Maoiniú €300,000 ceadaithe don Ghaeltacht
Meitheamh 26, 2012
Fógraíodh le déanaí go gcuirfidh an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta €300,000 san iomlán ar fáil mar mhaoiniú do thionscadail Ghaeltachta sna míonna romhainn.
Freastalóidh an maoiniú ar cheantair Ghaeltachta éagsúla i nGaillimh, i gCiarraí agus i gContae Mhaigh Eo.
Rachaidh an t-airgead go mór i bhfeidhm ar na 6 thionscadal ar leith a d’fhógair an tAire Stáit Donnchadh Mac Fhionnlaoich le linn mhí an Mheithimh.
Tá an t-airgead curtha ar fáil do réimse leathan tionscadal, idir chinn reatha agus chinn nua.
Na figiúirí agus na tionscadail
Tá maoiniú dar luach €110,000 ceadaithe ag an Aire do Ghaelacadamh an Spidéil, a thacóidh leis an dul chun cinn atá á dhéanamh sa Ghaelacadamh ó thaobh an cheoil, an damhsa agus na hamhránaíochta de sa cheantar Gaeltachta.
Tá €100,000 soláthartha ag an Roinn do Chumann Lúthchleas Gael – Chomhairle Chonnacht mar chúnamh costais don scéim oiliúna peile agus liathróid láimhe atá á reáchtáil faoi láthair i scoileanna Chonamara. Tugann an scéim deis do dhaoine óga na Gaeltachta an teanga a úsáid go spraoiúil le linn shaol na scoile.
Gheobhaidh Oidhreacht Chorca Dhuibhne €35,000 lena chomhordaitheoir Gaeilge reatha a fhostú agus a choinneáil mar fhreastalaí ar Phobalscoil Chorca Dhuibhne.
Ceadaíodh €29,000 d’Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte – An Deisceart mar chúnamh tuarastail don teiripeoir urlabhra agus teanga Gaeilge a fhreastalaíonn ar phobal Chorca Dhuibhne faoi láthair.
Tabharfar deontas €15,000 do Chomhairle Contae na Gaillimhe mar chúnamh don fhoscadán nua a thógfar ag Cé an Chloiginn a fhreastalóidh ar mhuintir Inis Bó Finne.
Ceadaíodh €10,000 d’obair bheag athchóirithe i gColáíste uisce i gcontae Mhaigh Eo agus mar chúnamh dóibh fearas spóirt uisce a cheannach. €300,000 funding for An Ghaeltacht
Foilsithe ar Gaelport.com
Ionad Cúraim Leanaí de luach €1 mhilliúin oscailte go hoifigiúil i gCarna
Meitheamh 26, 2012
Ba le hinfheistíocht de €1 mhilliún maoinithe ag Pobal agus Údarás na Gaeltachta a rinneadh forbairt ar Ionad Cúraim Leanaí úr i gCarna a osclaíodh go hoifigiúil ar 18 Meitheamh.
“Níl aon dabht go bhfuil ról criticiúil ag an ionad seo i dtaobh soláthar seirbhísí agus áiseanna réamhscolaíochta agus iarscoile Gaeilge”, a dúirt an tAire Stáit sa Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta, Dinny McGinley agus é ag oscailt an Ionaid go hoifigiúil.
Bhí ról lárnach ag Forbairt Chonamara Láir Teo i dul chun cinn an Ionaid ó cuireadh tús leis an togra.
Tá thart ar 40 páiste ag freastal ar naíonra, naíolann agus ar sheirbhís iarscoile an Ionaid agus anuas ar ghnáthfheidhmiúchán an Ionaid cuirtear seirbhísí éagsúla ar fáil don cheantar Gaeltachta sa tslí go bhfeidhmíonn an tIonad mar spás le haghaidh grúpaí spraoi mar aon le campaí samhraidh.
Tá ochtar fostaithe san Ionad agus is mór an tacaíocht é an luathoideachas a chuirtear ar fáil ann don Ghaeilge sa phobal agus í mar phríomhtheanga teallaigh.
Cé nár osclaíodh an tIonad go hoifigiúil go dtí cúpla seachtain ó shin, tá seirbhísí á gcur ar fáil ann ó mhí Mheán Fómhair agus tá líon na bpáistí ag baint leasa as na seirbhísí sin tar éis fás ó 14 – 40 le linn an ama sin.
