daltaí Gaelscoile níos dearfaí faoin gcóras scolaíochta i gcoitinne.  Tá curaclam níos leithne á mhúineadh i nGaescoileanna.

GAELSCÉAL

Méadú 60.8% ar an Ghaelscolaíocht

Eanáir 25, 2012

Léirigh figiúirí a thug John O’Dowd, Aire Oideachais an Tuaiscirt, sa Tionól an fás atá ar an Ghaeloideachas le deich mbliana anuas.

Thar an tréimhse tá méadú 54.2% ar líon na bpáistí atá ag fáil bunscolaíochta trí Ghaeilge ó thuaidh.

Bhí 1,421 i rang a trí sa scoilbhliain 2001/2.  Ba 2,191 a bhí ag an chéim chéanna in 2011/2.

Níl an líon céanna páistí ag gabháil don mheánscolaíocht Ghaeilge.  Mar sin féin, tá méadú 60.8% air sin.

Bhí 342 páiste ag fáil meánoideachais trí Ghaeilge in 2001/2.  Is 550 atá i gceist don scoilbhliain reatha.

Thug O’Dowd an t-eolas i bhfreagra ar cheist ón gComhalta den Tionól Reachta Daithí McKay.

Dúirt Mícheál Ó Duibh, príomh-fheidhmeannach Chomhairle na Gaelscolaíochta, gur léirigh na figiúirí an t-éileamh ar an Ghaelscolaíocht.

“Sílim go bhfuil sé tábhachtach go ndéanfaí forbairt ar an iar-bhunscolaíocht Ghaeilge.  Más ann don éileamh, tá an dúshlán sin romhainn.”

GAELSCÉAL

« Previous PageNext Page »