Foilsithe ar Gaelport.com
Seirbhísí i mBéarla amháin
Meitheamh 19, 2012
Is foinse eolais iontach é an suíomh idirlíon www.studentfinance.ie dóibh siúd a mbeidh ag tabhairt aghaidh ar chúrsaí ard-oideachais.
Cuirtear síos ar gach cineál cúnaimh atá ar fáil do mhic léinn ó thaobh táillí agus deontas de agus luaitear na coinníollacha agus na sonraí ar fad a bhaineann le córas na ndeontas. Is seirbhís iontach fhiúntach í a dhíríonn ar ábhar casta, coimpléascach. Ach, níl fiúntas ar bith ag baint leis an méid seo más Gaeilgeoir tú a dhéanann gach gnó pearsanta trí Ghaeilge go laethúil. Cé go bhfuil nasc ar an suíomh leis an leagan Gaeilge a roghnú, ní dhéanann sé sin ach ceannteidil agus fáiltiú an tsuímh a aistriú go Gaeilge. Agus nuair a brúitear ar na ceannteidil Gaeilge, níl ar fáil ach eolas Béarla.
Nuair a rinneadh teagmháil leis an eagraíocht www.studentfinance.ie, maidir leis an easpa Gaeilge sa tseirbhís, dúradh gurb í príomhaidhm an tionscadail ná an suíomh a bheith beo agus ar fáil dóibh siúd atá de dhíth.
Is tionscadal é seo de chuid an Údarás um Ard-Oideachais, comhlacht poiblí a thagann faoi scáth Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003. Arís, is suíomh fiúntach don phobal é www.hea.ie ach ní fhreastalaíonn an tseirbhís seo ar mhuintir Ghaeilge na tíre ach an oiread. Níl ar fáil ach ceannteidil Ghaeilge a bhfuil nasctha le heolas Béarla nó an ráiteas Is oth linn a rá nach bhfuil an leagan Gaeilge le fáil fós.
Tá dualgas ar an Údarás um Ard-Oideachais suíomh gréasáin dátheangach a chur ar fáil de réir a scéim teanga a bhfuil i bhfeidhm ó 2008. Ach ní léir go bhfuil dualgas reachtúil orthu aon fo-shuíomh de chuid an Údaráis a chur ar fáil go dátheangach. Ní mór a rá ach go gcuireann seo lucht labhartha na Gaeilge faoi mhíbhuntáiste agus iad ag lorg eolais maidir leis an Údarás um Ard-Oideachais nó le hábhar a bhaineann le tacaíocht airgeadais do bhreisoideachas agus d’ardoideachas.
Tá go leor béime ar na suíomhanna áirithe seo faoi láthair agus níos mó daoine ná am ar bith roimhe seo ag lorg comhairle maidir leis an gcúnamh airgeadais atá ar fáil dóibh agus iad ag freastal ar an gcoláiste. Ag tús na míosa seo, mhol an tAire Oideachais Ruairí Quinn T.D. do dhaltaí scoile a raibh i gceist acu iarratas dheontais a fháil, an próiseas a thosú chomh luath agus is féidir.
Seoladh an tionscadal Tacaíocht Chomhchoiteann do Mhic Léinn in Éirinn le déanaí, seirbhís idirghníomhacha de chuid an Údaráis um Ard-Oideachais. Is córas iarratais ar líne é do dheontais mhic léinn agus is suíomh é a fhreastalaíonn go cothrom ar chainteoirí chéad teanga na tíre seo. Tá gach gné agus gach foirm iarratais ar an suíomh ar fáil trí Ghaeilge ach is deacair teacht ar an suíomh gan dul tríd www.studentfinance.ie nó www.citizensinformation.ie. Anuas air sin, moltar do gach cuairteoir ar shuíomh an SUSI, suíomh atá á moladh go láidir ag an Roinn Oideachais lena n-áirítear Aire na Roinne, www.grantsonline.ie, gach eolas a fháil ó www.studentfinance.ie, suíomh nach bhfuil fáil ar bith ar an nGaeilge.
Cé go bhfuil dualgas ar an Údarás um Ard Oideachais seirbhís idirghníomhach a chur ar fáil trí Ghaeilge, rud atá déanta acu leis an tionscadal Tacaíocht Chomhchoiteann do Mhic Léinn in Éirinn, ba léir nach raibh tús áite tugtha d’eolas a bhaineann le tacaíocht airgeadais do bhreisoideachas agus d’ardoideachas do chainteoirí Gaeilge.
Arís, cuirtear Gaeilgeoirí na tíre faoi mhíbhuntáiste le seirbhísí úra nach bhfreastalaíonn ar an bpobal san iomlán. Déantar neamhaird ar chéad teanga na tíre nuair nach cuirtear ar fáil ach leathsheirbhís.
Foilsithe ar Gaelport.com
Dialann na hArdteiste – An cúlscéal de réir dalta mheánscoile
Meitheamh 14, 2012
Sa phíosa seo déanann dalta meánscoile Cathal Ó Céilleachair as Corcaigh cur síos ar an mbealach a ndeachaigh sé i ngleic le scrúdú Gaeilge na hArdteiste i mbliana.
Bhí mé lán sásta leis an scrúdú Gaeilge i mbliana, shíl mé nach raibh sé ró-dhúshlánach.
Tháinig deacracht nó dhó chun cinn dar ndóigh. Táim ag ceapadh gur éirigh go maith liom sa chluastuiscint i bPáipéar 1 ach amháin i gcás na logainmneacha – níor aithin mé cuid de na háiteanna a luadh. Rud beag é seo is dócha ach bheadh sé go deas dá mbeadh gach rud ar eolas agam!
Bhí an scéal céanna i gceist leis an gcuid eile den pháipéar. Roghnaigh mé aiste a scríobh faoin teideal “Éire: Tír oscailte fháilteach í”. Tá neart ar féidir scríobh ar an ábhar sin agus bhraith mé go raibh mé breá ullmhaithe ina thaobh. Bhí rogha eile ann maidir le coiriúlacht in Éirinn ach níor thaitin sé sin liom, agus sheachain mé mar sin é.
Níor baineadh geit ar bith asam agus mé ag tabhairt faoi Pháipéar 2, buíochas le Dia. Bhí mé lán sásta leis an dá léamhthuiscint, d’fhreagair mé na ceisteanna ceart go leor agus ansin bhí orm ainmfhocal agus briathar saor a aimsiú sa téacs rud nár bhraith mé a raibh dúshlánach.
Bhí áthas orm a fheiceáil go raibh an scéal a bhí ullmhaithe agam, “Hurlamaboc” ar an bpáipéar. Bhí mé tar éis ceist a fhreagairt ar an scéal sin sa réamhscrúdú a bhí agam, agus mar sin bhí tuairim agam maidir leis an gcineál freagra a bhí de dhíth orm. Is dócha gur buntáiste a bhí ansin. D’fhreagair mé ceist eile ar an saol nua aimseartha agus bhí sí sin éasca go leor.
Ina dhiaidh sin, thug mé faoin gceist ar “An tEarrach Thíar”. Ceapaim gur thug mé freagra breá air sin. Lean ceist eile í maidir le fuaimeanna agus leis na híomhánna a úsáideann an file chomh maith le ceist ar shaol an fhile féin.
Ar deireadh d’fhreagair mé an cheist ar an dráma “An Triail”. Thaitin an cheist shuimiúil seo liom a bhain le mná agus le fimíneacht sa drama. Dar liom tugadh deis do dhaoine sa cheist seo a gcumas cruthaitheach a léiriú. Bhí mé críochnaithe le litríocht na hArdteiste ansin agus níorbh fhada go raibh mé críochnaithe le Gaeilge na hArdteiste!
Ar an iomlán bhí mé féin agus mo chairde lán sásta le hábhair na scrúduithe i mbliana. N’fheadar an raibh baint aige sin lenár gcumas Gaeilge toisc muid a bheith ag freastal ar Ghaelscoil. Bhí na páipéir sách cothrom agus mar a dúirt mé, níor baineadh geit ar bith asam. Is dócha go raibh buntáiste agam sa chéad áit de bharr go n-úsáidim an Ghaeilge ar bhonn laethúil agus go bhfuil cleachtadh agam ar uirlisí na teanga.
Foilsithe ar Gaelport.com
Dul chun cinn na Gaelscolaíochta
Meitheamh 13, 2012
Beidh cruinnithe eolais á reáchtáil ag An Foras Pátrúnachta agus Gaelscoileanna Teo., ag deireadh na míosa seo le gaelscoileanna nua na príomhchathrach a phlé.
Tionólfar cruinniú sa Chéim, Baile Átha Cliath 18, agus Tamhlacht, Baile Átha Cliath 24, le gach eolas a chur ar fáil do mhuintir na gceantar sin sula n-osclófar na scoileanna, faoi phátrúnacht An Fhorais Pátrúnachta, i mí Mheán Fómhair 2013.
Beidh an dá ghaelscoil mar chuid den scéim a d’fhógair an tAire Oideachais agus Scileanna, Ruairí Quinn, i mí an Mhárta na bliana seo, inar fógraíodh 16 bhunscoil nua ar fud na tíre sa bhliain 2012-2013, agus ceithre ghaelscoil ina measc.
Maraon leis na gaelscoileanna sa Chéim agus i dTamhlacht a osclóidh an bhliain seo chugainn, bunófar gaelscoil nua i gCnoc na Cathrach, Gaillimh, i 2013 agus osclóidh Gaelscoil Chuilinn i Mulach Eadrad, Baile Átha Cliath, i mí Mheán Fómhair 2012.
Léirigh Daonáireamh na bliana 2011 go bhfuil ardú 7.1% ar líon na gcainteoirí Gaeilge in Éirinn, rud a chiallaíonn go bhfuil éileamh an phobail ar ghaelscoileanan áitiúla ag méadú. Dúirt Caoimhín Ó hEaghra, Ard-Rúnaí An Fhorais Pátrúnachta go “gcuirfidh na Gaelscoileanna nua go mór leis na ceantair agus go sásóidh siad an t-éileamh láidir atá ann don oideachas lán-Ghaeilge”.
Beidh na cruinnithe poiblí ar siúl ag deireadh mhí an Mheithimh le gach eolas a chur ar fáil do dhaoine áitiúla, tuismitheoirí agus daoine ar mhian leo cúnamh a thabhairt le linn bhunú na scoileanna. Beidh deis ag tuismitheoirí a bpáistí a réamhchlárú agus beidh ionadaithe i láthair ón dá eagraíocht, An Foras Pátrúnachta agus Gaelscoileanna Teo., le ceisteanna a fhreagairt agus buntáiste na gaelscolaíochta a phlé.
Reáchtálfar cruinniú an Céime ar an Máirt, 26 Meitheamh 2012 in Óstán Bewley’s, An Pháirc Láir, Baile na Lobhar, BÁC 18 ag 8.00pm.
Beidh an chéad chruinniú poiblí eile ar siúl ar an gCéadaoin, 27 Meitheamh 2012, sa Maldron Hotel, Bealach Bhaile an Fhaoitigh (N81), Tamhlacht, BÁC 24 ag 8.00pm ag a bpléifear gaelsocil nua Theach na Giúise/An tSeanbhábhúin.
Tá fáilte roimh chách chuig an dá chruinniú.
Tá tuilleadh eolais ar fáil ach teagmháil a dhéanamh le Caitríona Bairéad, 01-6294110, caitriona@foras.ie; nó Clare Spáinneach 01- 853 5193; cspainneach@gaelscoileanna.ie.
Stádas na Gaeilge sa Ghaeltacht: Scéim Labhairt na Gaeilge 2010/2011
Meitheamh 6, 2012
Foilsíodh staitisticí nua inniu a thugann léargas ar stádas na Gaeilge mar theanga labhartha sa Ghaeltacht. Bailíodh na staitisticí mar chuid de scéim labhairt na Gaeilge don scoilbhliain 2010/2011. Tháinig deireadh leis an scéim ag deireadh na scoilbhliana seo caite.
Rinne 3,370 teaghlach iarratas ar dheontas faoin scéim don scoilbhliain 2010/2011 agus thuill 2,760 teaghlach deontas faoin scéim – 2,322 teaghlach a thuill an deontas iomlán agus 438 teaghlach eile a thuill an deontas laghdaithe.
I gcomparáid leis an scoilbhliain roimhe sin, tháinig méadú beag ar líon na n-iarratasóirí agus tháinig laghdú beag ar líon na n-iarratasóirí rathúla.
Faoin scéim d’íoc an Roinn deontas in aghaidh na scoilbhliana le teaghlaigh sa Ghaeltacht má shásaigh siad an Roinn gurb í an Ghaeilge a ngnáth-theanga labhartha agus go raibh an líofacht nádúrtha acu dá réir.
Bhí an scéim ar an bhfód ó na 1930í ach ceapadh go raibh easnaimh sa scéim agus tá molta ag an rialtas clár tacaíochta teaghlaigh a chur ar fáil ina háit.
Ar na heasnaimh ba mó a bhain leis an scéim, luadh nár fhreastal sé ar pháistí ar aois réamhscoile agus nach raibh bunús láidir teangeolaíoch leis. Thagair Aire Stáit na Gaeltachta Dinny McGinley TD don laige sin sa ráiteas a eisíodh inniu.
“Tá sé aitheanta go forleathan ar feadh i bhfad nach raibh Scéim Labhairt na Gaeilge, dá fheabhas í, ar an scéim ba éifeachtaí chun tacú leis an seachadadh teanga ó ghlúin go glúin. Aithníodh go príomha nach raibh mórán tionchair ag an scéim sin ar iompar teanga theaghlaigh na Gaeltachta a raibh páistí ag aois réamhscoile iontu”, a dúirt sé.
Os a choinne sin áfach bhí saineolaithe agus eagraíochtaí ag brath ar staitisticí na scéime mar shlat tomhais ar láidreacht agus laigí na teanga i gceantair Ghaeltachta.
I gCúige Chonnacht bhí laghdú beag ar líon na dteaghlach a rinne iarratas ar an scéim i gContae Mhaigh Eo agus d’éirigh le céatadán níos fearr an deontas a fháil.
I nGaillimh bhí titim beag ar líon na dteaghlach a fuair an deontas ó 1058 sa scoilbhliain 2010/2011 go 1025 teaghlach anuraidh.
Fuarthas níos mó iarratas i nDún na nGall an bhliain seo caite ná mar a bhí ann an bhliain roimhe sin agus bhí titim beag ar an líon teaghlach a thug an deontas leo.
I gCiarraí bhí méadú beag ar an lion teaghlach a chuir iarratas isteach ach ba figiúir seasmhach a bhí ann ó thaobh an líon teaghlach ar bronnadh an deontas orthu.
D’fhógair an Rialtas Scéim Tacaíochta Teaghlaigh ag tús mhí na Bealtaine Tá sé beartaithe ag an Roinn 12 beart ar leith a thógáil chun tacú le teaghlaigh Ghaeltachta atá ag tógáil a gclann le Gaeilge nó a dteastaíonn uathu a gclann a thógáil le Gaeilge.
D’eisigh an Roinn an chéad bhileog eolais a chuirfear ar fáil do theaghlaigh atá ag súil le páiste nó a bhfuil páiste nuabheirthe acu agus beidh an Roinn ag cur pacáistí tacaíochta ar fáil ar iarratais ó thuismitheoirí.
D’fhoilsigh The Irish Times tuairisc le déanaí áfach a thug le fios nach raibh ach 13 iarratas faighte ag an Roinn ó thuismitheoirí ag lorg an phacáiste eolais. Tá sé mar chuspóir ar an gclár nua seo go rachaidh an Ghaeilge ar aghaidh ó ghlúin go glúin agus í threisithe mar theanga teaghlaigh agus phobail sa Ghaeltacht.
Foilsithe ar Gaelport.com
“Tacaíocht Phraiticiúil de dhíth ó theaghlaigh Ghaeilge anois”
Aibreán 30, 2012
Fáiltíonn Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge roimh an dul chun cinn atá déanta faoin Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge le fógairt an Chláir Tacaíochta Teaghlaigh agus Próiseas Pleanála Teanga sa Ghaeltacht.
Tá tuilleadh soiléirithe fós le teacht ón Roinn áfach maidir le cur i gcrích na mbeartas agus le róil Ranna eile i gcur i gcrích na hoibre seo, go háirithe Ról na Roinne Oideachais agus Scileanna.
Inné 26 Aibreán, cuireadh sonraí ar fáil den chéad uair maidir leis an gclár tacaíochta teaghlaigh, clár úr a thiocfaidh in áit Scéim Labhairt na Gaeilge ar cuireadh deireadh léi ag deireadh na scoilbhliana seo caite.
Thug an tAire Mac Fhionnlaoich le fios go bhfuil socrú déanta chun feachtas feasachta teanga a thionscnamh i gcomhar le Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte trí bhileog eolais, a leagann amach na buntáistí maidir le gasúir a thógáil trí Ghaeilge a chur ar fáil do mháithreacha atá ag súil le páiste nó a bhfuil páiste nuabheirthe acu.
Aithníonn Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge nach bhfuil sa bheart seo ach ‘túsphointe’ ach deir Stiúrthóir Gníomhach na Comhdhála, Kevin De Barra nach leor eolas a scaipeadh, agus gur gá anois “díriú ar mhodhanna níos praiticiúla chun tacaíocht leanúnach a thabhairt do thuismitheoirí fud fad na tíre a theastaíonn uathu a bpáistí a thógáil le Gaeilge, agus go ndéanfar seo i gcomhar le heagrais atá ag saothrú an ghoirt seo le fada, ar nós Comhluadar”.
“Tá an tacaíocht phraiticiúil de dhíth ó theaghlaigh Ghaeltachta anois mar tá léirithe ag an Staidéar Teangeolaíoch Cuimsitheach go bhfuil ghéarchéim teanga sa Ghaeltacht faoi láthair”, a dúirt sé.
Fáiltíonn an Chomhdháil roimh fhógra an Aire go ndéanfar forbairt ar Scéim na gCúntóirí Teanga, scéim de chuid na Roinne Ealaíon Oidhreachta agus Gaeltachta a thacaíonn le páistí i scoileanna Gaeltachta chun a gcuid Gaeilge a shaibhriú nó a shealbhú.
Beidh Comdháil Náisiúnta na Gaeilge ag áitiú ar an Roinn go gcuirfear oiliúint agus tacaíocht ar fáil gan mhoill do na cúntóirí teanga, mar atá geallta chun rathúlacht na scéime seo ag leibhéal an phobail a chinntiú. D’fhógair an tAire Mac Fhionnlaoich freisin inné go bhfuil tús á chur leis an bpróiseas pleanála teanga sa Ghaeltacht.
Faoin mBille Gaeltachta 2012 atá le cur faoi bhráid Thithe an Oireachtais níos déanaí i mbliana, déanfar teorainneacha na Gaeltachta a shainmhíniú ar bhonn teangeolaíoch in áit ar bhonn tíreolaíoch mar atá faoi láthair.
Faoin bpróiseas nua a fógraíodh inné, roinnfear an Ghaeltacht i 19 ceantar pleanála teanga faoi leith, agus beidh plean teanga uathúil le dréachtú do gach ceantar acu sin. Tá molta gur trí na comharchumainn agus na heagrais phobalbhunaithe, a thagann faoi scáth Údarás na Gaeltachta, a chuirfear na pleananna teanga seo i bhfeidhm.
Dar le Kevin De Barra, Stiúrthóir Gníomhach ar Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge, nach bhfuil sé soiléir cén réasúnaíocht a bhain le ceantair phleanála teanga chomh fairsing a roghnú. Ar cheann de na ceantair seo, tá Cois Fharraige i gConamara, ceantar mór ina n-áirítear achar fada ó Na Forbacha chomh fada siar le Ros an Mhíl, le hoiread éagsúlachta teanga ann, idir Catagóirí A agus Catagóirí C de réir an Staidéar Cuimsitheach Teangeolaíoch ar Úsáid na Gaeilge sa Ghaeltacht.
Thug an tAire Stáit le fios go gcuirfear oiliúint sa phleanáil teanga ar fáil d’eagrais phobalbhunaithe i gcomhar le hAcadamh na hOllscolaíochta Gaeilge de chuid Ollscoil na hÉireann Gaillimh. Beidh gá le tuilleadh acmhainní agus tacaíochta, go háirithe acmhainní foirne a chur ar fáil do na heagrais seo a bhfuil cláir oibre dhúshlánacha rompu cheana féin, dar le Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge ionas go mbainfí spriocanna pleanála teanga.
Preaseisiúint le Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge
Comórtais Gael Linn
Aibreán 17, 2012
Bhí bua na cainte ag daltaí scoile thuaidh agus theas a ghlac páirt i gcomórtais dhíospóireachta Gael Linn le déanaí.
Agus dar le Niamh De Búrca ó Ghael Linn tá na hóráidithe óga réidh le teacht i gcomharba ar Pharnell, Dhónal Ó Conaill agus ar Barack Obama fiú, tar éis a mbua ag
Craobh na hÉireann de Chomórtas an Phiarsaigh Gael Linn 2012 le déanaí.
Ghlac breis agus 150 foireann ó scoileanna fud fad na tíre páirt i gcomórtas díospóireachta na bliana seo agus cuireann sé leis an sprioc atá ag Gael Linn an teanga labhartha a chur chun cinn ar fud na tíre.
Bhuaigh foireann Iar-bhunscoil Mhá Nuad, Co. Chill Dara an chraobh shinsearach ag an gcraobh ceannais náisiúnta a reáchtáladh i bPort Laoise ar an Déardaoin, 29 Márta 2012.
Bhuaigh siad leis an gcás láidir a chruthaigh siad faoin rún, ‘Tá an teideal ‘Oileán na Naomh agus na nOllamh’ tuillte go fóill ag Éirinn!’
Chroch foireann Mheánscoil na Trócaire, Trá Lí, an Corn Sóisearach. Ba iad Liam Mac an Mhaoir, Matt Ó Donnchadha, Aingeal Ní Chonghaola, Máirín Uí Mhuirí agus Féilim Mac Donncha a bhí ag déanamh moltóireachta sa dá chomórtas.
Bhronn Antoine Ó Coileáin, Príomhfheidhmeannach Gael Linn, buanchorn agus duais €1,000 ar na foirne buacacha agus duais €250 an fhoireann ar na foirne eile a bhí rannpháirteach sa chraobh.
Reáchtáiltear comórtas óráidíochta poiblí sna scoileanna i gCúige Uladh chomh maith. Abair is teideal don chomórtas seo a fhreastalaíonn ar scoileanna dara leibhéal.
Reáchtáladh an chraobh i gceannáras an C.L.G. in Ard Mhacha ag Páirc Lúthchleasa Uí Mhuireagáin. Bhí Dónall Mac Giolla Chóill, Seán Ó Maoilsté agus Michelle Nic Pháidín ag moltóireacht.
I gCraobh Abair i bPáirc Lúthcleasaíochta Uí Mhuireagáin in Ard Mhaca, bronnadh an chéad áit ar an gcraobh iomlán ar Roibéard Mac Pharthaláin ó Scoil Mhuire, Machaire Fíolta, Contae Dhoire. Ba í An Ultais a bhí á plé aige ar an oíche. Mol an Óige!
GAELPORT
Scoileanna Gaeltachta ag ullmhú don agóid i nGaillimh
Aibreán 10, 2012
Dé Sathairn, 14 Aibreán beidh cathair na Gaillimhe mar cheannscríbe do lucht na tuaithe a rachaidh i mbun agóide in aghaidh ciorruithe a dhéanfaidh dochar mór do shaol na tuaithe dar leo.
Beidh lucht tacaíochta na scoileanna Gaeltachta lárnach sa léirsiú sa chathair. Tá bagairt do na scoileanna Gaeltachta fós i mbéal an phobail tar éis gur moladh sa cháinaisnéis go n-ardófar an cóimheas idir múinteoirí agus daltaí i scoileanna beaga le níos lú ná ceathrar múinteoirí fostaithe ann.
Tá ciorclán eisithe ag an Roinn Oideachais mar gheall ar an athrú agus tá lucht na scoileanna Gaeltachta ag súil go ndéanfar eisceacht do scoileanna Gaeltachta agus go dtabharfaí aitheantas do thábhacht na scoileanna i gceantair Ghaeltachta.
Buailfidh an slua le chéile ag an Ard-Eaglais sa chathair ag 1 in agus, máirseálfar as sin go dtí an Ollscoil, áit a mbeidh teacht le chéile chun a chinntiú go gcloisfidh baill an pháirtí míshástacht scoileanna agus mhuintir na Gaeltachta.
An tseachtain seo caite, thacaigh na peileadóirí sinsearacha Noel O Leary agus Tomás Ó Sé le feachtas na scoileanna Gaeltachta.
Anuas air sin beidh roinnt eagrais tuaithe agus eagrais oideachais ag súil go tabharfaidh baill pháirtí an lucht oibre cluais dóibh.
Beidh eagraíochtaí atá in aghaidh na dtáillí séarachais i mbun agóide i gcathair na dtreabh Dé Sathairn chomh maith le múinteoirí gairmthreoracha .
Tá molta ag an Roinn Oideachais go mbeadh gearradh siar ar an líon uaireanta scoile a chuirfear ar fáil do ranganna gairmthreoracha agus go mbeadh ar mhúinteoirí gairmthreoracha filleadh ar ais ar an seomra rang le hábhair scoile eile a mhúineadh.
Foilsithe ar Gaelport.com
Pátrúnacht agus bunscoileanna lán-Ghaeilge
Aibreán 10, 2012
Foilsíodh tuarascáil an ghrúpa comhairligh don fhóram faoi phátrúnacht agus Iolrachas in earnáil an bhunoideachais inniu. Tá molta ann go dtabharfaí aird ar an éileamh ar an ngaeloideachas má ghlactar le moltaí maidir le pátrúnacht a dhífheistiú céim ar chéim.
Bunaíodh an fóram faoi phátrúnacht agus iolrachas i mí an Mhárta 2011 d’fhonn moltaí a chur chun cinn ar cheist na pátrúnachta.
Tugtar aird sa tuarascáil go bhfuil éileamh níos mó ar fhoirmeacha nua scolaíochta ilchreidmhí agus neamh-shainchreidmhí, chomh maith le héileamh níos mó ar scolaíocht trí Ghaeilge.
Éagsúlacht Pátrúnachta
Moltar sa tuarascáil éagsúlacht pátrúnachta a bhaint amach trí an stoc scoileanna atá cheana féin i limistéir ina bhfuil an daonra seasmhach a úsáid.
I gcás ina bhfuil cnuasach scoileanna sainchreidmheacha ann ach go bhfuil tuismitheoirí ag iarraidh go mbeadh pátrúnacht mhalartach scoile ar fáil, moltar sa tuarascáil go ndéanfaí aistriú pátrúnachta le cúnamh ón Roinn.
Ach seachnaítear sa tuarascáil cur chuige ‘an bhuille mhóir’ agus moltar gur chóir athrú pátrúnachta a dhéanamh i gcéimeanna, trí chur chuige bunaithe ar scoilcheantair a ghlacadh, ag glacadh rogha na dtuismitheoirí san áireamh.
Moltar sa tuarascáil go mbainfeadh céim a haon den obair seo le pátrúnacht scoile a scrúdú in 43 baile agus i 4 limistéar i mBaile Átha Cliath. Beidh 18 ndeoise i gceist leis sin agus grinnscrúdú ar thart ar 250 scoil, agus féadfar thart ar 50 díobh sin a dhífheistiú.
Moltar próiseas trí chéim, áit a mbaileodh an Roinn Oideachais agus Scileanna faisnéis maidir leis an éileamh atá ar an dífheistiú trí shuirbhéanna a dhéanamh ar thuismitheoirí.
Ina dhiaidh sin thiocfadh tuarascáil maidir leis na roghanna pátrúnachta agus ar deireadh bheadh ar phátrúin freagra a thabhairt taobh istigh de thréimhse ama faoi leith.
Scoileanna lán-Ghaeilge
Tá molta ag an ngrúpa comhairleach gur cheart anailís a dhéanamh ar an mbealach a thagann bunscoileanna Gaeilge chun cinn agus gur cheart machnamh a dhéanamh ar an gcoincheap maidir le scoil ‘satailíte’ a bheadh ceangailte le ‘máthairscoil’ Ghaeilge atá dea-bhunaithe.
Tá formhór na scoileanna lán-Ghaeilge faoi phátrúnacht na nEaspag Caitliceach nó faoi phátrúnacht an Fhorais Pátrúnachta. Tagraítear sa tuarascáil don mhéadú atá tagtha ar an éileamh ar scoileanna lán-Ghaeilge lasmuigh de cheantair Ghaeltachta in ainneoin gur tháinig laghdú ar líon na scoileanna lán-Ghaeilge i gceantair Ghaeltachta ó 153 sa bhliain 1975/1976 go dtí 106 sa bhliain 2010/2011.
Luaitear go bhfuil 30,000 dalta ag freastal ar scoileanna lán-Ghaeilge lasmuigh don Ghaeltacht anois agus gur cheart eolas mar gheall ar an ngaeloideachas a scaipeadh i measc na dtuismitheoirí a bheidh ag glacadh páirte i gcéim a haon don phróiseas.
Bheadh éileamh na dtuismitheoirí ar scoileanna Gaeilge mar chuid den treoir thionscadal maidir le 47 limistéar a dhífheistiú.
Deirtear freisin gur cheart go leanfar agus go gcuirfear leis na socruithe taistil atá do scoláirí ar mhian leo freastal ar scoileanna lán-Ghaeilge.
Chuir an tAire Ruairí Quinn TD fáilte roimh an tuarascáil agus dúirt sé gur cheart gurb é rogha na dtuismitheoirí an t-ábhar imní is mó a bheadh againn ar fad.
“Le roinnt mhaith blianta anois, tá athrú mór polaitiúil, sóisialta, eacnamaíoch, cultúrtha, déimeagrafach agus oideachasúil le feiceáil ar shochaí na hÉireann. Caithfear léiriú a thabhairt ar an tsochaí athraithe sin sa soláthar bunscoile agus caithfear freastal ar éagsúlacht mhéadaithe”, a dúirt sé.
Fógrófar cinneadh na Roinne Oideachais mar gheall ar mholtaí na tuarascála i mí na Bealtaine.
Foilsithe ar Gaelport.com
